هەواڵەکان
ئیسرائیل و سوریا لە چەند رۆژی رابردوودا گفتوگۆی نهێنییان ئەنجامداوە و باسیان لە بەشداریكردنی دیمەشق كردووە لە رێككەوتنی ئیبراهیمی.
كەناڵ 12ی ئیسرائیل رایگەیاند، لە چەند رۆژی رابردوودا بە نهێنی و دور لە چاوی میدیاكان لێپرسراوانی ئیسرائیل و سوریا كۆبوونەتەوە و گفتوگۆكانیش لە ئازربایجان و بە نێوەندگیری ئیمارات بەڕێوەچووە و سەرپەرشتی كردووە.
ئاماژە بەوەشكراوە، نوێنەری توركیاش بەشداربووە لە كۆبوونەوەكە و باس لە بەشداریكردنی دیمەشق كراوە لە رێككەوتنی ئیبراهیمی.
ماركۆ رۆبیۆ وەزیری دەرەوەی ئەمریكاش رایگەیاند، سوریا ئاشتی دەوێت و ئەوانیش یارمەتیدەر دەبن بۆ ئەوەی لەگەڵ ئیسرائیل بگەنە رێككەوتن.
ئەوەش لە كاتێكدایە، رۆژی چوارشەممە دۆناڵد ترەمپ داوای لە ئەحمەد شەرع كرد بەشداری لە رێككەوتنی ئیبراهیمی بكات و شەرعیش پاڵپشتی هەنگاوێكی لەو شێوەیە دەكات.
مۆرگان ئۆرتاگۆس، جێگری نێردەی تایبەتی ئەمریکا لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، رایگەیاند کە حزبوڵا بەرپرسیارە لە تێوەگلانی لوبنان لە شەڕە دووبارەکاندا. ئەو جەختی کردەوە: "لوبنان دەبێت سەروەری خۆی بپارێزێت و رێگری لە گروپەکان بکات بۆئەوەی جارێکی دیکە روبەروی شەڕ نەبێتەوە".
لە لێدوانێکدا، ئۆرتاگۆس رایگەیاند کە ئیدارەی ئەمریکا بەردەوام دەبێت لە راوەدوونانی بریکارە تیرۆریستییەکان لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، هەروەها هەماهەنگییەکی نزیک لە نێوان وەزارەتی دەرەوە و گەنجینەی ئەمریکا هەیە بۆ بە ئامانجگرتنی لایەنە داراییەکانی حزبوڵا.
ئۆرتاگۆس ئاماژەی بەوەشکرد: "حزبوڵا بەرپرسیارێتی تێوەگلانی لوبنان لە شەڕە دووبارەبوەکاندا لە ئەستۆدایە. لە ماوەی 20 ساڵدا حزبوڵا دوو جار لوبنانی بەرەو شەڕ لەگەڵ ئیسرائیل بردووە و هەر جارێکیش باشور بووەتە قوربانی".
جێگری نێردەی تایبەتی ئەمریکا ئەوەشی خستۆتەڕوو: "حزبوڵا، لوبنانییەکان دەکێشێتە ناو ئەو شەڕانەی کە نایانەوێت بیکەن و دەیانخاتە بەردەم مەترسی و چاوپۆشی لە بۆچوون و هەڵبژاردنەکانیان دەکات".
ئۆرتاگۆس ئاشکراشیکرد کە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بەتایبەتی ئەمریکا و سعودیە و ئیمارات و قەتەر هاوڕان لەسەر ئەوەی لوبنان لە شەڕ دوور ناخرێتەوە تا حزبوڵا بە تەواوی چەک دانەنێت.
سوپای ئیسرائیل رایگەیاند ئەو موشەکەی تێکشکاند کە لە یەمەنەوە ئاراستەی کرابوو
بەگوێرەی "فرانس پرێس" سوپای ئیسرائیل موشەکێکی لە یەمەنەوە هاویژراوی تێکشکاندووە، کە بووەتە هۆی چالاک کردنی زەنگی مەترسی لە قودس و ناوەڕاستی ئیسرائیل.
لە راگەیەندراوێکدا سوپای ئیسرائیل وتی: "موشەکێک لە یەمەنەوە ئاڕاستەی تەلئەبیب کراو لە پاش لێدانی زەنگی مەترسی لە رێی سیستمی بەرگرییەوە موشەکەکە خرایە خوارەوە".
