کلچدار ئۆغلۆ سەرۆکی پارتی گەلی کۆماری لە تورکیا رەخنەی لە دەوڵەت باخچەلی سەرۆکی حزبی بزووتنەوەی نەتەوەیی گرتووە، کە وتبووی رەشنوسی نوێی دەستوری وڵاتەکە کۆتایی ھاتووە.

کلچدار ئۆغلۆ رایگەیاند، ئەو رەشنوسەی دەستور کە باخچەلی باسی دەکات نەیانبینیوە و لە ئێستادا دەوڵەتی تورکیا بە فەرمان و رێنماییەکانی وەزارەتی ناوخۆ بەڕێوە دەبرێت، متمانەش لە نێو دامەزراوەکانی دەوڵەت و دادگا و پەرلەمان و خەڵک نەماوە.

پێشتر دەوڵەت باخچەلی رایگەیاندبوو حزبەکەی رەشنوسی دەستوریان تەواو کردووە و لە ١٠٠ ماددە پێکھاتووە. 

بەرێوەبەرایەتی پۆلیسی پارێزگای سلێمانی رایگەیاندوە، شەوی رابردوو مەفرەزەکانی بەشی پۆلیسی سەید سادق ئاگادارکرایەوە لە بونی ڕوداوێکی تەقەکردن لەگوندی دەرەتەک ی سەربەناحیەی بەرزنجە لە سنوری قەزای سەید سادق، دەستبەجێ مەفرەزەکانی پۆلیسی سەید سادق و تیمەکانی بەشی پۆلیسی بەڵگەی تاوان گەیشتنە شوینی ڕوداوەکەو زانرا دەستڕێژی گولە لە ئۆتۆمبێلێک کراوە کە سێ سەرنشینی تێدا بووەو بە ھۆیەوە یەکێک لەسەرنشینەکان بە ناوی ( ڕ ، ت ، م )لەدایکبوی ٢٠٠١ گیانی لەدەستداوەو دوو سەرنشینەکەی تر بریندار بوون .

راشیگەیاندووە، توانرا لەماوەیەکی کەمدا تۆمەتبارێک بەناوی (س ، م ، م )لەدایکبوی ١٩٨٦ دەستگیربکرێت و دەستیش بگیرێت بەسەر چەکێکی جۆری کڵاشینکۆفدا کە بەتۆمەتبار بووە .

پۆلیسی سلێمانی ئاشکراشیکردووە، لەئێستادا تۆمەتبار بەبڕیاری دادوەر ڕاگیراوەو لێکۆڵینەوە لە دۆسیەکەدا بەردەوامە و ھەرکەسێک لەم دۆسیەیە تێوەگلابێت دەستگیردەکرێت و ڕوبەڕوی یاسادەکرێتەوە .

بافڵ تاڵەبانی و لاھور شێخ جەنگی ھاوسەرۆکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان لە بارەگای مەکتەبی سیاسی یەکێتی لەگەڵ وەفدێکی باڵای بەریتانیا بە سەرۆکایەتی مارشاڵ سامی سامپسۆن گەورە راوێژکاری سەربازی بەریتانیا بۆ کاروباری خۆرھەڵاتی ناوەراست کۆبوونەوەو چەند پرسێکی پەیوەست بە عێراق و ھەرێمی کوردستانیان تاوتوێ کرد.

ھەر ئەمرۆش ھاوسەرۆکان لەگەڵ  برێت مەکگۆرک، رێکخەری کۆشکی سپی بۆ کاروباری خۆرھەڵاتی ناوەڕاست و باکووری ئەفریقا لە ھەولێر کۆدەبنەوە و چەندین پرسی جێ بایەخی ھەردوولا تاوتوێ دەکەن.

برێت مەکگۆرک بە سەرۆکاتی وەفدێکی ئەمریکی لە عێراقە و دوێنی لە بەغداد چاوی بە بەرپرسانی باڵای عێراق کەوت و سەردانی ھەرێمی کوردستانیش دەکات.

بەپێی راگەیەندراوێکی وەزارەتی تەندروستی هەرێم، لە ماوەی ٢٤ سەعاتی رابردوو لە ھەرێمی کوردستان  ٧٧٧ کەسی تر توشی ڤایرۆسی کۆرۆنا بوون و حەوت توشبووی تری کۆرۆنا گیانیان لەدەستدا و ٩٩٧ توشبووی تری ڤایرۆسەکە چاکبوونەتەوە.

