سەرچاوەیەکی ئەمنی بە پەیامنێری کوردسات نیوزی ڕاگەیاند، شەوی ڕابردوو تیرۆرستانی داعش ھێرشیان کردووەتە سەر گوندی "قایە" لە باکوری خۆرئاوای خانەقین و موختاری گوندەکەیان کوشتووە و دوو کەسیی تریشیان بریندار کردووە.

ئاماژەی بەوەشکرد، دوای پەلامارەکە بۆ ماوەی سەعاتێک شەڕ لە نێوان دانیشتووانی گوندەکە و تیرۆرستانی داعش ڕوویدا و دوای گەیشتنی ھێزە ئەمنییە عێراقییەکان تیرۆرستان ھەڵھاتن.

پەیامنێری کوردسات نیوز ئاماژەی بەوەشکرد، لە شەوی ڕابردووەوە تاوەکو ئێستا گەڕان و پشکنینی ھێزە ئەمنییەکان لە ناوچەی عەلیاوای خانەقین بۆ دۆزینەوەی تیرۆرستانی داعش بەردەوامە.

د.ھەڤاڵ ئەبوبەکر پارێزگاری سلێمانی ڕایگەیاند دروستکردنی ئەو شارە ھەنگاوێکی گەورەیە بۆ زیاتر پێشخستن و بەرەو پێشچوونی بواری وەبەرھێنان و بوژانەوەی لایەنی ئابوری و گەشتیاری لە سلێمانی و ڕەخساندنی دەرفەتی زیاتر لە بەردەم وەبەرھێنانی ناوخۆیی و نێودەوڵەتی.

وتیشی، پڕۆژەکە لەسەر ئاستی خۆرھەڵاتی ناوەڕاست لە چەند وڵاتێک بنیاتنراوە و دروستکردنی شارێکی لەم جۆرەش لە سلێمانی و ھەرێمی کوردستان ھێمای زیاتر گەشەسەندن و بوژانەوەی لایەکی ئابوری و بازرگانییە و ھیوادارن پڕۆژەکە لە ئایندەیەکی نزیکدا بچێتە بواری بە جێبەجێ کردنەوە.

لای خۆشیەوە "کاوە شێخ سەعید" خاوەنی کونسوڵ گروپ کە یەکێکە لە کۆمپانیاکانی جێبەجێ کردنی پڕۆژەکە ڕایگەیاند، بەجێبەجێ کردنی ئەو پڕۆژەیە سلێمانی لە بواری بازرگای و گەشتیاری و وەبەرھێنانی بیانی دەچێتە قۆناغێکی گەشەسەندوو.

شەوی ڕابردوو دەیان خۆپیشاندەر لە بەغداد گردبوونەوە و بە کردنەوەی ئاگرێکی زۆر ڕێگەی سەرەکیی شارەکەیان داخست.

خۆپیشاندەران نیگەرانییان لە لاوازی ڕێکارە حکومییەکان دەربری لە مامەڵەکردن لەگەڵ ئەو نەخۆشانەی لە نەخۆشخانەکاندان و ھۆکاری ڕووداوی ئاگرکەوتنەوەکەی نەخۆشخانەی ئیبن خەتیبیشیان بۆ کەمتەرخەمی گەڕاندەوە.

بە پێی دوایین ئامار کە لەلایەن کۆمسیۆنی مافەکانی مرۆڤی عێراقەوە بڵاوکراوەتەوە، بەھۆی ڕووداوەکەی نەخۆشخانەی ئیبن خەتیبەوە ١٣٠ کەس گیانیان لە دەستداوە، ھۆکاری ڕووداوەکەش بۆ کەمتەرخەمی و پشتگوێخستنی مەرجەکانی سەلامەتی لە نەخۆشخانەکە گەڕێندراوەتەوە.

پەیامنێری کوردسات نیوز ڕایگەیاند، بڕیارە "زەریف" دوا نیوەڕۆی ئەمڕۆ بگاتە ھەرێمی کوردستان و لەگەڵ لێپرسراوانی ھەرێم کۆدەبێتەوە.

