جیهان
لەو بارەیەوە میدیاکانی تورکیا ئاشکرایان کردوە، تیمەکانی کەناراوەکان لە ناو بەلەمێکی لاستیکیدا ٣٤ کۆچبەریان لە ناوچەی بۆدروم لە مۆگلا دەستگیر کردوە، لە دوو رووداوی جیادا ٣٨ کەسی تر دەستگیرکراون کە لە ناو دوو بەلەمی لاستیکیدا بوون و لە نزیک ھەمان ناوچەدا بوون.
تا ئێستا ناسنامەی کۆچبەرەکان ئاشکرا نەکراوە، بەڵام رەوانەی فەرمانگەی کۆچی سەربە ویلایەتەکە کراون بە مەبەستی گرتنەبەری رێکاری یاسایی بەرامبەریان.
پێگەی پۆلیتکۆی ئەمریکی لە زاری شەش سەرچاوەی ئاگادارەوە بڵاویکردەوە، لەمانگی ئەیلولی ئەمساڵ تانکی ئەبرامز دەگاتە مەیدانی جەنگ لە ئۆکراین.
ئاماژە بەوەشکراوە، ئەو تانکانە لە مانگی ئابی ئەمساڵ رەوانەی ئەڵمانیا دەکرێن و کۆتا چاکسازییان تێدا دەکرێت، کە ئەو پڕۆسەیەش تەواو بوو، کاروانی یەکەم رەوانەی ئۆکراین دەکرێت، کە ژمارەیان ٦ بۆ ٨ تانکی ئەبرامز دەبێت، بە گشتیش ٣١ تانکی ئەبرامز رەوانەی ئۆکراین دەکرێت.
بەر لەوەشی ھێزەکانی ئۆکراین دەستبکەن بە بەکارھێنانی ئەو تانکانە، دەبێت مەشق و راھێنانی لەسەر بکەن، کە ئەوەش نزیکەی ١٠ ھەفتە دەخایەنێت.
رێکخراوی چاودێری کەشوھەوای یەکێتی ئەوروپا رایگەیاند، بەھۆی بەردەوامبوونی گەرمای زۆر لە زۆربەی ناوچەکانی جیھان، بە تایبەت لە ئەمریکای باکوور و ئەوروپا، رەنگە مانگی تەمموز ببێتە یەکێک لە گەرمترین مانگەکان و ھەموو ژمارە پێوانەییەکان دەشکێنێت.
رێکخراوی کەشناسی جیھانیش دەڵێت، ئەو کەشوھەوا توندەی لە مانگی تەمموزدا کاریگەری لەسەر ملیۆنان کەس ھەبووە، رەنگدانەوەی مەترسیداری گۆڕانی کەشوھەوایە، بەھۆی توندبوونەوەی کاریگەرییەکانی دیاردەی نینۆوە.
بەوتەی پسپۆڕانی کەشوھەوا، مانگی رابردوو گەرمترین مانگ بووە لەساڵی ١٨٥٠ ەوە تا ئێستا، شەشی ئەم مانگەش گەرمترین رۆژ بووە، بەوەش ئاماژەکان بەرەو ئەوە دەچن ئەمساڵ ژمارەی پێوانەیی گەرما بشکێنێت و شوێنی ساڵی ٢٠١٦ بگرێتەوە کە بە گەرمترین ساڵ دیاریکرابوو.
وەزارەتی تەندروستی سوریا بڵاویکردەوە، لە ناوچەی سەیدە زەینەب لە باشوری دیمەشق ماتۆڕسکیلێکی بۆمبرێژکراو لە نزیک گەراجێکی وەستانی تاکسی تەقیوەتەوە و بەھۆیەوە پێنج کەس گیانیان لەدەستداوە و ٢٦ کەسی دیکەش برینداربوون.
ھاوکات سەرچاوەیەکی ئەمنیش رایگەیاندووە، تیمە تایبەتەکان گەمارۆی شوێنی تەقینەوەکەیان داوە و لێکۆڵینەوەیان بۆ ئاشکراکردنی لایەنی بەرپرسیار لە کردەوەکە دەستپێکردووە.
سەردار محەمەد بەڕێوەبەری ناحیەی قۆرەتوو بە کوردسات نیوزی راگەیاند، کۆمپانیای پیت ئۆیل کە کاری دەرھێنانی نەوت لە کێلگەی چیاسورخ دەکات بەھۆی خەرجنەکردنی شایستە داراییەکانی لەلایەن حکومەتەوە کارەکانی بەشێوەیەکی کاتی راگرتووە و ٩٠٪ی کارمەندەکانی ئاگادارکردووەتەوە لە یەکی ئابەوە نەگەڕێنەوە سەر کارەکانیان.
