هەواڵەکان
(چاک شومەر) سەرۆکی دیموکراتەکان لە کۆنگرێسی ئەمریکا ڕایگەیاند، (جۆو بایدن) دەبێتە یەکەم سەرۆکی ئەمریکا کە بە ڕەسمی دانبنێت بە کۆمەڵکوژیی ئەرمنەکان وەک تاوانێکی جینۆساید، دەشڵێت سبەینێ ئەمریکا دان بەو ڕاستیەیدا دەنێت و ساڵیادی ئەو جینۆسایدە دەکاتەوە.
ساڵی (٢٠١٩)ش کۆنگرێس، بڕیارێکی بۆ بە جینۆساید ناساندنی کۆمەڵکوژی ئەرمەنەکان پەسەندکرد.
(یەحیا ڕەسوڵ) وتەبێژی فەرماندەی گشتی ھێزە چەکدارەکانی عێراق ڕایگەیاند، تا ئێستا کەمتر لە (٤) ھەزار خێزانی ئاوارە بۆ قەزای شەنگاڵ و ناحیەی زومماری سەر بە پارێزگای نەینەوا گەڕاونەتەوە.
وەزارەتی کۆچ و کۆچبەرانی عێراقیش دەڵێت، تا ئێستا ڕەوشی ئەمنی ناوچە ڕزگارکراوەکان ڕێگرن لە بەردەم گەڕانەوەی ئاوارەکان.
ئاماژەی بۆ ئەوەشکردووە، پێشنیازیان بۆ کەمپی ئاوارەکانی ھەرێمی کوردستان کردووە، لە سەر خواستی خۆیان دەتوانن کەمپەکان بەجێبھێڵن و بچنە ناوچەیەکی تر، تا ڕەوشی ئەمنی لە ناوچەکانی خۆیان ئاسایی دەبێتەوە.
وەزارەتی کۆچ و کۆچبەرانی عێراق ڕاشیگەیاند، تا ئێستا (٣٩) ھەزار خێزانی پارێزگاکانی باشور و ناوەڕاست، لە کەمپەکانی ھەرێمی کوردستان ماون.
(حەسەن کەعەبی) جێگری یەکەمی سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەران ڕایگەیاند، ئەنجومەنی نوێنەران دەست لە کاروبارەکانی بانکی ناوەندی بۆ دابەزاندنی بەھای دۆلار وەرنادات، و ڕای گشتیش کاریگەری ئەوتۆی لەسەر ئەو سیاسەتە نابێت، بەڵام لە بەرامبەردا پێویستە حکومەت میکانزمی نوێ بگرێتەبەر بۆ چارەسەرکردنی ئەو گرفتانەی بەھۆی دابەزینی بەھای دینارەوە سەریانھەڵداوە، بە تایبەتی بەرزبوونەوەی نرخی خۆراک.
(حەسەن کەعەبی) وتیشی، دەستەی سەرۆکایەتی ئەنجومەنی نوێنەران، پشتیوانی ھیچ پڕۆژەیەک ناکات بۆ دووبارە ھەموارکردنەوەی یاسای ھەڵبژاردن، بە پێچەوانەوە ڕەتیشیناکاتەوە.
فەرماندەیی ناوەندی ھێزەکانی ئەمریکا ڕایگەیاند، لە ماوەی چەند ڕۆژی داھاتوودا سیستمی بەرگری ئاسمانیی پاتریۆت لە عێراق ئامادە دەبێت و چیتر لە بەرامبەر ئەو ھێرشانە بێدەنگ نابن کە دەکرێنە سەر ھێزەکانیان و ناوەندە دیپلۆماتییەکانی ئەمریکا لە عێراق.
ئاماژەی بەوەشکردووە، حکومەتی عێراق ھەست بە سوود و گرنگی ھێزی ئەمریکا دەکات لە وڵاتەکەیدا و بە مەبەستی پاراستنی ناوەندە دیبالۆماسییەکان و ھێزەکانیشیان پەیوەندییان لەگەڵ حکومەت و ھەواڵگری عێراق ھەیە.
جەختیشیکردەوە، سەرجەم ئەو ھێرشانە بە کردەوەی تیرۆریستی ھەژمار دەکەن، بۆیە بڕیاریانداوە سیستمی بەرگری ئاسمانیی پاتریۆت لە عێراق جێگیر بکەن.
لە قامیشلۆ شەڕ و پێکدادانەکانی ئاسایشی ڕۆژئاڤا و چەکدارانی بەرگری نیشتیمانی سەر بە حکومەتی سوریا بەردەوامە و تا ئێستا ژمارەیەک کەس کوژراون و برینداربوون، (حایس جریانە) سەرۆک ھۆزی (بەنی سەعب)یش، کە گەورەترین ھۆزی عەرەبە لە ناوچەکە و بەشداری کۆبوونەوەکانی ئاگربەست بووە، بەرەبەیانی ڕۆژی ھەینی لەلایەن ژمارەیەک چەکداری نەناسراوەوە کوژرا.
