کوردستان
دەقی پەیامەکە :
بەڕێزان کۆمیتەی ناوەندیی نوێی پارتی دیموکراتی کوردستان
پاش رێزو سڵاو
بەناوی یەکێتی نیشتمانیی کوردستانەوە پیرۆزبایی سەرکەوتنی کۆنگرەی چواردەمینی پارتەکەتان و ھەڵبژاردنی سەرکردایەتی نوێی پارتی دیموکراتی کوردستانتان لێ دەکەین .
ئومێدمان وایە راسپاردەو بڕیارەکانی کۆنگرە بە قازانجی سەرخستنی ئەزموونی گەلەکەمان و تەبایی و حکومڕانییەکی باشتر و شایانی ھاووڵاتیانی کوردستان بوو بێت.
مەکتەبی سیاسی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان
شەوی رابردوو و بەیانی ئەمڕۆش لە زۆربەی شارەکانی رۆژھەڵاتی کوردستان و شارەکانی تری ئێران خۆپیشاندان و ناڕەزایی خۆپیشاندان کراوە و ھێزە ئەمنییەکانی ئێرانیش بە گازمی فرمێسکڕێژ و چەندین شێوازی تر روبەڕووی خۆپیشاندەران بوونەوە و ژمارەیەک خۆپیشاندەریش لە رۆژھەڵاتی کوردستان و شارەکانی تری ئێران کوژران و برینداربوون.
بەپێی ئامارێکی رێکخراوی ھەنگاویش بۆ مافەکانی مرۆڤ، لەماوەی ٥٠ رۆژی خۆپیشاندان و ناڕەزاییەکاندا لە ٣٨ شاری رۆژھەڵاتی کوردستان، لانیکەم ٦١ ھاوڵاتی کوژراون و زیاتر لە پێنج ھەزار کەسیش بەھۆی تەقەکردنی ھێزە ئەمنییەکانی ئێران برینداربوون.
رەنج پشدەری رۆژنامەنووس لە لێدوانێکدا بە کوردسات نیوزی راگەیاند: یەکێک لە کۆچبەرە رزگاربووەکانی ناو ئەو یەختەی کە پێنج رۆژ پێش ئێستا لە سنوورە ئاوییەکانی یۆنان ژێرئاوکەوت، کوڕێکی کوردە و ئەمڕۆ پێی راگەیاندووە کە لەلایەن یۆنانەوە سزای زیندانیکردنی بەسەردا سەپێنراوە.
ئاماژەی بەوەشکرد، تا ئێستا ھیچ ھەواڵێکی نوێ لەبارەی چارەنووسی کۆچبەرە بێسەروشوێنەکانی سەر یەختەکەوە نییە.
رۆژی ٢ی تشرینی دووەم، یەختێک کە ھەڵگری ٧٠ کۆچبەر بوو لە سنوورە ئاوییەکانی یۆنان ژێرئاوکەوت و بەگوێرەی دوایین زانیارییەکان، تاوەکو ئێستا ٢٨ تەرم دۆزراونەتەوە و ١٢ کەسیش رزگارکراون، ھەروەھا ژمارەیەکی دیکەی کۆچبەریش بێسەروشوێنن.
دەقی راگەیەندراوەکە:
بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی رۆژئاوای سلێمانی پیلانێکی تیرۆریستانی داعش بۆ تێکدانی ئاسایشی ھەرێم شکست پێدەھێنن و لە ئۆپراسیۆنێکیشدا دووچەکداری داعش دەکوژرێن و تیرۆرستێکی داعش کە ژنە بە برینداری دەستگیردەکرێت .