وتیشی، کۆمپانیاکە داواکاری پێشکەش بە حکومەت کردووە بۆ خەرجکردنی شایستە داراییەکانی، بەڵام تائێستا وەڵامنەدراوەتەوە.
لە دوای راگرتنی ھەناردەی نەوتی ھەرێم بۆ تورکیا، کۆمپانیای پیت ئۆیلی تورکی بەردەوامبووە لە دەرھێنانی نەوت لە کێڵگەی چیاسورخ کە دەکەوێتە سنوری ناحیەی قۆرەتووی گەرمیان و رۆژانە ١٥٠٠ بۆ ٢٠٠٠ بەرمیل نەوتی بەرھەمھێناوە و رەوانەی پاڵاوتگەی پارێزگاکانی ھەرێم کراوە.
میدیاکانی سوید بڵاویکردەوە، پۆلیس رەزامەندی پیشانداوە رۆژی ھەینی گردبوونەوەیەک لە بەردەم باڵیۆزخانەی ئیسرائیل لە ستۆکھۆڵم ئەنجامبدرێت و تیایدا کۆپییەک لە تەورات بسوتێنرێت.
ئەو کەسانەی داوای گردبوونەوەکەیان کردووە چوار کەسن و ئامانجیان لە سوتاندنی تەورات داواکردنی مافی منداڵانە لە سوید کە وەک خۆیان وتوویانە بەشێوەیەکی بەرنامە بۆ دارێژراو پێشێل دەکرێت.
لەئێستادا پۆلیسی سوید سەرقاڵی ژمارەیەک داواکاری دیکەی خۆپیشاندانە، کە سوتاندنی کتێبە پیرۆزەکان لە خۆدەگرن لەوانەش سوتاندنی قورئانی پیرۆز لە بەردەم باڵیۆزخانەی ئێران.
میدیاکانی سوید ئاماژەیان بەوەکردووە، کەسێکی تەمەن ٤٠ ساڵ داواکاری پێشکەشکردووە بۆ سوتاندنی ئینجیل، ژنێکی تەمەن ٣٠ ساڵیش داوایکردووە لە بەردەم باڵیۆزخانەی ئێران خۆپیشاندان بکات بە مەبەستی سوتاندنی ئاڵای ئێران و دەقە پیرۆزەکان.
ناوەندی راگەیاندنی ھێزەکانی ئاسایشی ناوخۆ، لە خۆبەڕێوەبەریی باکوور و رۆژھەڵاتی سوریا لە راگەیەندراوێکدا ئاماژەی بەوەکرد، لە بەردەوامیی زنجیرە ھێرشەکانی تورکیا بۆسەر ناوچەکە، رۆژی پێنجشەممە فڕۆکە بێفڕۆکەوانەکانی تورکیا دوو ئۆتۆمبێلیان لە رێگەی نێوان گوندی خزنە و شارۆچکەی تەلمەعروف کردووەتە ئامانج.
ئاماژەی بەوەشکردووە، بەھۆی ھێرشەکانەوە، سێ کەس کوژران و دوو کەسیش بریندار بوون.
گۆتێرێس لە نامەکەیدا رایگەیاندووە، ھەست بە نیگەرانییەکی زۆر دەکات لە رووداوی سوتاندنی قورئانی پیرۆز لە ستۆکھۆڵم کە بووە مایەی خۆپیشاندان لە عێراق لە پشووی جەژنی قورباندا، ھەروەھا ئیدانەی کردەوەکانی توندڕەوی و دەمارگیری و ئیسلامۆفۆبیا دەکات کە دەبێتە مایەی ئاڵۆزکردنی پشێوییەکان و زیادکردنی جیاکاری و توندڕەوی.
سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان راشیگەیاندووە، دامەزراوەی نەتەوە یەکگرتووەکان سورە لەسەر جێبەجێکردنی تەواوەتی بڕیاری ئەنجومەنی مافەکانی مرۆڤ لەبارەی بەرەنگاربوونەوەی رقی ئاینی کە ھاندەرە بۆ جیاکاری و توندوتیژی و ناکۆکی.