دوێنی "زەریف" لە میانی سەردانێکی ٢ ڕۆژە بۆ "عێراق" گەیشتە "بەغداد" و چاوی بە ژمارەیەک لێپرسراوی وڵاتەکە کەوت و ڕایگەیاند، عێراق ڕۆڵێکی گرنگ دەبینێت لە ناوچەکە و ھەماھەنگی باشیان ھەیە لە بوارەکانی نەوت و گاز و ھێڵی ئاسنین. وتیشی، پێویستە پەیوەندییمان لەگەڵ وڵاتان لەسەر بنەمای ڕێز و دەستوەرنەدان بێت.

پێشتریش، "سەعید خەتیب زادە" وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران ڕایگەیاندبوو، پەیوەندییەکانیان لەگەڵ ھەرێمی کوردستان ئاساییە.

جومانە غەلای وتەبێژی کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی ھەڵبژاردنەکان، ڕایگەیاند: کۆمسیۆن بە نیاز نییە وادەی وەرگرتنەوەی ھاوپەیمانیەتییەکان و لیستی تایبەت بە کاندیدەکانی ھەڵبژاردنی داھاتووی عێراق درێژبکاتەوە.

وتیشی، کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی ھەڵبژاردنەکان پێشتر کاتی وەرگرتنەوەی ھاوپەیمانیەتییەکان و لیستی تایبەت بە کاندیدەکانی درێژکردبووەوە، بۆ ئەوەی دەرفەتێک بدرێت بە قەوارەکان بە مەبەستی چارەسەرکردنی ئەو کێشانەی ڕووبەڕوویان بووەتەوە.

سەبارەت بە نوێکردنەوەی کارتی بایۆمەتری دەنگدانیش ئاماژەی بۆ ئەوەکرد، تا ئێستا ملیۆنێک و ٧٠٠ ھەزار دەنگدەر کارتی بایۆمەتری دەنگدانیان نوێکردووەتەوە.

جەختیشی لەوەکردەوە، تەنیا ئەو دەنگدەرانەی کارتی بایۆمەتریان ھەیە، دەتوانن بەشداری لە ھەڵبژاردندا بکەن، بە پێی داتاکانی کۆمسیۆنیش ٢٥ ملیۆن و ١٣٩ ھەزار و ٣٧٥ دەنگدەر مافی بەشداریکردنیان لە پڕۆسەی ھەڵبژاردن ھەیە.

سەرچاوەیەکی نزیک لە سەرۆک وەزیرانی عێراق، بابەتی بەشداریکردنی مستەفا کازمی لە ھەڵبژاردنی پێشوەختی ئەنجومەنی نوێنەران کە بریارە ١٠ی تشرینی یەکەمی داھاتوو بەڕێوەبچێت یەکلادەکاتەوە و دەڵێت، کازمی بەشداری ھەڵبژاردنی پێشوەخت ناکات و ھیچ یەکێک لە ئەندامانی تیمەکەی و کەسە نزیکەکانیشی لە ژێر ھیچ ناو و حزبێک بەشداری ناکەن و پشتیوانی ھیچ کەس و حزبێکیش ناکەن.

ڕوونیشیکردووەتەوە، کازمی و تیمەکەی خۆیان بەخت دەکەن بۆ خزمەتکردنی گەل لەم قۆناغە قورسەی گواستنەوە و ڕۆڵیان بریتی دەبێت لە گەیاندنی وڵات بە کەناری ئارامی و پاراستنی لە ھەر سەرکێشییەکی ئەمنی و سیاسی و ئابوری و تەندروستی و گەیاندنی بە ھەڵبژاردنێکی پاکی پێشوەختە، کە تیایدا حکومەت پارێزەری بەرژەوەندی ھەمووان بێت، نەک ڕکابەرێکی سیاسی.

