وەفدی یەکێتی نیشتمانی کوردستان لە ھۆڵەندا بەشداری لە کۆنفرانسی کۆنگرەی نەتەوەیی کوردستان (کەنەکە) کردو بەجیا لەگەڵ پارتەکانی رۆژئاوای کوردستان و کۆنسەی بەڕێوەبەریی کەنەکە و لایەنە سیاسییەکانی ھەرێمی کوردستان کۆبووەوە.

 وەفدی یەکێتی لە راگەیەنراوێکدا رایگەیاند، لە کۆبونەوەکاندا جەختیان لە پشتیوانی یەکێتی بۆ خەباتی مەدەنی و سیاسی گەلی کورد کردوەتەوە و ھەموو دەستوەردانێکیان لەکاروباری ناوخۆی بەشەکانی کوردستان رەتکردووەتەوە، لایەن و کەسایەتیەکانیش بەشداری یەکێتییان لە کۆنگرەی نەتەوەیی کوردستان بە گرنگ و ستراتیژی وەسفکرد.

لە کۆتایی کۆنفرانسەکەشدا ھەڵبژاردن بۆ سەرکردایەتی نوێی کەنەکە کرا و کوردە عومەر و سالار مەحمود وەک نوێنەری یەکێتی بە ئەندامی کۆنسەی بەڕێوەبردن ھەڵبژێردران.

پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، تەقینەوەکە بەیانی ئەمڕۆ روویداوە لە شەقامی "قوتلی" لە شاری قامیشلۆ. 

وتیشی تەقینەوەکە بەھۆی بۆمبێکی چێندراوەوە بووە لە ئۆتۆمبێلێکدا لە نزیک دەستەی پەروەردە و بەھۆیەوە کەسێک بریندار بووە.

بەپێی زانیارییە سەرەتاییەکانیش، ئەو ئۆتۆمبێلەی کراوەتە ئامانج کارمەندانی سەر بە دەستەی پەروەردەی ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری گواستۆتەوە. 

وتیشی، سەرەتا سیستەمەکە لە ھەریەکە لە وەزارەتەکانی (کارەبا، کشتوکاڵ و سەرچاوەکانی ئاو، ئاوەدانکردنەوە و نیشتەجێبوون، تەندروستی، شارەوانی و گەشتوگوزار) جێبەجێدەکرێت و لە قۆناغەکانی داھاتووشدا وەزارەتەکانی تر و سەرجەم دەسەڵاتەکانی گرێبەست لە حکومەت دەبنە بەکارھێنەری ئەم سیستمە.

سیستەمەکە بە ھاوکاری ئاژانسی کۆیکای کۆریا دەخرێتە بواری جێبەجێکردن و وەزارەتەکان لە ئەمڕۆوە دەتوانن لە قۆناغی بانگەوازی تەندەرەوە تا دەگات بە واژۆکردنی گرێبەست سودی لێ ببینن و بەکاری بھێنن.

د. دارا ڕەشید مەحمود راشیگەیاند، "داوا لە ھەموو کۆمپانیا و ئەو شوێنانە دەکەم کە دەیانەوێت لە کێبڕکێی وەرگرتن و ئەنجامدانی پڕۆژەکان لەڕێگەی ئەم سیستەمەوە ( http://www.keps.digital.gov.krd/) خۆیان تۆمار بکەن لەماوەیەکی کەم و بە شێوازێکی زۆر ئاسان پرۆسەکانی تەندرین و دیاری کردنی گرێبەستەکان ئەنجامبدەن."

راشیگەیاند، "پێشوتر چەندین رۆژی پێویست بوو بۆ ئەوەی پرۆسەی تەندرین و گرێبەستی پرۆژەکان ئەنجامبدرێت."

لینکی ماڵپەری سیستەمی ئەلیکترۆنی گرێبەستە گشتیەکان:
‏http://www.keps.digital.gov.krd/

وەزارەتی کشتوکاڵ و سەرچاوەکانی ئاوی حکومەتی ھەرێم بە دروشمی( کشتوکاڵی بەردەوام لە پێناو ژیانێکی بەردەوام) بە سەرپەرشتی وەزیری کشتوکاڵ و سەرچاوەکانی ئاوی حکومەتی ھەرێمی کوردستان ڕێکەوتنێکی لەگەڵ کۆمپانیایەکی کەرتی تایبەت ئیمزا کرد بۆ پەرەپێدانی زیاتر کەرتی کشتوکاڵی.