دووپاتیشیکردوەتەوە، نەتەوە یەکگرتووەکان لە رێگەی ئاژانسەکانییەوە ھانی وڵاتانی ئەندام دەدات، بە سیاسەت و یاساکانیاندا بچنەوە بۆ دیاریکردنی ئەو بۆشاییانەی لەوانەیە ئاستەنگ بن لەبەردەم رێگریکردن لە بانگەشە بۆ رقی نەتەوەیی، ئاینی، رەگەزی و سزادانی ئەنجامدەرانی.
لیژنەی کاروباری دەرەوە لە پەرلەمانی بەریتانیا، داوایەکی ئاڕاستەی حکومەتی وڵاتەکەی کردووە بۆ بە تیرۆرناساندنی گروپی سەربازی ڤاگنەر، ھەروەھا داوایانکردووە سزای توند لەسەر ئەندامان و ئەو لایەنانەی سەر بەو گروپەن، بسەپێندرێت.
لیژنەکە راشیگەیاندووە، ئەو گروپە ھەڕەشەن بۆ سەر ئاسایشی نەتەوەیی، بەڵام حکومەتی بەریتانیا بۆ ماوەی ١٠ ساڵە لە مەترسییەکانیان کەمدەکاتەوە.
رۆژنامەی "تەلەگراف"ی بەریتانیش بڵاویکردووەتەوە، وەزارەتی ناوخۆی بەریتانیا کاردەکات لەسەر دانانی پلانێک بۆ ناساندنی ئەو رێکخراوە وەک گروپێکی تیرۆریستی.
کۆمەڵەی گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان بە کۆی دەنگ رەشنووسی ئەو بڕیارنامەیەی کە لەلایەن مەغریبەوە پێشکەشکرابوو پەسەندکرد کە تێدا بێڕێزیکردن بەرامبەر بە کتێبە پیرۆزەکان وەک پێشێلکردنی یاسا نێودەوڵەتییەکان دەناسێنێت.
نەتەوە یەکگرتووەکان لە کۆبوونەوەیەکدا بەکۆی دەنگ ئیدانەی دەستدرێژیکردن و سوتاندنی کتێبە پیرۆزەکانی کرد و رایگەیاند، ئەو کردەوانە پێشێلکردنی یاسای نێودەوڵەتین.
ئەو بڕیارەی نەتەوە یەکگرتووەکان ھاوکاتە لەگەڵ رووداوەکانی سوتاندنی قورئانی پیرۆز لە سوید و دانیمارک، کە کاردانەوەی نێودەوڵەتی لێکەوتەوە، بە تایبەت لە جیھانی ئیسلامیدا.
لە ساڵانی ٢٠١٩ و ٢٠٢١یشدا، نەتەوە یەکگرتووەکان ھەمان بڕیاریدا، ئەوەش لە چوارچێوەی رێزگرتن لە ئاینەکان و لێبوردەیی نێوانیان و روبەڕوبوونەوەی وتاری رق و کینە.
رێکخراوی کۆچی نێودەوڵەتی لە راگەیەنراوێکدا ئاماژەی بەوەکردووە،١٠١ رۆژە شەڕ و پێکدادان لە شارەکانی خەرتوم و بەحری و ئوم دەرمان بەردەوامە و شەڕی توندیش لە دافور و ویلایەتی کەردفالی باشورە.
بەپێی ئامارەکان ٢دوو ملیۆن و ٦٨٦ ھەزار کەس لەناوخۆدا ئاوارەبوون و زیاتر لە ٨٤٤ ھەزار کەسیش پەنایان بردووەتەوە وڵاتانی دراوسێ.
لە رۆژی ١٥ی نیسانەوە شەڕ و پێکدادانی نێوان سوپا و ھێزی پاڵپشتی خێرا لە سودان دەستیپێکردووە، تائێستا بەردەوامە و سەدان کوژراو و ھەزاران برینداری لێکەوتووەتەوە.
وەزارەتی دەرەوەی عێراق لە راگەیەندراوێکدا ئاماژەی بەوە کردووە، فوئاد حسێن وەزیری دەرەوەی عێراق پەیوەندییەکی تەلەفونی لە لارس لوکە راسموسن وەزیری دەرەوەی دانیمارکەوە پێگەیشتووە و رایگەیاندووە، حکومەتی و گەلی عێراق سوتاندن و سوکایەتیکردن بە قورئان و ئاڵای عێراق لە دانیمارک ئیدانە دەکەن و نابێت بەناوی ئازادی رادەربڕینەوە ئازادییەکانی تر پێشێل بکرێن و ئەو جۆرە کارانەش پێچەوانەی شکۆمەندی و مافەکانی مرۆڤە، داواشیکردووە جارێکی تر حکومەتی دانیمارک رێگە بە دووبارەبوونەوەی ئەو جۆرە کارانە نەدات.
