کوردستان
ڕاشیگەیاند، لە ڕێوڕەسمێکدا، بەدەنگەوە ھاتنی سەرۆکی ھەرێمی کوردستان و دابین کردنی پێداویستی و تۆکمە کردنی سەنگەرەکانی پێشمەرگە بەرز نرخێندرا و جەخت کرایەوە ئەو ھەنگاوە کاریگەریی بەرچاوی لە پاراستنی گیانی پێشمەرگە و توانای بەرگرییان ھەبووە.
ڕوونیشیکردەوە، پێداویستیە سەربازییەکان جگە لە کەرستەی بەرگری، پڕۆسەی سەنگەرسازی و بیناکردنی جێی حەوانەوە و خۆپارێزی دەگرێتەوە، کە بێ جیاوازی و بە پێی پێویست دەخرێنە خزمەت سەرجەم میحوەر و سەنگەرەکانی پێشمەرگەوە.
لە دیدارەکەدا کە ئاسۆ شێرکۆ جێگری بەڕێوەبەری گشتیی شارەوانییەکانی سلێمانی ئامادەی بوو، شاناز ئیبراھیم ئەحمەد پیرۆزبایی لێکردن بە بۆنەی دەستبەکاربوونیان لە ئەرکە نوێیەکەیان لە شارەوانییەکانی سنووری سلێمانی.
داواشی لێکردن ئەوپەڕی ھەوڵی خۆیان بدەن بۆ باشتر خزمەتکردنی کۆمەڵانی خەڵکی کوردستان. بەوپێیەی ئەرکەکانیان پەیوەندییەکی راستەوخۆی بەھاووڵاتیانەوە ھەیە، پێویستە کاروبارەکان زیاتر رێک بخەنەوە و پڕۆژەی نوێی خزمەتگوزاری پێشکەش بکەن. ھاوکات بەپێی یاسا و رێنماییەکان کاروبارەکانیان و مامەڵەی ھاووڵاتیان ڕایی بکەن و "بەھیچ شێوەیەک جیاوازی نەکرێت".
باسیلەوەشکرد کە ئامانجی یەکێتی لەئاڵوگۆڕی پۆستەکان، بەبەرداکردنی بەرگێکی نوێیە بۆ خزمەتکردن بەشێوەیەکی باشتر.
لای خۆیانەوە، بەڕێوەبەری شارەوانییەکانی گاپێڵۆن، پیرەمەگروون، خەلەکان، گۆپاڵە، و تووەسپی سوپاسی پشتیوانی شاناز ئیبراھیم ئەحمەدیان کرد و ئاماژەیان بەو پلانانەشدا کە کاری لەسەر دەکەن و دەچێتە خزمەتی ھاووڵاتیان و سنوری کارکردنیانەوە.
ئاژانسی رەسمی "سانا" لە وەزارەتی تەندروستی سوریاوە بڵاویکردەوە، ژمارەی تووشبووان بە کۆلێرا لە ناوچەکانی سوریا و رۆژئاوای کوردستان لە بەرزبوونەوەدایە.
لە حەلەب ٢٣٠ تووشبوو، لە دێرەزوور ٥٥ و لە حەسەکە ٢٥ و لە لازقیە ٢٥ کەس و لە حومس ٥ و لە دیمەشق ٤ تووشبوو تۆمارکراوە، ھاوکات حاڵەتەکانی گیان لەدەستدان لە حەلەب و دێرەزوور و حەسەکە تۆمارکراون، کە ٢٥یان لە حەلەبن.
بەڕێوەبەرایەتی پارێزگای دەرعاش بڵاویکردەوە، تائێستا ھیچ حاڵەتێک لە پارێزگاکەیان تۆمارنەکراوە.
تائێستاش رێکخراوی تەندروستی جیھانی، دوو فڕۆکە ھاوکاری تەندروستی گەیاندووەتە سوریا و ناوچەکانی رۆژئاوای کوردستان، بۆ کۆنترۆڵکردنی نەخۆشییەکە.