بە گوێرەی رێکەوتنەکە ناوەندێکی گەورەی توێژینەوە بۆ پەرەپێدان کشتوکاڵی و فێرکاری و تاقیگەی و پشکنینی پێشکەوتوو بەرھەمە کشتوکاڵیەکان و ڕاھێنانی جوتیاران دادەمەزرێنرێت, ئەو ناوەندەش لە ڕێگای ئەو کۆمپانیایەوە پەیوەندی ڕاستەوخۆی لە گەڵ کۆمپانیا ھۆڵەندیەکان دەبیت, تا لە رێگایەوە کەرتی کشتوکاڵ لە ھەرێم بچێتە قۆناغێکی دیکەوە.

لە راگەیەندراوێکدا لەبارەی کۆڕبەندەکە، حەمەی حەمە سەعید وەزیری رۆشنبیری  رایگەیاند، "شوێنەواری شارستانیەتە دێرینەکانمان گەواھی مێژووی دێرین و رەسەنی ئێمە دەدەن کە مافی خۆمانە شانازی پێوە بکەین،  بەتایبەت بە شارستانیەتەکانی مادو ئیلامەوە."

راشیگەیاند، وڵاتی ئێمە بە دۆڵی رافدەین و وڵاتی نێوان ھەردوو رووبارەکە ناودەبرێت، بێشکەو لانکەی شارستانیەتە دێرینەکانە بە تایبەت (سۆمەری، ئاشووری، کلدانی، بابلی ...ھتد) ھاوکات کاریگەری شارستانیتەکانی (ئیلام و ماد)یشی لەسەرە.

وتیشی، "وڵاتی ئێمە بە زێدی داھێانی نووسین دادەنرێت و بۆ یەکەم جار سۆمەرییەکان تێیدا روونووسی مێخیان داھێناوەو لێرەوە نووسینیان ھاتووەتە ناو شارستانیەتیەت و مرۆڤایەتییەوە."

لە بەشێکی دیکەی وتەکانی وەزیری رۆشنبیری و لاواندا ھاتووە، لەسەرمان پێویستە  لەسەر خاڵە ھاوبەشەکانمان کۆببینەوەو  دیالۆگی شارستانی بکەینە بنەما بۆ پێکەوە ژیانی راستەقینە.

ھەر لەبارەی کۆڕبەندەکەوە راشیگەیاند، " یاساو دەستوور لەم وڵاتەدا داھێنراون کە حامۆڕابی سوارچاکی ئەم مەیدانە بووە، شەریعەتی ناوبراو بە یەکەم شەریعەتی مێژووی مرۆڤایەتی دادانرێت، ھەروەھا لەبواری بەرھەمھێنانی کشتوکاڵی و دۆزینەوەی میتاڵ و بەرھەمھێنانی کاڵا بلیمەت بوون، ھەر بۆ نموونە لە ھەزارەی چوارەمی پێش زایین شوشەیان بەرھەمھێناوە."

لە کۆتایی راگەیەندراوەکەی وەزیری رۆشنبیریدا ھاتووە، " شارستانیەتە دێرینەکانی ئەم وڵاتە داھێنەری سیستمی ئاودان و پێشخستنی بەرھەمھێنانی کشتوکاڵی بوون، لە کنەو پشکنینەکاندا تەنھا لەشاری نەینەوا ١٨ جۆگەی ئاودان دۆزراونەتەوە.. ھاوکاتیش ھەقە بپرسین ئێمەی بەجێماو میراتگری پێشینان ئێستا لە کوێی شارستانیەتی دونیادا وەستاوین .دیارە شارستانیەتە دێرینەکان کەمێک پێکەوە ژیان و زۆرێک ناگۆکی و شەڕوشۆڕ لە نێوانیاندا ھەبووە ، بەڵام لەم رۆژگارەدا کەسەردەمی شۆڕشی زانست و تێکنۆلۆژیایە و مرۆڤایەتی لە گەشەکردنی بەردەوامدایە."

بە پێی راپۆرتێکی رێکخراوەکە، زۆرترین ژمارەی منداڵانی ڕفێندراو لە شاری سنە تۆمارکراوە کە ١٧ حاڵەت بووە. دواتر لە شاری جوانڕۆ ١٥ حاڵەت و لە شاری سەقز ١٤ حاڵەت.
ئاماژە بەوەشکراوە، لە کۆی ئەو ١٣٠ کەسەی کە ناسنامەیان ئاشکرا کراوە، ٢٧ کەسیان کچ و ١٠٣ کەسیشیان کوڕن.

