بەرپرسێکی سەربە روسیا لە زاپۆریژیا رایگەیاند، شەوی رابردوو ھێزەکانی روسیا ھێرشێکی نوێی ئۆکراینیان بۆسەر ناوچەکە بەرپەرچداوەتەوە.

وتیشی، بەر لە ھێرشەکە، سوپای ئۆکراین بە چەکی قورس تۆپبارانی ناوچەکەی کردووە، دواتر دەستیانکردووە بە گواستنەوەی سەرباز و کەرەستە سەربازییەکان بۆ ھێڵەکانی پێشەوەی رووبەرووبوونەوە.

ھاوکات ھێزی ئاسمانی ئۆکراین رایگەیاند، شەوی رابردوو ٢٠ درۆنی روسیی دروستکراوی ئێران و دوو مووشەکی جۆری کروزیان تێکشکاندووە.

پێشڕەو عبداڵا نوێنەری کۆمەڵەی پەنابەران لەیۆنان رایگەیاند، یاختەکە نزیکەی٩٠ کەسی تێدا بووە و لـەباشووری یـۆنـان لەکارکەوتبوو بەھۆیەوە کۆچبەرەکان گیریان خواردبوو.

وتیشی، دوای ١١ کاتژمێر مانەوەیان بەھۆی خراپی یەختەکە و زۆری سەرنشینەکان توانرا لەڕێگای بەھانچوونی پۆلیسی دەریاوانی  وڵاتی یۆنان رزگاربکرێن.

گۆستاڤۆ پترۆی سەرۆکی کۆلۆمبیا رایگەیاند، چوار منداڵ کە زیاتر لە مانگێک بوو لە دارستانە باراناوییەکانی ئەمازۆنی کۆڵۆمبیا بێسەروشوێن بوون، بە زیندووی دۆزرانەوە.

سەرۆکی کۆلۆمبیا ئەو رۆژەی بە رۆژێکی ئەفسانەیی بۆ وڵاتەکەی وەسفکرد، لە بارەی تەندروستییشیانەوە رایگەیاندوە، کە لاوازن و لەژێر چاودێری وردی پزیشکیدان.

لە تۆمارێکی ڤیدیۆییشدا کە وەزارەتی بەرگری کۆڵۆمبیا بڵاوی کردوەتەوە، منداڵەکان لە نێو فرۆکەیەکی جەنگیدا دەردەکەون کە چارەسەر دەکرێن.

منداڵەکان لە بنەڕەتدا خەڵکی رەسەنی ھویتۆتۆن و تەمەنیان لەنێوان یەک ساڵ بۆ ١٣ ساڵدایە و لە یەکی مانگی ئایارەوە بە تەنیا لە جەنگەڵەکاندا سەرگەردان بوون ئەوەش دوای ئەوەی ئەو فرۆکەیەی گەشتیان پێکردبوو کەوتە خوارەوە، لەو رووداوەشدا دایکی منداڵەکان و فرۆکەوانەکە و کەسێکی تری ناوچەکە گیانیان لە دەستدا.
 

پوتین لە شاری سۆچی رووسیا لەگەڵ ئەلێکساندەر لوکاشینکۆ سەرۆکی بیلاڕووس کۆبووەوە  رایگەیاند، دۆسیەی ئەمنی و ئابووری تاووتوێ دەکەن، ھاوکات ئەوەشی ئاشکرا کردووە، کە پەیوەندییەکانیان تاڕادەیەکی باش بەرەوپێچوونی بەخۆوە بینیوە.

وتیشی، پێشھاتەکانی بواری ئاسایش باشن و بە جێگیری ماونەتەوە، لە بارەی چەکی ئەتۆمییشەوە ئاماژەی بەوەکرد، چەکی ئەتۆمی تاکتیکی رەوانەی بیلاڕووس دەکرێت، ئەوەش لە ھەستیارترین بابەتەکانە کە رێککەوتنی لەسەر کراوە.

