بە پێی نوسراوێکی دادگای تاوانەکانی کەرکوک، ڕێبوار فایەق تاڵەبانی، بە بێ ئامادەبوونی خۆی، سزای شەش ساڵ زیندانی بە پێی ماددەی ٣٤٠ لە یاسای سزاکان ژمارە ١١١ی ساڵی ١٩٦٩ بەسەردا سەپێنراوە، ھەروەھا گەشتکردنی بۆ دەرەوەی وڵات لێ قەدەغە دەکرێت و دەستیش دەگیرێت بەسەر موڵک و سامانی گواستراوە و نەگواستراوەی.

ئەوەش لە کاتێکدایە ھەندێک لە ڕاگەیاندنەکان کەوتوونەتە ھەڵەوە و لە بری نوسینی ناوی ڕێبوار فایەق تاڵەبانی ناوی ڕێبوار تەھا ئەندامی سەرکردایەتی یەکێتی نیشتمانی کوردستانییان نوسیوە.

ئەمڕۆ ئاوات جەناب نوری لەگەڵ دو تاینتواتچ، بەرپرسی بەشی سیاسی-ئابووری و سێپ پاچ، سەرۆکی یەکەی ئابووری لە کونسوڵخانەی گشتی ئەمریکا لە ھەرێمی کوردستان کبووەوە و رایگەیاند "لە دواھەمین ھەولماندا لە ڕێگەی بەڕێوەبەرایەتی تەکنەلۆجیای بانکەکان بڕیارە لە کەمترین ماوەدا موچە خۆرانی ھەرێمی کوردستان بەشێوەی کارت موچەکانیان وەربگرن."

ئاوات جەناب نوری راشیگەیاند، لەسەرەتای ساڵی ٢٠١٣ وە حکومەتی ناوەندی عێراق گەمارۆیەکی ئابووری بەسەر ھەرێمی کوردستان سەپاندوو،  "بەڵام دڵخۆشین بەوەی لە ھەرێمی کوردستان ئیرادەیەک ھەیە بۆ بەرەو پێش چوونی چاکسازی سەرتا سەری". 

وەزیری دارایی بە شاندەکەی ئەمریکای وتووە، "بەھەموو ئاستەنگەکانەوە ھەوڵی تەواومان داوە بە کەم کردنەوەی ڕۆتین و بە ئەلیکترونی کردنی سەرجەم بەڕێوەبەرایەتییە گشتیەکانی سەر بەوەزارەتمان، ئەمەش جێگەی دڵخۆشیە بۆ ھاوڵاتیان". 

د. فوئاد مەعسوم، ڕاشیگەیاند، یەکێتی لە قۆناغێکدا دامەزرا، کە پێویستیەکی مێژووی بوو بۆ کۆمەڵانی خەڵکی کوردستان و ئەو کاتەی کە سەرۆک مام جەلال و کاک نەوشیراون ھاتنەوە بۆ ھەرێمی کوردستان، ئێمە ئەو چەند ھەڤاڵەی کە لە دەرەوە بووین، بە ناوی سەرکردایەتی دەرەوە کارمان دەکرد و لە ھەوڵی پەیداکردنی چەک و کۆمەڵێک شتی تردا بووین.

وتیشی، لە دوای نەمانی شۆڕشەوە کۆمەڵانی خەڵک بێ ئومێد بوون، بەڵام لەگەڵ دروستبوونی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان، ئومێد بۆ کۆمەڵانی خەڵک گەڕایەوە و یەکێتی توانی بارودۆخێکی باش بخوڵقێنێت.

عومەر شێخ موس، پیرۆزبایی دامەزراندنی یەکێتیی نیشتیمانیی کوردستانی لە گشت ئەندام و لایەنگرانی یەکێتی کرد و ڕایگەیاند، یەکێتی نەک ھەر پێویستیەکی مێژوویی، بەڵکو دەستکەوتێک بوو بۆ گەلی کوردستان و لە دوای نەمانی شۆڕشەوە تاوەکو ئێستا دەورێکی کاریگەر و باڵای لە گۆڕەپانی سیاسی عێراق و ھەرچوار پارچەی کوردستان ھەبووە و ڕۆڵی سەرۆک مام جەلال ھاندەرێکی باش بوو بۆ ھەستانەوەی کورد، لە دوای کارەساتی ڕووخانی شۆڕش و تێکچوونی بارودۆخەکە.