ئەمە هاوکاتە لەگەڵ ئەوەی کە سوپای ئیسرائیل لە چەند رۆژی رابردودا، دوای ئەوەی مووشەکێک کە حوسییەکان هاویشتیان نزیک فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی بن گۆریۆن لە دەرەوەی تەل ئەبیب کەوتە خوارەوە هێرشێکی گەورەی کردە سەر فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی سەنعا و پێش ئەو هێرشە ئاسمانییەش، فەرمانی چۆڵکردنی ناوچەکانی دەوروبەری فڕۆکەخانەی سەنعای دەرکرد.
لە دوای هەڵگیرسانی شەڕی غەززە لە ئۆکتۆبەری 2023ەوە، حوسییەکان لە یەمەن، بۆ پشتگیری کردن لە بزوتنەوەی حەماس، چەندین هێرشی دووبارەیان بە موشەک و فڕۆکەی بێفڕۆکەوانەوە ئەنجام داوە بۆ سەر ئیسرائیل.
هاوکات دۆناڵد ترامپ، سەرۆکی ئەمریکا، هەفتەی رابردو راگرتنی هێرشەکانی ئەمریکای بۆ سەر ئامانجەکانی حوسییەکان راگەیاند و دواتر سەڵتەنەی عومان رایگەیاند کە ناوبژیوانی لە رێککەوتنێکی ئاگربەستدا کردووە.
سەرباری راگەیاندنی هەڵوەشاندنەوەی پەكەكە، سوپای توركیا 14 جار تۆپبارانی ئامێدی كرد، ئەردۆغانیش دەڵێت، هیچ كات نە لە عیراق، نە لە سووریا چاوپۆشییان نەكردووە و لەمەودواش نایكەن.
كامەران عوسمان، ئەندامی رێكخراوی سی پی تی رایگەیاندووە، لە ماوەی كەمتر لە 24 سەعاتی رابردوودا، تۆپخانەكانی سوپای توركیا 14 جار تۆپبارانی گەلی سیڤایان لە چیای مەتینا لە پشتی گوندی بەلاڤە لە قەزای ئامێدی كردووە.
هەرچەندە پەكەكە لە رۆژی 12ی ئایارەوە هەڵوەشانەوەی خۆی و چەكدانانی راگەیاندووە، بەڵام لەوكاتەوە تاوەكو ئێستا سوپای توركیا 31 هێرش و بۆردوومانی بۆسەر هەرێمی كوردستان ئەنجامداوە.
لای خۆیەوە رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆك كۆماری توركیا وتی، هیچ كات نە لە عیراق، نە لە سوریا چاوپۆشییان لە تیرۆر نەكردووە و لەمەودواش نایكەن.
بەپێی راپۆرتی ئاژانسی هەواڵی "رۆیتەرز" کە ئەمڕۆ پێنجشەممە بڵاوکراوەتەوە، مارکۆ رۆبیۆ، وەزیری دەرەوەی ئەمریکا، لە گفتوگۆیەکدا لەگەڵ بنیامین نەتانیاهۆ، سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل، نیگەرانی وڵاتەکەی لە بارودۆخی مرۆیی کەرتی غەززە دەربڕیوە.
مارکۆ رۆبیۆ لە لێدوانێکیدا بۆ رۆژنامەنووسان لە شاری ئەنتالیای تورکیا وتی: "ویلایەتە یەکگرتووەکان بێباک نییە بەرامبەر بە ئازاری خەڵک لە غەززە، کە لە دووی مارسەوە هیچ هاوکارییەکی مرۆییان پێنەگەیشتووە".
لە لایەکی دیکەوە، وەزیری دەرەوەی تورکیا، هاکان فیدان، ئەمڕۆ پێنجشەممە رایگەیاند، کە چاوی بە هاوتا ئەمریکییەکەی، مارکۆ رۆبیۆ، کەوتووە و باسیان لە قەیرانەکانی ناوچەکە کردووە.
ئەم دیدارە لە کاتێکدایە کە هەردوو وەفدی روسیا و ئۆکراین لە تورکیان بۆ گفتوگۆکردن لەسەر راگرتنی شەڕ.
سەرۆکی دەوڵەتی ئیمارات لە دیدارێکدا لەگەڵ سەرۆکی ئەمریکا لە ئەبوزەبی، جەختی لەسەر گرنگیدانی وڵاتەکەی بە بەردەوامی هاوکاری و دۆستایەتی لەگەڵ ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا کردەوە.
