عیراق
مستەفا کازمی سەرۆک وەزیرانی عێراق لە راگەیاندراوێکدا داوای لە دەزگاکانی راگەیاندن کرد، ھاوڵاتیان ھۆشیار بکەنەوە بۆ بەشدارییەکی فراوان لە ھەڵبژاردن.
وتیشی، پێویستە کەناڵەکان بواری زیاتر بۆ ھۆشیارکردنەوەی دەنگدەران فەراھەم بکەن، چونکە ھەڵبژاردنی پێشوەخت لە عێراق چارەنوسسازە و بەندە بە داھاتووی وڵاتەوە.
مستەفا کازمی داواشیکردووە، میدیاکاران خۆیان بەدوور بگرن لە بڵاوکردنەوەی پروپاگەندە، بەتایبەتی بڵاوکردنەوەی زانیاری ناڕاست لەبارەی ئەنجامدانی ساختەی پێشوەخت و دواخستنی ھەڵبژاردن و ھەموو ئەو ھەواڵانەی گومان و نیگەرانی و ساردبوونەوە لای دەنگدەر دروست دەکات.
لیژنەی پەروەردە لە ئەنجومەنی نێونەرانی عێراق رایگەیاند، بەم نزیکانە لەگەڵ وەزارەتی پەروەردەی عێراق کۆدەبنەوە بۆ یەکلاکردنەوەی چارەنووسی مامۆستایانی وانەبێژ کە دوو ساڵ خزمەتیان ھەیە و دامەزراندنیان بە شێوەی گرێبەستە لەسەر میلاکی وەزارەتی پەروەردە.
لیژنەی پەروەردە، ئاماژەی بۆ ئەوەکردووە، میکانزمی دامەزراندنی مامۆستایانی وانەبێژ بە گرێبەست، دەسەڵاتەکەی دەگەڕێنرێتەوە بۆ ئەنجومەنی وەزیران و پارێزگاکان.
نوسینگەی سەرۆک وەزیرانی عێراق بڵاویکردەوە، دەزگا ئەمنییەکان بە سەرپەرشتی دادگا لە ھەڵمەتێکی پێشوەختەدا توانیویان ھەوڵێک بۆ ئەنجامدانی ساختەکاری لە ھەڵبژاردنی پێشوەخت لە رێگەی گوشارخستنە سەر ژمارەیەک کارمەندی کۆمسیۆن پوچەڵ بکەنەوە.
رونیشیکردووەتەوە، دوای لێکۆڵینەوەی وردی دەزگاکانی لێکۆڵینەوە ھێزە ئەمنییەکان توانیویانە ژمارەیەک تۆمەتبار دەستگیر بکەن، کە بەنیازبوون بەسود وەرگرتن لە پەیوەندییان لەگەڵ کارمەندانی کۆمسیۆن ساختەکاری بکەن بە ئامانجی تێکەڵکردنی کارتەکان و دروستکردنی پشێوی لە رێگەی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان.
سەرچاوەیەک لە وەزارەتی دەرەوەی عێراق رایگەیاند، ئامادەکارییەکان بۆ کۆبوونەوەی لێپرسراوانی ریاز و تاران لە بەغداد کراوە، و بڕیاریشە کۆبوونەوەکە لەسەر ئاستی باڵیۆزخانەی ھەردوو وڵات لە کۆتایی مانگی ئەیلول ئەنجامبدرێت.
سەرچاوەکە ئاشکراشی کردووە، تا ئێستا کەشێک متمانە لە نێوان ئەو دوو وڵاتە نەھاتۆتە ئاراوە.
ھاوکات ئیرەج مەسجیدی باڵیۆزی ئێران لە بەغداد زانیارییەکانی پشتڕاستکردووەتەوە و ئاشکرایکردووە، لەدوای تەواوبونی پێکھێنانی حکومەتی نوێی ئێران، خولێکی نوێی دانوستانی نێوان وڵاتەکەیی و سعودیە لە بەغداد بەڕێوەدەچێت.
سەدر ئاماژەی بەوەش کردووە، ئەگەر ھاوڵاتیان بێباک بن و دەنگ بە چاکەخوازان نەدەن ئەوا ستەم لە خۆیان دەکەن و ھەمان چارەنووسی گەلە تیاچووەکان چاوەڕێی گەلی عێراق دەکات.
ماوەی ١٨ ساڵە یاسای خزمەتی سەربازیی زۆرەملێ لە عێراق راگیراوە کە ئەو کات لەدوای پرۆسەی ئازادی لەلایەن پۆل بریمەر حاکمی مەدەنی عێراق یاساکە ھەڵوەشێندرایەوە و سوپا ئەو سەربازانەی لە خۆ گرت کە بە خواستی خۆیان ناویان تۆمار دەکەن .
لقی عێراقی ڕێکخراوی تەندروستی جیھانی ئاماژەی بۆ ئەوەکرد، لە ماوەی مانگێکدا کۆرۆنا دەبێتە پەتایەکی ئاسایی.
دەشڵێت، ڤاکسینی کۆرۆنا، ڕزگارکەری ژیانە بۆ مرۆڤایەتی و ھیچ جێگرەوەیەکی نییە، ھاوکات وەرگرتنی ژەمی سێیەمی ڤاکسینەکەشی بە پێویست نەزانیوە.
