بەڕێوەبەرایەتی دابەشکردنی کارەبای دوکان لە روونکردنەوەیەکدا ئاماژەی بەوەکردووە، بەھۆی دروستبونی کێشەیەک لە دانا غاز و کوژاندنەوەی گشتی کارەبا، بەرھەم ھێنانی کارەبا بۆ نزم ترین ئاست دابەزیوە.
ئاشکراشیکردووە، کۆنترۆڵ ناچاربووە بە بڕینی کارەبای زۆربەی ناوچەکانی سلێمانی.
بڕیاربوو ئەمڕۆ دادگای باڵای فیدراڵی کۆببێتەوە و بڕیار لەسەر ئەو سکاڵایانە بدات کە لەلایەن چەند پەرلەمانتارێکەوە لە کۆتایی مانگی ئایاری رابردوو پێشکەشکرابوون بۆ ھەڵوەشاندنەوەی ئەنجومەنی نوێنەران، بەڵام دادگا وادەی بڕیاردانی لەسەر ئەو سکاڵایانە بۆ ٣٠ مانگ دواخست.
ئەو پەرلەمانتارانەی سکاڵایان تۆمارکردووە بۆ ھەڵوەشاندنەوەی ئەنجومەنی نوێنەران پاساویان ئەوەیە ئەنجومەنی نوێنەران شکستیھێناوە لە ھەڵبژاردنی سەرۆک کۆمار و وادەی دەستوریش بۆ پێکھێنانی حکومەتی نوێی عێراق تێپەڕیووە.
شێخ حسێن حەمەساڵح نوێنەری دەزگای لووتکە بۆ کاروباری ئاوارە و پەنابەران لە یۆنان بە کوردسات نیوزی راگەیاند، تائێستا ھیچ زانیارییەکی نوێ نییە لەبارەی چارەنووسی ئەو کۆچبەرانەی لە دەریای ئیجەدا یەختەکەیان ژێرئاوکەوت.
وتیشی، ئێستا گەڕان بەدوای ئەو کۆچبەرانەدا راگیراوە، چونکە حکومەتی یۆنان دوای ٤٨ بۆ ٧٢ سەعات گەڕانەکانی رادەگرێت.
وتیشی، بەوردی ژمارەی کۆچبەرە بێسەروشوێنەکان نازانرێت و گەڕان بەدوایان پێویستی بە غەواسی تایبەت ھەیە، چونکە نازانرێت قووڵی ئاو لە شوێنی رووداوەکە چەندە.
لەبارەی ئەوەی ئایا ھیچ ھاووڵاتییەکی ھەرێم لەناو بێسەروشوێنەکانەدایە، نوێنەری دەزگای لووتکە رایگەیاند، لەو بارەیەوە زانیاری نییە، بەڵام ھیچ کەسێک لە ھەرێمی کوردستانەوە پەیوەندینەکردووە، کە بڵێت کەسوکاری ئەو کۆچبەرانەیە، بەڵام لەناو ئەو ٢٩ کۆچبەرەی لە خنکان رزگارکراون، ھیچ کوردێک یان عێراقییەکی تێدا نییە.
شەوی نۆی ئەم مانگە یەختێکی کۆچبەران، بە زیاتر لە ٨٠ سەرنشینەوە لە نزیک دوورگەی کارپاتوس لە دەریای ئیجە ژێرئاوکەوت، ٢٩ کۆچبەر لە خنکان رزگارکران و زیاتر لە ٥٠ کۆچبەری تریش بێسەروشوێنبوون، کە تائێستا چارەنووسیان نادیارە.
د.توانا نەجەف حەمەخان، بەڕێوەبەری گشتیی دیوانی وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی، رایگەیاند، سەرەتای بەئەلیکترۆنیکردنی کارەکانی وەزارەتی خوێندنی باڵا، لە ساڵی ٢٠١٧ لە رێگەی سیستمێکەوە بە ناوی "ئێم ئێچ ئی" دەستیپێکردووە.