رۆژی ھەینی  نوێنەرانی سوپا و ھێزی پاڵپشتی خێرای سودان بە نێوەندگیری ئەمریکا و سعودیە لە جەددە رێککەوتن لەسەر راگەیاندنی ئاگربەست، لە سەرتاسەری وڵات بۆ ماوەی ٢٤ سەعات کە لەشەشی بەیانیی ئەمرۆوە دەستیپێکردووە.

ھەردوو لایەن جەختیانکردوەتەوە ئامانجی رێککەوتنەکە، رێگەدانە بە ھاوکارییە مرۆییەکان و شکاندنی حاڵەتی توندوتیژی و بەشداریکردن لە رێوشوێنەکانی بەھێزکردنی متمانەی نێوانیان تاکو بتوانن دانوستانەکانی جەددە دەستپێبکەنەوە.

نوسینگەی کاروباری ئەفریقا لە وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا رایگەیاند، لە رێگەی مانگی دەستکردوو ئامرازی ترەوە چاودێری ئاگربەستەکە دەکات.

لە ١٥ی نیسانەوە شەڕی نێوان سوپا و ھێزی پاڵپشتی خێرا لە سودان لەسەر دەسەڵات دەستیپێکردووە، لەو کاتەشەوە ١٣ جار لەسەر ئاگربەست رێککەوتوون و سەرجەمیان پێشێلکردوون.

رووبەرووکردنەوەی ئەو تۆمەتانە دوای ئەوە ھات کە جاک سمیس داواکاری گشتی لە وتارێکی تەلەفزیۆنیدا رایگەیاند، یاساکانی ئەمریکا ھەموو کەسێک بەبێ جیاوازی دەگرێتەوە.

 لە بەرامبەراد دۆناڵد ترامپ دووپاتی کردوەتەوە کە بێتاوانەوە و خۆی وەک قوربانییەکی پیلانی نەیارە دیموکراتەکانی دەزانێت، کە بەو تۆمەتانە رێگرییان کرد لە گەڕانەوەی بۆ کۆشکی سپی، ھیواشی خواستوە، کە لە ساڵی ٢٠٢٤دا، ئەو مافانەی بۆ بگەڕێتەوە.

شکستی گەورەترین پارتی ئۆپۆزسیۆنی تورکیا لە ھەڵبژاردنەکانی مانگی ئایار ناکۆکییەکی زۆری لە نێو سەرکردەکانی ئەو پارتەدا دروستکردووە، کار گەیشتۆتە ئەوەی ئەکرەم ئیمامئۆغڵو بە ناراستەوخۆ داوا لە کەمال کڵچدارئۆغڵو سەرۆکی پارتەکە بکات دەستلەکار بکێشێتەوە و بەرپرسیارێتی شکستی ھەڵبژاردنەکانی بگرێتە ئەستۆ.

ئەکرەم ئیمامئۆغڵو سەرۆکی شارەوانی ئیستەنبوڵ لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا داوایکرد گۆڕانکاری گشتگیر لە ریزەکانی جەھەپە بکرێت.

وتیشی، گۆڕانکاری بە گۆڕینی ژمارەیەک سەرکردەو ئەندامی پارتەکە روونادات و بە ھەموو دەنگێکییەوە داوای گۆڕانکاری دەکات، کۆمەڵگە پێویستی بە گۆڕانکارییە و ناکرێت بە ھەمان کەرەستە چاوەڕێی ئەنجامێکی جیاوازن بن .

سەرۆککۆماری تورکیا ژمارەیەک گۆڕانکاری لە پۆستەکانی حکومەتەکەیدا کردوو لە ھەوڵێدا بۆ بەرزکردنەوەی بەھای لیرە و دابەزاندنی رێژەی ھەڵئاوسان لەوانەش خەفیزە غایە ئەرکان_ی کردە سەرۆکی نوێی بانکی ناوەندی و بوو بە پێنجەم سەرۆکی بانکەکە لە ماوەی چوار ساڵدا.