پەیامنێری کوردسات نیوز لەسنوری قەزای ئامێدی رایگەیاند، بەرەبەیانی ئەمڕۆ بەرزاییەکانی گوندی سگێرێ لە سنوری قەزای ئامێدی لەلایەن فڕۆکە جەنگییەکانی تورکیاوە بۆردوومانکرا، وتیشی، درەنگانی شەوی رابردووش سنوری چیای گارە لەلایەن تورکیاوە بۆردوومانکراوە.
زیاتر لە چوار مانگە ئۆپراسیۆنی سوپای تورکیا لە سنوری قەزای ئامێدی بەردەوامە و رۆژانەش ناوچە جیاجیاکانی ئەو سنورە بۆردوومان دەکات.
بۆردوومانەکانی تورکیا لە کاتێکدایە کە دوێنێش تۆپخانەکانی ئێران بەچڕی ناوچەکانی سەقەر و ھۆڕنێ و بەڕەشکین و گرت خێوەت و بەردە سپیان و ممبەر و بەربزین و چیای بۆڵی-یان لە سنوری برادۆست تۆپباران کرد و ھاوکات فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی ئەو وڵاتەش بە ئاسمانی ناوچەکەدا سوڕاوەتەوە.
رێکخراوی مافی مرۆڤی ئێران سەبارەت بە ئاماری کوژراوانی خۆپیشاندانەکان ئەوەی خستەڕوو، لەسەرەتای سەرھەڵدانی خۆپیشاندانەکان دژی گیانلەدەستدانی ژینا ئەمینی تائێستا، ٥٧ کەس گیانیان لەدەستداوە.
رێکخراوی ھەنگاویش بۆ مافی مرۆڤ، ناسنامەی ١٧ خۆپیشاندەری کوردی بڵاوکردەوە کە لە ماوەی ھەفتەی رابردوودا کوژراون، لەو ژمارەیەش یەکێکیان ژنە و سیانیان تەمەنیان لە خوار ١٨ ساڵەوەیە.
ھاوکات "جۆزێب بۆریل" لێپرسراوی سیاسەتەکانی دەرەوەی یەکێتی ئەوروپا رایگەیاند، بەکارھێنانی ھێز دژی خۆپیشاندەرانی ئێران رەتدەکەنەوە و ھیچ پاساوێکی نییە. ئیدانەی بڕیارەکەی لێپرسراوانی ئێرانیشی کرد سەبارەت بە دانانی کۆت و بەند لەسەر ھێڵەکانی ئینتەرنێت کە پێشێلکارییەکی روونە بۆ ئازادی رادەربڕین.
ھاوکات "ئەنالینا بیربوک" وەزیری دەرەوەی ئەڵمانیا لە نیویۆرکەوە رایگەیاند، ئەڵمانیا دەیەوێت دۆسیەی گیانلەدەستدانی ژینا ئەمینی بخاتە بەردەم ئەنجومەنی مافی مرۆڤی نەتەوە یەکگرتووەکان، چونکە ئەگەر ژنان پارێزراو نەبن ھیچ کەسێک لە کۆمەڵگەدا پارێزراو نابێت.
بەڕێوەبەرایەتی کەشناسی و بومەلەرزەزانی سلێمانی رایگەیاند، خێرایی ئەو بایەی کە پارێزگاکەی گرتووەتەوە لە نێوان ٣٥ بۆ ٤٥ کیلۆمەترە لە کاتژمێرێکدا و تا سبەینێ سێ شەممە بەردەوامی دەبێت، بەڵام خێراییەکەی کەمتر دەبێتەوە.
کەشناسی سلێمانی ئاماژەی بەوەشکردووە، ئاراستەی بایەکەش لە باکوری رۆژھەڵاتە بەرەو رۆژھەڵات دەبێت و تا سبەینێ ئێوارە بە چالاکی دەمێنێتەوە و لە ئێوارەدا تا رادەیەک کەم دەبێتەوە.
