سودانی دوای دەنگدانی بۆ ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکانی عێراق لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، ھەڵبژاردن مافێکی دەستورییە و داوای لە ھاووڵاتیان کرد بەشداری بکەن. 

وتیشی، ئەنجومەنی پارێزگاکان بۆ بەڕێوەبردنی پارێزگاکان زۆر گرنگە و ھاوکاری حکومەتی عێراق دەبن، حکومەتیش ھەموو تونای خستەگەڕ بۆ پشتیوانیکردنی کۆمیسیۆن و ئەنجامدانی ھەڵبژاردنێکی پاک و دادپەروەر. 

محەمەد سابت عەباسی، وەزیری بەرگری عێراق ئاماژەی بەوەکرد، ئەو کارماندانەی ھێزە ئەمنییەکان لە دەنگدانی تایبەتدا نەیانتوانیووە دەنگ بدەن بۆ ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکان، دەتوانن لە دەنگدانی گشتییدا دەنگ بدەن.

لە دەنگدانی تایبەتدا، بەھۆی نەخوێندنەوەی پەنجەمۆر و نەھاتنەوەی ناوەکانیانەوە، بەشێک لە ئەندامانی ھێزە ئەمنییەکان نەیانتوانی دەنگ بدەن.

مقاوەمەی ئیسلامی لە عێراق بەرەبەیانی ئەمڕۆ ڕایگەیاند، بە دوو فڕۆکەی بێفڕۆکەوان بنکەی سوپای ئەمریکایان لە "گوندی سەوز" لە قووڵایی سوریا و "عەین ئەسەد" یان لە ڕۆژئاوای عێراق کردۆتە ئامانج، کە راستەوخۆ لە ئامانجەکانیان داوە.

ئاماژەی بەوەشکردووە، ئەم بەئامانجگرتنانە لە وەڵامی ئەو تاوانانەیە کە بەرامبەر ھاوڵاتیانی غەززە ئەنجام دەدرێت.

بە وتەی بەرپرسانی ئەمریکا لە دوای ١٧ی تشرینی یەکەمەوە تا ئێستا ھێزە ئەمریکییەکان لە عێراق و سوریا زیاتر لە ٧٠  جار ھێرشیان کراوەتە سەر و بەھۆیانەوە ٦٢ سەربازی ئەمریکی برینداربوون.

فیراس موسلیماوی، ئەندامی ھاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا رایگەیاندووە، ئاستەنگ ھەیە بۆ دیاریکردنی کەسێک لەناو سوننەکان بۆ پێشکەشکردنی کاندیدێک وەک جێگرەوەی حەلبوسی. 

ئاماژەی بەوەشکردوە، لە ناو ئەنجومەنی نوێنەراندا بیر لە بەکارھێنانی زۆرینە دەکەنەوە بۆ دیاریکردنی کەسێک بۆ پۆستی سەرۆکی ئەنجومەنەکە ئەگەر سوننەکان سەرکەوتوو نەبوون لە دیاریکردنی کەسێک بۆ ئەو پۆستە. 
موسلیماوی دەشڵێت، دانیشتنی ئەنجومەنی نوێنەران دوای ئەنجامدانی ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکان بۆ ئەو پرسە ئەنجام دەدرێت.

پێشتر و بە بڕیاری دادگای فیدڕاڵی عێراق محەمەد حەلبوسی لە پۆستی سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەران دوورخرایەوە تائێستاش سوونەکان لەسەر دیاریکردنی کاندیدێک بۆ شوێنگرەوەی حەلبوسی نەگەیشتوونەتە رێککەوتن.

سەرۆکایەتیی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق راگەیەندراوێکی بڵاوکردەوە و ئاماژەی بەوەکرد، بەدواداچوونیان کردووە بۆ ئەو کێشە تەکنیکییانەی لە کاتی پڕۆسەی دەنگدانی تایبەتدا لە ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکاندا روویدا، بە تایبەتی گرفتی نەناردنی ئەنجامەکان.

راشیگەیاند، نیگەرانن و دەبێت کۆمیسیۆنی ھەڵبژاردنەکان ئەرکی دەستووری خۆی لە پاراستنی دەنگی دەنگدەران و مافەکانی کاندیدەکان جێبەجێ بکات، ھەروەھا دەبێت گەرەنتی تەواو بدات کە ھەڵەی تەکنیکی دووبارە نابێتەوە و سەلامەتی ئەو ئامێرانەشی کە بەکاردەھێنرێن رابگەیەنێت، ھەروەھا گەرەنتی بدات کە پارەی تەرخانکراو بۆ دەستکاریکردنی ئەنجامەکان بەکارناھێندرێت.

ھاوپەیمانی رێکخراوە نیشتیمانییەکان بۆ چاودێریکردنی ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکانی عێراق، راپۆڕتی خۆی سەبارەت بە دەنگدانی تایبەت بڵاوکردەوە و تیایدا ئاماژەی بەوەدا، لە ١٠٠ ناوەندی دەنگدان چاودێری بەڕێوەچوونی دەنگدانی تایبەت بۆ ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکان کراوە و لایەنی ئەرێنی دەنگدانەکە بریتیی بووە لەوەی لە کەشێکی ئارامدا بەڕێوەچووە، بەگوێرەی ڕێوشوێنەکانی کۆمسیۆن.