وتیشی، ھەر ھاووڵاتی و مامۆستا و فەرمانبەرێک، ھەر کارێکی لە وەزارەتی خوێندنی باڵا ھەبێت، لە رێگەی ئەو ئەپڵیکەیشنەی ناو مۆبایلەکەی، دەتوانێت بەدواداچوونی بۆ بکات و پێویست ناکات سەردانی وەزارەت بکات، لە ئێستاشدا وەزارەتی خوێندنی باڵا ١٠٠% بەئەلیکترۆنی کراوە و ئامادەن ھاوکاری وەزارەتەکانی تربن بەتایبەت وەزارەتە خزمەتگوزارییەکان کە پەیوەندییەکی زۆریان بە ئیشوکاری ھاووڵاتیانەوە ھەیە، بۆ ئەوەی بتوانن سوود لەو سیستمە وەربگرن.
لە کۆبونەوەکەدا رەوشی کەرکوک و ناوچە کوردستانییەکان و ئەو مەترسیانەی لەسەر ئەو ناوچانە ھەیە تاوتوێکرا، ھەروەھا باس لە ھەموارکردنەوەی یاسای دەستەی ناوچە کوردستانیەکانی دەرەوەی ئیدارەی ھەرێم کرا.
دوای کۆبونەوەکەش، جوان یونس سەرۆکی لیژنەی ناوچە کوردستانیەکان ڕایگەیاند بریاریانداوە کۆبوونەوەی تایبەتی پەرلەمانی کوردستان سەبارەت بە ناوچە کوردستانییەکان و ئەنجامبدرێت.
فەھمی بورھان سەرۆکی دەستەی ناوچە کوردستانیەکانی دەرەوەی ھەرێمیش ڕایگەیاند، لەسەر بابەتی تەعریبکردنی ناوچە کوردستانییەکان داوایان لە پەرلەمان و دەسەڵاتی سیاسی ھەرێمی کوردستان کردوە بەجدی بێنە سەر خەت.
فەرمانگەی میدیا و زانیاری ھەرێمی کوردستان ڕایگەیاند، لەبەر بەرژەوەندی گشتی و لە چوارچێوەی جێبەجێکردنی کارنامەی کابینەی نۆیەمی حکومەتی ھەرێمی کوردستان بۆ پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری زیاتر بە خەڵکی کوردستان، حکومەت ڕەزامەندی داوە لەسەر تەرخانکردنی ٧٣٦ ملیار و ٧٥٩ ملیۆن دینار، بە مەبەستی جێبەجێکردنی پڕۆژە بەردەوامەکان و پێشنیارکراوەکان بۆ ساڵی ٢٠٢٢ و ٢٠٢٣ بە شێوەی نەختینە و قۆناغ بە قۆناغ لەسەر بودجەی وەبەرھێنانی وەزارەتەکان.
ئەنجومەنی وەزیرانی ھەرێمی کوردستان کۆبووەوە و دوای کۆبوونەوەکە لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، لە سەردانی وەفدی ھەرێم بۆ بەغداد، ھەڵوێستی ھەرێمی کوردستانیان دووپات کردووەتەوە بۆ چارەسەکردنی کێشەکان و گەیشتن بە ڕێککەوتنێکی دادپەروەرانە لە سەر بنەمای دەستور.
ئاماژەی بەوەشکردووە، حکومەتی ھەرێم و حکومەتی فیدراڵ ڕێککەوتوون لە سەر درێژەدان بە گفتوگۆ لە نێوان وەزارەتی نەوتی فیدڕاڵ و وەزارەتی سامانە سروشتییەکانی ھەرێم لەپێناو گەیشتن بە چارەسەرێکی ھاوبەش کە لە بەرژەوەندی ھەموو ھاوڵاتیانی عێراقدا بێت.