ھاوکات بەڕێوەبەرایەتی گشتی کەشناسی لە راگەیەندراوێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، ئەمڕۆ و سبەی ئاسمان بە گشتی لە تەواوی ھەرێم ئاسمان بەگشتی ساماڵ دەبێت و پلەکانی گەرما نزیک دەبێتەوە لە تۆمارکراوەکانی رۆژی پێشوو لەسەر نەخشە ئاماژەیان پێدراوە.
بەرزترین پلەکانی گەرمای پێشبینیکراو بە پلەی سیلیزی :
ھەولێر: ٣٢ پلەی سیلیزی
سلێمانی: ٣١ پلەی سیلیزی
دھۆک: ٣٢ پلەی سیلیزی
کەرکوک: ٣٦ پلەی سیلیزی
ھەڵەبجە: ٣٣ پلەی سیلیزی
زاخۆ: ٣٣ پلەی سیلیزی
سۆران: ٣٣ پلەی سیلیزی
گەرمیان: ٣٩ پلەی سیلیزی
رۆژی ٢٢ ی ئەم مانگە رووداوێکی ھاتووچۆ لەنێوان بارھەڵگرێک و پیکابێکی تۆیۆتا لەسەر رێگەی ناحیەی خەلەکان روویدا و بەھۆیەوە پێنج کەس گیانیانلەدەستدا کە چوار کەسیان ئەندامی یەک خێزان بوون و خەڵکی رۆژھەڵاتی کوردستان بوون، ھەروەھا دوو کەسی دیکەش برینداربوون.
پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، یەکێک لە بریندارەکانی رووداوی ھاتووچۆکەی خەلەکان بە ناوی "عەبدوڵا ئەحمەد" گیانی لەدەستدا کە ماوەی سێ رۆژ بوو لە نەخۆشانە بوو.
وتیشی، ئەو کەسە تەمەنی "٤٥" ساڵە و باوکی پێنج منداڵە و لەکاتی رووداوەکەدا شۆفێری پیکابەکە بووە.
فەرمانگەی میدیا و زانیاری حکومەتی ھەرێم بڵاویکردەوە، لە ماوەی سێ مانگی یەکەمی ئەمساڵدا حکومەتی ھەرێم ٢٠٦ ملیۆن و ١٠٤ ھەزار و ٦٢٦ دۆلار و لە سێ مانگی دووەمی ئەمساڵیشدا ٤٢٢ ملیۆن و ٤٦٥ ھەزار و ٥٧٦ دۆلاری قەرزی ساڵانی پێشووی کۆمپانیاکانی نەوتی داوەتەوە.
کۆمپانیای دیلۆیت لە دواین راپۆرتی خۆیدا ئاماژەی بەوەکردبوو، کۆی بەھای نەوتی فرۆشراو لە چارەکی دووەمی ئەمساڵ زیاتر لە سێ ملیار و ٧٨٩ ملیۆن دۆلار بووە و زیاتر لە ٢ ملیار و ٢١٧ ملیۆن دۆلار بۆ دانەوەی قەرز و خەرجییەکانی بەرھەمھێنان و فرۆشتنی نەوت خەرجکراوە، تیکڕای پوختەی داھاتیش کە گەڕاوەتەوە بۆ خەزێنەی حکومەت زیاتر لە یەک ملیار و ٥٧١ ملیۆن دۆلار بووە و بۆ مووچەی فەرمانبەران و جێبەجیکردنی پڕۆژەکان تەرخاندەکرێت.
وەزارەتی تەندروستی حکومەتی ھەرێمی کوردستان لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردووەتەوە، بەپێی بڕیارەکانی وەزارەتی تەندروستی حکومەتی ھەرێمی کوردستان، لەپێناو بەرژەوەندی و تەندروستی گشتی ھاوڵاتیان، وەرگرتنی ڤاکسین بۆ تەمەنی سەرو پێنج ساڵان زیادکرا.
