رێکخراوی ( ئێس، ئۆ، ئێس) بڵاویکردەوە، لە نێو ئەو ٦٢٣ کۆچبەرەی رزگارکراون، ١٤٦ مێردمنداڵ بەبێ یاوەری کەسوکارو ١٥ منداڵی تر لەگەڵ کەسوکاریان و دوو ژنی دوو گیان ھەبوون.

کارلا مەلەکی جێگری بەڕێوەبەری ئۆپراسیۆنەکانی رێکخراوەکە رایگەیاند، بەھۆی بێتوانایی لە گواستنەوەیان بۆ مەودایەکی دوورتر، بەشێک لە کۆچبەرەکان لە دوورگەی لامپیدوسا دابەزێنراون و بەشەکەی تریان لە بەندەری (چیڤیتاڤیکیا) لە باکوری رۆژئاوای رۆما ماونەتەوە و چاوەڕوان دەکرێت تا ١٤ و ١٥ی ئاب کەشتییان پێبگات.

ئەوەش لەکاتێکدایە رۆژی چوارشەممەی رابردوو لە کەناراوەکانی دوورگەی لامپیدوسای ئیتاڵیا بەلەمێک ژێر ئاو کەوت و بەھۆیەوە ٤١ کۆچبەر کە لە کەناراوەکانی تونسەوە بەڕێکەوتبوون خنکان.

لێپرسراوانی روسیا رایانگەیاند، ھێزەکانی ئۆکراین چوار بۆمبی ھێشووییان لە شاری گورلوڤگا لە دۆنێتسک تەقاندووە. 

دەستەی فریاگوزاری روسیاش رایگەیاند، کایەی ئاسمانی فڕۆکەخانەی ڤنوکوڤو لە مۆسکۆ داخراوە و جموجوڵی فڕۆکە و گەشتەکان راگیراون، ئەوەش بەھۆی بوونی مەترسی ھێرشی فڕۆکەی بێفڕۆکەوانەوە. 

لەلایەکی دیکەوە، شارەوانی کیێڤ رایگەیاند، دەنگی چەندین تەقینەوە لە شارەکە بیستراوە و داوا لە ھاووڵاتیان دەکەن لە پەناگەکان بمێننەوە، ھەروەھا زەنگی ئاگادارکردنەوە لە چەندین ناوچە لێدەدرێت. 

ئاژانسی رۆیتەرزیش لە سەرچاوەیەکی ئەمنییەوە بڵاویکردووەتەوە، حکومەتی ئەڵمانیا لەگەڵ کۆمپانیاکانی چەک تاوتوێی رادەستکردنی مووشەی کروز لە جۆری توروس دەکات بە ئۆکراین. 

دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی پێشووی ئەمریکا رایگەیاند، بەھەموو مانا و لێکدانەوەیەک جۆ بایدن سەرۆکی ئەمریکا بەتەواوی عەقڵی لەدەستداوە و شێت بووە و توانای بەڕێوەبردنی فەرمانگەیەکی زۆر بچوکیشی نییە نەک سەرۆکایەتیکردنی وڵاتێکی گەورەی ئەمریکا کە سیاسەتی ھەموو جیھان دیاری دەکات.

وتیشی، بایدن بەشێوەیەک عەقڵی لەدەستداوە و ھیچ توانایەکی نەماوە، ئەگەر رێگری لێنەکرێت، ئەمریکا بەرەو جەھەنەم دەبات و کارەساتێک دروستدەکات بە ١٠ سەرۆکی ئەمریکا لە دوای بایدن نەتوانن رەوشەکە بگەڕێننەوە بۆسەر رێگەی راست.

جۆ بایدن سەرۆکی ئەمریکا لە وتارێکیدا لە ویلایەتی یوتای وڵاتەکەی رایگەیاند، ئەو کێشەو قەیرانە ئابوورییە گەورانەی چین تووشی بووە، وایکردووە ئەو وڵاتە ببێتە بۆمبێکی چێندراو و لەھەر کات و ساتێکدا بێت دەتەقێتەوە، بەتایبەتیش بەھۆی بەرزبوونەوەی رێژەی بێکاری و کەمبوونەوەی ھێزی کار و زۆربوونی ژمارەی کەسانی بەتەمەن و بەو ھۆیەشەوە چین لە قەیرانێکی گەورەدایە.

