"د. چیمەن تەھا " بەرێوەبەری گشتیی خۆپاراستن لە وەزارەتی تەندروستی ھەرێم بە کوردسات نیوزی ڕاگەیاند، راپۆرتی وەزارەتی تەندروستی لەسەر ڕەوشی کۆرۆنا و راپۆرتی وەزارەتی پەروەردە سەبارەت بە پڕۆسەی خوێندن ئامادە کراوە، لیژنەی باڵای کۆرۆنا ئەو دوو راپۆرتە تاوتوێ دەکات.
سەبارەت بە دەستپێکردنەوەی خوێندنی ناوپۆل ڕایگەیاند، بە پێی ڕاپۆرتی وەزارەتی تەندروستی سەبارەت بە بڵاوبونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆنا، بڕیار لەسەر کردنەوە یان داخستنی دەرگای خوێندنگاکان دەدرێت.

بە پێی راگەیەندراوێکی وەزارەتی تەندروستی ھەرێم، لە ماوەی ٢٤ سەعاتی رابردوو لە ھەرێمی کوردستان  ھەزار و ٣١کەسی تر توشی ڤایرۆسی کۆرۆنا بوون و ١٦ توشبووی تری کۆرۆنا گیانیان لەدەستدا و ٩٧٣ توشبووی تری ڤایرۆسەکە چاکبوونەتەوە.

ڕاگەیاندراوی (٢٤) کاتژمێری تایبەت بە نەخۆشی ڤایرۆسی کۆڕۆنای نوێ   COVID١٩                         ژمارە (٤٢٧)
١. پشکنین: (٨٣٥٢ پشکنینی نوێ) 
• (٢٣٧٧) ھەولێر
• (٢٤٧٦) سلێمانی
• (٢٨١٢) دھۆک
• (٢٥٠) ھەڵەبجە
• (٤٣٧) گەرمیان
• (٠) ڕاپەڕین
• 

٢. تووشبوو: (١٠٣١ تووشبووی نوێ)
• (١٦٣) ھەولێر
• (٣٢٢) سلێمانی
• (٤٧٦) دھۆک
• (٨) ھەڵەبجە
• (٦٢) گەرمیان
• (٠) ڕاپەڕین

٣. چاکبوون: (٩٧٣ چاکبوون)
• (١١٧) ھەولێر
• (٣١٣) سلێمانی
• (٤٥٨) دھۆک
• (٩) ھەڵەبجە
• (٦٦) گەرمیان
• (١٠) ڕاپەڕین
• 

٤. مردن: (١٦ مردن)
• (٦) ھەولێر
• (٧) سلێمانی
• (٢) دھۆک
• (٠) ھەڵەبجە
• (١) گەرمیان
• (٠) ڕاپەڕین 
• 

ئاماری گشتی:

کەڕەنتین ھاوڵاتی ٢١٨٧١ (٢١٨٧١ دەرچوو)
پشکنین ١٦٢٢٥٥٣ (٥٦٧٣٣٠ ھەولێر، ٣٧٠٧٤٧ سلێمانی، ٦٧٣١٠٦ دھۆک، ١١٣٧٠ ھەڵەبجە)
تووشبوون ١٤٩١٤٠ (٤٨٣٧٢ ھەولێر، ٤٤٧٦٠ سلێمانی، ٥٢٥٧٤ دھۆک، ٣٤٣٤ ھەڵەبجە)
چاکبوون ١٢٥٦٠١ (٤٠٨٦٢ ھەولێر، ٣٦٢٩٠ سلێمانی، ٤٥٣٨٥ دھۆک، ٣٠٦٤ ھەڵەبجە)
لەژێر چارەسەر ١٩٥٣٤ (٦٤١٠ ھەولێر، ٦٦١٥ سلێمانی، ٦٢٨٤ دھۆک، ٢٢٥ ھەڵەبجە)
مردن ٤٠٠٥ (١١٠٠ ھەولێر، ١٨٥٥ سلێمانی، ٩٠٥ دھۆک، ١٤٥ ھەڵەبجە)
بۆ زانیاری زیاتر سەردانی داشبۆردی حکومەتی ھەرێمی کوردستان بکەن لەم لینکە (https://gov.krd/coronavirus/dashboard/).
وێڕای دەستخۆشی بۆ پزیشکان و کارمەندانی تەندروستی و ھەموو تیمەکانی پزیشکی کە لە ئەرکدان، جەخت دەکەینەوە ھاووڵاتیان پابەندبن بە ڕێنماییەکانی تەندروستی و دورکەوتنەوە لە شوێنی قەڵەبالغ و دانانی ماسک و وەرگرتنی ڤاکسین، وە لەکاتی پێویستدا پەیوەندی بکەن بە ھێڵی گەرمی ژمارە (١٢٢). 