سەبارەت بە لایەنە نەرێنییەکانی دەنگدانی تایبەت ھاوپەیمانی رێکخراوەکان ئەوەی خستووەتەڕوو، دیارترین لایەنی نەرێنی پێشێلکردنی مافەکانی دەنگدەر بووە و لەبەردەم ناوەندەکانی دەنگدانیش بانگەشە ھەڵبژاردن بەردەوام بووە، جگەلەوەش لە چەند ناوەندێکی دەنگدان رێگەنەدراوە چاودێر بچێتە ژوورە، ھەروەھا لە ژمارەیەک ناوەندی دیکە بەبێ پشتڕاستکردنەوەی ناسنامە رێگە بە دەنگدەر دراوە دەنگ بدات.

وەزارەتی دارایی عێراق لە رۆژی ١٦ی ئەم مانگە نوسراوێکی ئاڕاستەی وەزارەتی کارەبا کردوە و داوایکردووە میلاکی فەرمانبەرانی نوێبکاتەوە و ناوی ئەو فەرمانبەرانەیان بۆ بنێرێت کە گرێبەستن و خزمەتی پێنج ساڵیان ھەیە بۆ ئەوەی بە ھەمیشەیی دابمەزرێنرێن. 

ئاماژەی بەوەشکردووە، ناوی ئەو کەسانە لە خشتەیەکدا بنوسرێت لەگەڵ ژمارەی فەرمانی کارگێڕی دامەزراندنیان بەشێوەی گرێبەست و ماوەی گرێبەستەکەی و بڕی کرێی رۆژانە و دەرماڵە و کۆی موچەکانیان بە گشتی دیاری بکرێن. 

لە مانگی ئازاری ئەمساڵدا فەرمانبەرانی گرێبەستی وەزارەتی کارەبا لە بەغداد خۆپیشاندانیان ئەنجامدا و داوای دامەزراندنی ھەمیشەییان کرد کە پێشتر لەلایەن حکومەتی عێراقەوە بەڵینیان پێدرابوو.

کۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی ھەڵبژاردنەکانی عێراق رایگەیاند، پرۆسەی دەنگدانی تایبەت بۆ ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکان بە ئارامی و لە کەشێکی ئارامدا بەڕێوەچوو و ھیچ پێشێلکارییەکیش لە پرۆسەکەدا تۆمارنەکراوە.

ھاوکات، لیوا تەحسین خەفاجی سەرۆکی شانەی راگەیاندنی ئەمنی ئاماژەی بەوەدا، پلانی ھێزە ئەمنییەکان بۆ دوای کۆتاییھاتنی دەنگدانی تایبەت، گواستنەوەی سندوقەکان دەنگدان و میمۆرییەکانە بۆ کۆمیسیۆن، چونکە دوای شەش سەعات لە کۆتایھاتنی پرۆسەکە ئەنجامی بەرایی دەدرێتەوە بە لیستەکان.

بڕیارە دوای شەش سەعات لە کۆتاییھاتنی دەنگدانی تایبەت ئەنجامە بەراییەکان بدرێنەوە بە لیستەکان

سودانی لە پەیامەکەیدا جەختیکردووەتەوە ھێزە ئەمنییەکان بەسەرجەم پێکھاتەکانیانەوە ئازادن لە دەنگدان بەھەر کاندید و قەوارەیەک و ھیچ کەسێک مافی ئەوەی نییە دەستوەردان بکات لە ھەڵبژاردنی نوێنەرەکانیان بۆ ھەڵبژاردنی پارێزگاکان.

سەعات ٧ی سەرلەبەیانی ئەمڕۆ دەرگای بنکەکانی دەنگدانی تایبەت لەسەرتاسەری عێراق جگە لە پارێزگاکانی ھەرێمی کوردستان بەرووی دەنگدەراندا کرانەوە و پرۆسەکە تا سەعات شەشی ئێوارە بەردەوام دەبێت.

بەپێی ئامارەکانی کۆمسیۆن، زیاتر لە ملیۆنێک و ٥٠ ھەزار دەنگدەری سوپا و پێشمەرگە و ھێزە ئەمنییەکان و حەشدی شەعبی و ئاوارەکان مافی دەنگدانیان ھەیە.

میقداد میری وتەبێژی وەزارەتی ناوخۆی عێراق ئاماژەی بەوەکرد، ھێزە ئەمنییەکان روویان لە بنکەکانی دەنگدان کردووە بۆ دیاریکردنی نوێنەرەکانیان لە ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکان.
وتیشی، پڕۆسەکە بەباشی بەڕێوەدەچێت و تا ئێستا ھیچ پێشێلکارییەک لە دەنگدانی تایبەت تۆمارنەکراوە.