ھەر لە کۆبوونەوەکەی ئەنجومەنی وەزیراندا، باس لە داوا ناڕەواکانی وەزارەتی نەوتی فیدڕاڵ، لە دژی وەزارەتی سامانە سروشتییەکان و کۆمپانیا نێودەوڵەتییەکانی نەوت و گاز لە ھەرێمی کوردستان و ڕێکارەکانی حکومەتی ھەرێم کرا و دووپاتیان کردەوە، بەردەوام دەبن لە ھەوڵەکانیان لەگەڵ حکومەتی فیدڕاڵی، بۆ دۆزینەوەی چارەسەرێکی ھاوبەش لە چوارچێوەی دەستووردا.
بافڵ جەلال تاڵەبانی، سەرۆکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان لەبەغدا چاویکەت بە قەیس خەزعەلی، ئەمینداری گشتیی بزوتنەوەی عەسائیب ئەلی حەق، لەدیدارەکەدا جەخت لە ڕەخساندنی زەمینەی لەبار و گفتوگۆی بونیادنەرانە کرایەوە بۆ تێپەڕاندنی بەربەستەکان و زاڵبوون بەسەر کێشەکاندا.
سەرۆک بافڵ جەلال تاڵەبانی ئاماژەی بە ھەوڵەکانی یەکێتی کرد و وتی، ئامانجی ئەوان یەکڕیزی و تەبایی نێوان ھێز و لایەنە سیاسییەکانە، ھەروەک دەیانەوێت لایەنەکان بەرپرسیارێتی مێژوویی خۆیان ھەڵگرن و کار بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان بکەن و ھەوڵی دروستکردنی داھاتوویەکی سەقامگیر بۆ ھاوڵاتییان بدەن کە شایستەی ژیانێکی باشتر و خزمەتگوزاری زیاترن.
پێشتریش سەرۆک بافڵ جەلال تاڵەبانی لەگەڵ نوری مالکی، سەرۆکی ھاوپەیمانیی دەوڵەتی یاسا کۆبووە و لە کۆبوونەوەکەدا جەخت لە سازان لەسەر بنەمای ھاوبەشیی راستەقینە کرایەوە تاوەکو عێراق لەو دۆخە سیاسییەی تێیکەوتووە دەرباز بکرێت، ھەردوولاش پێشوازیان لە دەستپێشخەری لایەنەکان بۆ دۆزینەوەی رێگاچارەیەکی گونجاو و زاڵبوون بە سەر ئاڵەنگارییەکان کرد.
ناوەندی ڕاگەیاندن و چاپەمەنی ھەپەگە لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، لە چوار مانگی رابردوودا ھەزار و ٧٨١ سەربازی تورکیا لە ناوچەکانی زاپ، ئاڤاشین و مەتینا کوژراون، ھەروەها شەش ھەلیکۆپتەر و ٢ تانکی سوپای تورکیا تێکشکێندراون و ٨٤ گەریلای پەکەکەش بوونەتە قوربانی.
ھەر بەپێی ڕاگەیەندراوەکە، لەو ماوەیەدا سوپای تورکیا ھەزار و ٥٣٢ جار چەکی کیمیایی دژی گەریلاکانی پەکەکە بەکارھێناوە، کە ئەوەش بەگوێرەی یاسا نێودەوڵەتییەکان تاوانی جەنگە.
پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، پێشنیوەڕۆی ئەمڕۆ سوپای تورکیا ناوچەیەکی نزیک لە ناوەندی ھێزەکانی ئاسایشی ناوخۆ و گەڕەکی "شەھید بیمان"یان لە ناوەندی شاری کۆبانێ لە رێی فرۆکەی بێفرۆکەوان و گوللەھاوەنەوە بۆردومانکردووە. وتیشی، بۆردومانەکان زیانی ماددی زۆریان لێکەوتووەتەوە.
پەیامنێری کوردسات نیوز راشیگەیاند، ھەر ئەمڕۆش چەند گوندێکی سەر بە قەزای عامودا و دربەسێ و مەنبج و تربەسپی و تەل تەمر لە کۆبانێ لەلایەن سوپای تورکیاوە بۆردومانکراون، ھاوکات لە عەفرینیش چەند گوندێکی سەر بە قەزای شێراوا لەلایەن تورکیاوە بۆردومانکراون.