 وەزارەتی تەندروستی       
حکومەتی ھەرێمی کوردستان    
٢٨ی نیسان ٢٠٢١

فەرماندەیی ئۆپراسیۆنە ھاوبەشەکان لەگەڵ وەزارەتی بەرگری و ناوخۆ پلانێکیان بۆ فراوانکردنی بڵاوکردنەوەی ھێزەکانیان لە پارێزگای "دیالە" دەستپێکردووە، بە تایبەت ھێزەکانی وەڵامدانەوەی خێرا. 
بڵاوکردنەوەی ئەو ھێزانە  بە فەرمانی فەرماندەی گشتی ھێزە چەکدارەکانی عێراق بووە بۆ رێگری کردن لە پەلامارەکانی شانە نوستووەکانی داعش و ئەگەری قۆستنەوەی ئەو بۆشاییە ئەمنییەی لە پارێزگاکەدا ھەیە، ھانی ھاووڵاتیانیش دەدەن بگەڕێنەوە گوندەکانیان تاوەکو  لەلایەن تیرۆریستانەوە داگیر نەکرێتەوە.

کۆبوونەوەی ھەفتانەی ئەنجومەنی وەزیرانی ھەرێمی کوردستان بەڕێوەچوو و تیایدا جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران دەرەنجامی کۆبوونەوەی تایبەت بە ڕووبەڕووبوونەوەی وشکەساڵی خستەڕوو بڕیارە ھەفتەی داھاتوو، پلانی سەرتاسەری بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی وشکەساڵی ئامادە بێت بۆ ئەوەی ئەنجومەنی وەزیران پەسەندی بکات بخرێتە بواری جێبەجێکردنەوە.

ھەر لەو کۆبوونەوەیەدا ئەنجومەنی وەزیران پێنج پڕۆژەیاسای پەسەندکرد کە بریتین لە پڕۆژەیاسای دادگای تاوانکاری تایبەتمەند بە تاوانەکانی داعش لە ھەرێمی کوردستان، پڕۆژەیاسای بەرکارکردن و ھەمواری پیادەکردنی یاسای وەبەرھێنانی پیشەسازی ھەردوو کەرتی تایبەت و تێکەڵاو ژمارە (٢٠)ی ساڵی ١٩٩٨ی ھەموارکراو لە ھەرێمی کوردستان، پڕۆژەیاسای ھەموارکردنی یاساکانی یەکێتی ژوورەکانی بازرگانی و پیشەسازی، یاسای وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازی، یاسای بازرگانی، بڕیاریشدرا ئەم پڕۆژەیاسایانە ڕەوانەی پەرلەمان بکرێت بۆ ئەوەی بکرێن بە یاسا.

وەزارەتی تەندروستی عێراق، لە ڕاگەیاندراوێکدا، بڵاویکردەوە، لە ماوەی ٢٤ سەعاتی ڕابردوودا ٦ ھەزار و ٨٥٨ کەسی تر تووشی ڤایرۆسی کۆرۆنا بوون و ٤٤ کەسی تریش بەھۆی ڤایرۆسەکە، گیانیان لە دەستداوە و ٧ ھەزار و ٥٢ تووشبووش چاکبوونەتەوە.

باس لەوەشکراوە، تەنھا لە ماوەی ٢٤ سەعاتدا، ١١ ھەزار و ١٩٤ کەس، ڤاکسینی کۆرۆنایان لێدراوە.

بە پێی ڕاگەیاندراوەکەی وەزارەتی تەندروستی عێراق، لە سەرەتای سەرھەڵدانی تا ئێستا، ملیۆنێک و ٥١ ھەزار و ٨٦٨ کەس تووشی ڤایرۆسی کۆرۆنا بوون و ٩٢٧ ھەزار و ٥٧٥ کەسیش چاکبوونەتەوە و ١٥ ھەزار و ٣٩٢ تووشبووش بەھۆی ڤایرۆسەکە، گیانیان لە دەستداوە.