ھێزەکانمان لەسەر بنەمای زانیاری پێشوەخت بەدواداچوونیان بۆ جموجۆڵی تیرۆریستان کرد و ناوچەی سەنگاو خرایە ژێر چاودێری وردەوە کەدوای دڵنیابوون و وەرگرتنی رەزامەندی بەڕێز دادوەر ئۆپراسیۆنی دەستگیرکردنی تاوەنبارەکان دەستیپێکرد و لەشەوی ٦ / ٧ ی ١١ ی ٢٠٢٢ لە شاخی ئاژداخ لەنزیک گوندی کچان لەناوچەی سەنگاو شوێن و جێگای تیرۆریستان دۆزرایەوە لەکاتی ھەوڵدان بۆدەستگیرکردنیان رووبەڕووی ھێزەکانمان بوونەوە پاش ٣٠ دەقە توانرا ھەردوو تیرۆریست (ک، س م) و ( م ، ع ، م ) بکوژرێت و تیرۆریست ( ش ، ن ، ع ) بە برینداری دەستگیربکرێت .
زانیاری لەبارەی تیرۆریستەکانەوە
١-تێرۆریستی کوژراو (ک، س م) موالید (١٩٧٥ ) دانیشتوی قەزای چەمچەماڵ گەڕەکی ڕاپەڕینە ، خێزاندارەو سێ منداڵی ھەیە و پێشینەی کاری توندڕەویی ھەبووە و بەیعەتیان بەتیرۆریستانی داعش داوەو پیلانیان ھەبووە چەند کردەوەیەکی تیرۆریستی ئەنجام بدەن و دوای بنیادنانی حەشارگە چەکدارانی داعش بێنە ناوچەکە .
۲- تێرۆریستی کوژراو (م ، ع ، م ) دانیشتوی چەمچەماڵ گەڕەکی ڕاپەڕین موالید ١٩٩٨ ، خێزاندارە ھاوسەرەکەی بەناوی ( ش ، ن ، ع ) ئەندامی گروپەکەبووە
ھەردووکیان بەیعەتیان بە تیرۆریستانی داعش داوە و بەھەمان شێوە مەرامیان بووە چەند کردەوەیەکی تیرۆریستی ئەنجام بدەن .
٣- تێرۆریستی بریندار ( ش ، ن ، ع ) کە رەگەزی ژنە و ھاوسەری تێرۆرست ( م ، ع ، م ) بەھەمان شێوە فکری تیرۆریستانی داعشی وەرگرتووەو بەیعەتی پێداون و ئامادەبووە بەشداری بکات لە کردەوە تیرۆریستیەکان .
لێکۆڵینەوەو بەدواداچون لەوبارەیەوە بەردەوامە
ڕاگەیاندن و پەیوەندیەکان
بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی ڕۆژئاوای سلێمانی
لیژنە ھاوبەشەکانی قائیمقامیەتی سلێمانی کە پێکھاتووە لە (٤٣) لیژنە، لە مانگی (١٠) (٨)ھەزارو (٩٤٢) سەردانیان بۆ مارکێت و بازاڕ و کارگەکان و ئوتێل و خواردنگەکان و سیتی و ئارایشتگا و تەواوی شوێنی کارکردنەکانی سنوری سلێمانی کردووە و بەدواداچونیان بۆ نرخ و کوالێتی خۆراک و شمەک کردووە.
بەپێی راپۆرتی کۆتایی مانگ، لە مانگی رابردوودا (١٣٢٣) پسوڵەی سەرپێچی و ئاگادارکردنەوە دۆاوە بە خاوەنی شوێنکارەکان و (١٠٣) شوێنیش داخراون. ھاوکات (١٨) شوێن دراون بە دادگا و نزیکەی (١٧) تۆن خۆراک و شمەکەی نەشیاو تەلەف کراون.
ھەر لەو مانگەدا بڕی (٤٥) ملیۆن دینار سزای مادی سەرپێچیکاران دراوە.
بەپێی ئاماری لیژنەکان تەواوی ژمارەکان بەراورد بە مانگی پێشتری ئەمساڵ لە سەردان و سەرپێچی و داخستنەکان زیادیان کردووە.