دەقی پەیامەکەی سەرۆک بافڵ جەلال تاڵەبانی:
بەڕێزان سەرۆک، سەرکردایەتی، ئەندام و لایەنگرانی پارتی دیموکراتی کوردستان
بەبۆنەی ساڵیادی دامەزراندنی پارتی دیموکراتی کوردستانەوە گەرمترین پیرۆزباییتان لێدەکەم و ھیوای سەرکەوتنتان بۆ دەخوازم.
ھیوادارم ئەم یادە ببێتە ھاندەرێک بۆ قووڵبوونەوەی گیانی تەبایی و کاری پێکەوەیی لەپێناو زیاتر خزمەتکردنی خەڵکی خۆشەویستی کوردستان. گفتوگۆ و لێکتێگەیشتن ببێتە ھەوێنی کارکردنمان و بەرژەوەندییە نەتەوەیی و نیشتمانییەکان بخەینە پێش بەرژەوەندییە حزبییەکان.
ھەر شاد و سەرفرازبن
بافڵ جەلال تاڵەبانی
سەرۆکی یەکێتیی نیشتمانی کوردستان
١٦ی ئابی ٢٠٢٢
دەقی روونکردنەوەکەی فەرماندەیی ھێزەکانی کۆماندۆی کوردستان:
دوای ئەوەی لەماوەی ڕابردوو لەلایەن چەند بەرپرسێکی نابەرپرسی حزبی و حکومی لە ژێر فشاری ھەڕەشە ھەستان بە ئیفرازکردنی چەندین پارچە زەوی و داگیرکردنی بۆ مەرامی تایبەتی خۆیان و ڕێگریکردن لەئەنجامدانی چەند پڕۆژەیەکی ستراتیجی کە بۆ خزمەتی شارەکە ئەنجام ئەدران.
ئەمڕۆ بەفەرمانی سەرۆک بافڵ جەلال تاڵەبانی بۆ ڕێگریکردن لەو داگیرکارییە جوڵە بەھێزەکانی کۆماندۆی کوردستان کرا بەرەو بەڕێوبەرایەتی شارەوانی سلیمانی بۆ پاکتاوکردنی گەندەڵکاران و دەستگیرکرنی ئەو کەسانەی ڕێگربوون لە ئەنجامدانی پڕۆژە خزمەتگوزارییەکانی ناو شاری سلێمانی.
(١٦-٨-٢٠٢٢)
????????? ???????? ?????? ???????
فەرماندەیی ھێزەکانی کۆماندۆی کوردستان
وتیشی، بەپێچەوانەوە پێی راگەیاندراوە هەر بەرپرسێك دەستوەردان لە كارەكانی شارەوانیدا دەكات و داوای زەوی یان كاری نایاسایی بكات، رێكاری یاسایی بەرامبەر دەگیرێتەبەر.
عەلی حەمە ساڵح لە راگەیەنراوێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، لەماوەی ڕابردوودا چەندین جار یاداشت و بەدواداچوونیان کردووە بۆ داگیرکردنی نزیکەی ٤٥ ھەزار پارچە زەوی لە سلێمانی، لەچەند ڕۆژی ڕابردوودا جارێکی دیکە دۆسیەکەی خستووەتەوە بەردەم سەرۆکی یەکێتی و جێگری سەرۆکی حکومەت و بەڵێنی چارەسەرکردنیانداوە.
عەلی حەمە ساڵح دەشڵێت، راگرتنی پرۆسەکە کارێکی باشە و دەبێت ئەوەشی داگیرکراوە بگەڕێتەوە، ئەوەش دەستدرێژیە بۆ سەر ماستەر پلان و شوێنە خزمەتگوزاریەکان لاببرێت و بگەڕێتەوە.. وەک چۆن بۆ داگیرکاری ڕەخنەیان ھەبووە.. گەڕاندنەوەش بە کارێکی باش دەزانن.