بەپێی راپۆرتی "میدڵ ئیست نیوز"، محەمەد بن زاید، سەرۆکی دەوڵەتی ئیمارات، ئەمڕۆ پێنجشەممە لە کاتی پێشوازیکردنی لە دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا، رایگەیاند: "هاوبەشی نێوان ئیمارات و ئەمریکا بەهێزە".
لە راپۆرتێکی "ئەلخەلیج ئۆنلاین"دا هاتووە، بن زاید ئاشکرای کردووە کە لە 10 ساڵی داهاتوودا بە بڕی یەک ترلیۆن و 400 ملیۆن دۆلار وەبەرهێنان لەگەڵ ئەمریکا دەکەین.
سەرۆکی ئیمارات جەختی لەسەر ئەوە کردەوە کە وڵاتەکەی بایەخێکی زۆر بە بەردەوامی و بەهێزکردنی پەیوەندییەکانی دۆستایەتی لەگەڵ ئەمریکا دەدات.
هەروەها بن زاید راشکاوانە رایگەیاند کە وڵاتەکەی بایەخێکی تایبەت بە بەردەوامبوونی پەیوەندییەکان لەگەڵ ئەمریکا دەدات بۆ بەدیهێنانی سەقامگیری لە هەر شوێنێکی جیهاندا.
جێی باسە، ئەم دیدارە لە چوارچێوەی گەشتەکەی دۆناڵد ترەمپ بۆ ناوچەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دێت کە تیایدا کۆمەڵێک وڵاتانی کەنداوی عەرەبی بەسەر دەکاتەوە و باس لە چەندین دۆسیەی گرنگی ناوچەکە و هاوبەشیی ئابووری و ستراتیژی دەکرێت.
عەباس عراقچی، وەزیری دەرەوەی ئێران، لە پەراوێزی سەردانیدا بۆ پێشانگای کتێبی تاران، لە لێدوانێکیدا سەبارەت بە دانوستانە بەردەوامەکانی وڵاتەکەی لەگەڵ ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا دا رایگەیاند؛ کە وڵاتەکەی رونکردنەوە دەدات لەسەر بەرنامە ئەتۆمیەکەی، بەڵام پاشگەز نابێتەوە لە بەرهەم هێنانی.
عراقچی لە لێدوانەکەیدا رایگەیاند: "ئەوەی لایەنەکانی دانوستان دەیڵێن، مەرج نییە هەمان ئەو شتە بێت کە لەسەر مێزی دانوستان دەیڵێن". ناوبراو ئاماژەی بەوەش کرد کە "لە تەنیشت دانوستانەکان، جەنگێکی راگەیاندنیش بوونی هەیە و هەر لایەنێک هەوڵدەدات ئەم جەنگە بە قازانجی خۆی بباتە پێشەوە".
وەزیری دەرەوەی ئێران سەبارەت بە هەڵوێستی ئەمریکا وتی: "لەبارەی دانوستانەکانەوە، ئێمە لە ئەمریکاوە زۆر هەڵوێستی دژبەیەک دەبیستین". لەم بارەیەوە وتی: "ئایا ئەمە لە ئەنجامی نەبوونی سەرنجی واشنتۆنە، یان ئەمە شێوازی دانوستانی ئەوانە؟ من لەم بارەیەوە شیکردنەوەم هەیە، بەڵام نامەوێت لێرە باسی بکەم".
عراقچی جەختی لەوە کردەوە کە "شێوازی دانوستانەکانی ئێمە بریتییە لە پابەندبوون بە بنەماکان و هەڵوێستە بنەڕەتییەکانی خۆمان کە هەم لە راگەیاندنەکان و هەم لەسەر مێزی دانوستان رامانگەیاندووە".
وەزیری دەرەوەی ئێران وتیشی: "پارێزگاریکردن لە مافەکانی گەلی ئێران لە بواری وزەی ئەتۆمیدا، بە پیتاندنیشەوە، بەشێکە لە بنەماکان و هەڵوێستەکانی ئێمە و لەم مافە پاشگەز نابینەوە". ناوبراو بەوە کۆتایی بەقسەکانی هێنا: "سەبارەت بە دۆسێی ئەتۆمی، ئێمە متمانەسازی و ڕوونکردنەوە دەدەین، بەڵام دەستبەرداری پیتاندن نابین".