ھاوڵاتیان دەتوانن لەکاتی ھەبونی گومان، یان بۆ گەیاندنی سکاڵا و زانیاری بەقائیمقامیەتی سلێمانی و لیژنە ھاوبەشەکان، پەیوەندی بە ژمارە مۆبایلی (٠٧٧٠٨٦٧٧٧٧٧)ـەوە بکەن.
رەنج پشدەری، چالاکوان لە یۆنان بە کوردسات نیوزی راگەیاند، ژمارەی ئەو تەرمانەی لە رووداوی نقومبوونی یەختەکەی یۆنان دۆزراونەتەوە گەیشتووەتە ٢٦ تەرم. وتیشی، یەکێک لە تەرمەکان لەلایەن کەسوکارییەوە ناسراوەتەوە کە ھاووڵاتییەکی تەمەن ٤١ ساڵە بە ناوی (زانا قادر) و خەڵکی پیرەمەگروونە، زانا قادر خێزاندار بووە و لە دوای خۆی سێ منداڵی جێھێشتووە.
بەرەبەیانی رۆژی ٣ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٢، یەختێکی کۆچبەران بە ٧٠ سەرنشینەوە لە تورکیا بەرەو یۆنان بەڕێکەوت، دواتر لە نزیک دوورگەی کاریستۆس یەختەکەیان ژێرئاوکەوت. تا ئێستا ١٢ کۆچبەری ئەو رووداوە رزگارکراون و تەرمی ٢٦ کۆچبەریشیان دۆزراوەتەوە، چارەنوسی ٣٢ کۆچبەری تریش نادیارە.
روانگەی عێراقی سەوز تایبەت بە ژینگە و کەشوھەوا لە راگەیەندراوێکدا ئاماژەی بەوە کردووە، بەشداریکردنی د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عێراق لە کۆنگرەی جیھانیی گۆڕانکارییەکانی کەشوھەوا کە لەمیسر بەڕێوەدەچێت و بە (کوب ٢٧) ناسراوە، ھەنگاوێکی گرنگە بۆ باسکردنی کاریگەرییە خراپەکانی گۆڕانکاری کەشوھەوا لەسەر عێراق کە بەپێی ئامارەکانی رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان عێراق پێنجەمی ئەو وڵاتانەیە کە بەھۆی گۆڕانکارییەکانی کەشوھەواوە زۆرترین زیانیان بەرکەوتووە.
روانگەی عێراقی سەوز لە راگەیەندراوەکەیدا داوای لە د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عێراق کردووە بەرەسمی داواکارییەک پێشکەش بکات بۆئەوەی کۆنگرەی جیھانیی گۆڕانکارییەکانی کەشوھەوا لە داھاتوودا لە بەغداد بکرێت بۆئەوەی سەرجەم وڵاتانی جیھان لە نزیکەوە ئەو کاریگەرییە خراپانە ببین کە بەھۆی گۆڕانکارییەکانی کەشوھەواوە عێراق روبەڕووی بووەتەوە.
بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی رۆژئاوای سلێمانی رایگەیاند، لەئەنجامی شەڕو رووبەڕووبوونەوە لەگەڵ ھێزەکانیان لە گوندی کچان لە سنوری ناحیەی سەنگاو دوو چەکداری تیرۆریستی داعش کوژران .
ئاماژەی بەوەشکرد، بەپێی زانیارییەکان لەکاتی گەمارۆدانیان تیرۆریستەکان رووبەڕووی ھێزەکانی ئاسایش بوونەتەوە و دوای ٣٠ دەقە شەڕو پێکدادان ھەر دوو چەکدارە تیرۆریستەکەی داعش کوژران.
ئاشکراشیکرد، پێشتر ھێزەکانی دەزگای ئاسایشی ھەرێم زانیاری وردی ھەبووە لەسەر جموجۆڵەکانیان و خرابوونە ژێر چاودێری وردەوە و پاش رەزامەندی دادوەر ئۆپراسێۆنی دەستگیرکردنیان دەستیپێکرد.