وتیشی، پێویستە داھاتی ئەم ژمارە جوانانەی تابلۆی ئۆتۆمبێل لە شارەکان خەرج بکرێتەوە نەک لە لایەن ھەندێک کەسەوە گەندەڵی پێوە بکرێت.

بە پێی ئامارەکانی ڕێکخراوی تەندروستی جیھانی ساڵانە ٨ ملیۆن کەس بەھۆی توتنەوە گیان لە دەستدەدەن، لە عێراقیش بەھۆی توتن و جگەرەکێشانەوە ھەر ٢٠ خولەکێک کەسێک گیان لە دەستدەدات.

ئەمڕۆ، سێ شەممە، لە پەیامێکدا سەرۆکی پەرلەمانی کوردستان پیرۆزبای خۆی بە سەرۆکی یەکێتی نیشتیمانی کوردستان گەیاند.

لە پەیامەکەدا کە سەرۆکی پەرلەمانی کوردستان کە ئاراستەی سەرۆکی یەکێتی نیشتیمانی کوردستانی کردوە ڕایگەیاند، "بەبۆنەی سەرکەوتنی دیداری یەکێتی، گەرمترین پیرۆزبای لە بەڕێزتان، سەرجەم ئەندامانی مەکتەبی سیاسی و سەرکەردایەتی، ئەندامان و لایەنگرانی یەکێتییەکەمان دەکەم."

ڕێواز فایەق، دیدارەکەی بە ھەڵقڵاوی بیروباوەڕی ئۆرگانەکانی یەکێتی وەسف کرد و ھیوای خواست دیدارەکە ببێتە ھۆکارێک بۆ بەرەو پێشچوونی یەکێتی نیشتیمانی کوردستان. 

دەقی ڕاگەینراوەکە ......

کۆمەڵانی خەڵکی کوردستان
کەسوکاری سەربەرزی شەھیدان،
پێشمەرگە قارەمانەکان و
تێکۆشەرانی رێی رزگاری ‌و خەباتگێڕانی ریزەکانی یەکێتی نیشتمانی کوردستان،
بە سڵاوێکی گەرمی ھەڤاڵانەوە پیرۆزبایی بیرەوەری (٤۷) ساڵەی دامەزراندنی یەکێتی و (٤٦) ساڵەی دەستپێکردنەوەی شۆڕشتان لێ دەکەین.
یەکێتی نیشتمانی کوردستان لە دۆخی دژواری دوای ھەرەس و بۆ سەرخستنی پرۆژەی رزگاری و سەرفرازی گەلی کوردستان و دابینکردنی ماف و داخوازییەکانی لەسەر بنچینەی مافی چارەنووس ھاتە کۆڕی خەباتەوە و سەرۆک مام جەلال و ھاوڕێ دامەزرێنەرەکانی دەستپێشخەریی مێژووییان کرد و دوای ساڵێکیش لە دامەزراندن سەدان ھەزار تێکۆشەر بوونە ھەوێنی دەستپێکردنی شۆڕشی نوێ و ئەم کاروانەی کە بەردەوامە ئامانجی گەورەی بەدیھێناوە و ھێشتا زۆری تریش ماوە کە بەدی بێنێت ، ئەم رەوتە لە خەبات و قوربانیدان بە رێبەری سەرۆک مام جەلال و بەگیانی پیرۆزی ھەزاران شەھید و رەنجی شانی سەدان ھەزار تێکۆشەر گەیشتە قۆناغی فیدرالی و سەرۆک مام جەلالیش بووە یەکەم سەرۆکی ھەڵبژێردراوی عێراقی دیموکرات و فیدرال.
ھەڤاڵانی خۆشەویست
  لە کاتێکدا یادی ئەو ڕۆژە گەش و پڕ سەروەرییەی یەکێتی دەکەینەوە، رووداو گەلێکی زۆر لە سەر ئاستی جیھان و ناوچەکە و عێراق و کوردستان ھاتۆتە ئاراوە کە وامان لێ دەخوازێت یەکێتی  بە ڕوانینێکی نوێیەوە رۆڵی کاریگەری خۆی  ببینێت و ئەرکە نیشتمانی و نەتەوەییە تازەکانیش لەئەستۆ بگرێت. لەسەر ئاستی کوردستان وەک یەکێتی  پابەندین بە  پاراستنی یەکڕیزی ھێزە سیاسییەکان  تاکو ئەم  کۆ دەنگی و یەکگرتویەی  گەلی کوردستان  بکەینە بناغەی کاری ھاوبەشمان لەگەڵ لایەنە  عێراقیەکاندا  بۆ  بەشدارییەکی کارای کورد لەپرۆسەی  سیاسی، تەوافوق و شەراکەت، پاراستنی ئیستحقاقە نەتەوەیی و دیموکراتیەکان لە حکومەتی داھاتووی عیراقدا. ئەم جۆرەسیاسەتە  بارودۆخی  چەق بەستوو و ناھەمواری وڵات ئەخاتەوە  سەر  ڕێچکەی  ڕاست و دروستی چارەسەرکردن و رێگا بۆ گەشەپێدانی ژیان و گوزەرانی خەڵکی کوردستانیش دەکاتەوە.
ھەڤاڵانی تێکۆشەر
لەکاتێکدا یادی ئەو دوو بۆنە شکۆدارە دەکەینەوە، ئەمساڵ دیداری یەکێتیی بۆ نوێبونەوە و چاکسازی تێکەڵ بە یادە مەزنەکەمان بووە، ئەم دیدارە لەرێگەی بەشداری ھەڤاڵان لە ھەموو ئۆرگان و ناوچەکانەوە نەخشەرێیەکی تازەی کارکردن دەھێنێتە کایەوەو بە بڕیار و راسپاردەکانی لەسەر ھەموو ئەو ئاستەنگ و ئالنگارییانە دەوەستێت و رێگا چارەی نوێ بۆ خەباتی حزبایەتی و حوکمرانی پێشنیار دەکات، تا پێکەوە ئەم ئەرکە حزبی، دیموکراتی و نیشتمانییە سەر بخەین.

