هەواڵەکان
بە پێی ڕاگەیەندراوێکی وەزارەتی تەندروستی، لە ماوەی ٢٤ سەعاتی ڕابردوو لە ھەرێمی کوردستان ٧١٧ کەسی تر تووشی ڤایرۆسی کۆرۆنا بوون و ٩ تووشبووی تری کۆرۆنا گیانیان لە دەستدا و ١٠٥١ تووشبووی تری ڤایرۆسەکە چاکبوونەتەوە.
بەرھەمی گەنمی جوتیارانی کورد لە کۆبانێ، لە لایەن سوپای تورکیا و گروپە چەکدارەکانەوە دەستوتێنرێن، جوتیارانیش دەڵێن، تورکیا بە گرتنەوەی ئاوی فورات و سوتاندنی بەرھەمی گەنم و جۆ، پلانی ھەیە بۆ تینوکردن و بڵاوکردنەوەی برسیەتی لە ڕۆژئاڤای کوردستان.
(عەبدولکەریم عومەر) ھاوسەرۆکی فەرمانگەی پەیوەندییەکانی دەرەوەی خۆبەڕێوەبەری لایەنی ھەرێمی تۆمەتبار دەکات بە پشتیوانی دارایی داعش و دەڵێت، داعش و گروپە تیرۆریستییەکانی تر لە سوریا توانا داراییەکانیان وشک نەکراوە و لە لایەن وڵاتێکی ھەرێمییەوە کۆمەک دەکرێن.
لیوا تەحسین خەفاجی وتەبێژی فەرماندەیی ئۆپراسیۆنە ھاوبەشەکانی عێراق ڕایگەیاند، ڕێککەوتنەکە وەک خۆی بەڕێوەدەچێت و ھەوڵەکانیش بەردەوامە لە نێوان ھەرێم و بەغداد بۆ دووبارە گەڕاندنەوەی ژیان بۆ شەنگال.
محەمەد شەبەکی ئەندامی لیژنەی دارایی لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، ڕایگەیاند: پاش دیراسەکردنی لەلایەن ھەردوو وەزارەتی پلاندانان و دارایی، بڕی قەرزکردن لەسەر ئاستی ناوخۆ و دەرەوە لە بودجەی گشتی ساڵی ٢٠٢١ دیاریکراوە.
وتیشی: ھەرچەندە چەند کوتەلەیەکی ئەنجومەنی نوێنەران دژی بڕیارەکەن، لەگەڵ ئەوەشدا ڕێککەوتن لەسەر ئەوە کراوە، عێراق لە ئێستادا پێویستی بەو جۆرە قەرزانە ھەیە.
پێشتریش، ھەیسەم جبوری سەرۆکی لیژنەی دارایی لە ئەنجومەنی نوێنەران، ڕایگەیاندبوو: کۆی قەرزە دەرەکییەکان لە بودجەی ساڵی ٢٠٢١دا وەک ڕێژە زیاتر لە ٢ ملیار دۆلارە، بەڵام لە بنەڕەتدا قەرزەکە نزیکەی ٣٥٠ ملیۆن دۆلارە، قەرزی ناوخۆییش لە ٥ ترلیۆن دینار تێناپەڕێت.
باڵیۆزخانەی چین لە بەغداد، ڕایگەیاند: ڕێگە بە کارمەندانی دوو کۆمپانیای چینی لە عێراق نادرێت سەردانی وڵاتەکەیان بکەن، پاش ئەوەی لە ماوەی ڕابردوودا ١٤ کارمەند لە کاتی گەڕانەوەیان بۆ چین، تووشی ڤایرۆسی کۆرۆنا ببوون. ڕۆژی ھەینیش، دەستەی فڕۆکەوانی چینی، بۆ ماوەی دوو ھەفتە، گەشتە ئاسمانییەکانی لە بەغدادەوە بۆ شاری گوانزۆ، ڕاگرت.