(کێنیز مەکێنزی) فەرماندەی فەرماندەیی ناوەندیی ھێزەکانی ئەمریکایش ڕایگەیاند، ئەوەی لە دەستیان بێت دەیکەن بۆ ھێورکردنەوەی ڕەوشی قامیشلۆ.
وتیشی، ھێزەکانی سەر بە سوپای سوریا ھەوڵیانداوە ھەڵبکوتنە سەر کێڵگە نەوتییەکان کە سەرچاوەی داھاتی ھەسەدەن، بەڵام ئەمریکا دەستپێشخەری بە پەلەی نابێت.
بە پێی ڕاگەیەنراوێکی سەرۆکایەتی دەستەی حەشدی شەعبی، لە ھیچ دۆخێکدا بڕیار نییە بۆ ھەڵوەشاندنەوەی ھێزەکانی حەشدی سەعبی و بە ھیچ شێوەیەکیش چەک ڕادەست ناکەن، چونکە ئێستا بەشێکن لە سوپای عێراق و ھێزەکانی بە پێی یاسا ڕێکخراوە.
ڕاشیگەیاندووە، حەشدی شەعبی ڕۆڵی دەبێت لە دانوستانەکانی نێوان (تاران و سعودیە) بە نێوەندگیری بەغداد، بەڵام ڕێگە نادەن عێراق ببێتە بەشێک لە ڕێککەوتنی نێوان ئەو دوو وڵاتە.
وەزارەتی تەندروستی عێراق لە راگەیەنراوێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، حەسەن تەمیمی وەزیری تەندروستی تەئکیدیی کردووەتەوە، لەگەڵ کۆمپانیای فایزەر گرێبەستکراوە بۆ دابینکردنی ٤ ملیۆن و ٥٠٠ ھەزار دۆزی تری ڤاکسینی کۆرۆنا.
رونیشیکردووەتەوە، لە عێراق سێ جۆری ڤاکسین لەلایەن وەزارەتی تەندروستییەوە پشتیان پێبەستراوە، ئەوانیش بریتین لە فایزەر و ئەسترازینیکا و سینۆفارم.
شادیە حسێن بەرێوەبەری گشتی کشتوکاڵی گەرمیان رایگەیاند، بەھۆی کەمی رێژەی باران بارین لە وەرزی زستانی ئەمساڵ، ١٦٠ ھەزار دۆنم زەوی لە سنووری ئیدارەی گەرمیان توشی زیان بووە.
وتیشی، لە سنوری ئیدارەی گەرمیان٦١١ ھەزار سەر مەڕ و ١٣٦ ھەزار بزن و ١٠ھەزار ڕەشەوڵاخ و دوو ھەزار گامێش ھەیە و کەمی باران بارین کاریگەری راستەوخۆی لەسەر لەوەڕگا و خۆراکیان ھەبووە.
رونیشیکردەوە، بۆ چارەسەرکردنی گرفتی وشکەساڵی راپۆرتی خۆیان ئاراستەی وەزارەتی کشتوکاڵ و سەرچاوەکانی ئاوی ھەرێم کردوە و داوایان کردوە بودجەی تایبەت بۆ گەرمیان دابنرێت و بۆ وەرزی دووەمی چاندنیش بنەتۆ بۆ ئەو جوتیارانە دابین بکرێ، کە بەھۆی وشکە ساڵییەوە زەرەرمەندبوون.
وەزارەتی کارەبای عێراق بڵاویکردەوە، بڕیارە ھەفتەی داھاتوو ماجید حەنتوش وەزیری کارەبای عێراق سەردانی تاران بکات و لەگەڵ لێپرسراوانی ئێران چەند رێککەوتنێک لەبواری وزەدا ئیمزا بکات.
روونیشیکردەوە، تەوەری سەرەکی سەردانەکەی وەزیرانی کارەبای عێراق بۆ تاران، دابینکردنی غازە لەلایەن ئێرانەوە، بۆ وێستگەکانی کارەبا لە عێراقدا.
پێشتر و لەمانگی ئاداری رابردوودا، وەزارەتی کارەبای عێراق رایگەیاندبوو، پێویستیان بە دابینکردنی غازی زیاترەو بۆئەو مەبەستەش حکومەتی ئێرانیان لەم پرسە ئاگادار کردووەتەوە.