لە دیدارێکدا کە ھەریەک لە د.سۆران جەمال تاھیر ئەندامی مەکتەبی سیاسیی یەکێتیی نیشتیمانیی کوردستان و پۆڵاد شێخ جەنگی فەرماندەی ھێزەکانی دژە تێرۆر ئامادەی بوون، گفتوگۆ کرا لەبارەی دوایین پێشھات و گۆڕانکارییەکانی تایبەت بە دۆخی سیاسی و ئاڵنگارییە ئەمنییەکان و بەردەوامیی مەترسییەکانی داعش لە عێراق و ھەرێمی کوردستان و پتەوکردنی پەیوەندییەکان لەگەڵ بەریتانیا، بە تایبەت لە ڕووی ھاریکاریی سەربازییەوە.

ھاوسەرۆکان بۆچوون و سەرنجی خۆیان لەبارەی شانە نوستووەکانی داعش و جموجۆڵەکانیان و ڕێوشوێنەکانی ڕووبەڕووبوونەوەیان خستە ڕوو، جەختیشیان لەسەر کاری ھاوبەش و پێکەوەیی و ھەمئاھەنگیی نێوان ھێزەکانی پێشمەرگە و سوپای عێراق کردەوە بە پشتیوانیی ھێزەکانی ھاوپەیمانان بە تایبەتی لە کەرکوک و ناوچە دابڕێندراوەکان، کە بۆشایی ئەمنییان ھەیە.

ھاوسەرۆکان ئاماژەیان بۆ گرنگی و پێویستی بەردەوامی ھاریکارییە سەربازییەکان و ئەرکی ھاوپەیمانیی نێودەوڵەتی لە عێراق و ھەرێمی کوردستان کردەوە بۆ لەناوبردنی تەواوی چەکدارانی داعش و دوورخستنەوەی مەترسییەکانی تیرۆر و دابینکردنی سەقامگیریی ئەمنی و ئارامی بۆ ناوچەکە.

ھاوکات سوپاسی گەل و حکومەتی بەریتانیا و ھاوپەیمانیی نێودەوڵەتییان کرد بۆ پیشکەشکردنی یارمەتی و ھاوکاری و پێداویستیی سەربازی و پشتیوانییەکانیان بۆ عێراق و ھەرێمی کوردستان و بەردەوامی مەشق و ڕاھێنان بە ھێزەکانی پێشمەرگە.

لەبارەی چاکسازیی و یەکخستنی ھێزەکانی پێشمەرگە، ھاوسەرۆکان ئامادەیی و پشتیوانیی سەرۆکایەتیی یەکێتیی نیشتیمانیی کوردستانیان دووپاتکردەوە بەوجۆرەی کە بنەمای یەکسانی و ھاوسەنگی تێدا ڕەچاو بکرێت، خواستی یەکێتییان خستە ڕوو بۆ بوونی یەک ھێزی پێشمەرگە کە دوور بێت لە ھەموو دەستوەردانێک و ھەرێمی کوردستانیش ببێت بە خاوەن ھێزێکی نیشتیمانیی ڕێکخراو.

لە کۆتایی دیدارەکەدا ھەردوولا ھاوڕا بوون لەسەر دیاریکردنی پلان و بەرنامەیەکی گونجاو بۆ بەردەوامی کاری پێکەوەیی بۆ لەناوبردنی یەکجاریی شانە نوستووەکانی چەکدارانی داعش.

وەفدی میوانیش سوپاسی ڕۆڵ و قارەمانی و قوربانیدانی ھێزەکانی پێشمەرگەیان کرد لە شەڕی ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆردا.لەبارەی پەیوەندییەکانی ھەولێر و بەغدا و پێگەی ھەرێم لە ھاوکێشەکاندا، ھاوسەرۆکان جەختیان لە یەکڕیزی نیشتمانی و یەکھەڵوێستی کورد لە بەغدا کردەوە و ئاماژەیان بۆئەوەکرد پێکھێنانی ھاوپەیمانی کوردستان بۆ ھەڵبژاردنەکانی داھاتووی عێراق لەنێوان یەکێتی و بزووتنەوەی گۆڕان دەستپێک و ھەنگاوێکی گرنگ بوو بە ئاڕاستەی پاراستنی بەرژەوەندییە باڵاکانی گەلی کورد.

چەند سەرچاوەیەکی سعودی رایانگەیاندووە، ریاز قەدەغەکردنی حەج تاوتوێ دەکات لە زیارەتکارانی وڵاتانی دەرەوە، بەڵام تا ئێستا بڕیاری کۆتایی نەدراوە و ھۆکارەکەشی بۆ بڵاوبوونەوەی جۆرە جیاوازەکانی کۆرۆنا گەڕێنراوەتەوە.