ھاووڵاتیانی خۆشەویست،
ھەموومان دەزانین ھەرێمی کوردستان بەرەو وەرزی ھەڵبژاردنەکان دەڕوا و یەکێتیی نیشتمانی کوردستانیش پشتیوانی گەرموگوڕ لە ئەنجامدانی ھەڵبژاردنەکان دەکات لە ڕێی پێداچوونەوە بە یاسای ھەڵبژاردن و پێکھاتەی کۆمیسیۆن و پاکژکردنەوەی لیستی دەنگدەران، داواش دەکەین مشتومڕەکانی پەیوەست بە ھەڵبژاردنەکان بە زمانێکی ئارام و ھێمن بەڕێوە بچن. بۆ ئەوەی ئاشتی کوردستان زەمینەی پەرەپێدانی دیموکراسی و حوکمڕانی باشتر بخوڵقێنێ. بۆ ئەم مەبەستەش ھەڤاڵ سەرۆک بافڵ جەلال تاڵەبانی ئامادەیی یەکێتی دوپاتکردەوە بۆ گفتوگۆی بنیاتنەرانە لەپێناو ھەڵبژاردنێکی پاک و بێگەرد وەک  لە  چەند ڕۆژی  ڕابوردوو   راگەیاند «بۆ ئەوەی گۆڕانکاری ڕاستەقینە لە حکومڕانی کوردستان بکەین».
 جارێکی تر بەرز و پیرۆز  بێت  ساڵیادی  دامەزراندنی  یەکێتی و ھەڵگیرسانی  شۆڕشی  نوێ .
رۆحی شەھیدان شاد و یادیان ھەر زیندوو بمێنێت .

مەکتەبی سیاسی
یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان

لە پیرۆزبایەکەدا یەکێتی مامۆستایان ڕایگەیاند، "لە (٤٧)ەمین ساڵیادی دامەزراندی یەکێتی نیشتیمانی کوردستاندا گەرمترین پیرۆزبای لە ئێوەی بەڕێز و بنەماڵەی شەھیدان و لایەنگرانتان دەکەین."