دوابەدوای کۆنتڕۆڵکردنی تەواوی ڤایرۆسی کۆرۆنا لە مانگی ئاداری ڕابردوودا، حکومەتی چین سەرجەم ڕێوشوێن و ڕێکارە توندەکانی تایبەت بە خۆپارێزی لە ڤایرۆسەکە ھەڵگرت و بە شێوەیەکی قۆناغ بە قۆناغیش گەشتە ئاسمانییەکانی لە ناوخۆ و دەرەوە ئاسایی کردەوە.
پەیامنێری کوردسات نیوز لە زاخۆ ڕایگەیاند، ئێوارەی ئەمڕۆ تۆپخانەکانی تورکیا بە چڕی گوندی کەشانیان لە ناحیەی باتیفا تۆپباران کرد و ترس و دڵەڕاوکێیان لای دانیشتوانی سنوورەکە دروست کردووە.
ئاماژەی بەوەشکرد، ھەر ئەمڕۆ سوپای تورکیا پەلاماری چیای "خام تیر"یاندا لە ناحیەی باتیفای سەر بە قەزای زاخۆ و بەھۆیەوە شەڕ و پێکدادان لە نێوان سوپای تورکیا و گەریلاکانی پارتی کرێکارانی کوردستان "پەکەکە" ڕوویدا.
لیژنە ھاوبەشەکانی قائیمقامییەتی سلێمانی لە درێژەی ھەڵمەتەکانی گەڕان و پشکنینی خواردن و خواردنەوە لە دوکان و بازاڕو شوێنە گشتییەکان، دەستیان بەسەر بڕێک خواردن و خواردنەوەی خراپ و ماوە بەسەرچوودا گرت و پسوڵەی سەرپێچیان بۆ خاوەن شوێنەکان کرد.
ھەروەھا بەھۆی پابەندنەبوون بە مەرج و ڕێنماییە تەندروستیی و ڤێتێرنەرییەکان و دانانی خواردن و خواردنەوە لە شوێنی گەرم، ١٢ شوێنیان داخست.
ھەروەھا لیژنەکانی قائیمقامیەتی سلێمانی ھۆشداری بە کارگەکانی ئاو، کۆگاکان، مارکێت و دوکاندارەکان دەدەن و ھەر شوێنێک خواردن و خواردنەوە لە شوێنی پلەی گەرمی بەرز و بەر تیشکی خۆر دابنێت، دادەخرێت و خاوەنەکەشی ڕووبەڕووی ڕێکاری یاسایی دەکرێتەوە.
ويقولون إن السويد هذه، تعد واحدة من البلدان التي يتمتع مواطنوها والمهاجرون اليها، بسقوف عالية من الحرية، التي تبيح للفرد منهم فعل ما يشاء، من دون أن يقول له أحد على عينك حاجب، وقد تكون مثل هذه السقوف العالية، هي التي شجعت غير السويديين إلى القيام بسلوكيات غير منضبطة، ومخلة ومسيئة وشائنة وبموافقة السلطات الحاكمة، ولعل العقود الخمسة، التي قضاها ملكهم كارل السادس عشر.
لم تعطه الحكمة الكافية التي تجعله قادرا على التمييز بين فعل سيئ وآخر طبيعي، تكون أرض مملكته ساحة له، مما قد يخلق لهم مشكلات كبيرة، لا سيما أن لهم حدودا مع روسيا، التي ما زالت تثير رعبهم وتهدد مصالحهم، خصوصا أن لروسيا علاقات وثيقة ومتينة مع بلدان الشرق الاوسط ومعروف أن اغلب هذه الدول تدين بالاسلام.
لذلك أقول إن ما ارتكبه أحد المعتوهين العراقيين الذي فر من العراق بعد الكثير من الافعال السيئة بحق عراقيين آخرين، وعندما وصل إلى بلاد السويد، استغل تلك الحرية ليرتكب واحدة من اكبر الجرائم، عندما أقدم على حرق القرآن الكريم، تلك الجريمة البشعة، التي اهتز لها العالم اجمع، وليس فقط العالم الاسلامي.