وەزارەتی تەندروستی دەشڵێت، "ژەمی چوارەمی پاڵپشتیکار بە خوازیاری دەتواندرێت وەربگیرێت."
کامەران حەسەن قائیمقامی ماوەت بە کوردسات نیوزی راگەیاند، لە سەعات ٣:١٥ خولەکی دوانیوەرۆی ئەمرۆ فڕۆکە جەنگییەکان بە چڕی شوێنی ترشەکە، دۆڵی کڵاوە و کوێرەکانی و باسکی قەلێیان لە نێوان ھەردوو گوندی گەڵاڵە و سەفرە و شاخی ئاسۆسیان بۆردومانکردووەو تا ئێستا ھیچ زیانێکی گیانی لێنەکەوتۆتەوە.
وتیشی، بۆردمانەکە ترس و دڵە راوکێی لەلای دانیشتوانی گوندەکان دروستکردووەو بۆردومانی ئەمجارە بەراورد بە بۆردومانەکانی رابردوو زۆر چڕ بووە.
دەقی پرسەنامەکە...
بەڕێزان بنەماڵەی سەربەرز، ھاوخەبات و ھەڤاڵانی تێکۆشەری دێرین (مەلا رەحیم مەلا رەشید سەرقەڵا)
بەداخێکی زۆرەوە ھەواڵی کۆچی دوایی پێشمەرگەی دێرین (مەلا رەحیم مەلا رەشید سەرقەڵا)، پارتیزان و سکرتێری پێشووی سەرۆک مام جەلال بۆ کاروباری پارتیزانەکانی گەرمیانمان پێگەیشت.
ھەڤاڵ مەلا رەحیم یەکێک بوو لە تێکۆشەرە قارەمانەکانی رێگای خەبات و کوردایەتی، نموونەی بەرزی قوربانیدان و گیانفیدایی بوو لەپێناو خاکی کوردستان و ھەمیشە لەبەرەی گەلەکەیدا بوو. ئەوکاتەش کە قایمقامی کفری بوو، چەندین ساڵ دڵسۆزانە و لێبڕاوانە خزمەتی کرد.
لەدەستدانی جوامێرێکی وەک مەلا رەحیم لەدڵەوە نیگەرانی کردین و پرسە و ھاوخەمی قووڵی خۆمان ئاڕاستەی کەسوکار و بنەماڵە تێکۆشەرەکەی، ھاوڕێ و ھەڤاڵانی دەکەین.
لەخوای گەورە داواکارین رۆحی کۆچکردوو شاد بکات و سەبووری بەھەموولایەک ببەخشێت.
دڵسۆزتان
بافڵ جەلال تاڵەبانی
سەرۆکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان
٢٦ی ئەیلوولی ٢٠٢٢
ھاوڵاتییەکی گوندی کورتکا بە کوردسات نیوزی راگەیاند، نزیک سەعات ١١ی شەوی رابردوو فڕۆکە جەنگییەکانی تورکیا گوندی کورتکا و میرگەڕێشیان لە قەزای ئاکرێی سەر بە پارێزگای دھۆک بۆردومان کرد و لە سنوری قەزای ئامێدیش زنجیرە چیای مەتینایان بۆردومان کرد.
بەپێی زانیارییەکان، بۆردومانەکانی تورکیا زیانی گیانی نەبووە، بەڵام لە بەشێک لەو ناوچانە ئاگرکەوتەوە.
بەھۆی بۆردومانی سوپای تورکیا بۆسەر گوندەکانی پارێزگای دھۆک، تا ئێستا ٢٤ گوند لە سنوری ناحیەی دینارتەی سەر بە قەزای ئاکرێ چۆڵکراون و دانیشتووانەکەی بە ناچاری ماڵ و ڕەز و باخ و مەڕوماڵاتیان جێھێشتووە.