بەر لە رێکارەکانی کۆرۆنا، ساڵانە زیاتر لە ٢ ملیۆن و ٥٠٠ ھەزار کەس دەچوونە سعودیە بۆ بەجێگەیاندنی فەریزەی حەج و داھاتەکەشی بۆ ئەو وڵاتە دەگەیشتە نزیکەی ١٢ ملیار دۆلار.

"محەمەد بن سەلمان" جێنشینی سعودیەش پلانی وابوو بۆ ساڵی ٢٠٢٠ ژمارەی عومرەکان و حاجیان بگەیەنێتە ١٥ ملیۆن و بۆ ساڵی ٢٠٣٠ بۆ ٣٠ ملیۆن زیادی بکات، بەڵام لە ئێستادا ئەو پلانانە بۆ پێشوازیکردن لە حاجیانی دەرەوەی وڵات راگیراوە و تەنھاش رێگە بەو حاجیانەی ناوخۆی سعودیە دەدرێت حەج بکەن، کە ڤاکسینی کۆرۆنایان وەرگرتووە یاخود بەر لە ٦ مانگ چاکبوونەتەوە، کۆتوبەندیش لەسەر تەمەنی حاجیانی ناوخۆ دادەنرێت.

(قاسم عەرەجی) ڕاوێژکاری ئاسایشی نیشتیمانی عێراق لە کۆبوونەوەی لەگەڵ ئەدمیڕاڵ (یواکیم ڕۆڵ) سەرۆک ئەرکانی ھێزەکانی ناتۆ ڕایگەیاند، بەغداد نایەوێت ھیچ ھێزێکی بیانی شەڕکەر لەسەر خاکەکەی بمێننەوە و تەنھا وەک ئەرکی ڕاوێژکاری پێویستی بەو ھێزانەیە.

(ئەعرەجی) ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، کشانەوەی ھێزە بیانییەکان یارمەتیدەر دەبێت بۆ پاراستنی سەقامگیری عێراق. وتیشی، ھاوپەیمانی نێودەوڵەتی پلانی نییە بۆ زیادکردنی ھێزەکانیان لە عێراق.

ڕاوێژکاری بازرگانی باڵیۆزخانەی چین لە بەغداد ڕایگەیاند، حکومەتی چین لەگەڵ حکومەت و بانکی ناوەندی عێراق، لە نزیکەوە کار بۆ بەگەڕخستنەوە ڕێککەوتنەکەی نێوانیان دەکەن، ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، سەرەڕای لێکەوتە نەرێنییەکانی ڤایرۆسی کۆرۆنا، چین گەورەترین کڕیاری نەوتی عێراقە.

ئاشکراشیکرد، قەبارەی ئاڵوگۆڕی بازرگانی ساڵانەی نێوان (چین و عێراق) گەیشتووەتە ٣٠ ملیار دۆلار، بەم نزیکانەش (چین) بەشداری دەکات لە بوژاندنەوەی ژێرخانی ئابوری عێراق لە کەرتی (کارەبا و ئاو و پەروەردە و پەیوەندییەکان)دا.

لە دیدارێکدا کە ھەریەک لە د. سۆران جەمال تاھیر ئەندامی مەکتەبی سیاسی و سەردار ھەرکی ئەندامی سەرکردایەتی و پۆڵاد شێخ جەنگی فەرماندەی ھێزەکانی دژەتیرۆر ئامادەی بوون، گفتوگۆیەکی جدی و ھەمەلایەنە کرا سەبارەت بە دوایین گۆڕانکارییەکانی عێراق و ھەرێمی کوردستان و ناوچەکە لە ڕووی سیاسی و ئەمنی و ئابووری و ڕێوشوێنەکانی بەھێزکردنی پەیوەندییەکانی نێوان ھەردوولا.

ھاوسەرۆکان جەختیان لە بەردەوامی ڕۆڵی ئەمریکا کردەوە بۆ یارمەتیدانی عێراق و ھەرێمی کوردستان لە سەرجەم بوارەکاندا، پێزانینی خۆشیان دەربڕی بۆ ئەو ڕۆڵە گرنگەی کە ئەمریکا ھەیبووە لە یارمەتیدان و پشتیوانیکردنی عێراق و ھەرێمی کوردستان بە تایبەت لە جەنگی دژەتیرۆردا، پێویستی بەردەوامبوون و ئەنجامدانی کاری ھاوبەشیان دووپاتکردەوە بە تایبەت بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی چەکدارانی داعش و لەناوبردنی شانە نوستووەکانیان لە وڵاتدا.