ولقد اختلف المفسرون في تفسير ارتكاب هذه الجريمة، فقد عزاها بعضهم إلى وجود اضطراب نفسي لدى هذا الشخص، وآخرون قالوا إنها محاولة للفت الانظار والطشة، وفريق آخر ذهب إلى أنه يريد الحصول على اللجوء هناك، وبصرف النظر عن الأسباب الدافعة لارتكاب الجريمة، فإن القضية ترتبط بموافقة الحكومة السويدية على القيام بالفعل، وهذا الأمر بحد ذاته هو الذي استفز مشاعر المسلمين.
فكانت ردود الفعل شديدة جدا، وغير متوقعة، تقدمها رد الفعل العراقي، فهو الأقوى على الاطلاق بين مواقف البلدان كافة، ورد الفعل العراقي هذا توزع بالقوة نفسها، بين السلطات التنفيذية والتشريعية، والجماهير والمؤسسات الدينية والاعلام، وجميع الفعاليات، فكانت الرسالة قوية وذات اثر سريع، وصلت إلى حكومة السويد التي بادرت إلى الاعتذار، وإن كان هذا الاعتذار غير كاف.
فالمطلوب هو أن يلقى هذا المعتوه عقابه الذي يستحقه أولا، وألا يبقى هذا البلد (السويد) مصدرا للاساءة للمسلمين، كما أن رسالة العراق وصلت إلى انطونيو غوتيريش الامين العام للامم المتحدة، الذي أكد بقوة أنه سيرد على الرسالة وبما يتلاءم وخطورة الحدث.
ولهذا كله أعتقد أن ما فعله “موميكا المعتوه” والرد العراقي شديد اللهجة، سيدفع السويد إلى إعادة النظر بقوانينها وسياساتها فهي أحوج إلى الاستقرار مع وجود جالية عربية ومسلمة كبيرة في أراضيها قد تهدد امنها بالاضطراب، فضلا عن الكثير من مصالحها المرتبطة بالدول العربية والإسلامية، وهذه هي اليد التي تؤلم السويد (المصالح الاقتصادية)، لو قرر العرب والمسلمون الإمساك بها.
لە راگەیەندراوێکی بەرێوەبەرایەتی پۆلیسی سلێمانی ھاتووە، پاش ئەوەی دوێنێ ٥ی ئایاری ٢٠٢١ کچێک لەسەر پردی وڵوبەی شاری سلێمانی خۆی ھەڵدایە خوارەوەو گیانی لەدەستدا و ناسنامەکەی نادیاربوو، دوابەدوای رووداوەکە بەدواداچوون بۆ ئاشکراکردنی ناسنامەی قوربانییەکە و ھۆکاری رووداوەکە دەستیپێکرد.
پۆلیسی سلێمانی رایگەیاندووە، دوای لێکۆڵینەوەکانی پۆلیس، ئێوارەی ھەمان ڕۆژ توانرا ناسنامەی کچەکە ئاشکرا بکرێت و کەسوکاری بدۆزرێتەوە، دەرکەوت کچەکە ناوی (م، ڕ، م) و لەدایکبووی ساڵی ٢٠٠١ و پیشەی خوێندکارەو دانیشتوی گەڕەکی ھوانەی شاری سلێمانییە.
راشیگەیاندووە، کچەکە سەرلەبەیانی دوێنێ بەمەبەستی چونی بۆ خولێک لەگەڵ براکەیدا لەماڵ چووەتە دەرەوە و پاش جیابونەوەی لەبراکەی چووەتە سەر پردی وڵوبەو خۆی ھەڵداوەتە خوارەوە و بەوھۆیەوە گیانی لەدەستداوە.