سەعات ٧ی سەرلەبەیانی ئەمڕۆ دەرگای بنکەکانی دەنگدانی تایبەت لەسەرتاسەری عێراق جگە لە پارێزگاکانی ھەرێمی کوردستان بەرووی دەنگدەراندا کرانەوە و پرۆسەکە تا سەعات شەشی ئێوارە بەردەوام دەبێت.

بەپێی ئامارەکانی کۆمسیۆن، زیاتر لە ملیۆنێک و ٥٠ ھەزار دەنگدەری سوپا و پێشمەرگە و ھێزە ئەمنییەکان و حەشدی شەعبی و ئاوارەکان مافی دەنگدانیان ھەیە.

سەعات ٧ی سەرلەبەیانی ئەمڕۆ دەرگای بنکەکانی دەنگدانی تایبەت لەسەرتاسەری عێراق جگە لە پارێزگاکانی ھەرێمی کوردستان بەرووی دەنگدەراندا کرانەوە و پرۆسەکە تا سەعات شەشی ئێوارە بەردەوام دەبێت.

بەپێی ئامارەکانی کۆمسیۆن، زیاتر لە ملیۆنێک دەنگدەری سوپا و پێشمەرگە و ھێزە ئەمنییەکان و حەشدی شەعبی و ئاوارەکان مافی دەنگدانیان ھەیە.

محەمەد شیاع سودانی سەرۆک وەزیرانی عێراق بەبۆنەی دەستپێکردنی دەنگدانی تایبەت بۆ ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکان، پەیامێکی ئاڕاستەی سوپا و ھێزە ئەمنییەکان کرد.

سودانی لە پەیامەکەیدا جەختیکردووەتەوە ھێزە ئەمنییەکان بەسەرجەم پێکھاتەکانیانەوە ئازادن لە دەنگدان بەھەر کاندید و قەوارەیەک و ھیچ کەسێک مافی ئەوەی نییە دەستوەردان بکات لە ھەڵبژاردنی نوێنەرەکانیان بۆ ھەڵبژاردنی پارێزگاکان.

ئاژانسی ھەواڵی فەرمی ئێرنا بڵاویکردەوە، ئەو کەسە پەیوەندی بە دەزگا بیانییەکانەوە ھەبووە لەنێویشیاندا موسادی ئیسرائیلی و بە ھاوکاری دەست و پێوەندەکانی، زانیاریی نھێنی کۆکردوتەوە.

لە نیسانی ساڵی ڕابردوودا ھەواڵگری ئێران سێ ھاوڵاتی دەستگیر کرد کە وتبووی پەیوەندییان بە مۆسادەوە ھەیە، بەڵام ھێشتا دیارنییە ئەو کەسەی لەسێدارە دراوە یەکێکە لەو سێ کەسە یاخود نا.

ساڵانێکە ئێران و ئیسرائیل تۆمەتی سیخوڕی دەدەنە پاڵ یەکتر و "جەنگی سێبەر" ئەنجامدەدەن، بەڵام ئیسرائیل ئێران بە گەورەترین مەترسی لەسەر خۆی دەزانێت، ھەروەھا چەندین جار ھەڕەشەی گرتنەبەری ڕێوشوێنی سەربازیی دژ بە ئێران کردووە بۆ ئەوەی ڕێگری لە دەستکەوتنی چەکی ئەتۆمی بکات.

ساڵح حەسناوی، وەزیری تەندروستی عێراق لە لێدوانێکی رۆژنامەوانیا رایگەیاند، پرۆژەیەکیان ئامادەکردووە، بەناوی شاری پزیشکی دووەم لە بەغداد، بۆ بوژاندنەوەی زەوی نەخۆشخانەی سەربازی رەشید و پرۆژەکەش بریتییە لە دامەزراندنی چوار نەخۆشخانە کە بەکۆی گشتی ھەزار و ٢٠٠ قەرەوێڵە لەخۆدەگرن.

ئەوەشی خستەڕوو، نەخۆشخانەکان لەسەر رووبەری ١٠٠ دۆنم پارچە زەوی دروستدەکرێن و تایبەتمەند دەبن بە نەخۆشییەکانی ژنان و منداڵان و نەشتەرگەری نەخۆشییەکانی ھەناویی و حاڵەتە فریاگوزارییەکان.

دەستەکە لە بەیاننامەیەکدا دەڵێت، لەسەرەتای دەستپێکردنی بانگەشەی ھەڵبژاردن تا رۆژی ھەینی ڕابردوو، پێشێلکاری لەنێو دەزگاکانی ڕاگەیاندن بەراورد بە دوایین بانگەشە لە ھەڵبژاردنەکانی ٢٠٢١ بەڕێژەی ٢٠٪ کەمیکردووە.

بەپێی راپۆرتی دەستەکە، لەکۆی ١٢٤ کەناڵ کە چاودێرییان کردووە، ١٧ کەناڵ سەرپێچییان لەڕۆژی ڕاوەستانی بانگەشەدا بۆ ماوەی پێنج خوولەک ئەنجامداوە کە ھەندێکیان لاوەکی بوون.