بە زۆرینەی دەنگ، پەرلەمانی ئەوروپا ڕەزامەندیدا لەسەر ڕێککەوتنی بازرگانی لەگەڵ بەریتانیا کە لە ھەزار و ٢٤٦ لاپەڕە پێکھاتووە، بەو ڕێککەوتنە بەریتانیا دەتوانێت بگاتە بازاڕەکانی یەکێتی ئەوروپا کە ٤٥٠ ملیۆن بەکاربەر بە بێ باجی گورمرگی لەخۆدەگرێت. لەگەڵ ئەوەشدا یەکێتییەکە مافی سەپاندنی سزای ھەیە ئەگەر لەندەن ڕێز لە یاساکان نەگرێت. 

بۆریس جۆنسن سەرۆک وەزیرانی بەریتانیاش لەسەر ئەو ڕێککەوتنە وتی، ئەوە وێستگەی کۆتایی گەشتە دوور و درێژەکەیانە لە برێکزت و سەقامگیری لە پەیوەندی بازرگانی لەگەڵ یەکێتی ئەوروپا دەھێنێتە کایەوە.

سەرچاوەیەک لە ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق ئاشکرایکردووە، بڕیارەکەی (مستەفا کازمی)، بۆ بەشداری نەکردن لە پڕۆسەی ھەڵبژاردنی پێشوەخت و پشتیوانی نەکردنی ھیچ لیست و کاندیدێک، لەسەر داوای (موقتەدا سەدر) بووە، لە بەرامبەردا پشتیوانی بکرێت بۆ درێژکردنەوەی ماوەی سەرۆکایەتییەکەی بۆ خولی دووەم.

ڕۆژی سێ‌شەممە سەرچاوەیەکی نزیک لە مستەفا کازمی سەرۆک وەزیرانی عێراق ڕایگەیاند، (کازمی) بە نیاز نییە بۆ ھەڵبژاردنەکانی ئەنجومەنی نوێنەران خۆی کاندید بکات، یاخود کەسە نزیکەکانی حزب بۆ ئەو مەبەستە دروست بکەن.

نووسینگەی ڕاوێژکاری ئاسایشی نەتەوەیی عێراق، لە ڕاگەیاندراوێکدا، بڵاویکردەوە، لە کۆبوونەوەیەکدا کە لە بەغداد بەڕێوەچوو، قاسم ئەعرەجی و ماسیۆ تولەر باڵیۆزی ئەمریکا لە عێراق پتەوکردنی پەیوەندییەکانی نێوان ھەردوو وڵات و دوایین پێشھاتە ئەمنیی و سیاسییەکانیان لە ناوچەکەدا، تاووتوێ کردووە.

باس لەوەشکراوە، باڵیۆزی ئەمریکا لە بەغداد ئامادەیی وڵاتەکەی نیشانداوە بۆ ھاوکاریکردنی عێراق، لە ڕووبەڕووبوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆنادا.

بە پێی ڕاگەیاندراوەکە، ھەردوولا گفتوگۆیان لە بارەی مەترسییەکانی کامپی ھۆل لە سوریا کردووە، کە ژمارەیەکی زۆری خێزان و منداڵی چەکدارانی گروپی تیرۆریستی داعش تێیدا نیشتەجێکراوە و بە پێویستیان زانیوە لە داھاتوویەکی نزیکدا، ئەم پرسە یەکلایی بکرێتەوە.

وەزیری دەرەوەی ئەمریکا، بە پێویستی زانی وڵاتانی کیشوەری ئەفریقا چاویان کراوە بێت لە شێوازی مامەڵە کردن لەگەڵ وڵاتانی جیھاندا.

وتیشی، داوا لە ھیچ وڵاتێک ناکات لە نێوان ئەمریکا و چین وڵاتێک ھەڵبژێرن، بەڵام باشترە بە شێوەیەکی شەفاف و توێژینەوەی پێشوەخت، مامەڵە لەگەڵ وڵاتانی زلھێزدا بکرێت.