بە پێی ئامارێک کە لەلایەن تەلەفزیۆنی رەسمی ئێرانەوە بڵاوکراوەتەوە ، لە سەرەتای دەستپێکردنی خۆپیشاندانەکان دژی گیان لەدەستدانی ژینا ئەمینی ، تا ئێستا ٤١ کەس لە شارە جیاجیاکانی ئێران کوژراون، کە چەند کەسێکیان لە ھێزە ئەمنییەکانن، بەڵام رێکخراوی ھیومەن رایتس وۆچ ئاماژەی بۆ ئەوە کردووە ، تا ئێستا ٥٠ خۆپیشاندەر کوژراون.
بە پێی زانیاریە رۆژنامەوانییەکانیش، تەنھا لە پارێزگای گیلان ٧٣٩ خۆپیشاندەر لەلایەن ھێزە ئەمنییەکانی ئێرانەوە دەستگیرکراون کە ٦٠ یان ژنن ، لیژنەی پاراستنی رۆژنامەنوسانیش کە بارەگاکەی لە ئەمریکایە ئاشکرایکردوە، تا ئێستا ١١ رۆژنامەنوس دەستگیرکراون.
راگەیاندنی بەڕێوەبەرایەتی گشتی کارەبای سلێمانی لە ئاگادارییەکدا بۆ ھاوبەشانی کارەبا بڵاویکردەوە، لەسەر بڕیاری حکومەتی ھەرێمی کوردستان و وەزارەتی کارەبا، بەھۆکاری کەمبوونەوەی سیولەی پارە بۆ پێدانی مووچەو دابینکردنی خزمەتگوزارییە پێویستییەکان لە نەخۆشخانەکان و ئاو و کارەباو رێگاوبان، پلانیان ھەیە لەسەر ئەو قەرزانەی کارەبا کە لای ھاووڵاتیانن لێپرسینەوە نەکەن تا لەداھاتوودا حکومەت بڕیاری یەکلاکەرەوەی لەبارەوە دەدات، بەڵام لەمەودوا پارەی خوێندنەوە واتە سەرفیاتی مانگانەی کرێی کارەبا لەلایەن ژمێرکارانەوە لەبەردەم ماڵاندا وەردەگیرێت.
بەڕێوەبەرایەتی گشتی کارەبای سلێمانی داوای لە ھاووڵاتیان کرد، ھاوکاری ئەو پڕۆسەیە بن، چونکە ئەرکی ھاووڵاتیانیش کەم دەبێتەوە و پێویست ناکات بۆ پارەدان سەردانی فەرمانگە و بنکەکانی وەرگرتنی پارەی کارەبا بکەن، ھەروەھا پڕۆسەکە بۆ چارەسەری کێشەی خزمەتگوزارییە بەردەوامەکانی پارێزگای سلێمانییە.
د.نەرمین مەعروف، ئەندامی فراکسیۆنی یەکێتی لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق رایگەیاند، وەزارەتی پلاندانانی عێراق ژمارەی خەمڵێنراوی دانیشتووانی ھەرێمی کوردستانی بە (5 ملیۆن و 884 ھەزار و 23) کەس دیاریکردووە، بەوەش رێژەی ١٤%ی دانیشتووانی عێراق پێکدێنێت.
راشیگەیاند، ساڵانە ئەو رێژەیە دەکرێتە بنەما بۆ دیاریکردنی پشک و شایستە داراییەکانی ھەرێم لە بودجەی گشتی حکومەتی فیدڕاڵ، بەڵام چەند ساڵێکە وێرای دروستکردنی ئاستەنگی بۆ پێنەدانی شایستەکانی ھەرێمی کوردستان لە بودجەی حکومەتی فیدڕاڵ و بەبێ ئەنجامدانی سەرژمێری دانیشتووان لە عێراق ، پشکی ھەرێم بە کەمتر و بە ڕێژەی 12.6% ئەژمارکراوە، ئەوەش ستەمە کە بەرامبەر ھەرێم دەکرێت.