جێی باسە، ئەم لێدوانانەی وەزیری دەرەوەی ئێران لە کاتێکدا دێن کە دانوستانەکانی نێوان ئێران و ئەمریکا لە قۆناغێکی هەستیاردان و راپۆرتەکان باس لەوە دەکەن کە ئیدارەی ترەمپ پێشنیازێکی نووسراوی نوێی سەبارەت بە رێککەوتنی ئەتۆمی پێشکەشی ئێران کردووە.
پۆلیسی ئاکرێ بوکوردسات نیوزی راگەیاند، دوای ئەوەی چوار کەس سکاڵایان دژ بە جادوگەرێک تۆمارکردووە، ئەمڕۆ ئەو جاودوگەرەیان لە دینارتە دەستگیرکردووە.
موقەدەم عیماد حوسێن، بەرپرسی راگەیاندنی بەڕێوبەرایەتی پۆلیسی ئاکرێ، لە لێدوانێکی تایبەتدا بۆ کوردسات نیوز ئاشکرای کرد: "هێزەکانمان توانیویانە جادوگەرێک لە سنوری ناحیەی دینارتەی سەر بە قەزای ئاکرێ دەستگیر بکەن، دوای ئەوەی ٤ کەس سکاڵایان لەسەر تۆمار کردبوو".
بەرپرسی راگەیاندنی پۆلیسی ئاکرێ روونی کردەوە کە "لە کاتی دەستگیرکردنەکەدا، هەندێک کەل و پەلی تایبەت بە جادووگەری لەلای دۆزراوەتەوە". هەروەها ئاماژەی بەوەش کرد کە "بە بڕیاری دادوەر، تۆمەتبارەکە ماوەی سێ رۆژە راگیراوە تا رۆژی دادگاییکردنەکەی".
موقەدەم عیماد حوسێن ئەوەشی ئاشکرا کرد کە "هێزەکانی پۆلیس نزیکەی دوو ساڵە دەستیان داوەتە نەهێشتنی ئەم دیاردەیە و بە وردی بەدواداچوونی بۆ دەکەن، ئەمەش وای کردووە ئەنجامدانی ئەم کارە بە رێژەیەکی بەرچاو لە ناوچەکەدا کەم ببێتەوە".
لە کۆتاییدا، بەرپرسی راگەیاندنی پۆلیسی ئاکرێ داوای لە هاووڵاتیان کرد کە "هەر کەسێک گومان یان بەڵگەی هەبێت سەبارەت بەم جۆرە کارانە، دەتوانێت راستەوخۆ پەیوەندی بە هێڵی گەرمی 104ەوە بکات".
ئەمڕۆ پێنجشەممە، پێگەی هەواڵی ئەکسیۆس بڵاوی کردەوە کە ئیدارەی سەرۆک ترەمپ لە دوایین گەڕی دانوستانەکانی لەگەڵ ئێران، پێشنیازێکی نووسراوی لەبارەی رێککەوتنی ئەتۆمی پێشکەشی تاران کردووە.
بەپێی ئەو هەواڵەی کە لەسەر زاری بەرپرسێکی باڵای ئەمریکی و سەرچاوەیەکی ئاگادار بڵاوکراوەتەوە، ئەم پێشنیازە نووسراوە، بە شێوەیەکی فەرمی پێشکەش بە عەباس عراقچی، وەزیری دەرەوەی ئێران کراوە. سەرچاوەکان دەڵێن عراقچی پێشنیازەکەی ئاراستەی سەرکردایەتیی باڵای ئێران کردووە و لە ئاستی باڵادا تاوتوێ کراوە.
هاوکات، سەرچاوەیەکی نزیک لە دانوستانەکانی هەردوو وڵات بە ئاژانسی هەواڵی رۆیتەرزی رایگەیاندووە کە "سەرەڕای پێشکەوتنەکان، هێشتا کەلێن و بۆشایی لە نێوان هەڵوێستی هەردوو لا ماون کە پێویستە پڕ بکرێنەوە".
لە بەرامبەردا، عەلی شەمخانی، راوێژکاری سەید عەلی خامنەیی، رێبەری باڵای کۆماری ئیسلامی ئێران، لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ کەناڵی ئێم بی سی نیوز رایگەیاند: "ئێران ئامادەیە دەستبەرداری کۆگاکانی یۆرانیۆم بێت، لە بەرامبەر هەڵگرتنی گەمارۆ ئابوورییەکان".