ئاماژە بەوەشکراوە، لەو پەیوەندییە تەلەفونییەدا وەزیری دەرەوەی دانیمارکیش رایگەیاندووە، ئەوەی روویداوە حکومەتی دانیمارکیشی نیگەران کردووە و زۆر بەتوندیش لە دژی ئەنجامدانی ئەو جۆرە کارانەیە بەتایبەتیش ھەر کارێک لە دژی ئیسلام بێت و پابەندبوونی وڵاتەکەی بە پاراستنی باڵیۆزخانەی عێراق لە کۆپنھاگن دووپاتکردەوە.
ئاژانسی ھەواڵی "مھر"ی ئێران بڵاویکردەوە، ئەو گەنجە ناوی محەمەد قبادلو_یە و تەمەنی ٢٣ ساڵە، تۆمەتباربوو بە کوشتنی پۆلیسێک بە ئۆتۆمبێل و بریندارکردنی ژمارەیەکی دیکە، لەکاتی خۆپیشاندانەکاندا کە لە مانگی ئەیلولی ساڵی رابردوو دژی گیانلەدەستدانی ژینا ئەمنییەوە بەڕێوەدەچوون.
ئاژانسەکە لە تیمی بەرگری پارێزەرانەوەی بڵاویکردووەتەوە، دادگای باڵا تۆمەتەکانی ھەڵوەشاندووەتەوە و دۆسیەکەی رەوانەی دادگایەکی دیکە کردووە، بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ کێشەی تەندورستی و ھزری تۆمەتبارەکە.
لە کۆتاییەکانی ساڵی رابردووەوە، لێپرسراوانی ئێران حەوت کەسیان بە تۆمەتی ھێرشکردنەسەر ھێزەکانی پۆلیس و ھێزە ئەمنییەکانی لەکاتی خۆپیشاندانەکاندا لەسێدارەدا.
ژیار موسلیمی، خوێندکاری قوتابخانەی دواناوەندی نموونەی دەوڵەتی زانست، لە شاری بانەی رۆژھەڵاتی کوردستان، لە تیمی چوار کەسی کۆماری ئیسلامی ئێران، توانی بڕوانامەی فەخری و خەڵاتی زێڕ لە ٥٥مین ئۆڵۆمپیادی جیھانی کیمیا بەدەستبھێنێت.
نوسینگەی راگەیاندنی سەرۆکوەزیرانی عێراق بڵاویکردەوە، محەمەد شیاع سودانی و عەلی رەزا گونەی کۆبوونەوە و ھاریکاری و پەرەپێدانی پەیوەندییەکانی عێراق و تورکیایان تاوتوێ کرد، ھەروەھا باسیان لە سەردانی چاوەڕوانکراوی رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆککۆماری تورکیا بۆ عێراق کرد.
سودانی و عەلی رەزا گوونەی باسیان لە پرسی ئاوی ھاوبەش و پلانی دروستکردنی ناوەندێکی ھاوبەش لەسەر سنوورەکانی عێراق-تورکیا کرد، ھەروەھا باسیان لە رێکخستنی کۆڕبەندی ئابووریی ھاوبەشی بەغداد و ئەنقەرە لە بەسرە کرد.
وەزارەتی ئاسایشی ئێران دووپاتی کردوەتەوە، سەلوان مۆمیکا، لە ساڵی ٢٠١٤دا ھەوڵیداوە حزبێک بە ناوی یەکێتی دیموکراتی سریانی لە عێراق دابمەزرێنێت کە بەناوی مەسیحییەکانی عێراقەوە قسە بکات، بەڵام لەو پرۆژەیەیدا سەرکەوتوو نەبوە و بریاریداوە عێراق جێبھێڵێت و کۆچبکات بۆ وڵاتانی ئەوروپا.
ئاماژەی بەوەشکردووە، سەلوان لە ژمارەیەک وڵاتی ئەوروپی داوای مافی پەنابەری کردوە، بەڵام بێھیوایان کردوە ئەوەش وای کردوە روو لە سوید بکات، لە دوایشدا ھەوڵیداوە لە دەزگاکانی ئیسرائیل نزیک بێتەوە.