ھەرێم کەمال ئاغا سەرۆکی فراکسیۆنی یەکێتی بە کوردسات نیوزی راگەیاند، یاساکە پێویستی بە ھەندێ گۆڕانکارییە بەتایبەت لەسەر مەسەلەی ژمارەی بازنەکان و پشت بەستن بە کارتی دەنگدان.

وتیشی، تائێستا پڕۆژەی ھەمواری یاساکە رەوانەی پەرلەمان نەکراوە، بەڵام ھەر ھەوڵێک بۆ ھەموارکردن یان نوێکردنەوەی یاساکەی ئێستا پێویستە لەپەرلەمان دەنگی لەسەر بدرێت.

رێکخراوی مافی مرۆڤی ھەنگاو بڵاویکردەوە، بەپێی زانیارییەکانیان بەرەبەیانی رۆژی دووشەممە سزای لەسێدارەدانی سامان نەبی گەڕووسی، تەمەن ٣٠ ساڵ و دانیشتووی کەرەج، لە بەندیخانەی ناوەندیی کەرەج جێبەجێکراوە.

رێکخراوی ھەنگاو راشیگەیاند، ئەو ھاووڵاتییە خەڵکی کەنگاوەری سەر بە پارێزگای کرماشانە و دوو ساڵ پێش ئێستا بە تۆمەتی پەیوەندیدار بە ماددەی ھۆشبەر دەستبەسەرکراوە و سزای لەسێدارەدانی بەسەردا سەپێندراوە.

راشیگەیاند، بەپشتبەستن بە ئاماری تۆمارکراو، لە ماوەی سێ ھەفتەی رابردوودا لانیکەم سزای لەسێدارەدانی ھەشت ھاووڵاتی کورد لە گرتووخانەکانی کەرەج جێبەجێکراوە.

 سەرۆکی ھەرێم لە دیدارێکدا لەگەڵ وەفدێکی نەتەوە یەکگرتووەکان ئاماژەی بەوەکرد، کۆبوونەوەی لایەنە سیاسییەکان ڕێخۆشکەر دەبێت بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان و پرسەکانی تایبەت بە ھەڵبژاردن و دیارییکردنی ڕۆژێک بۆ دەنگدان.

وتیشی پەیوەندییەکانی ھەولێر ـ بەغدا و ئەو کەشە ئەرێنییەی ئەم دواییە بۆ گفتوگۆی نێوان ھەردوولا و ھەوڵی چارەسەرکردنی کێشەکانی نێوان ھاتووە ئاراوە، بە‌تایبەتی دەربارەی یاسای بودجەی عێراق و یاساکانی نەوت و گاز و دابەشکردنی داھاتەکان، یارمەتیدەر دەبێت بۆ ئارامی و سەقامگیریی وڵات.

پەرلەمانتارانی فراکسیۆنی یەکێتی لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لە راگەیەندراوێکدا ئاماژەیان بەوە کردووە، پارێزگاری سەپێندراوی کەرکوک، بە پێچەوانەی یاسا و داوایەکیان و بە ڕەچاونەکردنی ھاوسەنگیی لە پۆستەکانی ئیدارەی کەرکوک و قەزاکانی ئەو پارێزگایە، قائیمقامێکی بۆ قەزای داقوق داناوە و پۆستەکەشی داوە بە کەسێک لە پێکھاتەی عەرەبی لە کاتێکدا ئەو پۆستە ماف و پشکی پێکھاتەی کوردە.

ئاماژەیان بەوەشکردوە، زۆر بە تووندی لە دژی ئەو بڕیارە دەوەستنەوە و داوای دەستوەردانی بەپەلەی ئەنجومەنی وەزیران و سەرۆک وەزیرانی عێراق دەکەن، بۆ ئەو مەبەستەش وەک بەشێک لە پەرلەمانتارانی کەرکوک رۆژی چوار شەممە لەناو بینای قائیمقامیەتی قەزای داقوق دەمێننەوە تا ھاتنەدەنگی لایەنی پەیوەندیدار و ڕاگرتنی جێبەجێکردنی ئەو بڕیارە، داواش لە خەڵکی قەزاکە دەکەن بۆ دەربڕینی ناڕەزایی لەبەردەم قائیمقامیەت کۆببنەوە.

"کەریم شکور" جێگری سەرۆکی فراکسیۆنی یەکێتی لە ئەنجومەنی نوێنەران بە کوردسات نیوزی راگەیاند، چاوەڕوان دەکرێت ھەفتەی داھاتوو دەستەی سەرۆکایەتی لیژەکانی ئەنجومەنی نوێنەران یەکلایی بکرێنەوە، بەھۆی ئەوەی کورد ١٩%ی ئەنجومەنی نوێنەران پێکدەھێنێت لە کۆی ٢٥ لیژنەی ھەمیشەیی سەرۆکایەتی چوار لیژنەی بەردەکەوێت.