رونیشکردووەتەوە، لێکۆڵینەوەکانی پۆلیس بۆ ئاشکراکردنی ھۆکاری رووداوەکە بەردەوامە و لەلایەن بنکەی پۆلیسی سەیوانەوە پەڕاوی لێکۆڵینەوە بۆ روداوەکە کراوەتەوە.
بەپێی نوێترین ئاماری وەزارەتی تەندروستی ھندستان، لە ٢٤ سەعاتی رابردوودا ٤١٢ ھەزار و ٢٦٢ کەسی تر توشی کۆرۆنا بون و سێ ھەزار و ٩٨٠ توشبووی ڤایرۆسەکەش گیانیان لەدەستداوە.
بەو شێوەیەش کۆی گشتی ژمارەی توشبووانی کۆرۆنا لە ھندستان ٢١ ملیۆنی تێپەڕاندوە و کۆی گشتی گیانلەدەستدانیش بە کۆرۆنا لەو وڵاتە بۆ ٢٣٠ ھەزار و ١٦٨ بەرز بووەتەوە.
بە وتەی لێپرسراوانی تەندروستی ھندستانیش، ئەوەی لە ئێستادا کێشەی گەورەی بۆ دانیشتوانی ئەو وڵاتەکە دروستکردوە، کەمبونەوەی ئۆکسجینە، کە بەھۆی نەمانی لە نەخۆشخانەکاندا لە بازاڕی رەشدا بە نرخێکی زۆر گران مامەڵەی پێوە دەکرێت.
یەحیا رەسوڵ وتەبێژی فەرماندەی گشتی ھێزە چەکدارەکانی عێراق رایگەیاند، پشتبەستوو بە زانیاری ھەواڵگری و بەسەرپەرشتی و رێنمایی فەرماندەی گشتی ھێزە چەکدارەکان، ھێزە ئەمنییەکان بەردەوامن لە راوەدونانی پاشماوەکانی داعش و گروپە چەکدارە نایاساییەکان لە عێراقدا.
رونیشیکردەوە، ھێزە ئەمنییەکانی عێراق بە توندی کاردانەوەیان لەبەرامبەر ھێرش و پەلاماری گروپە چەکدارەکان بۆ سەر بنکە سەربازییەکان دەبێت.
وتیشی، لێکۆڵینەوە و بەدواداچوونەکانیان بەردەوام دەبێت بەمەبەستی ئاشکراکردنی ئەو گروپانەی بنکە سەربازییەکانی عێراق دەکەنە ئامانج.
بەھمەن مورادنیا پارێزگاری سنە رایگەیاند، ئەنجومەنی باڵای بەرژەوەندییەکانی ئێران شارەکانی بانە و مەریوانی لەپارێزگای سنە وەک ناوچەی ئازادی بازرگانیی و پیشەسازیی پەسەندکردوە.
وتیشی، ئەو بڕیارە کاریگەرییەکی زۆری دەبێت لەسەر دابەزاندنی رێژەی بێکاری و نەمانی دیاردەی کۆڵبەری و بەرزکردنەوەی ئاستی ئاڵوگۆڕی بازرگانی لەنێوان ئێران و ھەرێمی کوردستان.
ھاوکات پارێزگارەکانی ئیلام و کراماشانیش ئاماژەیان بەوە کردوە، قەسری شیرین لە پارێزگای کرماشان و شاری میھرانیش لە پارێزگای ئیلام بە ھەمان شێوە لەلایەن ئەنجومەنی باڵای بەرژەوەندییەکانی ئێرانەوە وەک ناوچەی ئازادی بازرگانیی و پیشەسازیی پەسەندکراون.
پێشتریش ئەم بڕیارە لە پەرلەمانی ئێران پەسەندکرابوو، بەڵام ناوەندنی پاراستنی دەستور پەسەندی نەکردبوو، دواتر ئەنجومەنی باڵای بەرژەوەندی ئێران ئەو پرسەی یەکلایی کردەوە و پەسەندیکرد.