دڵشاد مستەفا سەرۆکی کۆمەڵەی کێڵگە پەلەوەرییەکانی سلێمانی بە کوردستان نیوزی راگەیاند، بەھۆی دابەزینی بەھای دیناری عێراقی بەرامبەر دۆلاری ئەمریکی ئالیک و غاز و جوجک و پێداویستی تری کێڵگە پەلەوەرییەکان لە ٣٠% زیادی کردووە و کاتێک نرخی مریشک گەیشتە نزیکەی چوار ھەزار دینار نرخێکی ئاسایی بوو بۆ کێڵگەکان، بەڵام لە ئێستادا نرخی مریشک لە بازاڕەکان بۆ دوو ھەزار دینار دابەزیوە، خاوەن کێڵگەکان لە زەرەردان چونکە نرخی یەک کیلۆ مریشک دوو ھەزار و ٥٠٠ لەسەر خۆیان دەکەوێت.
ئاماژەی بەوەشکرد، ساڵانە نزیکەی ١٣٠ ھەزار تۆن مریشک دەخرێتە بازاڕەکان و زۆرترینیان بۆ ناوەڕاست و باشووری عێراق رەوانە کراوە، بەڵام لە ئێستادا کە بەھای پێداویستییەکان لەسەر خاوەن کێڵەگەکان زیادی کردووە، حکومەتیش رێگری دەکات لە ناردنی مریشک بۆ پارێزگاکانی عێراق.
سەرۆکی کۆمەڵەی کێڵگە پەلەوەرییەکان داوا لە حکومەتی ھەرێم لە بڕی رێگریکردن با پشتگیری لە کەرتی پەلەوەر بکات.
کۆشکی سپی لە راگەیەنراوێکدا بڵاویکردەوە، بایدن لە پەیوەندییەکەدا جەختیکردووەتەوە لەسەر گرنگی پەیوەندیی دوو قۆڵی بونیادنەر، کە بوارەکانی ھەماھەنگی فراوان و ئیدارەدانی کارای ناکۆکییەکان بگرێتەوە.
رونیشیکردووەتەوە، ھەردوو سەرۆک رێککەوتوون لەسەر ئەنجامدانی کۆبوونەوەیەکی دوو قۆڵی لە پەراوێزی لوتکەی ناتۆ، کە بڕیارە لە مانگی حوزەیراندا بەڕێوەبچێت .
ھاوکات ئاژانسی بلومبێرگ بڵاویکردەوە، لە پەیوەندییەکەدا بایدن بە ئەردۆغانی وتووە سورە لەسەر داننان بە کۆمەڵکوژی ئەرمەنەکان.
بەرپرسانی ئەمریکا بە ئاژانسەکەیان وتووە، بایدن رۆژی شەممە راگەیەنراوێک لەیادی کۆمەڵکوژی ئەرمەنەکان بڵاودەکاتەوە و دەستەواژەی جینۆساید بۆ کۆمەڵکوژی ئەرمەنەکان بەکاردەھێنێت.
ناکۆکی گەورەی خستۆتە ناو حزبەکەی خۆشیەوە، نەک کۆنگرێس و دامەزراوەکانی دەوڵەت.
ترەمپ بوو بە رووداوێکی دەگمەن لە مێژووی سیاسی ئەمریکاو مێژووی سەرۆکەکانی ئەمریکا.
ئەم رووداوە رەوتی پۆپۆلیست لە جیھاندا زیاتر پەرەپێدەدات. ماوەی دووسەدساڵە کۆنگرێسی ئەمریکا تووشی پەلاماری لەو جۆرە نەبوەتەوە. سەرەتای ساڵی ۱۸۱٤ لەلایەن بەریتانیای عوزماوە داگیرکراو سوتێنرا.
کونگرێس ساڵی ۱۷۸۹ دامەزراوە
لە ھەردوو نوێنەران و ئەنجومەنی پیران پێک ھاتووە.
٥۳٥ ئەندامی ھەیە، ۱٠٠ سینات و ٤۳٥ ئەندام.
کۆنگرێس دڵی دەوڵەت و ھەیبەتی باڵای مێژووی سیاسی ئەمریکایە. جگە لە یاسا دانان
گرنگترین کارەکانی دامەزراندنی حاکمی مەحکەمەی باڵاو مەحکەمەی فیدراڵیشە. لەگەڵ پەسەندکردنی پەیماننامە نێودەوڵەتییەکان.
ئەمریکا بەم رووداوە تووشی بومەلەرزەیەکی ناوخۆیی بووەتەوە. ترەمپ توشی دادگایی کردن دەبێتەوە.
لەناو پارتەکەی خۆشیەوە لایەنگیری دادگایی کردنی بۆ دروست دەبێت.
ئەو پەیوەندیەشمان ھەمیشە بۆ خێری یەکێتی و دۆست و ھەڤاڵان بوو، بەیەکەوە زۆر کێشە و ناخۆشی و ناکۆکیمان چارەسەرکرد.