وتیشی، کێشە گەورەکە ئەوەیە چین نەریتێکی خراپی ھەیە و ھەر کاتێک روبەڕووی قەیران و کێشەی ناوخۆیی دەبێتەوە، کرداری نەشیاو و نابەجێ دەکات، بۆیە ئەمریکاش دەیەوێت پەیوەندییەکی ژیرانەی لەگەڵ ئەو وڵاتە ھەبێت و پێویستە بزانن چۆن مامەڵەی لەگەڵ دەکەن.

لێپرسراوانی حکومەتی خۆجێیی ویلایەتی ھاوای لە ئەمریکا رایانگەیاندووە، بەھۆی تەشەنەسەندنی زیاتری ئاگرەکەی دارستانەکانی دوورگەی ماوی کە ناوچەیەکی گەشتیارییە، ١٧ کەسی تر گیانیانلەدەستداوە، بەوەش تائێستا ٥٣ کەس بەھۆی ئەو ئاگرەوە گیانیانلەدەستداوە و ھێزەکانی ویلایەتەکەش لەھەوڵدان بۆ کۆنترۆڵکردنی ئاگرەگە و رزگارکردنی دانیشتووانی دوورگەی ماوی کە زۆرینەیان گەشتیارن.

میدیاکانی ئەمریکاش رایانگەیاندووە، جۆ بایدن سەرۆکی ئەمریکا دوورگەی ماوی لە ویلایەتی ھاوای بە ناوچەی کارەساتباری گەورە راگەیاندووە.

روانگەی سوریا بۆ مافەکانی مرۆڤ بڵاویکردەوە، تیرۆریستانی داعش پەلامارێکیان بۆ سەر ئۆتۆمبێلێکی سەربازی لە بادیە مەیادین لە ریفی دێرەزووری خۆرھەڵات ئەنجامداوە، بەھۆیەوە ٢٣ سەرباز کوژراون و زیاتر لە ١٠ سەربازی دیکە برینداربوون.

سەرچاوەیەکی ئەمنیش رایگەیاندووە، تیرۆریستانی داعش بۆسەیان بۆ ئەو سەربازانە داناوە و ئۆتۆمبێلەکەیان بە ئامانج گرتووە.

پێشتریش ئاژانسی ھەواڵی "سانا" بڵاویکردبووەوە، پەیامنێری کەناڵێک و دوو سەربازی سوپا، بەھۆی تەقینەوەی بۆمبێکی چێندراو لەرێگەی ریف دەرعا کوژراون. 

پەیامنێری کوردسات نیوز لە تاران رایگەیاند، بە نێوەندگیری وڵاتی سێییەم، ئەمریکا و ئێران رێککەوتنێکی ئاڵوگۆڕیان ئەنجامداوە و ئێران لەبەرامبەر ئازادکردنی شەش ملیار دۆلار لە پارە بلۆککراوەکانی لە کۆریای باشور، پێنج دەستگیرکراوی ئەمریکی لە گرتووخانەی ئێڤین لە نزیک تاران ئازاد کردووە و براونەتە شوێنی دەستبەسەرکردن لەناو تاران.

وتیشی، بڕیارە دەستگیرکراوە ئەمریکییەکان و پارە بلۆککراوەکەی ئێران بگوازرێنەوە بۆ وڵاتی قەتەر و لەنێوان ھەردوو وڵات ئاڵوگۆڕی پێبکرێت.

ھاوکات جارید جینسەر پارێزەری سیاماک نمازی رایگەیاند، جگە لە ھەردوو سەرمایەدار سیاماک نمازی تەمەن ٥١ ساڵ و عیماد شەرقی ٥٨ ساڵ، موراد تەھباز تەمەن ٦٧ ساڵ ژینگەپارێزی تێدایە، بەڵام ناسنامەی چوارەم ئاشکرانەکراوە و کەسی پێنجەمیش ژنێکی ئێرانی بەرەگەز ئەمریکییە لە ماوەیەکی رابردووی ئەمساڵدا ئازادکراوە.