هەروەها یەکێتی مامۆستایان خەباتی یەکێتی بە گرنگ وەسف کرد. 

لە پەیامێکدا، بزوتنەوەی گۆڕان ڕایگەیاند، " ‎بە بۆنەی (٤٧)ـەمین ساڵیادی دامەزرانی یەکێتی نیشتیمانی کوردستان و (٤٦)ـەمین ساڵیادی ھەڵگیرسانی شۆڕشی نوێ، پیرۆزباییەکی گەرم ئاڕاستەی ئەندام و لایەنگرانتان دەکەین."

سەرۆک کۆماری عێراق ڕایگەیاند، " ساڵڕۆژی یەکێتی، تۆماری پڕ سەروەری خەباتی گەل و شەھید و پێشمەرگەیە، و یادی مام جەلال و ھاوڕێکانێتی کە لە سەردەمی مەحالدا ھیوای سەرکەوتنیان دەبەخشی. با ئەم یادە ھاندەرمان بێت بۆ دەستەبەری حوکمڕانی باش و دادپەروەر، بۆ مافی ھاووڵاتیان و ڕەواندنەوەی مەترسیەکانی سەر ئیستا و ئایندەی گەل و نیشتمان".

دەقی ڕەگەیەندراوەکە:

ھەڤاڵان سڵاوی کۆتایی ھاتن و سەرکەوتنی دیداری یەکێتیتان لێ بێت.. 

ئەگەر ساڵان بۆ یادی دامەزراندنی یەکێتیی تەنھا ئاھەنگمان دەگێڕا و یادی شەھیدان و مامی رێبەرمان  دەکردەوە، ئەوە ئەمساڵ جیاوازتر پێشوازیمان لە یادی دامەزراندنی حیزبە تێکۆشەرەکەمان کردەوە.

چ ئاھەنگێک لەوە خۆشتر و جوانتر و باشترە کە لەڕێی دیداری یەکێتییەوە بڕیاری پێداچوونەوە بە سیاسەت و داڕشتنەوەی روئیا و پلانی نوێ و گونجاو لەگەڵ ویست و داواکاریی کۆمەڵانی خەڵکی کوردستانمان داوە. 

چ یادکردنەوەیەکی شەھیدەکانمان لەوە شایستەترە کە بڕیارمان داوە دیداری یەکێتی بۆ پێداچوونەوە بە سیاسەت و ھەڵوێست و داڕشتنەوەی دید و روئیامان بکەینە نەریتێکی ساڵانە بۆ ئەوەی یەکێتی وەک ھەمیشە پێشڕەوی نوێگەری بێت لە کوردستاندا. 

ھەروەھا چ رێزلێگرتنێک لە کادر و تێکۆشەرە دێرین و نوێیەکانمان لەوە راستگۆ و بە نرخترە کە لە دیداری یەکێتیدا راستەوخۆ بەشداردەبن لە دیاریکردنی سیاسەت و ھەڵوێستی حیزبەکەیان.

 پێمان وایە کۆتاییھاتنی سەرکەوتووانەی دیدار و چەسپاندنی دیدار وەک نەریتێکی ساڵانە نوێکردنەوەی راستەقینەی یەکێتییە و بەمەش لە لایەکەوە جەژنی  ئەمساڵمان بووە بە دوو جەژن و لە لایەکیتریشەوە بەم خۆنوێکردنەوەیە بە باشترین شێوە یادی دامەزراندنی حیزبەکەمان و یادی ئەو تێکۆشەرانەمان کردۆتەوە کە گیانی شیرینی خۆیان لەپێناو ئامانجەکانی یەکێتی بەخشی، یان بە یەکێتییەوە ماندووبوون و ڕەنجیان بۆ کێشاوە.  