بە وتەی عەلی حەمە ساڵح، ناکرێت دەیان ھەزار فەرمانبەر چەندین ساڵە چاوەڕێی پارچەیەک زەوی بن پێیاننەدرێت و چەند بەرپرسێکیش بە بەھای سەدان ملیۆن دۆلار زەوی بفرۆشێت.
لەیلا عومەر سەرۆکی شارەوانی سلێمانی لە کۆنفڕانسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، ھەر کەسێک زەوی ھاووڵاتیان یان دەوڵەت ئیفراز بکات و بیەوێت بە نھێنی بیفرۆشێت رێکاری یاسایی بەرامبەر دەگرنەبەر.
راشیگەیاند، ماوەیەکە تێبینی ھەندێک کاری نامۆیان کردووە کە ھەڕەشەن بۆ سەر ژیانی ھاووڵاتیان و موڵک و ماڵی دەوڵەت، چونکە کۆمەڵک کەسی دەمووچاو دووبارە پەیدابوون کە بوونەتە مافیا بۆ زەوییەکان و کۆشەکەکان و دوکان و خانووەکانی شارەوانی و پارە و سەرانە لە خەڵک وەردەگرن و ھەندێکیان بەناوی حزب و بەرپرسەوە قسە دەکەن.
سەرۆکی شارەوانی سلێمانی دەشڵێت، بۆ پاراستنی موڵک و ماڵی دەوڵەت و ھاووڵاتیان، داوای زیادکردنی ژمارەی پاسەوانەکانی شارەوانی سلێمانیمان کردووە، چونکە ژمارەیان کەمە، بەڵام بەھۆی راگرتنی دامەزراندن بۆیان زیادنەکراوە، بۆیە داوایان لە ئاسایشی سلێمانی کردووە پشتگیر و پشتیووانیانبن، چونکە کۆمەڵێک کەس پەیدابوون کە زەوی ھاووڵاتیانیان ئیفراز دەکەن، بەڵام ئەوان داوای ھێزیان کردووە بۆ رێگری لە فرۆشتنی ئەو زەوییانە بەنھێنی و گرتنەبەری رێکاری یاسایی، بەرامبەر ھەر کەس کە بیەوێت ئەو زەوییانە بە نھێنی بفرۆشێت.
لە بەیاننامەیەکدا مەسەدە رایگەیاندووە، ململانێ لەگەڵ ھێزە ھەرێمی و خۆجێیەکان دەبێتە ھۆی کارەساتی مرۆیی و دەرەنجامەکانی لەسەر گەلانی ناوچەکە دەردەکەون.
روونیشکردووەتەوە ،ھەڕەشەکانی تورکیا مەترسی گەورە لەسەر ناوچەکە دروستدەکات و بەرەو شەڕێکی بێ کۆتایی پەلکێشییان دەکات کە ئەویش لەپێناو جێبەجێکردنی بەرژەوەندییەکانەتی بەشێوەیەکی گشتی و بەتایبەت لە سوریا.
مەسەدە لە بەیاننامەکەیدا سەبارەت بە قەیرانی سوریا ئاماژەی بەوەشداوە، ھیچ ئاسۆیەک نییە بۆ چارەسەری ئەو قەیرانە لەماوەیەکی نزیکدا بەھۆی سیاسەتی ھێزە نێودەوڵەتی و ھەرێمییەکان کە دەستوەردان دەکەن، لەگەڵ سیاسەتی دیمەشق کە دوورە لە چارەسەری سیاسی، ئەوەش پرسەکەی بەشێوەیەکی گەورە ئاڵۆز کردووە.
ھەروەھا مەسەدە ئیدانەی ئامانج گرتنی ھاوڵاتیانی مەدەنی لە لایەن درۆنەکانی تورکیا لە باکور و ڕۆژھەڵاتی سوریا دەکات.