جێی باسە، دوێنێ سەرۆک دۆناڵد ترەمپ لەمیانەی کۆبوونەوەیەکدا لەگەڵ شێخ تەمیم بن حەمەد ئال سانی، میری دەوڵەتی قەتەر، رایگەیاند کە "پێشکەوتنی بەرچاو لە دانوستانەکان لەگەڵ ئێران هەبووە و تاڕادەیەکی زۆر بە مەرجەکانی رێککەوتنێک گەیشتووین". ترەمپ هەروەها ئاماژەی بەوەش کرد کە "بەم زووانە" چاوەڕوان دەکرێت رێککەوتنێکی نوێ لەگەڵ ئێران لەسەر بەرنامەی ئەتۆمی واژۆ بکرێت.
ئەم پێشهاتانە لە کاتێکدا دێن کە پەیوەندییەکانی نێوان واشنتۆن و تاران دوای گەڕانەوەی ترەمپ بۆ کۆشکی سپی و دەستبەکاربوونی لە مانگی کانوونی دووەمی ئەمساڵ، گۆڕانکاری بەرچاویان بەسەردا هاتووە.
جێگری سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان بە مەبەستی ناساندنی كولتوور و مێژووی كورد، بەشداری لە فێستیڤاڵی سینەمایی كان كرد.
قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان و فیلم كۆمیسیۆنی كوردستان-سلێمانی، بەشدارییان لە مارشی دوو فیلمی فێستیڤاڵی سینەمایی كان كرد، ئەوەش جاری یەكەمە هەرێمی كوردستان بەشداریی لە یەكێك لە گەورەترین فێستیڤاڵەكانی فیلم لە جیهاندا بكات، كە ئامانج لێی ناساندنی كوردستان و كولتوور و مێژووی كوردە بە وەبەرهێنەرە جیهانییەكان.
قوباد تاڵەبانی لەگەڵ باڤێ یاسین سەرۆكی فیلم كۆمیسیۆنی كوردستان-سلێمانی لە پانێڵێكی كراوەدا باسیان لە ئامانج و چالاكییەكانیان كرد بۆ بەرەوپێشبردنی پیشەسازیی سینەما لە ناوچەكەدا و هەوڵدەدەن چیرۆكی زیاتری كوردی بگەیەنن.
قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستان رایگەیاندوە: کوردستان وڵاتی چیرۆکە نەگێڕدراوەکانە، لە چیرۆکە تراژیدییەکانی ئەنفالەوە تا چیرۆکە سەرسووڕهێنەرەکانی بەرخۆدان و خۆڕاگری. ئەو چیرۆکە جوان و پڕواتا و سەرنجڕاکێشانەی جیهان تامەزرۆی بیستن و بینینیانە، ماوەیەکی زۆرە لەگەڵ کەسانی پسپۆڕ کاردەکەین بۆ دروستکردنی ناوەندێکی سینەمایی بۆ گێڕانەوەی ئەم چیرۆکانە و بوونیادنانی ژێرخانێکی پتەو بۆ سینەمای کوردستان، هەر لەم چوارچێوەیەدا بەشداریم کرد لە فستیڤاڵی فیلمی کان تا لەوێوە مزگێنیی دامەزراندنی کۆمیسیۆنی فیلمی کوردستان – سلێمانی رابگەیەنم.
ئاماژەی بەوەشداوە: کۆمیسیۆنەکە ئامانجییەتی کوردستان بخاتە سەر نەخشەی سینەمای جیهانی و دەبێتە پردێکی پەیوەندیی لەنێوان کوردستان و کۆمپانیا جیهانییەکانی بەرهەمهێنانی فیلم تا لە کوردستان فیلم بەرهەم بهێنن و دەرفەتیش دروست دەکات بۆ بەشداریکردنی ئەکتەر و سینەماکارانی کورد لەو بەرهەمە جیهانییانەدا. هەروەها لەڕێی راهێنانەوە کاردەکات بۆ پەرەپێدانی کارامەیی سینەماکارانی کوردستان.
د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، ئەمڕۆ پێنجشەممە 15ـی 5ـی 2025 لە کۆشکی سەلام، پێشوازی لە وەفدێکی رەسمی راگەیاندکارانی کۆمکاری وڵاتانی عەرەبی کرد.