رێکخراوی ھەنگاو دەڵێت، ژمارەیەک لەو منداڵە ڕفێندراوانە پاش تێپەڕبوونی چەند ڕۆژ و ھەفتەیەک لە ناڕوونیی چارەنووسیان، بە شێوەیەکی نایاسایی بەڵێننامەیان پێ پڕ کراوەتەوە و پاشانیش کۆمەڵێکیان بە بارمتە ئازاد کراون.

بە پێی بەدواداچوونەکانی ھەنگاو، تا ئێستا دۆسیەی کۆمەڵێک لەو منداڵانە بۆ لقەکانی دادگای شۆڕشی کۆماری ئیسلامی نێردراون.

"بەشدار حەسەن" سەرۆکی تیمی پارێزەرانی گیراوانی بادینان  لە راگەیەنراوێکدا رایگەیاند، تیمی پارێزەرانی بادینان لەگەڵ د."مونا یاقۆ" سەرۆکی دەستەی مافی مرۆڤ کۆبوونەوە و گفتوگۆ کراوە لەسەر پێشلکارییەکان.

ئاماژەی بەوەشدا، دوای ئەوەی "شێروان شێروانی" رۆژنامەنووس خرایە زیندانی تاکە کەسی، وەفدێکی باڵای دەستەکە سەردانی چاکسازیان کردووە، ھەروەھا لەسەر پرسی دروستکردنی تۆمەتێک و کەیسێک بۆ رۆژنامەنوس و چالاکوان ئەیاز کەرەم و دورخستنەوەی گوھدار زێباری لە ھۆڵی ھاوڕێکانیتری گفتوگۆیان کردووە.

وتیشی سەرۆکی دەستەکە دوپاتیکردەوە، کە ھاوکاریان دەبێت و بەردەوام دەبن لە بەدواداچون بۆ نەھێشتنی ئەو ھەمو سزاو پێشێلکاریانەی کە روبەروی سزادراوانی بادینان بۆتەوە و دەبێتەوە .

پێشتر "بەشدار حەسەن" رایگەیاندبوو، چوار جارە بە بیانووی جیا گیراوانی بادینان سزا دەدرێن، ھۆکارەکەش تەنھا ئەوەیە داوای گواستنەوەیان کردووە بۆ چاکسازی گەورانی سلێمانی.

شاناز ئیبراھیم ئەحمەد لە کۆشکی سەلام لە بەغداد بە ئامادەبوونی رابیحە حەمەد ئەندامی سەرکردایەتی یەکێتی، لەگەڵ ژنانی پەرلەمانتاری فراکسیۆنە کوردییەکانی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق کۆبووەوە و رایگەیاند، رۆڵ و کاریگەری ژنان گرنگە لە سەرجەم کایەکان و جومگە سەرەکییەکانی دەسەڵات و بڕیاردان، بوونی ژمارەیەکی زۆری پەرلەمانتاری ژنیش لە فراکسیۆنە کوردییەکان جێگەی خۆشحاڵییە، داواشیکرد، لە بەرامبەر پرسە نەتەوەییەکان و داواکارییەکانی کورد و ژنانی کورد ھەموویان یەک ھەڵوێست بن.

خانمی یەکەمی عێراق داواشیکرد ژنانی پەرلەمانتار لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق چالاک بن و ھاوتای پیاوان بن، ھەموو پشتیوانییەکیشی بۆ دوپاتکردنەوە.

ناوەندی چاپەمەنی و راگەیاندنی ھەپەگە بڵاویکردەوە، لە ھەڵمەتێکی گەریلادا لە دەوروبەری گوندی لەیلەگی پارێزگای موش لە باکوری کوردستان شەڕی سەخت لە نێوان ھێزەکانی گەریلا و سوپای تورکیا روویدا و لە شەڕەکەدا حەوت سەربازی تورکیا کوژران.

ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، دوای ھەڵمەتەکەی گەریلا، تورکیا بە فڕۆکەی جەنگی و ھێلیکۆپتەر بۆردومانی ناوچەکەی کردوە، لە ئەنجامدا گەریلایەک بە ناوی (ئاسۆ فەرزاد) کە لەدایکبووی شاری روانسەری رۆژھەڵاتی کوردستانە کوژراوە.