ئێوارەی ئەمڕۆ یەکشەمە ڕێکەوتی (٢٠٢٢/١١/٦) بەسەرپەرشتی د. ئارام محمد قادر وەزیری خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی، کەرنەڤاڵی دەرچونی خولی حەڤدەھەمینی زانکۆی کۆیە لە ھۆڵی فاکەڵتی پەروەردەی وەرزشی زانکۆی کۆیە بەڕێوەچو، لەم خولەدا (٩٦٩) دەرچو لە (٣٠) بەشی زانستی جیاجیا بڕوانامەی بەکالۆریۆسیان پێبەخشرا.
لە ڕێوڕەسمەکەدا کە ژمارەیەک لە سەرۆک زانکۆکان و ڕاوێژکاران و بەڕێوەبەرانی گشتی و مامۆستایان و کەسوکاری دەرچوان ئامادەیبون، لە وتەیەکدا وەزیری خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی دوای پیرۆزبایی لە دەرچوان، ڕایگەیاند: مایەی شانازییە بەپێی داتای دەرچوانی زانکۆی کۆیە خانمان ڕێژەی ٤٦٪ی دەرچوانی ئەم خولە پێکدەھێنن، ھەروەھا لەسەر ئاستی سەرجەم زانکۆکانیش خانمان ڕێژەی ٥٧٪ی خوێندکاران و قوتابیان پێکدەھێنن. ئاشکراشیکرد: لەسەر ئاستی ئەنجومەنی وەزارەت چوار ئەندامی ئەنجومەن، سێ سەرۆک زانکۆ و سەرۆکی ئەنجومەنی باڵای کوردستان بۆ پسپۆڕییە پزیشکییەکان لە خانمانی بەتوانای کایەی ئەکادیمین، ئەمەش ئاماژەیەکی گرنگە بۆ ئەو ڕاستییەی کە ھەرێمی کوردستان ھەنگاوی گرنگی ناوە بۆ ڕەخساندنی دەرفەتی یەکسان بۆ کچان و کوڕانی وڵاتەکەمان بۆ ئەوەی لەڕوی گەیشتن بە زانست و بەدەستھێنانی کارامەیی گەشەبکەن و دەرفەتی یەکسانی گەشەکردنی ئابوریشیان ھەبێت.
لە بەشێکی دیکەی وتەکەیدا د. ئارام محمد قادر ئاماژەی بەوە کرد شاری کۆیە خاوەنی مێژویەکی پرشنگدارە لەبواری زانست و مەعریفەو ڕۆشنگەریدا، خەڵکی دڵسۆزو نیشتیمانپەروەری کۆیە ھەمیشە لە پێشەنگی خەبات و قوربانیدان و جۆشدانی خەبات و بیری کوردایەتی بون، ئێستاش خۆشحاڵین کە دەبینین زانکۆی کۆیە ڕۆژ لە دوای ڕۆژ زیاتر پێش دەکەوێ، ئەم زانکۆیە لە ڕوی ژێرخان و توانای مرۆیی و ئاستی زانستی و بەرھەمی توێژینەوەی زانستی بەردەوام لە گەشەکردندایە، لە ڕیزبەندی نیشتیمانی و ڕیزبەندییە جیھانییەکانیشدا ھەمیشە زانکۆی کۆیە لە ڕیزی زانکۆ پێشەنگەکانی کوردستاندایە.
وتیشی: دیارترین خەسڵەتی زانکۆی کۆیە بریتییە لە فراوانی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکان و کارایی تۆڕی ھەماھەنگی و پەیوەندی زانستی لەگەڵ زانکۆ و دامەزراوەکانی خوێندنی باڵا لەسەر ئاستی جیھان، بۆ ئەمەش دەستخۆشی لێکردن کە ئەمساڵ توانییان گرانتێکی نێودەوڵەتی لە ڕێگەی Academy British بەھاوبەشی لەگەڵ زانکۆی ئەڵستەری بەریتانی بە بڕی زیاتر لە یەک ملیۆن دۆلار بەدەستبھێنن، ئەم گرانتە تایبەتە بە توێژینەوەکانی بواری سیاسەتی ئابوری پەروەردەو پەرەپێدانی تواناکان لە بواری توێژینەوەکانی تایبەت بە پەروەردە لە کوردستان، ئەم ھەنگاوەتان جێگەی دەستخۆشیەو سوپاسی بریتش ئەکادیمی و زانکۆی ئەڵستەر دەکەم کە ھاوکار بون لەسەرخستنی ئەم دەستپێشخەرییە. بۆ ئەمەش دڵنیایی کردنەوە کە ھەمیشە پشتیوانی سەرسەختی زانکۆکەتان دەبین و پشتیوانی شاری کۆیەی سەربەرزیش دەبین.
لە تەوەرێکی دیکەی وتارەکەیدا وەزیری خوێندنی باڵا ئاماژەی بە ڕیفۆرم و گەشەپێدانی کەرتی خوێندنی باڵا کردو ڕایگەیاند: گرنگترین ھەنگاوی ڕیفۆرمی خوێندنی باڵا بریتیە لە کرانەوەی زیاتری خوێندنی باڵا بەڕوی کۆمەڵگەدا، وتیشی: لەپلانماندایە پێداچونەوە بەناوەرۆکی پرۆگرامەکانی خوێندن و بەشە زانستییەکانی زانکۆکانمان بکەین بەزانکۆ حکومی و تایبەتەکانیشەوە، ئەوبەشانەی کە دەرفەتی کاری زیاتر بۆ دەرچوانمان دەڕەخسێنن پەرەی زیاتریان پێ دەدەین و بەشی نوێی پەیوەندیدار بە پێداویستییەکاننی بازاڕی کار دەکەینەوە.
د.ئارام محمد قادر ڕو لە دەرچوانی زانکۆی کۆیە وتی: ھەنگاوی گرنگمان ناوە بۆ گۆڕانکاری لە سیستمی ناوەندیی وەرگرتن لە زانکۆکانی ھەرێمی کوردستان، بە ئاراستەی گۆڕینی ئەم سیستمە بە سیستمێکی مۆدێرن کە تیایدا زیاتر ڕەچاوی ئارەزو و خولیا و تواناکانی گەنجان و ئاراستەی پیشەیی دەرچوانی ئامادەیی بکات. وتیشی: خەونی گەورەمان ئەوەیە کە سیستمی خوێندنی باڵای ھەرێم لە ئاستی عیراق و ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست سیستمێکی ناوازە بێت و لەسەر بنەمای کواڵیتی و ستانداردی نێودەوڵەتی بنیادبنرێتەوە، خوێندنی باڵا بکەینە ئامرازی پەرەپێدانی کلتور و بەھا نەتەوەییەکانمان بەتایبەت بەھاکانی ئازادی و دیموکراسی و ڕێزگرتن لە مافی مرۆڤ و یەکسانی جێندەری و لێبوردەیی و پێکەوە ژیان.
لە کۆتاییشدا وتی: ئێمە دەمانەوێت پرسی ڕیفۆرمی خوێندنی باڵا ببێتە پرسێکی نیشتیمانی و بەھاوکاری حکومەت و پەرلەمان و کۆمەڵگەی ئەکادیمی و ھەمو چین و توێژەکان و ڕێکخراوەکانی کۆمەڵی مەدەنی پێکەوە کاری بۆ بکەین.