سەرۆک کۆمار جەختی لەوە کردەوە کە میوانداریکردنی بەغداد بۆ لووتکەی عەرەبی دەگەڕێتەوە بۆ ڕۆڵی سەرەکی و هەوڵە جەمسەرییەکانی بۆ پتەوکردنی کاری هاوبەش بۆ روبەڕوبونەوەی ئەو ئاڵنگاریانەی روبەڕوی ناوچەکە دەبنەوە و پەرەپێدانی هاوکاری و هەماهەنگی نێوان برایان بەشێوەیەک کە بەرژەوەندیی گەلەکانمان بپارێزێت ودوپاتیشی کردەوە کە لوتکەی عەرەبی باس لەپرسە چارەنووسسازەکان دەکات و پەسەندکردنی ئەو بڕیارانەی کەیارمەتیدەربن لەگەیشتن بەئاشتی و سەقامگیری بۆ گەلانی ناوچەکە.
هەروەها سەرۆک کۆمار ئاماژەی بەڕۆڵی سەرەکی میدیا کرد لەبەدیهێنانی پەیوەندی نێوان جەماوەر و داڕێژەرانی سیاسەت و ئاگادارکردنەوەی رای گشتی لەو پلان وستراتیژە خوازراوانەی کەئامانجەکانی گەشەپێدانی بەردەوام و خواستی وڵاتان و گەلانی ناوچەکە بۆ خۆشگوزەرانی .
سەرۆک کۆمار پشتیوانی عیراقی بۆ گەلی فەلەستین و مافی ڕەوای چارەنووس و دامەزراندنی دەوڵەتی سەربەخۆیانی دووپاتکردەوە.
سەبارەت بەپرسی سوریا، سەرۆک کۆمار جەختی لە گرنگی رێزگرتن لە ئیرادەی گەلی سوریا بە هەموو پێکهاتەکانیەوە کردەوە و ئاماژەی بە گرنگی پتەوکردنی پەیوەندییەکانی نێوان هەردوو وڵات لەسەر بنەمای رێزگرتنی یەکتر بە شێوەیەک کەخزمەت بە بەرژەوەندییە هاوبەشەکان بکات، هەروەها هیوای سەرکەوتنی بۆ دانوستانە بەردەوامەکانی نێوان کۆماری ئیسلامی ئێران و ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا خواست.
سەرۆک کۆمار ئاماژەی بە پێویستی کۆتایی هێنان بە ململانێکانی سودان و یەمەن کرد و دوپاتی لەوە کردەوە کە عیراق پشتیوانی لە سەقامگیری هەردوو وڵات و ئاشتی لە ناوچەکەدا دەکات.
سەرۆک کۆمار تیشکی خستە سەر ئەو سەقامگیرییە ئەمنی و ئابووری و سیاسیەی کە ئێستا لە عیراق بەرقەرارە لەگەڵ پەرەپێدانی پەیوەندییەکانی لەگەڵ وڵاتانی ناوچەکە وجیهان .
سەرۆک کۆمار داوای لە میدیاکاران کرد وێنایەکی راستەقینەی سەقامگیری ئەمنی لە عیراق و پێکەوەژیانی نێوان هەموو پێکهاتەکانی کۆمەڵگەی عیراقی بگەیەنن و جیهانیش ئاگاداربکەنەوە لەو هەنگاوە گەورانەی کەلەبواری چەسپاندنی سیستمی دیموکراسی و پاراستنی مافەکانی مرۆڤدا بەدەستهاتون.
لەلای خۆیانەوە ئەندامانی وەفدەکە سوپاس و پێزانینی خۆیان بۆ سەرۆک کۆمار دەربڕی و پەرۆشییان بۆ پتەوکردنی پەیوەندییەکانی برایەتی و هاوکاری نێوان گەلان لەڕێگەی کاری میدیاییەکانیانەوە بەمەبەستی گەیاندنی راستی روداوەکان بە هەموو جیهان دووپات کردەوە.
هەروەها وەفدەکە هیوای سەرکەوتنیان بۆ لووتکەی بەغداد و بەدیهێنانی ئامانج و خواستەکانی گەلان بۆ ئاشتی و خۆشگوزەرانی دەربڕی و سوپاسی هەوڵەکانی عیراقیان لەبەستنی کۆنگرەکە و میوانداریکردنی براکانی کرد.
دەسەڵاتی بەڕێوەبردنی کارەسات و فریاگوزاری تورکیا (ئافاد) بڵاویکردەوە، بوومەلەرزەیەک بە گوڕی 5.2 پلە شاری قۆنیای هەژاند و لە ئەنقەرە هەستی پێکرا، ئەمە لە کاتێکدایە کە هەردوو وەفدی دانوستانکاری تورکیا و روسیا لە تورکیان بۆ گفتوگۆکردن لەبارەی راگرتنی شەڕەوە.