سەعید نمەکی وەزیری تەندروستی ئێران رایگەیاند، لە ھەندێک لە پارێزگاکانی ئێران حاڵەتی توشبوون بە کۆرۆنای ھندی تۆمار کراوە، ئەمەش رەوشی ئێران لە رووی ئامارەکانی کۆرۆناوە خراپتر دەکات، چونکە ئەو جۆرەی کۆرۆنا مەترسیدارترینە.
ئاماژەی بۆ ئەوەشکردوە، ئەو حاڵەتانە ١٠یان لە کۆمەڵگەیەک لە پارێزگای ئازربیجانی خۆرئاوا تۆمارکراوە کە لەلایەن ژمارەیەک ھندییەوە بەڕێوەدەبرێت، لە پارێزگای یەزدیش حاڵەتێکی توشبوون بە کۆرۆنای ھندی تۆمار کراوە و لە پارێزگای قومیش ٣ حاڵەتی توشبوون ھەیە.
وەزیری تەندروستی ئێران ئاشکراشیکردوە، جگە لە کۆڤید ١٩، تا ئێستا کۆرۆنای بەریتانی و ھندی و کۆرۆنای ئەفریقای باشوریش لە ئێران تۆمارکراوە.
سەرچاوەیەکی ئەمنی ئاشکرایکردوە، دوای ئەوەی پۆستەرێک لەبەردەم مەزارگەی ئەبو حەنیفە نوعمان لە ناوچەی ئەعزەمیەی بەغداد ھەڵواسراوە کە وێنەی رابەرانی ئێران رۆحەڵا خومێنی و عەلی خامنەیی و قاسم سولەیمانی و ئەبو مەھدی موھەندیسی لەسەر بوە، مستەفا کازمی فەرمانی کردوە ئەو پۆستەرە لاببرێت، لەدوای فەرمانەکەی کازمیش دەستبەجێ ئەو پۆستەرە لێکراوەتەوە.
ئەو سەرچاوەیە ئاماژەی بۆ ئەوەشکردوە، ئاشکرا نیە کێ ئەو پۆستەرەی لەو ناوچەیەدا داناوە کە زۆرینەیان سوننەن .
محەمەد شوکری سەرۆکی دەستەی وەبەرھێنانی ھەرێمی کوردستان تایبەت بە کوردسات نیوز رایگەیاند، بۆ وەرگرتنەوەی قیستی یەکەکانی نیشتەجێبوون، دوو بژاردەیان خستووەتە بەردەم خاوەنی پرۆژەکان.
وتیشی، گشتاندنێکیان ئامادەکردووە و ئاراستەی بەڕێوەبەرایەتی وەبەرھێنانی پارێزگاکانی دەکەن بۆ چارەسەرکردنی کێشەی قیستی یەکەکانی نیشتەجێبوون دوای بەرزبوونەوەی نرخی دۆلار.
لەبارەی دوو بژاردەکەوە، ئاماژەی بەوەکرد، یەکێکیان ئەوەیە قیستەکان درێژبکرێنەوە و بە نرخی دۆلاری پێشوو ھەژمار بکرێت، واتە ئەو بڕەی ئێستا بۆ نرخی دۆلار زیاد بووە، بخرێتە دوا قیست و وەربگیرێت، بەوەش ماوەی قیستەکان درێژبکرێنەوە، بژاردەی دووەمیش ئەوەیە ١٠٠ دۆلار بە نرخی ١٢٠ بۆ ١٣٠ ھەزار دینار دیاری بکرێت.
سەرۆکی دەستەی وەبەرھێنانی ھەرێمی کوردستان ئاماژەی بەوەشکرد، پێویستە لەماوەیەکی دیاریکراودا بەڕێوەبەرایەتییەکانی وەبەرھێنان ئەو پرسە یەکلایی بکەنەوە، ھەر وەبەرھێنەرێکیش پابەند نەبێت لێپێچینەوەی لەگەڵدا دەکرێت.