میدیاکانی ئەمریکا ئاشکرایان کرد، تیمەکانی نوسینگەی لێکۆڵینەوەی فیدڕاڵی-ئێف بی ئای، لە ناوچەی برۆڤۆ لە ویلایەتی یۆتا، ھەوڵیانداوە کەسێک دەستگیر بکەن، بەڵام ئەو کەسە بۆ بەھۆی تەقەی تیمەکەوە کوژراوە.

ئاماژەی بەوەشکرد، ئەو کەسە بە لایەنگری دۆناڵد ترامپ سەرۆکی پێشووی ئەمریکا دادەنرێت و پێشتر چەند جارێک لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانەوە، ھەڕەشەی کوشتنی لە جۆ بایدن سەرۆک و کامالا ھاریس جێگری سەرۆکی ئەمریکا و ژمارەیەک لە داواکارانی گشتیی چەند ویلایەتێک کردووە.

ھەروەھا ئەو کەسە، چەکی نیشانشکێنی دوورمەودا و چەندین جۆر چەکی تری ھەبووە.

تیمی دەریاوانی تورکیا لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، رۆژی رابردوو زانیارییان لەسەر بەلەمێکی کۆچبەران پێگەیشتووە، کە لە نزیک ناوچەی چشمەی تورکیا گیریانخواردووە، دوابەدوای گەیشتنی تیمەکان بەشوێنی رووداوەکە، تواندراوە ٦٧ کۆچبەری نایاسایی رزگاربکرێن.

ئەوەشی خستەڕوو، کۆچبەرەکان لەلایەن بەرپرسانی وڵاتی یۆنانە ناچارکرابوون بگەڕێنەوە تورکیا، لە کاتی گەڕانەوەشیاندا بەھۆی خراپی کوالێتی بەلەمەکەیانەوە و زۆری ژمارەی سەرنشینەکان گیریانخواردبوو.

تیمی دەریاوانی تورکیا ئاماژەی بەوەشدا، لەئێستادا کۆچبەرەکان رەوانەی بەڕێوەبەرایەتی کۆچبەر لە ئیزمیر کراون، بۆ ئەوەی رێککاری پێویست بەرامبەریان بگیرێتەبەر.

رێکخراوی تەندروستی جیھانی ئاماژەی بەوەکردووە، گۆڕاوە نوێکە ناوی ( ئی جی ٥)ی لێنراوە کە جۆرێکە لە گۆڕاوی ئۆمیکرۆن بڵاوبوونەوەی لە جیھاندا زیادیکردووە بە تایبەت لە بەریتانیا و ئەمریکا و چین.

ڤایرۆسەکە لە ٥١ وڵاتی جیھان دەستنیشانکراوە، لەچەند ھەفتەی رابردوودا سەدان ھەزار کەس لە ژمارەیەک وڵاتی جیھان تووشی بوون.

بەرپرسانی رێکخراوی تەندروستی جیھانی رایانگەیاندووە، نیشانەکانی جۆرە نوێکەی کۆرۆنا ھەمان نیشانەی جۆرەکانی دیکەی ھەیە، بەڵام خێراییەکەی زیاترە و لەئێستادا لەسەدا ١٧.٤ی حاڵەتەکانی تووشبوون بە کۆرۆنا پێکدەھێنێت.

حکومەتی بەریتانیا بڵاویکردەوە، ھەموو ئەو خاوەن کار و خاوەن پیشانەی ئەو کۆچبەرە نایاساییانە دەخەنەسەر کار کە بەڵگەنامەی رەسمییان نییە، سزای دارایی زیاتریان دەخەنەسەر، ئەوەش لە چوارچێوەی ھەوڵەکانی بۆ سنوردارکردنی دیاردەی کۆچی نایاسایی. 

وەزارەتی ناوخۆی بەریتانیاش رایگەیاندووە، دامەزراندنی کۆچبەرانی نایاسایی ھاندەریان دەبێت بۆ گرتنەبەری رێگە نایاسایی و مەترسیدارەکان لەپێناو گەیشتن بە خاکی بەریتانیا. 

ئاماژەی بۆ ئەوەشکردووە، سزاکان سێ ھێندە زیاتر دەبن و دەگەنە ٥٧ ھەزار دۆلار بۆ ھەر کرێکارێکی کۆچبەر، ئەگەریش پێشێلکارییەکە دووبارەببێتەوە سزاکە زیاتر دەبێت، بڕیارەکەش لە سەرەتای ساڵی ٢٠٢٤ەوە دەچێتە بواری جێبەجێکردنەوە.

ھاوکات دەزگای لوتکە بۆ کارەباری ئاوارە و پەنابەران رایگەیاند، حکومەتی بەریتانیا یەکەم کاروانی کۆچبەرانی ڕەوانەی کەشتی بیبی ستۆکۆڵم کرد کە لە دەریادا دەمێنێتەوە، تا دۆسیەکانیان یەکلای نەکرێتەوە، ناتوانن بگەڕێنەوە سەر وشکانی، بەتایبەتی خاکی بەریتانیا.

لەسەرەتای ئەمساڵەوە، ١٣ ھەزار کۆچبەر خۆیان گەیاندووەتە بەریتانیا، لە ساڵی ٢٠٢٢دا، زیاتر لە ٤٥ ھەزار کۆچبەر لەڕێی بەلەمەوە خۆیان گەیاندووەتە کەناراوەکانی ئینگلتەرا، ئەوەش ژمارەیەکی پێوانەییە.

عەون زیاب، وەزیری سەرچاوەکانی ئاوی عێراق لە چاوپێکەوتنێکی تەلەفزیۆنیدا رایگەیاند، بەھۆی بەردەوامی وشکەساڵی و کەمبارانی و گرتنەوەی سەرچاوەکانی ئاو لەماوەی چوار ساڵی دوابەدوای یەکدا، بەدرێژایی مێژوو ھیچ کاتێک عێراق ھێندەی ئێستا تووشی کەمی سەرچاوەکانی ئاو نەبووە چ لە رووی سەرچاوەی ئاو یاخود لە رووی ئاوی کۆگاکراو بێت.

وتیشی، بۆ چارەسەرکردنی قەیرانی کەمئاوی لە ھەوڵدان لاپەڕەیەکی نوێ لەگەڵ تورکیا و ئێران ھەڵبدەنەوە چونکە ئەگەر لێکتێگەیشتن لەنێوان ھەرسێ وڵاتدا نەبێت بەھیچ شێوەیەک ناگەنە ئەنجام و لەگەڵ ئەوەی یاسا و پەیماننامەی نێودەوڵەتی ھەیە تایبەت بە دۆسێی ئاو، بەڵام تورکیا و ئێران ئیمزایان لەسەر ئەو یاسا و پەیماننامانە نەکردووە، بۆیە پێویستیان بەوە بەرێگەی گفتوگۆ لەگەڵ ئەو دوو وڵاتە گفتوگۆ بکەن و بگەنە رێککەوتن بۆئەوەی بەشەئاوی عێراق بەربدەنەوە.

رێکخراوی مافی مرۆڤی ھەنگاو بڵاویکردەوە، ھێزەکانی ئێران لە سنووری نەوسوود تەقەیان لە ژمارەیەک کۆڵبەر کردووە، بەو ھۆیەشەوە ھەشت کۆڵبەر برینداربوون کە ناسنامەی شەشە کەسیان ئاشکرابووە.
راشیگەیاندووە، کۆڵبەرەکان خەڵکی شاری پاوە و جوانڕۆ و سەلاسی باوەجانین، بریندارەکانی بۆ نەخۆشخانەی پودس لە شاری پاوە گواستراونەتەوە.

ھاوکات بەپێی ئامارێکی رێکخراوەکە، لە ماوەی شەش مانگی یەکەمی ئەمساڵدا، ٢٠ کۆڵبەر و کاسبکار لە سنوورەکانی خۆرھەڵاتی کوردستان کوژراون، ١٤٨ کۆڵبەری تریش برینداربوون.