ھەر لە ئاھەنگی دەرچوانی زانکۆی کۆیە، د. محمد حەسیب سەرۆکی زانکۆی کۆیە لە وتەیەکدا ئاماژەی بە ھەوڵە زانستییەکانی زانکۆی کۆیە کرد بۆ پێشخستنی ئاستی زانکۆ و گەشانەوەی زیاتر لەسەر نەخشەی ئەکادیمی و رۆڵ و پێگەی لەناوەندە ئەکادیمییەکانی ناوچەکەدا. وتیشی: لەگەڵ دەستبەکاربونمان ھەوڵی زیاتر بۆ دەرکەوتنی زانکۆی کۆیە دەدەین لە ڕیزبەندە ناوخۆیی و نیشتمانییەکاندا.
بەپێی ئامارێکی رێکخراوی ھەنگاو بۆ مافەکانی مرۆڤ، بەھۆی خۆپیشاندان و ناڕەزاییە بەردەوامەکانی رۆژھەڵاتی کوردستان و شارەکانی تری ئێران، تائێستا ٦٠ ھاوڵاتی رۆژھەڵاتی کوردستان کوژراون کە ١١یان منداڵ و شەشیشیان ژنن و چوار ھاوڵاتیش لە ژێر ئەشکەنجەدا گیانیان لەدەستداوە و چوار ھەزار کەسیش دەستگیرکراون.
ئاماژەی بەوەشکردوە، تائێستا لە ٣٨ شار و ١٠ زانکۆی رۆژھەڵاتی کوردستان خۆپیشاندان کراوە و ١٥ ئەندامی ھێزە ئەمنییەکانی ئێرانیش کوژراون.
مەولەوی عەبدولحەمید پێشنوێژ و وتارخوێنی سوننەکانی شاری زاھیدانی ناوەندی پارێزگای سیستان و بەلوچستانیش رایگەیاند، ھێزە ئەمنییەکان توندوتیژییەکی زۆر بەرامبەر خۆپیشاندەران بەکاردەھێنن کە تەنھا رۆژی ھەینی لە شاری خاش، ١٦ کەس کوژراون و دەیان کەسیش بریندار بوون، وتیشی، دەسەڵاتدارانی ئێران ناتوانن بە کوشتن و دەستگیرکردن خەڵک و ناڕازییان بێدەنگ بکەن.
ئەو کەسایەتییەی سوننەکانی ئێران داواشیکرد بە سەرپەرشتی چاودێرانی نێودەوڵەتی لەئێران ریفراندۆمێکی سەرتاسەری بکرێت.
وتیشی، ناكۆكییەكانی كوردستان كاریگەری زۆری لە بەغداد هەبووە، بۆیە دەیانەوێت، چارەسەری كێشەكان بكەن تاوەكو لە بەغدادیش یەكدەنگی و یەكڕیزی دروست بكەنەوە.
ئارێز عەبدوڵا ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان رایگەیاند، تا رادەیەكی باش كاركراوە لەسەر راسپاردەكانی دیداری یەكێتی و ئەو راسپاردانەشی تا ئێستا جێبەجێ نەكراون كاریان لەسەر دەكرێت و جێبەجێ دەكرێن، وتیشی، لە ئێستاوە خۆیان ئامادە دەكەن بۆ ساڵی داهاتوو بۆئەوەی دووبارە دیداری یەكێتی بكرێتەوە.
ناوەندی راگەیاندنی ھەسەدە لە راگەیەندراوێکدا ئاماژەی بۆ ئەوەکردووە، ھێزەکانی کۆماندۆی سەر بە ھەسەدە و ھێزەکانی ئاشایشی ناوخۆ بە ھاوکاری ھاوپەیمانی نێودەوڵەتی، توانییان شانەیەکی تیرۆریستانی داعش کە لە حەوت کەس پێکھاتبوون، لە قەزای عەزبای باکوری پارێزگای دێرەزوور دەستگیر بکەن.
راشیگەیاند، لە ئۆپەراسیۆنەکەدا دەسیتیشگیرا بەسەر چەکی جۆراوجۆر و ئامێری پەیوەندی و ئەو بەڵگەنامانەی کە تیرۆریستەکان پەیوەندییان بە بەرپرسانی رێکخراوی تیرۆریستی داعشەوە کردووە.