بەپێی ئاماری بەڕێوبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی، لەماوەی مانگی ڕابردوو لە رێکەوتی ۱ بۆ ٣٠/١١/٢٠٢٢ لە نەخۆشخانەی منداڵانی فێرکاری د.جەمال ئەحمەد ڕەشید لەشاری سلێمانی ٢٣ ھەزار و ٤٣٠ منداڵی نەخۆش لە ھەردوو بەشی دەوامی بەیانیان و بەشی ڕاوێژکاری نەخۆشخانەکە بینراون و سەرجەمیان چارەسەری پێویستیان بۆ کراوە سێ ھەزار و ٦١ منداڵ داخڵ کراون.

ھەر بەپێی ئامارەکە لە مانگی ڕابردوودا لە نەخۆشخانەی منداڵانی فێرکاری د.جەمال ئەحمەد ڕەشید ۲۱۹ منداڵ لەبەشی بەدخۆراکی و ۲۳۹ منداڵ لەبەشی تیشک و دەمار و ۱٤٦ منداڵ لەبەشی ڕاھێنانەوەی چارەسەری خۆراک بینراون و ۹۳۷ حاڵەتی ھەناسەتوندی  تۆمارکراوە.

ھەر لەمانگی ڕابردوودا  لەنەخۆشخانەکەدا ( ۱۸٫۰۸۰) ١٨ ھەزار و ٨٠ پشکنینی تاقیگەیی جۆراوجۆر و ۳۱٤ پشکنینی گەشەی ھۆرمۆن و ٥٦۲ سۆنەر و۸۰ ئیکۆ و ۲٤ نازور ئەنجام دراوە و ٦۰٦ تیشک گیراوە.

ڕێکخراوی مافی مرۆڤی ھەنگاو رایگەیاند، نەسیم مەردۆخی، تەمەن ٣٦ ساڵ، خەڵکی سنە و دانیشتووی شاری تاران، تۆمەتی کۆبوونەوە لەدژی ئاسایشی نەتەوەیی و پڕوپاگەندە لە دژی نیزامی بەسەردا سەپێرا، لە ئێستاشدا دۆسیەکەی بۆ دادگای شۆڕش نێردراوە.

بە پێی راپۆرتێکی رێکخراوی مافی مرۆڤی ھەنگاو لە ماوەی ٨٠ رۆژی ڕابردووی خۆپیشاندانەکانی شارەکانی رۆژھەڵاتی کوردستان زیاتر لە ٣٠٠ منداڵ لەلایەن ھێزەکانی ئێرانەوە ڕفێندراون، تا ئێستاش ناسنامەی ١٣٠کەسیان ئاشکرابووە، لەو ژمارەیەش ٢٧ کچ و ١٠٣ کوڕیان تێدایە.

بەپێی بەدواداچوونەکانی ھەنگاویش، تا ئێستا دۆسیەی کۆمەڵێک لەو منداڵانە بۆ لقەکانی دادگای شۆڕشی کۆماری ئیسلامی نێردراون.

سەرچاوەیەکی ئەمنی بە کودسات نیوزی راگەیاند، ئەمشەو تەرمی ژنێک لە چەمی  توراغ سەر بە ناحیەی شوان لە پارێزگای کەرکوک دۆزرایەوە.

ئاشکراشیکرد، مەفرەزەکانی بنکەی پۆلیسی شوان چوونەتە شوێنی رووداوەکە و دەرکەوتووە تەرمی ژنەکە شێوێندراوە و ناسنامەی نادیارە. 

‏‎لە دیدارێکدا  سەرۆک بافڵ جەلال تاڵەبانی لە بارەی کۆبوونەوەکەی ھاوینەھەواری دوکانەوە وتی، کۆبوونەوەکە سەلمێنەری ئەو راستییە بوو کە لەگەڵ یەکڕیزی و تەبایی نێو ماڵی کورد و ھەڵگرتنی بەرپرسیارییەتین لەم قۆناغە ھەستیارەدا. وتیشی یەکێتی باوەڕی تەواوی بە ھاوبەشیی راستەقینەیە و دەیەوێت لەگەڵ ھێزە کوردییەکان بگەنە پرۆژەیەکی نیشتمانیی ھاوبەش بۆ بەڕێوەبردن و خزمەتکردنی کۆمەڵانی خەڵکی کوردستان.