هەمان سەرچاوە ئاماژەی بەوەشداوە که دانیشتووانی ئەنقەرە چەند خولەکێک لەمەوبەر بە رونی هەستیان بە بومەلەرزەکە کردووە و بەوتەی میدیا ناوخۆییەکانی ئەو وڵاتە؛ لەناو ماڵەکاندا هەست بە بەهێزی بومەلەرزەکە کراوە.
بەپێی داتاکانی دەسەڵاتی بەڕێوەبردنی فریاگوزاری دەوڵەت، بومەلەرزەکە لە شاری قۆنیا (200 کیلۆمەتر لە باشووری ئەنقەرە) تۆمارکراوە، و دوای بوومەلەرزەکانی گەیشتووەتە پایتەخت.
لە درێژەی سەردانەکەیدا بۆ رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، دۆناڵد ترەمپی سەرۆکی ئەمریکا گەیشتە ئەبوزەبی پایتەختی ئیمارات.
دوای هەریەک لە سعودیە و قەتەر، دۆناڵد ترەمپ گەیشتە ئەبوزەبی و لەلایەن محەمەد بن زایدی سەرۆکی ئیماراتەوە پێشوازی لێکرا.
نوێ دەکرێتەوە..
مەحمود عەباس سەرۆكی فەلەستین رایگەیاند ، ئامادەن بۆ بەرێوەبردنی كەرتی غەززە و جەختیش لە كۆتایی هاتنی جەنگ لەو كەرتە دەكاتەوە.
سەرۆكی فەلەستین ئاماژەی بۆ ئەوە كردوە ، تەنها دەوڵەتی فەلەستین دەتوانێت حوكمی غەززە بكات و لە ئێستاشدا ئامادەن بۆ ئەوەی بە زوترین كات دۆسیەی بەرێوەبردنی كەرتەكە بەڕێوەبەرن .
راشیگەیاندوە ، تواناكانی فەلەستین بۆ كاری سیاسی و دیپلۆماسی و ئارامگرتن و بەرگەگرتن لە ئاستێكی بەرزدایە ، بەڵام توانای شەڕو جەنگیان نییە و هەر لایەنێكیش ئەو راستیە نەڵێت ، ئەوا دەیەوێت وڵاتەكە لەناو بەرێت . دوپاتیشیكردەوە كە دەبێت جەنگی غەززە كۆتایی پێبێت .
راوێژکاری خامنەیی رایگەیاندووە، ئامادەن دەستبەرداری پیتاندنی یۆرانیۆم لە ئاستێکی بەرزدا ببن ئەگەر سزاکانی سەر ئێران لاببرێت.
عەلی شەمخانی راوێژکاری ئەتۆمی عەلی خامنەیی رابەری باڵای ئیران لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ ماڵپەڕی ئێن بی سی نیوز باسی لەوەکردووە، ئێران ئامادەیە هەرگیز چەکی ئەتۆمی دروست نەکات، هەروەها دەستبەرداری پیتاندنی یۆرانیۆم ببێت بە رێژەیەکی بەرز، بەڵکو تەنها لەو ئاستەدا یۆرانیۆم بپیتێنێت کە تەنها بۆ بەکارهێنانی ئاسایی و مەدەنی دەبێت.
ئاماژەی بەوەشکردووە، "رێگە بە پشکنەرە نێودەوڵەتییەکانیش دەدەین کە چاودێری و سەرپەرشتی پرۆسەکە بکەن، بەو مەرجەی ئەگەر بە زوویی سەرجەم سزاکانی سەر ئێران هەڵبگیرێت".
وتیشی، "ئەگەر ئەو مەرجەکان جێبەجێبکرێن، ئەوا هەر ئەمڕۆ ئامادەین رێککەوتن ئیمزا بکەین".
ئاماژەی بەوەشکردووە، ئەگەر ئەمریکییەکان وەک ئەوە رەفتار بکەن کە دەیڵێن، ئەوا هێشتا دەکرێت. بۆیە دەکرێت پەیوەندییەکی باشترمان هەبێت، دەکرێت لە داهاتوویەکی نزیکیشدا باشتر ببێت.