حەفیزە ئەرکان لە ساڵی ١٩٨٢ لە ئیستەنبوڵ لەدایکبووە، لە ساڵی ٢٠٢١ بەشی ئەندازیاری پیشەسازی لە زانکۆی بسفۆڕ تەواوکردووە، دواتر بڕوانامەی دکتۆرای لە بواری توێژینەوەی کردەیی و ئەندازیاری دارایی لە زانکۆی برینستون لە ئەمریکا بەدەستھێناوە.

حەفیزە ئەرکان لە ساڵی ٢٠٠٥ ژیانی پیشەیی لە دامەزراوەی گۆڵدمان ساکسی ئەمریکی لە خزمەتگوزاری دارایی و وەبەرھێنان دەستپێکردووە، ماوەی نۆ ساڵ بەردەوام بووە، خاوەنی شارەزاییەکی زۆرە لەکاری بانکی و وەبەرھێنان و ئیدارەدانی تەکنەلۆژیا و داھێنانی ژمارەیی. 

دوای ئەوەی پێگەی ( میدڵ ئێست ئای) لە راپۆرتێکدا ئاماژەیکرد بە نزیکبوونەوەی ئێران و ئەمریکا لە رێککەوتنێکی کاتی ئەتۆمی کە بە پێی ئەو رێککەوتنەکە ئێران چالاکییە ئەتۆمییەکانی کەمدەکاتەوە، ئەمریکاش سزاکانی سەر ئەو وڵاتە ھەڵدەگرێت. 

لە کاردانەوەیەکدا وتەبێژی ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوەیی ئەمریکا راپۆرتەکەی بە ناراست و ناڕوون ناوبردوو رایگەیاند، ھەر راپۆرتێک لەبارەی رێککەوتنی کاتی بڵاودەکرێتەوە ناراستە، ھاوکات نێردەی ئێران لە نەتەوەیەکگرتووەکان بەھەمان شێوە راپۆرتەکەی رەتکردەوە.

ئەمریکییەکان و ئەوروپییەکان لەدوای ھەرەسھێنانی دانوستانە ناراستەوخۆکان بۆ زیندووکردنەوەی رێککەوتنی ئەتۆمی ٢٠١٥ لە ھەوڵی دۆزینەوەی رێگەیەکدان بۆ سنوردارکردنی بەرنامە ئەتۆمییەکەی ئێران، یەکێک لە چارەسەرەکانیش رێککەوتنی کاتییە کە بەپێی ئەو رێککەوتنە ئێران چالاکییە ئەتۆمییەکانی سنوردار بکات و ئەمریکاش سزاکانی لەسەر ھەڵبگرێت.

رێکخراوی تەندروستی جیھانی بڵاویکردەوە، لە ھەشتی ئایار تاکو چواری حوزەیران ملیۆنێک و ٧٠٠ ھەزار کەس لە جیھاندا تووشی ڤایرۆسی کۆرۆنا بوون، ١٠ ھەزار و ٤٠٠ توشبووش گیانیانلەدەستداوە.
ئاماژەی بەوەشکردووە، بەراورد بە چوار ھەفتەی رابردووتر رێژەی توشبوون ٣٨٪ و رێژەی گیانلەدەستدانیش ٤٧٪ دابەزیوە.

زۆرترین حاڵەتەکانی توشبوونیش لە چوار ھەفتەی رابردوودا لە کۆماری کۆریا بووە کە ٤٧٠ ھەزار و ٩٣ حاڵەت تۆمارکراوە، ئوستورالیاش بە تۆمارکردنی ١٤٧ ھەزارو ٦٨٤ حاڵەت پلەی دووەمی گرتووە.