‏‎ھەر لە دیدارەکەدا کۆبوونەوەکەی ھاوپەیمانی ئیدارەی دەوڵەت گفتوگۆی لەبارەوە کرا و سەرۆک بافڵ وتی، کۆبوونەوەکە ھەنگاوێکی گرنگ بوو بە ئاڕاستەی چارەسەکردنی کێشەکانی نێوان ھەرێم و بەغدا و گرفتە سیاسییەکانی تر لە عیراقدا. خۆشبەختانە ئەو ئامانجەیان لە ماڵی مام بەدیھێنا و گەیشتینە ئەو دەرئەنجامەی گفتوگۆ و رێککەوتنەکان لەسەر بنەمای دەستوور بکرێن.

بافڵ جەلال تاڵەبانی، سەرۆکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان پێشوازی کرد لە فەیسەڵ کەریم خانی برادۆستی. لە دیدارێکدا گفتوگۆ لەبارەی دۆخی گشتیی ھەرێم و دوایین گۆڕانکارییە سیاسییەکان کرا و جەخت لە ھەماھەنگی و ھاریکاری نێوان ھێز و لایەنەکان و کەسایەتییە سیاسی و ئەکادیمی و رۆشنبیرییەکان کرایەوە لەپێناو دروستکردنی کۆدەنگی نیشتمانی.

‏‎لە دیدارەکەدا سەرۆک بافڵ ئاماژەی بە رۆڵ و پێگەی برادۆستییەکان کرد لە قۆناغە جیاوازەکانی شۆڕشی گەلی کورد و وتی، یەکێتی ھەوڵ و قوربانیدانیان بەرز دەنرخێنێت و پشتیوانییان لە حزبەکە جێگەی شانازی و پێزانینە.

"زیاد جەبار"سەرۆکی لیژنەی دارایی لە پەرلەمانی کوردستان بە کوردسات نیوزی راگەیاند، لیژنەکەیان بۆ گفتوگۆکردن لەسەر بڕیاری ئەنجوومەنی وەزیران سەبارەت بە پلەبەرزکردنەوەی فەرمانبەران و ڕاژەی خزمەتی فەرمانبەران کۆبوەتەوە، بەمەبەستی ئامادەکردنی راپۆرتێک لەسەر ئەو بابەتە.

وتیشی، ئەگەر یاسای بودجە ھەبێت پلەبەرزکردنەوەی فەرمانبەران پێویستی بە بڕیار نییە، پێویستە وەک رابردوو پلەبەرزکردنەوەی فەرمانبەران جێبەجێ بکرێت، بەڵام ئێستا حکومەت داوا دەکات پلەبەرزکردنەوە بەپێی ھەڵسەنگاندن بێت، ئەگەر بەوشێوەیەش جێبەجێ بکرێت ئەوا نادادپەروەری تێدا دروست دەبێت، لەبەر ئەوە پێویستە وەک رابردوو جێبەجێ بکرێت.

 راشیگەیاند، راپۆرتێکیان ئامادەکردووە و ئاڕاستەی سەرۆکایەتی پەرلەمان کراوە بۆ ئەوەی پێداچونەوە بەو بڕیارەدا بکرێت.

وەزارەتی کارەبای حکومەتی ھەرێم رایگەیاند، لە رێورەسمێکدا کەمال محەمەد، وەزیری کارەبا گرێبەستی دامەزراندنی وێستگەیەکی کارەبای لە وزەی خۆر لە پارێزگای ھەولێر لەگەڵ بەڕێوەبەری کۆمپانیای "پلوتۆ ئۆتۆ سایکڵ" ئیمزا کرد. ئاماژەی بۆ ئەوەش کرد، وێستگەکە ٢٥ مێگاوات کارەبا بە وزەی خۆر بەرھەم دەھێنێت و لە ماوەی ٩٠ ڕۆژدا دەست بە جێبەجێکردنی دەکرێت.

وەزارەتی کارەبا راشیگەیاند، لە کابینەی نۆیەمدا ٦١٥ مێگاوات کارەبا بۆ سەر تۆڕی کارەبای نیشتمانی زیاد کراوە، بەڵام ئەوەی جێگای سەرنجە دوای بەرھەمھێنانی کارەبای زیاتر تا ئێستا نەتوانراوە ٢٤ سەعات کارەبا بۆ ھاووڵاتیانی ھەرێمی کوردستان دابین بکرێت.