باسی لەوەشکردووە، ژمارەی وەرگرانی ڤاکسین لە عێراق ھێشتا لە ئاستی پێویستدا نییە.
میدیاکانی عێراق بڵاویانکردەوە، "حامد حوسەینی" فەرماندەی ھێزەکانی سنور دەستپێکردنی ئۆپراسیۆنێکی ئەمنی لە سێ میحوەرەوە لەگەڵ سنوری سوریا ڕاگەیاند، وتیشی ئۆپراسیۆنەکە ناوچەی سنوری عێراق و سوریا دەگرێتەوە و ھێزەکانی سنور و حەشدی شەعبی و سوپای عێراق بە ھاوکاری فڕۆکەکانی سوپا، بەشدار دەبن.
سنوری عێراق و سوریا زۆرترین شانە نوستووەکانی تیرۆریستانی داعشی تێدایە و مەترسی ئەوەیان لێدەکرێت دزە بکەنە ناو ئەو دوو وڵاتەوە و پەلاماری تیرۆریستی ئەنجام بدەن.
غانمی لە میانی بەشداریکردنی لە کۆڕبەندی ڕافیدەین ڕایگەیاند، حکومەت سورە لەسەر ئەوەی پڕۆسەی ھەڵبژاردنی پێشوەختەی ئەنجومەنی نوێنەران لە وادەی دیاریکراودا بەڕێوەبچێت و وەزارەتی ناوخۆش پلانی پێویستی بۆ گرەنتیکردنی ئاسایشی پرۆسەکە داڕشتووە، لیژنەی ئەمنی وەزارەتەکەش بەردەوام دەبێت لە کۆبوونەوەکانی بۆ ئەوەی لە ڕێی پلانەکانەوە ڕێگری بکرێت لە دەستوەردانی ڕاستەوخۆ و ناڕاستەوخۆ لە ناوەندەکانی دەنگدان و دروستکردنی کەشێکی ئارام تا ھاوڵاتیان بە دڵنیاییەوە ڕوو لە بنکەکانی دەنگدان بکەن.
دووپاتیشیکردووەتەوە کە ھێزە ئەمنییەکان لە کاتی ھەڵبژاردندا لەسەر یەک ھێڵ و لە یەک ئاستدا لە لایەنە سیاسیەکانەوە نزیک دەبن بە بێ ئەوەی لایەنگری ھیچ لایەنێک بکەن.
سەرۆک وەزیرانی عێراق راشیگەیاند، رێگە نادەن عێراق لە رووی ناوچەیی و نێودەوڵەتیەوە داببڕێت و کاردەکەن بۆ ئەوەی پەیوەندی و ھاریکارییەکانی عێراق بەھێز بکرێن و رێز لە سەروەری خاکەکەی بگیرێت.
بەشیر حەداد جێگری دووەمی سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لە لێدوانێکدا بە کوردسات نیوزی راگەیاند، بەپێی لێدوانەکانی وەزیری دارایی عێراق، لە چەند رۆژی رابردوودا عێراق بۆ جاری دووەم ٢٠٠ ملیار دیناری بۆ ھەرێم ناردووە.
جەختیشیکردەوە، ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بە رەسمی بڕیاری ناردنی ئەو پارەیەی داوە، بەڵام مانگانە تا نوێنەرانی کورد لە بەغداد فشار لە وەزارەتی دارایی عێراق دروست نەکەن، پارەکە نانێرێت، بەو ھۆکارەیە ھەندێکجار ناردنی پارەکە دوادەکەوێت.
عەبادی لە دیداری رافیدەین لە بەغداد لە وەڵامی پرسیارێکی پەیامنێری کوردسات نیوز ئاماژەی بەوەکرد، دەنگدەر ستراتیژییەتی عێراق و ئەو ئاراستەیە یەکلادەکاتەوە کە وڵات دەیگرێتەبەر.
داواشی لەو لایەنانە کرد کە دژی پرۆسەکەن بەشداری بکەن و وتی، بەپێی ھەموو ئاماژەکان ھەڵبژاردن لە وادەی خۆیدا دەکرێت.
لەبارەی مەترسییەکانی داعشیش عەبادی راگەیاند، داعش و گروپەکانی دیکەش مەترسی گەورەن و عێراق لەبەردەم ململانێی مەترسیداردایە، بەڵام پێویستە پشت بە ھێزەکانی عێراق ببەسترێت.
ئاماژەی بەوەشکردووە، دوای لێکۆڵینەوە دەرکەوتووە لە ساڵی ٢٠١٤ پەیوەندی بە گروپە تیرۆریستییەکانەوە کردووەو ئەمیری شەرعی سەڵاحەدین بووە و لەگەڵ مەفرەزە تیرۆریستییەکان لە قەزای بێجی ھێزە ئەمنییەکانی کردۆتە ئامانج.
رونیشیکردۆتەوە، تیرۆریستی دەستگیرکراو بەشداری لە دوو ھێرشی تیرۆریستی کردووەو لەگەڵ ٣٠٠ تیرۆریستی تر ٥٠ ئۆتۆمبێلی بۆمبرێژکراویان بردۆتە پاڵاوگەی بێجی و تەقاندویانەتەوە .