ئەنجومەنی ئاسایشی نیشتمانی تورکیا دوای کۆبوونەوەکەی راگەیەنراوێکی بڵاوکردەوە و جەختیکردەوە لە بەردەوامی ھەوڵەکانی وڵاتەکەی بۆ ئەنجامدانی دانوستانی ئاشتی لەنێوان روسیا و ئۆکراین، ھەماھەنگی نێودەوڵەتی بەپێویست زانی بۆ ئاسانکاری گەڕانەوەی ئاوارەکانی سوریا لە تورکیاوە بۆ زێدی خۆیان.

ئەنجومەنی ئاسایشی نیشتمانی تورکیا جەختیکردەوە لە گرنگی ھەنگاونان بۆ گەرەنتی ئاسایش، سەقامگیری، خۆشگوزەرانی لە تورکیا لەماوەی نوێدا کە بە سەرەتای دیدگای سەدەی تورکیا دادەنرێت.

ماوەی ھەفتەیەکە ئاگرکەوتنەوە لە دارستانەکانی خۆرھەڵاتی کەنەدا بەردەوامە، بەھۆیەوە نزیکەی ١٣ ویلایەت لە کەناراوەکانی خۆرھەڵات ھۆشدارییان بۆ ملیۆنان دانیشتوو بڵاوکردووەتەوە.

بەپێی ھەڵسەنگاندنەکان، لە ئێستادا بەھۆی ئاگر و دوکەڵ کە لە کەنەداوە بە ئاڕاستەی ئەمریکا رۆشتووە، ٥٥ ملیۆن ئەمریکی ھەوای پیس ھەڵدەمژن، ویلایەتی "نیویۆرک"یش پشکی شێری لە پیسبوونی ھەوا بەرکەوتووە و حاکمی ویلایەتەکە داوای لە ھاووڵاتیان کردووە بۆ کاری پێویست نەبێت، نەچنە دەرەوە. 

شاری "دیترویت"یش لە ویلایەتی میشیگن لە لیستی ١٠ پیسترین شار لەڕووی کوالێتی ھەواوە ھاتووە. 

پسپۆڕانیش پێشبینی دەکەن، ئێوارەی پێنجشەممە رەوشەکە لە نیویۆرک باشتر ببێت، بەڵام لە خۆرئاوای نیویۆرک و پەنسلڤانیا و ڤێرجینیا خراپ دەبێت. 

ئەو ئاگرکەوتنەوەیە لە دارستانەکانی کەنەدا بە خراپترین سەرەتا بۆ وەرزی ئاگرکەوتنەوەی دارستانەکان دادەنرێت، کە تا ئێستا زیاتر لە ٦.٧ ملیۆن فەدان زەوی لەناوچووە و نزیکەی ١٤ ھەزار کەسیش ماڵ و حاڵیان بەجێھێشتووە.

كۆبوونەوەكەی ئەمڕۆی پەرلەمانی توركیا، بە سەرۆكایەتی دەوڵەت باخچەلی، سەرۆكی كاتی پەرلەمان بەڕێوەدەچێت و بەپێی پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمانی توركیا، سەرۆكی نوێی پەرلەمانی توركیا بە دەنگدانی نهێنێ هەڵدەبژێرێت.

بۆ پۆستی سەرۆكی پەرلەمانی توركیا حەوت كاندید لە پێشبڕكێدان بۆ بەدەستهێنانی ئەو پۆستە، كە بریتیین لە نوعمان كورتوڵموش جێگری پێشووی سەرۆكی پەرلەمان لە ئاكپارتی، بەكر بۆزداغ وەزیری پێشووی داد، تەكین بینگول لە جەهەپە، تولای حەمیتۆگولاری ئۆروچ لە پارتی چەپی سەوز، مستەفا چیهان، مستەفا یەنێرۆغڵو و سێراپ یازیچی.