 وتیشی، کوتلە کوردستانییەکان سەرۆکایەتی لیژنەکانی"لیژنەی یاسایی و تەندروستی و پەیوەندییەکانی دەرەوە و لیژنەی کۆچ وکۆچبەران"یان بەردەکەوێت.

کەریم شکور باسی لەوەشکرد، ھەروەھا بۆ لیژنەکانی دەستپاکی و ئاسایش و بەرگری و دارایی و کاروباری شەھیدان و ھەرێمەکان و گواستنەوە و گەیاندن و کارەبا جێگری یەکەمی بەر کورد دەکەوێت.

ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، دوای دیاریکردنی دەستەی سەرۆکایەتی لیژنەکان، فراکسیۆنە کوردستانییەکانیش بە رێککەوتن سەرۆکایەتی ئەو لیژنانە دابەش دەکەن.

نەرمین مەعروف ئەندامی لیژنەی دارایی لە ئەنجومەنی نوێنەران بە کوردسات نیوزی راگەیاند، بەپێی نوسراوێکی وەزارەتی پلاندانان رێژەی دانیشتوانی ھەرێم لە ئێستادا ١٤%ی دانیشتوانی عێراق پێکدەھێنێت، بەپێی ماددەی ١٢١ی دەستوریش نابێت پشکی ھەرێم لە ١٤% بودجەی عێراق کەمتر بێت.

وتیشی، ئێستا بودجەی عێراق بە ٢٠٠ تریلیۆن دینار دیاریکراوە، بەوپێیەش پشکی ھەرێم لە بودجەی ئەمساڵ ٢٨ تریلیۆن دینار دەبێت.

شۆخان عومەر بەڕێوەبەری بانکی مەڵکەندی بە کوردسات نیوزی رایگەیاند، ھەموو ئامادەکارییەکان تەواوبوون و لە مانگی داھاتووەوە مووچەی خانەنشینان بە کارتی ئەلیکترۆنی دابەشدەکرێت، واتە خانەنشینانی مەدەنی مووچەی مانگی یەک بەو کارتە وەردەگرن.

شۆخان عومەر ئاماژەی بەوەشدا، لە مانگی رابردوودا ئامێرەکان تاقیکراونەتەوە و ھیچ کێشەیەکیان نەبووە و پڕۆسەکە سەرکەوتوو بووە.

لەئێستادا لە ھەرێمی کوردستان ٢٢ بانکی حکومی کراوە بە ئەلیکترۆنی و نزیکەی ٢٣٠ ھەزار خانەنشین ھەیە.

دیندار زێباری رێکخەری راسپاردە نێودەوڵەتییەکان لە کۆنفڕانسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، ھێشتا زیاتر لە ١٣٥ھەزار ئاوارەی ئێزیدی نەگەڕاونەتەوە بۆ ناوچەکانیان و لە کەمپەکاندا دەژین، وتیشی، لە سنوری شەنگال ٨٢ گۆڕی بە کۆمەڵ ھەڵدراونەتەوە، بەڵام حکومەتی عێراق و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی کەمتەرخەمبوون لە پشکنینی دی ئێن ئەی بۆ رووفاتەکان و گەڕاندنەوەیان بۆ زێدی خۆیان.

دیندار زێباری وتیشی، ئەو منداڵانەی باوکیان تیرۆریستی داعش بووە، گرفتی یاساییان بۆ دروستبووە و حکومەتی ھەرێمی کوردستان کار بۆ چارەسەرکردنی کێشەکانیان دەکات.

پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، ئەمڕۆ ھێزێکی سەر بە فەوجی چواری لیوای ٣٢ی سوپای عێراق، ھەڵیکوتاوەتە سەر گوندەکانی "خەرابە و پەڵکانە و سەربەشاخ و گابەڵەکە و شانەغە" لە سنووری ناحیەی سەرگەڕان و بەڵیننامەیەکیان بەسەر دانیشتووانی ئەو گوندانە دابەشکردووە و داوایان لێکردوون سەردانی لیژنەی کشتوکاڵی کەرکوک بکەن.

راشیگەیاند، ھەر ئەمڕۆ بەھۆی فشاری عەرەبەھاوردەکانەوە کێشە لەنێوان کوردانی گوندی یەنکیجەی ناوچەی تاڵەبان لە سنوری داقوق و عەرەبە ھاوردەکانی گوندی کڵیسە دروستبووە و عەرەبە ھاوردەکان مەڕوماڵاتەکانیان کردووەتە ناو زەویوزاری چەند جوتیاریکی گوندی یەنکیجە، بەو ھۆیەوە گرژی لەنێوان ھەردوولادا دروستبووە و دواترعەرەبە ھاوردەکان ناچارکراون گوندەکە بەجێبھێڵن.