ئێمە تەنها دڕکوداڵ لە ترەمپ دەبینین
دوای ئەوەی دوێنێ دۆناڵد ترەمپ ئاماژەی بەوەکرد، ئەگەر لەگەڵ ئێراندا رێکنەکەون سزای ئابوری و قورستر دەخەنە سەر ئەو وڵاتە، شەمخانی وتی، ئەو هەمیشە هەڕەشە دەکات، باسی چڵی زەیتون دەکات، کە ئێمە نایبینین، هەمووی دڕک و داڵە".
ناتانیاهۆ گفتوگۆکان بە لاڕێدا دەبات
لەبارەی رۆڵی ئیسرائیلیشەوە لە گفتوگۆکانی نێوان ئێران و ئەمریکا باسی لەوەکرد، بنیامین ناتانیاهۆ سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل، هەمیشە لە پشتی پەردەوە دەتوانێت هەوڵ بۆ بەلاڕێدابردنی پرۆسەکە بدات، بۆیە ئەگەر ئەمریکییەکان کاریگەریی ئەو لەسەر گفتوگۆکان نەهێڵن، ئەوان بە ئاسانی دەتوانن بگەنە رێککەوتن.
دوای حەوت ساڵ لە کشانەوەی ئەمریکا لە رێککەوتنی ئەتۆمی ئێران، دانوستانەکانی نێوان ئەمریکا و ئێران لەبارەی بەرنامەی ئەتۆمی ئێرانەوە دەستی پێ کردووەتەوە و ئێران دان بەوەدا دەنێت بەردەوامە لە پیتاندنی یۆرانیۆم و نزیکە لەوەی بەشی شەش بۆمبی ئەتۆمی یۆرانیۆمی پیتێنراوی هەبێت. ئەمریکاش سورە لەسەر ئەوەی نابێت ئێران ببێتە خاوەنی چەکی ئەتۆمی.
ئێستاش، ترەمپ دوای تەنها چوار مانگ لە بوونەوە بە سەرۆکی ئەمریکا، دەستی بە دانوستانەکان لەسەر ئەو پرسە کردووەتەوە و بەدەر لەوەش، تاوەکو ئێستا چەندین بڕیاری گەورەی داوە کە کاریگەریی لەسەر ئابوری و پەیوەندییەکان و پرسە سەربازی و ئەمنییەکان دروست کردووە.
کەشناسیی هەرێم پێشبینییەکانی کەشوهەوای ئەمڕۆ و سبەینێی بڵاوکردەوە و ئاماژە بەوە دەکات، ئەمڕۆش تاوەباران و هەورەتریشقە بەردەوام دەبێت و لە کاتەکانی ئێوارەوە کەش سەقامگیر دەبێتەوە.
کەشناسیی هەرێم رایگەیاند، ئەمڕۆ پێنجشەممە، ئاسمان بە گشتی لەنێوان نیمچەهەور و هەوری تەواودا دەبێت، بەهۆی بارینی تاوەباران و بروسکەی پچڕپچڕ لە زۆربەی ناوچەکانی هەرێم و بەشێوەیەکی زیاتر لە ناوچە شاخاوییەکان، ناجیگیری کەش بەردەوام دەبێت. هەروەها بۆ کاتەکانی ئێوارە کەش سەقامگیر دەبێتەوە و ئاسمان بەرەو ساماڵ دەگۆڕێت.
باسی لەوەشکردووە، ئەمڕۆ خێرایی با لەسەرخۆ و مامناوەند دەبێت، هەندێک کاتیش خێراییەکەی زیاد دەکات و دەگاتە سەروو 25 کیلۆمەتر لە سەعاتێکدا. پلەکانی گەرماش 3 بۆ 6 پلە نزمتر دەبنەوە بەراورد بە پلەکانی گەرما لە دوێنێدا.
ئەوەش هاتووە، سبەینێ هەینی، کەش جێگیر دەبێتەوە و ئاسمان ساماڵ و پەڵەهەور دەبێت. هەروەها پلەکانی گەرما 3 بۆ 4 پلەی سیلیزی بەرز دەبنەوە.
بەرزترین پلەکانی گەرمای پێشبینیکراو بە پلەی سیلیزی بەم جۆرە دەبن:
هەولێر : 30 پلەی سیلیزی
سلێمانی : 28 پلەی سیلیزی
دهۆک : 27 پلەی سیلیزی
کەرکوک : 32 پلەی سیلیزی
زاخۆ : 26 پلەی سیلیزی
هەڵەبجە : 26 پلەی سیلیزی
سۆران : 26 پلەی سیلیزی
حاجی ئۆمەران : 16 پلەی سیلیزی
گەرمیان :33 پلەی سیلیزی