ئەنتۆنی بلینکن ھۆشداریشیدایە وڵاتانی ئەفریقا لە فراوانبوونی ھەژموونی چین لەو کیشوەرە، بەڵێنیشیدا ئیدارەی واشنتۆن پەیوەندییەکانی لە سەرجەم بوارەکاندا لەگەڵ وڵاتانی ئەفریقا، فراوانتر بکات.

(نادین مانیزا) جێگری سەرۆکی کۆمیسۆنی ئەمریکا بۆ ئازادیی ئاینی نێودەوڵەتی ڕایگەیاند، لە یاداشتێکدا داوایان لە (جۆو بایدن) کردووە، فشارەکانی لەسەر ئەنقەر زیاد بکات، بۆ کشانەوەی سوپای تورکیا لە ڕۆژئاڤای کوردستان و باکوری سوریا لە وادەیەکی دیاریکراو و ڕاگرتنی پاڵپشتییەکان بۆ گروپە چەکدارەکانی لە سوریا.

(کێنێس ماکێنزی) فەرماندەی فەرماندەیی ناوەندی ھێزەکانی ئەمریکاش ڕایگەیاند، لەسەر دۆسیەی بوونی سەربازەکانی تورکیا لە ناوچەکە بە تایبەتی لە سوریا و لیبیا، ناکۆکی لە نێوان (واشنتۆن و ئەنقەر)ە ھەیە.

سێرگی لاڤرۆڤ وەزیری دەرەوەی ڕووسیا لە چاوپێکەوتنێکدا، ڕایگەیاند، لەگەڵ دەستبەکاربوونی جۆو بایدن وەک سەرۆکی ئەمریکا، مۆسکۆ ھەوڵەکانی خستەگەڕ بۆ ئاساییکردنەوەی پەیوەندییەکان و چارەسەرکردنی کێشەکانی نێوان ئەمریکا و ڕووسیا، بەڵام دواجار ھەوڵەکانیان لەلایەن ئیدارەی بایدن، ڕەتکراوەتەوە.

ڕوونیشیکردەوە، سەرجەم پەیوەندییەکانی لەگەڵ ئەنتۆنی بلینکن ھاوتا ئەمریکییەکەی دۆستانە بووە و لە کەشێکی ھێمنانەدا بەڕێوەچووە، لە سەرجەم پەیوەندییەکانیشدا پێی ڕاگەیاندووە مۆسکۆ خوازیارە سەرجەم کێشە و ناکۆکییەکانی نێوان ھەردوو وڵات، لە ڕێی گفتوگۆ و کەناڵی نوێی دیپلۆماسییەوە، چارەسەر بکرێن.

لە ناوەڕاستی ئەم مانگەدا، ئیدارەی واشنتۆن زنجیرەیەک سزای نوێی بەسەر مۆسکۆ سەپاند و ژمارەیەک دیپلۆماتکاری ڕووسیای لە ئەمریکا دەرکرد، لە بەرامبەریشدا ڕووسیا ژمارەیەک دیپلۆماتکاری ئەو وڵاتەی لە ڕووسیا، دەرکرد.

یاسای ماف و ئیمتیازەکانی خاوەن پێداویستییە تایبەتەکانی کوردستان لە پەرلەمان لە کۆتایییەکانی ساڵی ٢٠١١ دەرچووە، بەڵام ناڕەزایی بەشێک لە خاوەن پێداویستییە تایبەتەکانی لێکەوتەوە و دوای نزیکەی ٨ ساڵ پەرلەمانی کوردستان بڕیاریدا ھەمواری یاساکە بکرێتەوە.

بۆ ئەو مەبەستەش زیاتر لە ساڵێک و شەش مانگە وەزارەتی کار و کاروباری کۆمەڵایەتی ھەرێم و لیژنەی کاروباری کۆمەڵایەتی لە پەرلەمان و ڕێکخراوەکانی خاوەن پێداویستییە تایبەتەکان کار دەکەن بۆ ئەوەی ھەمواری یاسای خاوەن پێداویستییە تایبەتەکان ھەموار بکەنەوە.

لەم خولەی پەرلەماندا خوێندنەوەی یەکەمی بۆ کرا و ئاڕاستەی سەرۆکایەتی پەرلەمانی کوردستان کراوە بۆ خوێندنەوەی دووەم.