ھاوکات فەخرەدین قۆجا وەزیری تەندروستی تورکیا ڕایگەیاندووە، ڤایرۆسەکە بە شێوەیەکی خێرا تەشەنە دەکات و داخستنی شوێنەکان بووەتە کارێکی پێویست.

لە کۆی ٨٣ ملیۆن کەس لە دانیشتووانی تورکیا، تا ئێستا چوار ملیۆن کەس تووشی کۆرۆنا بوون و ٣٨ ھەزار و ٣٥٨ تووشبووش گیانیان لە دەستداوە.

"رەبی فەلاح" لە ڕاگەیاندنی وەزارەتی تەندروستی عێراق ڕایگەیاند، تا ئێستا حاڵەتی تووشبوون بە کۆرۆنا ھندییەکە تۆمار نەکراوە، بەڵام تۆمارکردنی حاڵەتی لەو جۆرە بە دوور نازانن و گەشتکردن بۆ وڵاتە مەترسیدارەکان ھۆکاری سەرەکییە بۆ ھێنانی جۆرە مەترسیدارەکانی کۆرۆنا. 

ئەوەش لە کاتێکدایە پێشتر سەرچاوەیەکی تەندروستی لە ناوخۆی پارێزگای "زیقار" ڕایگەیاندبوو، یەکەم تووشبووی کۆرۆنای ھندی لە پارێزگاکە تۆمارکراوە، تووشبووەکە چەند ڕۆژێک لەمەوبەر لە ھندستان گەڕاوەتەوە و نیشانەکانی ئەو جۆرە نوێیەی کۆرۆنای تێدا دەرکەوتووە و ڕێژەی ئۆکسجینیشی ٣٠٪ دابەزیوە، بە وتەی سەرچاوەکە، تیمێکی تەندروستی تایبەت چاودێری ڕەوشی ئەو نەخۆشە دەکەن و ھەموو بەرکەوتووانیشی کەرەنتین دەکەن. 

پەیامنێری کـوردسات نیوز لە ئامێدی ڕایگەیاند، تورکیا ھێزێکی زۆری لە ناوچەی بەرواری باڵای سەر بە قەزای ئامێدی بڵاوەپێکردووە و ناو بە ناو لە گوندی کێستەی سەر بە ئامێدی شەڕ و پێکدادان لە نێوان سوپای تورکیا و پارتی کرێکارانی کوردستان ڕوودەدات و ڕەوشی ناوچەکە زۆر نا ئارامە.

ئاماژەی بەوەشکرد، بەھۆی بەردەوامی لەشکرکێشی سوپای تورکیا بۆ سەر خاکی ھەرێمی کوردستان، کارەبای ٧٣ گوند لە ناوچەی بەرواری باڵا بڕاوە.

ڕۆژی دووشەممە لە ئەنقەرەی پایتەختی تورکیا دادگاییکردنی سەڵاحەدین دەمیرتاش و فیگەن یوکسەکداغ ھاوسەرۆکانی پێشووی ھەدەپە و ١٠٦ کەسی تر کە ٢٧ کەسیان ئێستا لە زیندانن بە بێ ئامادەبوونی پارێزەران لە ھۆڵی دانیشتنەکە دەستی پێکرد و دەمیرتاش و یوکسەکداغ لە ڕێگەی ئۆنلاینەوە لە زیندانەوە بەشداریان کرد.

دواتر ٣ ھەزار و ٥٣٠ لاپەڕەی دۆسیەکە سەبارەت بە تێوەگلانی ھاوسەرۆکانی ھەدەپە و ١٠٦ کەس بە کورتی خوێندرایەوە و وتەی ئامادەبووان وەرگیرا.

ھەموو دانیشتنەکە بە بێ پارێزەر ئەنجامدرا و دواتر لیژنەی دادگا بڕیارەکانی ئاشکرا کرد و دانیشتنەکە بۆ سەعات ٩ و ٣٠ دەقەی ڕۆژی ٣ی ئایار دواخرا.