 لێپرسراوانی تونس رایانگەیاند، ٥٧ کۆچبەر لەسەر بەلەمەکە بوون و ھەوڵیانداوە لە کەناراوەکانی تونسەوە خۆیان بگەیەننە وڵاتانی ئەوروپا و کۆچبەرەکانیش ھەموویان خەڵکی ئەفریقان، لە سەرەتای رووداوەکەشدا تەرمی پێنج کۆچبەر دۆزراونەتەوە و تەرمی شەش کۆچبەرەکەی دیکەش بێسەروشوێنن.

تیمەکانی پاسەوانی کەناراوەکانیش بەردەوامن لە گەڕان بەدوای بێسەروشوێن بوەکاندا.

 لە لایەکی دیکەوە، تیمی دەریاوانی مەغریب رایگەیاند، تەرمی پێنج کۆچبەری نایاساییان دۆزیووەتەوە کە ھەموو خەڵکی سەنیگالن و ١٨٩ کۆچبەریشیان رزگارکردووە.

ئیلۆن مەسک لە کۆتا تویتیدا سەبارەت بە زۆرانبازیەکی لەگەڵ زۆکەربێرگ ئاماژەی بەوەداوە، شەڕی نێوان خۆی و خاوەنی کۆمپانیای میتا لە پەخشی راستەوخۆدا لە تویتەر دەگوازرێتەوە تا ھەمووان بینەری بن. داھاتی زۆرانبازیەکەش دەچێتە بواری خێرخوازی و دەدرێتە سەربازە خانەنشینەکان.

مەسک دەڵێت، رۆژانە قورسایی بەرز دەکاتەوە و خۆی بۆ زۆرانەکە ئامادە دەکات.

مانگی حوزەیرانی ٢٠٢٣، ئیلۆن ماسک بە فەرمی داوای لە مارک زوکەربێرگ کرد لەنێو قەفەسی زۆرانبازیدا رووبەڕووی ببێتەوە، لەلای خۆیەوە مارک زوکەربێرگ  داواکەی قبوڵ کرد و پێی راگەیاند، کە شوێنێک بۆ زۆرانەکە دیاری بکات.

پەیوەندی نێوان ئیلۆن مەسک و مارک زوکەربێرگ، بەڕێوەبەری جێبەجێکاری کۆمپانیای مێتا کاتێک ئاڵۆزی تێکەوت کە مارک پلاتفۆڕمی سرێدسی راگەیاند، کە ھاوشێوەی تویتەر کار دەکات و لە ماوەیەکی کەمدا ژمارەیەکی زۆری بەکارھێنەری لەخۆی کۆکردەوە.

میدیاکانی روسیا بڵاویانکردەوە، ھێرشەکە زیانی بە گەشتیەکە گەیاندوە، بەڵام لێچوونی سوتەمەنی رووینەداوە و تیمی فریاگوزاری گەیشتوونەتە شوێنی رووداوەکە.

ھاوکات رۆژنامەی مۆسکۆ تایمز بڵاویانکردەوە، ئەو کەشتییەی کراوەتە ئامانج  ناوی کەشتی ئێس ئای جی_یە و بەھۆی گواستنەوەی سوتەمەنی بۆ فرۆکە جەنگییەکانی روسیا لە سوریا لەلایەن ئەمریکاوە سزادراوە. 

ھەروەھا ڤلادیمێر رۆگۆف بەرپرسی روسیا لە ھەرێمی زاپۆریژیا رایگەیاند، تیمی سەر کەشتیەکە ١١ کەس بوون و ژمارەیەکیان بەھۆی ھێرشەکەوە برینداربوون.

بە پێی زانیارییەکان، لە دەرئەنجامی ھێرشەکە ھاتووچۆ لەسەر پردی نێوان روسیا و نیمچەدوورگەی کریما بۆ ماوەی سێ سەعات راگیراوە، بەرەبەیانی ئەمرۆ دەستیپێکردوەتەوە،
رۆژی ھەینیش ئۆکراین رایگەیاند، فرۆکەیەکی بێفڕۆکەوانییان کەشتییەکی سەربازی روسیای لە دەریای رەش کردووەتە ئامانج.