رێکخراوی ھەنگاو بۆ مافەکانی مرۆڤ بڵاویکردەوە، ئەو دوو مامۆستایە خەڵکی گوندی "پەسوێ"ی سەر بە پیرانشارن و بۆ شوێنێکی نادیار گواستراونەتەوە و ھیچ زانیارییەک سەبارەت بە چارەنووسیان نییە، لە کاتی رفاندنیشیان لە لایەن ھێزەکانی حکومەتەوە توندوتیژییان بەرامبەر ئەنجامدراوە و دەستبەسەر کەلوپەلە شەخسییەکانیاندا گیراوە. 

دەستبەسەرکردنی ئەو دوو مامۆستا ئاینییە دوای ئەوە دێت کە مامۆستایانی ئاینی شارەکانی پیرانشار و شنۆ و نەغەدە لە دووەمین راگەیەندراویاندا رایانگەیاند، ئیدانەی سەرکوتکردنی خۆپیشاندەران دەکەن و ئاماژەشیانداوە بە ئەنجامدانی سزای لەسێدارەدان و ئەشکەنجە و سەپاندنی سزای قورس بەسەریاندا، لەلایەن ھێزەکان و ناوەندەکانی حکومەتەوە.

عیماد حسێن لێپرسراوی راگەیاندنی پۆلیسی ئاکرێ بە کوردسات نیوزی راگەیاند، سەعات ٢:١٠ خولەکی شەوی رابردوو لە گوندی گربیش لە ناحیەی دینارتە لە ئاکرێ، ژن و پیاوێک پێکەوە کوژراون، وتیشی، ژنەکە تەمەنی ٣٤ ساڵە و پیاوەکەش تەمەنی ٣٧ ساڵە. 

راشیگەیاند، رووداوەکە لەسەر کێشەی کۆمەڵایەتی بووە و تەرمەکانیان رەوانەی پزیشکی دادی دھۆک کراوە و پەڕاوی لێکۆڵینەوە بۆ رووداوەکە کراوەتەوە. 

ھاوپەیمانی بەڕێوەبردنی دەوڵەت راگەیەنراوێکی لەبارەی ناوەڕۆکی کۆبوونەوەکە بڵاوکردەوە و تێدا ئاماژەی بەوەکردووە، لە کۆبوونەوەکەدا دوا پێشھاتە ئەمنی و سیاسییەکان و رێکارەکانی حکومەت بۆ رێگری لە بەرزبوونەوەی بەھای دۆلار گفتوگۆیان لەبارەوەکراوە و محەمەد شیاع سودانی سەرۆک وەزیران روونکردنەوەیداوە لەبارەی چارەسەرەکانی حکومەت بۆ کەمکردنەوەی کاریگەرییەکانی نزمبوونەوەی بەھای دینار لەسەر توێژە ھەژار و پەراوێزخراوەکان و ئەو گۆڕانکارییانەی لە پۆستەکاندا کراون و پەیوەندیدارن بە گۆڕانکارییەکانی بەھای دینار.

لەبەشێکی تری کۆبوونەوەکەشدا ئامادەبووان تاوتوێی ئەو یاسا گرنگانەیان کردووە کە پێویستە لە ئەنجومەنی نوێنەران پەسەندبکرێن بە تایبەت پڕۆژە یاسای بودجە.

لە شاری ھەولێر قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی حکومەتی ھەرێم و کونسوڵی گشتی ئیمارات بە ئامادەبوونی وەزیری کشتوکاڵ و سەرچاوەکانی ئاوی ھەرێم کۆبوونەوە.

قوباد تاڵەبانی رایگەیاند، باسیان لە پەرەپێدانی کەرتی کشتوکاڵ و چۆنییەتی سودوەرگرتن لە ئەزموونی ئەو وڵاتە کردووە. 

وتیشی، ئاسانکاری دەکەن بۆ وەبەرھێنەرانی ئیمارات بۆ ئەوەی لە کوردستان کاری وەبەرھێنان لە بوارەکانی کشتوکاڵ و ئاسایشی خۆراک و سامانی ئاژەڵ ئەنجام بدەن.

ڕێکخراوی مافی مرۆڤی ھەنگاو بڵاویکردەوە، رۆژی ٢١ی ئەم مانگە ھێزەکانی ئێران لە سنووری نەوسوود لە پارێزگای کرماشان بە چەکی ساچمەیی و کڵاشینکۆف تەقەیان لە ژمارەیەک کۆڵبەری خەڵکی شاری جوانڕۆ کردووە و بەھۆیەوە پێنج کۆڵبەریان بریندار کردووە.

رێکخراوی ھەنگاو ڕاشیگەیاند، لە ماوەی ساڵی ٢٠٢٢دا لە سنوورەکانی پارێزگای کرماشان لە رۆژھەڵاتی کوردستان، نزیکەی ١٦١ کۆڵبەر کوژراو و برینداربوون، ئەو ئامارەش بە بەراورد بە ساڵی ٢٠٢١ لە ٢١١% زیادیکردووە.