ھەڤاڵان دەمێک ساڵ بوو یەکێتی پێویستی بەوەبوو لە دەرەوەی دروشم خۆی نوێ بکاتەوە، دەمێک ساڵ بوو پێویستی بەوەبوو بۆ داڕشتنەوەی سیاسەت و روئیا بگەڕێتەوە بۆ ناو کادر و تێکۆشەرەکانی خۆی و بەشدارییان پێ بکات، ئەم ساڵ  لەم دیدارە رەسمییەدا بە سەرپەرشتی ھەڤاڵ قوباد تاڵەبانی ، ئەم ھەنگاوە گرنگەمان دەست پێکرد. ئەمساڵ بە کردار سەلماندمان کە یەکێتی حیزبی کادرانە و رۆڵی کادران لەمەودوا لەناو حیزبدا زیاتریش دەبێت. 

 کاتێک حیزبێک دەبێتە حیزبی کادران و بە ھەزاران کادر لە شار و ناوچەی جیاوازەوە بەشدار دەبن لە دانانی سیاسەتی حیزبدا، بە دڵنیاییەوە ئەو حیزبە دەبێتەوە بە حیزبی کۆمەڵانی خەڵکیش، چونکە کادرانی یەکێتی ھەڵقوڵاوی ناو جەماوەرن و ھەڵگری خواست و داواکاری خەڵکن.

یەکێتی کە لەسەر بنەمای دوو چەمکی کوردایەتی و دادپەروەری کۆمەڵایەتی دامەرزاوە، لەمەودوا ھەردوو بنەماکە لەخۆیدا بەھێزتر دەکات. لەم قۆناغەدا کە وڵاتەکەمان بە دەست کێشەی دادپەروەری کۆمەڵایەتییەوە دەناڵێنێت، بۆ لەمەودوا یەکێتی لە ھەموو سیاسەت و ھەڵوێستەکانیدا پرسی دادپەروەری کۆمەڵایەتی بە بنەما دەگرێت و پەرەی پێ دەدات.

سەبارەت بە پرسی حکومڕانیش، وەک سەرۆک بافڵ جەلال تاڵەبانی رایگەیاند پێشتر کەموکوڕی زۆرمان ھەبووە و ھەڵەی گەورە کراوە، بەڵام چیتر یەکێتی نەک ھەر رێگە بە دووبارەبوونەوەی ئەم ھەڵانە نادات، بەڵکو یەکێتی لەسەر ھەردوو ئاستی کوردستان و عێراقیش دەبێتە حیزبی پێشەنگ بۆ راستکردنەوەی رێڕەوەی حکومڕانی و بونیادنانی حکومڕانیی تەندروست. 

حکومڕانی تەندروست لە روانگەی ئێمەوە تەنھا حکومڕانییەکی شەفاف و دەستپاک نییە، بەڵکو حکومڕانییەکی زانستیشە، بەو واتایەی نابێت بەپێی حەز و باوەڕی تاکەکەسی ھیچ ھەنگاوێک بھاوێژرێت، بەڵکو ھەر پلان و سیاسەتێک پێشتر دەبێت لەرووی زانستییەوە لەلایەن خەڵکی پسپۆڕ و ئاکادیمییەوە داڕێژرابێت و لە ئەنجامەکەی تا رادەیەکی زۆر دڵنیابین، بۆ ئەوەی چیتر ژیانی خەڵک بەھۆی ھەڵەی حکومڕانییەوە نەکەوێتە مەترسییەوە.

لە کۆتاییدا جارێکیتر یادی دامەزراندنی یەکێتی و کۆتای ھاتنی سەرکەوتووانەی دیداری یەکێتی لە ھەموو ھەڤاڵان و جەماوەری یەکێتی پیرۆز دەکەین و دەستی ھەموو ھەڤاڵانی یەکێتیی بەگەرمی دەگوشین و پێیان دەڵێین دەستتان خۆش و ماندوو نەبن و سوپاس بۆ ھەمووتان.

پێکەوە بەرەو جێبەجێکردنی راسپاردەکانی دیدار، دوای پەسەندکردنی لە ئەنجومەنی سەرکردایەتی، و گەشانەوەی بەردەوام و تاسەری یەکێتییە تێکۆشەرەکەتان.

دیدارتان باش و ھەمیشە سەرفراز بن 

لیژنەی باڵای دیداری یەکێتی

٣١-٥-٢٠٢٢

شارەوانیی سلێمانی رایگەیاند ، ئاگاداری ھاووڵاتیان دەکاتەوە پێویستە تەرمی مردووان لە گۆڕستانی نوێی سلێمانی بەخاکبسپێردرێن، دەشڵێت، ھەرکەس پابەند نەبێت سزا دەدرێت.   
  