یەکێتی ئەوروپا لە ڕاگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، ئامانجی دانوستانەکان بۆ بوژانەوەی ڕێککەوتنی ئەتۆمی و گەڕانەوەی ئەمریکایە بۆ ڕێککەوتنە، دەشیانەوێت گرەنتی جێبەجێکردنی تەواوەتی ڕێککەوتنەکە بکەن. 

"حەسەن ڕوحانی" سەرۆکی ئێرانیش وتی، پێشکەوتن لەو دانوستانەدا ھەیە و ھەموو لایەنەکان داوای ھەڵگرتنی سزاکانی سەر "تاران" دەکەن، تا ئێستاش ئەمریکا سەبارەت بە ھەڵگرتنی سزاکان ھەڵوێستی ڕانەگەیاندووە.
ئەو دانوستانە بە ئامادەبوونی نوێنەرانی ئێران و وڵاتانی ٤+١ بەڕێوەدەچێت، ھیچ دانوستانێکی ڕاستەوخۆش لە نێوان ئێران و ئەمریکا لە خشتەی کارەکاندا نییە.

فۆن دێرلاین لە وتەیەکدا لە پەرلەمانی ئەوروپا ئاماژەی بۆ ئەو ڕووداوە پرۆتۆکۆلیە کردووە کە لە کاتی کۆبوونەوەی لەگەڵ ڕەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆکی تورکیا ڕوویداوە و ھۆکارەکەی بۆ ئەوە گەڕاندووەتەوە کە یەکەم ژنە سەرۆکایەتی کۆمسیۆنی ئەوروپا دەکات و تورکیاش ڕێز لە مافەکانی ژنان ناگرێت.

ھەروەھا نیگەرانی بەرامبەر شارل میشێل سەرۆکی ئەنجومەنی ئەوروپا دەربڕیوە کە ئامادەی ئەو کۆبوونەوەیە بووە و ھیچ کاردانەوەیەکی بەرامبەر ڕووداوەکە نەبووە.

ڕاشیگەیاندووە، پێویستە تورکیا ڕێز لە مافەکانی ژنان بگرێت و یەکێتی ئەوروپاش ئەو بابەتە بکات بە یەکێک لە مەرجەکانی دەستپێکردنەوەی دانوستان لەگەڵ تورکیا.

"د. دارا ڕەشید" وەزیری پلاندانانی ھەرێم لە کۆبوونەوەیەکدا لەگەڵ پارێزگار و جێگیری پارێزگاری ھەڵەبجە گفتوگۆیان کرد لە بارەی پڕۆژەکانی پارێزگای ھەڵەبجە کە بەشێکیان بەھۆی قەیرانی دارایی ڕاگیراون و ژمارەیەکیشیان لە بواری جێبەجێکردندان.

وەزیری پلاندانان ڕایگەیاند، بۆ ئاوەدانکردنەوەی ھەڵەبجە بودجەی ئەو پارێزگایان لە ٢٪ کردووە بە ٣٪، ھەروەھا لە چوارچێوەی ئامادەکردنی پڕۆژەیاسایی بودجەی ھەرێمی کوردستان ڕەچاوی تەواوی پڕۆژە و سێکتەرەکان کراوە و بۆ ئەوەی لە داھاتوودا کاری لەسەر بکەن.

" محەمەد جەواد زەریف" وەزیری دەرەوەی ئێران بەسەردانێکی رەسمی گەیشتە ھەرێمی کوردستان و لەلایەن " قوباد تاڵەبانی" جێگری سەرۆکی حکومەتی ھەرێم پێشوازی لێکرا ، بڕیارە لەگەڵ لێپرسراوانی باڵای ھەرێم کۆببێتەوە.
ئەوەش لە کاتێکدایە ڕۆژی دوو شەممە "وەزیری دەرەوەی ئێران" بە سەردانێکی رەسمی گەیشتە بەغداد و لەگەڵ بەشێک لە لێپرسراوانی حکومەتی عێراق کۆبۆوە.