لە بەشێکی دیکەی دیدارەکەدا ھاوسەرۆکانی یەکێتیی ڕوانینی خۆیان لەبارەی دۆخی ئێستا و کێشە و قەیرانەکان و ڕێوشوێنەکانی چارەسەرکردنی کێشەکان و زاڵبوون بەسەر ئاڵنگارییە سیاسی و ئەمنییەکانیان بۆ وەفدی ئەمریکا خستە ڕوو.
جەختیشیان لە ھەڵوێستی نەگۆڕی یەکێتیی نیشتیمانیی کوردستان کردەوە بۆ یەکڕیزی و تەبایی نێوان لایەنە سیاسییەکانی ھەرێمی کوردستان و نەھێشتنی ناکۆکی و گرژییە سیاسییەکان و بە فاکتەرێکی گرنگیان دانا بۆ برەودان بە پڕۆسەی سیاسی بەھێزی پێگەی کورد لە بەغدا، لەو ڕووەشەوە پێکھێنانی بەرەیەکی نیشتیمانی فراوانیان بە گرنگ زانی بۆ یەکگوتاری و یەکھەڵوێستی لەبارەی ئەو بابەتانەی ڕەھەندی نەتەوەیی و نیشتیمانییان ھەیە .

لە بارەی پەیوەندییەکانی نێوان ھەرێم و بەغدا، ھاوسەرۆکان دووپاتیان کردەوە کە گرتنەبەری زمانی دیالۆگ و لێکتێگەیشتنی ھاوبەش و پەنابردن بۆ دەستوور تاکە ڕێگەی چارەسەرکردنی کێشە ھەڵپەسێردراوەکانە لە نێوان ‌حکومەتی ھەرێم و حکومەتی فیدراڵ بە تایبەت کێشەی ناوچە دابڕێندراوەکان کە ئێستا بەھۆی ھەڕەشەکانی داعشەوە ھاووڵاتییانی ئەو ناوچانە ژیانیان لە مەترسیدایە.

سەبارەت بە ھەڵبژاردنەکانی داھاتووی عێراق، ھاوسەرۆکان تەئکیدیان کردەوە لە ئەنجامدانی ھەڵبژاردنێکی پاک و بێگەرد دوور لە دەستتێوەردان.

وەفدەکەی ئەمریکاش جەختیان کردەوە لە سەر بەردەوامیی ئەرکەکەیان لە عێراق و ھەرێمی کوردستان و پابەندبوونی وڵاتەکەشیان بۆ پشتیوانیکردنی ئارامی و ئاسایشی ھەرێمی کوردستان و عێراق و بەگژداچوونەوەی تیرۆر و بەھێزکردنی ئابووری و بەردەوامی کاری پێکەوەیی لە چوارچێوەی بەردەوامی گفتوگۆکانی نێوان ھەردولا لە تەواوی بوارەکاندا.

لە دانیشتنی پەرلەمانی کوردستاندا گفتوگۆ لە بارەی چەند پێشنیازەیاسایەک کرا کە تایبەتە بە پاراستنی بەڵگەنامە ئەرشیفییەکانی کوردستان، لەگەڵ خوێندنەوەی دووەم بۆ پڕۆژەیاسای وەزارەتی کارەبا.
بڕیاریشە دوای تاوتوێ کردنی بڕگە و خاڵە پێشنیازکراوەکانی ئەو پڕۆژەیاسایە، لە دانیشتنی داھاتووی پەرلەماندا بخرێتە دەنگدانەوە و ببێتە یاسا.

ڕۆژنامەی گاردیانی بەریتانی ئاشکرایکردووە، ھاوکات لەگەڵ بانگەشەکانی (بەشار ئەسەد) بۆ ھەڵبژاردن، حکومەتی ڕیاز پەیوەندییەکانی لەگەڵ دیمەشق ئاسایی دەکاتەوە و (خالید حەمیدان) سەرۆکی دەزگای ھەواڵگری سعودیە، بە نھێنی سەردانی دیمەشقی کردووە و چاوی بە (عەلی مەملوک) ھاوتا سورییەکەی کەوتووە.

ڕۆژنامەکە بڵاویکردووەتەوە، پەیوەندییەکانی حکومەتی دیمەشق بە حزبوڵای لوبنانی و بوونی سەربازگەکانی ئێران لەو وڵاتە، تەوەری کۆبوونەوەکانی نێوان (حەمیدان و مەملوک) بوون، بەڵام تا ئێستا ھیچ سەرچاوەیەکی ڕەسمی لە حکومەتی (ریاز و دیمەشق)، زانیارییەکەی پشتڕاست نەکردووەتەوە.

بە پێی زانیارییەکان ئامانج لە سەردانەکەی نێچیرڤان بارزانی بۆ سلێمانی گفتوگۆکردنە لە بارەی پرسی دەستوری ھەرێمی کوردستان و ھەڵبژاردنی پێشوەختی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق.