عیراق
رۆژی ١٠ ی ئەم مانگە عەبیر خەفاجی بەرێوەبەری شارەوانی کەربەلا لە ھێرشێکی چەکداریدا لەکاتی جێبەجێکردنی ھەڵمەتێکی کۆتاییھێنان بە زیادەرەوییەکان کوژرا و کوژرانیشی نیگەرانی و کاردانەوەیەکی فراوانی لێکەوتەوە .
عەلی رازی وتەبێژی وەزارەتی سەرچاوەکانی ئاوی عێراق بە میدیای فەرمی عێراقی راگەیاندووە، ئاستی ئاوی بەنداوەکانی دەربەندیخان و دوکان و ئاوی سیروان و دیالەش کەمی کردووە، وتیشی ئاوی رووبارەکانی دیجلە و فوراتیش بۆ ٥٠٪ کەمی کردووە، بەڵام ئاوی پێویست بۆ ئەم وەرزە و زستانی داھاتووش ھەڵگیراوە.
لەبارەی ھۆکارەکانیش رازی دەڵێت، گۆڕانی کەش و ھەوا و بەرزبوونەوەی پلەکانی گەرما و بێبارانی و دروستکردنی بەنداو لەلایەن وڵاتانی دراوسێوە ھۆکارە سەرەکییەکانی کەمبوونەوەی ئاون لە رووبار و بەنداوەکانی عێراق.
ئاماژەی بەوەشکرد، مانگی ئایندە وەفدێکی عێراقی سەردانی تورکیا دەکات و باس لە کەمبوونەوەی ھاتنی ئاو لە تورکیا بۆ عێراق دەکەن.
وەزارەتی تەندروستی عێراق رایگەیاند، بڕێکی نوێی ڤاکسینی فایزەریان بە دەستگەیشتووە کە ٤١٥ ھەزار دۆزە و لە داھاتوویەکی نزیکدا رەوانەی ھەموو پارێزگاکانی عێراقی دەکەن.
ئەوەش لە کاتێکدایە ژمارەی مردن بە کۆرۆنا لە عێراق لە بەرزبوونەوەی بەردەوامدایە و تەنھا لە ٢٤ سەعاتی رابردوودا ٧٤ توشبووی کۆرۆنا گیانیان لەدەستداوە، کە ٢٠ کەسیان لە ھەرێمی کوردستان بوون.
شانەی ڕاگەیاندنی ئەمنیی ڕایگەیاند، چەکدارانی گروپی تیرۆریستی داعش لە قەزای تارمیەی باکوری بەغداد ھێرشیان کردووەتە سەر لیوای ١٢ی حەشدی شەعبی و لە ئەنجامدا چوار چەکداری حەشد کوژران و زیاتر لە حەوت چەکداری تریش برینداربوون.
بە پێی ڕاگەیەندراوەکەی شانەی ڕاگەیاندنی ئەمنی، داعش سەرەتا بۆمبی چێندراوی بۆ ئۆتۆمبێلەکانی چەکدارانی حەشدی شەعبی داناوە و دواتریش بە قەناس ھێرشیان کردووەتە سەریان.
وەزارەتی ناوخۆی عێراق ڕایگەیاند، لە زۆرینەی پارێزگاکان بە تایبەتیش لە بەغدادی پایتەخت و کەرکوک بەسڕە و میسان، بازرگانی بە چەکی بێ مۆڵەت زیادیکردووە و بەشێک لە فەرماندە باڵاکانی حەشدی شەعبی و گروپە چەکدارەکانی دەرەوەی یاساش لەو بازرگانییەوە تێوەگلاون، ئەو بازرگانییەش لە نێوان پارێزگاکانی ناوەڕاست و ھەرێمی کوردستانیش تەشەنەیکردووە.
لیژنەی ئاسایش و بەرگری لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقیش ھۆشداری داوە لە فراوانبوونی ئەو بازرگانییە و دەڵێت، بازرگانی بە چەکی بێ مۆڵەت بووەتە گەورەترین مەترسی لەسەر ئاسایشی عێراق، ئاماژە بۆ ئەوەش دەکات، دەیان گروپی مافیایی بە شێوەی ڕێکخراوەیی دروستبوون.
"محەمەد خەفاجی" وەزیری کشتووکاڵی عێراق ڕایگەیاند، لە ماوەی ڕابردوودا بە مەبەستی پاراستنی بەرھەمی ناوخۆیی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بڕیاریدا ھەناردەی تەماتە و خەیار ڕابگیرێت، لە ئێستاشدا بەھۆی ئەو بڕیارەوە نرخی ئەو خۆراکانە بەرزبووەتەوە، لەبەر ئەوە پێویستە لە کۆبوونەوەیەکی تایبەتدا ئەنجومەنی وەزیران بڕیاری پێویست لەو بارەیەوە بدات.
وتیشی، بۆ ڕێگرتن لە بەرزبوونەوەی زیاتری نرخی تەماتە و خەیار لە عێراق، دەبێت دەرگای ھاوردەکردن بە ڕووی ئەو بەرھەمانەدا بکرێتەوە.
(محەمەد خالدی) سەرۆکی کوتلەی (بەیارق ئەلخەیر) ڕایگەیاند، لە مانگی ئەیلولدا ڕێککەوتنی ھێزە سیاسییەکان لە بارەی دواخستنی ھەڵبژاردن ڕادەگەیەنرێت و چارەنووسی پڕۆسەکە یەکلادەکرێتەوە.
ئاشکراشیکردووە، سێ سەرۆکایەتییەکەی عێراق شکستیان ھێناوە و نەیانتوانیوە ئەو لایانانە پاشگەز بکەنەوە کە بایکۆتی ھەڵبژاردنیان کردووە.
کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی ھەڵبژاردنەکانی عێراقیش ڕایگەیاند، ھەموو ئامادەکارییە لۆجستی و تەکنیکییەکان بۆ ئەنجامدانی ھەڵبژاردن لە کاتی خۆیدا تەواو بووە.
(مستەفا کازمی) ئاماژەی بۆ ئەوەکرد، سەرەڕای ئاستەنگەکانی بەردەم سەقامگیری سیاسی و ئابوری و ئەمنی، بەھۆی ھەڵکشانی ئامارەکانی تووشبوون و گیان لە دەستدان بە ڤایرۆسی کۆرۆنا، ڕەوشی تەندروستی عێراقیش کەوتووەتە بەردەم ھەڕەشەی جددی.
وەزارەتی تەندروستی عێراقیش ڕایگەیاند، بەھۆی زیادبوونی ئامارەکانی تووشبوون و گیان لە دەستدان، ژمارەی سەنتەرەکانی پێدانی ڤاکسین لە شارەکان بە تایبەتی لە بەغدادی پایتەخت زیادکراون.
تۆلەر لە چاوپێکەوتنێکی تەلەفزیۆنیدا رایگەیاند، ھەڵبژاردنی پێشوەخت داواکارییەکی سەرەکی گەلی عێراقە و ئەگەر بێتو لەکاتی خۆیدا نەکرێت وڵاتەکە بەرەو ئاراستەیەکی نیگەرانکەر دەڕوات.
وتیشی، دۆسیەی گەندەڵی مایەی نیگەرانییە و ھەندێک گروپ ھەیە بوونەتە ھەڕەشە بۆ سەروەری عێراق.
باڵیۆزی ئەمریکا جەختیشیکردەوە، سەرەڕای ئاستەنگییەکان مستەفا کازمی سەرۆک وەزیران دەتوانێت پەیوەندییەکانی عێراق و وڵاتانی دراوسێ ئاسایی بکاتەوە.
سەرچاوەکە ئاشکرای کردووە، دەرگای دواخستنی ھەڵبژاردنەکان بە چەند مەرجێک بە کراوەی ماوەتەوە، تا ئەو کاتەی نێوماڵی شیعە دەگەنە رێککەوتنێک.
ئاماژەی بۆ ئەوەشکردووە" دەبێت ڕێکەوتننامەی شەنگال بەبێ دواخستن جێبەجێبکرێت، داواشی لە ھەموو لایەنەکان کردووە کە بەرژەوەندی و رەوشی خراپی ھاوڵاتیانی شەنگال لەبەرچاو بگرن.
ھەفتەی رابردوو فڕۆکەی بێ فڕۆکەوانی تورکیا ناوەندێکی تەندروستیان لە گوندی سنکێ لە قەزای شەنگال بۆردومانکرد و بەھۆیەوە چەند کەسێک بوونەقوربانی.
لایخۆشیەوە (ئاسۆ حەوێز) وتەبێژی وەزارەتی تەندروستی ھەرێمی کوردستان بە کوردسات نیوزی راگەیاند: لە کۆبوونەوەی لیژنەی باڵای ڕووبەڕبوونەوەی کۆرۆنا کە بەم نزیکانە ئەنجامدەدرێت، بە ڕەچاوکردنی رەوشی کۆرۆنا، بڕیار و راسپاردەکان بۆ دەستپێکردنەوەی پرۆسەی خوێندنی ئەمساڵ، بڕیاری لێدەدرێت.
(ئاسۆ حەوێز) وتیشی، وەک ئامادەکارییەک بۆ ھەڵگرتنی ئاستەنگەکان بەردەم پرۆسەی خوێندنی ئەمساڵ، لەسەرجەم سەنتەرەکانی دابەشکردنی ڤاکسین، رۆژێک تایبەت کراوە بە مامۆستایان بۆ ئەوەی پرۆسەی پێدانی ڤاکسین بە فەرمانبەرانی پەروەردە و مامۆستایان خێراتر بکرێت.
ھەرچەندە ڕۆژی سەردانەکەی کازمی بۆ کوەیت دیاری نەکراوە، بەڵام وەزارەتی دەرەوەی عێراق ئاشکرایکردووە کە ھەفتەی داھاتوو کازمی سەردانی ئەو وڵاتە دەکات و ڕاکێشانی وەبەرھێنەرانی بیانی بۆ عێراق بابەتی سەرەکی سەردانەکەی دەبێت.