ئەمڕۆ، لە ئاگادارییەکدا سەرۆکایەتیی شارەوانیی سلێمانی ڕایگەیاند، " ئاگاداری سەرجەم ھاووڵاتیانی خۆشەویستی شاری سلێمانی دەکەین کە سەرجەم گۆڕستانەکانی سنوری شارەوانیی سلێمانی جێگای ناشتنی (مردووی) تیانەماوە."
  
ئاماژەی بەوەشکردووە، "بۆیە داواکارین لە ھاووڵاتیانی خۆشەویستی شارەکەمان کە پێویستە بۆ لەمەودوا کەسی 'خوالێخۆش'بویان لە گۆڕستانی نوێی سلێمانی لەسەر ڕێی ھوانە نزیک شاری مامۆستایان بەخاک بسپێرن، چونکە گۆڕستانەکانی سلێمانی جێگای ناشتنی تیانەماوە و قەڕەباڵغییەکی زۆری دروستکردوە لەناو شاردا، ئەوەش ناڕەزایی ھاووڵاتیانی لێکەوتوەتەوە."
  
ئەوەشی خستووەتەڕوو، " بەپێچەوانەوە ناچارین ڕێکاری یاسایی بەرانبەر سەرپێچیکار بگرینە بەر."

لە کۆبوونەوەکانی ئەمڕۆدا، ١٤ لیژنە کە نوێنەرایەتی سەرجەم چین و توێژ و بوار و سێکتەر و کەرتە جیاوازەکان دەکەن، تێبینی و پێشنیار و ڕەخنەکان تاوتوێ دەکەن بەمەبەستی داڕشتنەوەی خشتەیەکی نوێ بۆ کارکردنی یەکێتی.

د. دانا ئەحمەد مستەفا، مامۆستای زانکۆ بە کوردسات نیوزی رایگەیاند، یەکەم کار کە دیداری یەکێتی توانیتی ئەنجامی بدات، دروستکردنی مەرجەعێکی سیاسییە کە خاوەنی بڕیار و ستراتیژی یەکێتی نیشتیمانی کوردستانە.

دەشڵێت، گرنترین ئامانج کە دیداری یەکێتی بەدەستیھێناوە ئەوەیە، لەناو حیزبە کوردستانییەکاندا ئەو مۆدێلەی ھێناوەتە کایەوە کە کادیری حیزبەکان قسە لەسەر دانانی ستراتیژی حیزب بکەن.

 راشیگەیاند، بەھۆی دیداری یەکیتی لەئێستادا بەشێک لەو کەسانەی کە رەخنە دەگرن دەبنە داریژەی ئەو ستراتیژییەی کە لەلایەن حیزبەوە پەیڕەو دەکرێت و وا دەکات خۆیان بە بەشێک لە حیزبەکە بزانن.

د. دانا ئەحمەد مستەفا رایگەیاند، ئێستا لایەنەکانی دیکە باشتر دەزانن کە لەگەڵ حیزبێکی سیاسی مامەڵە دەکەن کە خاوەنی پێگەیەکی سیاسی بەھێزە.

بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی پارێزگای سلێمانی رایگەیاند، لە ھەڵمەتێکی گەڕان و پشکنیندا کە لەلایەن بنکەی پۆلیسی رزگاری و نوسینگەی نەھێشتنی تاوانی ڕزگارییەوە ئەنجامدرا، دوو تۆمەتبار دەستگیر کران کە چەکی بێ مۆڵەتیان پێبووە و دەستیشگیراوە بەسەر دوو دەمانچەدا. روونیشیکردەوە، تۆمەتباران لەدایکبوی ١٩٧٥ و ٢٠٠٣ن.

ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، لە چالاکییەکی دیکەدا لەلایەن بنکەی پۆلیسی ڕزگارییەوە تۆمەتبارێک دەستگیر کرا کە تەقەی کردبوو، لە کاتی دەستگیرکردنیشیدا دەستگیراوە بەسەر دەمانچەیەکدا کە تۆمەتبار تەقەی پێکرد بوو.