بە پێی پەیڕەوی ناوخۆ، كاندیدی پۆستی سەرۆكی پەرلەمان پێویستە 400 دەنگی پەرلەمانتاران بەدەستبهێنێت بۆ ئەوەی وەك سەرۆكی پەرلەمان هەڵببژێرێت، ئەگەر هیچ یەكێكیش لە كاندیدەكان نەتوانن ئەو رێژەی دەنگە بەدەستبهێنن، ئەوا هەر هەمان رۆژ خولی دووەمی هەڵبژاردنەكە بەڕێوەدەچێت و لەم خولەدا كاندید پێویستە 301 دەنگ بەدەستبهێنێت، بە پێچەوانەوە ئەگەر هیچ كام لە كاندیدەكان ئەو رێژە دەنگە بەدەستنەهێنن، ئەوا رۆژی دواتر خولی سێیەمی هەڵبژاردنەكە بەڕێوەدەچێت و ئەو كاندیدەی زۆرترین دەنگ بەدەستدەهێنێت، دەبێتە سەرۆكی نوێی پەرلەمانی توركیا.

رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆککۆماری تورکیا لە وتارێکیدا بۆ گەلی تورکیا دوای یەکەم کۆبوونەوەی حکومەتی نوێی تورکیا، ئاماژەی بە گرنگی ھەموارکردنەوەی دەستوور کرد و رایگەیاند، جارێکی دیکە پێشنیازی ھەموارکردنەوەی دەستوور دەخاتە دەنگدانی پەرلەمانەوە، وەک ئەوەی لە میانەی بانگەشەی دوایین ھەڵبژاردنی سەرۆکایەتی کۆماری تورکیا بانگەشەی بۆ دەکرد.

ئەردۆغان پێیوایە، دەستووری ئێستای تورکیا، کە لەساڵی ١٩٨٢ پەسەندکراوە ناتوانێت رووبەڕووی ئاستەنگییەکانی سەردەم ببێتەوە، سەرەڕای ئەوەی لەماوەی رابردوودا چەند جارێک ھەموارکراوەتەوە.

میدیاکانی ئەمریکا بڵاویانکردوەتەوە، مایک پێنس جێگری پێشوی سەرۆکی ئەمریکا بە رەسمی وەک سیاسەتمەدارێکی کۆمارییەکان خۆی بۆ ھەڵبژاردنی داھاتووی سەرۆکایەتی وڵاتەکەی کاندید کردووە، کە بڕیارە ساڵی داھاتوو بەڕێوەبچێت و دەبێتە یەکێکی تر لەو کاندیدانەی کە رکابەری دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی پێشووی ئەمریکا دەکەن بۆئەوەی یەکێکیان بە رەسمی ببێتە کاندیدی پارتی کۆمارییەکان.

مایک پێنس دوای بە رەسمی خۆکاندیدکردنی رایگەیاند، سیاسەت و کاری لە پێشینەی ئەوەیە ئەمریکا بگەڕێنێتەوە بۆ سەر رێڕەوە راستەکەی و بەھێزکردنی ئابووری و بەدەستھێناوەی پێگە بەھێزە نێودەوڵەتییەکەی کە ئێستا لەدەستی داوە.

وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا رایگەیاند، ئەمریکا سزای بەسەر حەوت کەس و شەش دامەزراوەی ئێرانی و چینیدا سەپاند، کە تۆڕێکیان پێکھێناوە و رۆڵێکی گرنگ دەگێڕن بۆ کڕین و پشتیوانیکردن لە بەرنامەی مووشەکی بالیستی ئێران.

راشیگەیاندوە، بۆ کڕینی ئەو جۆرە مووشەکانە، نووسینگەی بەرگریی ئێران لە چین کاری ھەماھەنگی ئەنجامداوە، بەوھۆیەشەوە ئەمریکا پێداگیرە لە بەکارھێنانی تەواوی ئامرازەکان بۆ تێکدانی تۆڕەکانی کڕینی کەلوپەلی پەیوەندیدار بە بەرنامەی مووشەکی ئێران.

وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا جەختی لەوەشکردووەتەوە، لە بەرامبەر ئەو جۆرە کارانەی ئێراندا، لەگەڵ ھاوبەش و ھاوپەیمانەکانیان پێکەوە کار دەکەن.