ئابووری
بە كاریگەری ئاڵۆزییەكانی ئێران و ئیسرائیل و بەشداریكردنی ئەمریكا لە جەنگەكەدا، نرخی بەرمیلێك نەوت بە زیاتر لە 78 دۆلار مامەڵەی پێوە دەكرێت و یەك ئۆنسە زێڕیش بە 3360 دۆلارە.
ئەمڕۆ نرخی بەرمیلێك نەوتی برێنت یەك دۆلار و 41 سەنت بەرزبووەوە، گەیشتە 78 دۆلار و 42 سەنت، نرخی نەوتی تەكساسیش یەك دۆلار و 38 سەنت بەرزبووەوە و گەیشتە 75 دۆلار و 22 سەنت.
نرخی زێڕیش لە دوای كردنەوەی بازاڕەكانی ئاسیا بۆ سێ هەزار و 393 دۆلار بەرزبووەوە، بەڵام دواتر دابەزی و لە ئێستادا یەك ئۆنسە نزیكەی 3360 دۆلارە.
سەرچاوەیەك رایگەیاند، ئەمڕۆ دادگای فیدراڵی بڕیارێك لەبارەی موچەوە دەدات و حكومەتی عیراقیش بۆ چارەسەری ناكۆكیەكان موچەی مانگی پێنج دەنێرێت.
سەرچاوەیەك لە حكومەتی عیراقی بە كوردسات نیوزی راگەیاند، هەرچەندە ئەمڕۆ بابەتی موچەی هەرێم لە كارنامەی دادگای فیدراڵیدا نییە، بەڵام بە ئەگەرێكی زۆرەوە دادگای فیدرالی كۆدەبێتەوە و بڕیارێك لەبارەی موچەی موچەخۆرانەوە دەدات.
دەشڵێت، حكومەتی عیراق موچەی مانگی پێنج دەنێرێت وەكو هەنگاوەی یەكەم بۆ چارەسەركردنی ناكۆكییەكان، دواتر هەوڵی چارەسەركردنی كێشەكانی تر دەدات.
هاوكات پەیامنێری كورسات نیوز راگەیاند، ئەندامانی دادگای فیدراڵیش گەڕاونەتەوە بەغداد و سەرۆكی دادگاش هەوڵی نزیككردنەوەی لایەنەكان دەدات.
دوای تێپەڕینی چوار رۆژ بەسەر شەڕی نێوان ئێران و ئیسرائیلدا، نرخی زێڕ گەیشتووەتە بەرزترین ئاستی دوو مانگی رابردووی خۆی و لە ئێستادا یەک ئۆنسە زێڕ بەرانبەرە بە سێ هەزار و 413 دۆلار.
ئەمڕۆ لەگەڵ کرانەوەی بازاڕە داراییەکان، یەک کیلۆگرام زێڕ بە 109 هەزار و 754 دۆلار مامەڵەی پێوەدەکرێت و یەک گرام زێڕیش بەرانبەرە بە 109 دۆلار و 75 سەنت.
بەهۆی ئەو گرژییە سیاسییەکانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و شەڕی چوار رۆژەی نێوان ئێران و ئیسرائیلەوە، نرخی زێڕ گەیشتووەتە بەرزترین ئاستی دوو مانگی رابردوو، کە دوایین جار لە مانگی نیسانی ئەمساڵدا نرخی یەک ئۆنسە گەیشتە سێ هەزار و 428 دۆلار.
سەرۆک کۆماری عیراق و سەرۆکی دادگای فیڕاڵی لەبارەی موچەی موچەخۆرانی هەرێمەوە کۆبوونەوە و سەرۆک کۆمار باسی لەوەکرد، گرنگە کە چارەسەری کۆتایی خەرجکردنی موچەی موچەخۆرانی هەرێم بکرێت.
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق لەگەڵ جاسم محەمەد عەبود سەرۆکی دادگای باڵای فیدڕاڵی کۆبوونەوە و لە کۆبوونەوەکەدا سەرۆک کۆمار باسی لەوەکرد، گرنگە کە بە پشتبەستن بە دەستور و و یاسا و بڕیارەکانی دادگای فیدڕاڵی؛ چارەسەری کۆتایی بۆ خەرجکردنی موچەی موچەخۆران و ئەم دۆسیە مرۆییە بکرێت.
لەو بارەیەشەوە سەرۆکی دادگای فیدڕاڵی جەختی کردووەتەوە لە چارەسەرکردنی قەیرانی موچەی موچەخۆرانی هەرێم بەپێی یاسا.
ئەوەشی خستووەتە روو، دادگاکە بەپێی یاسا و دەستور ئەرکەکانی جێبەجێ دەکات و تیایدا گەرەنتی ماف و بەرژەوەندییەکانی گەل دەکات و یەکێتی خاکی عیراق دەپارێزێت.
لە ورمێ لە رۆژهەڵاتى کوردستان، کۆنفرانسی نێودەوڵەتیی وەبەرهێنان بە بەشداریی ژوورى بازرگانى و پیشەسازیی سلێمانى، هەولێر، هەڵەبجە و ژمارەیەک لە وەبەرهێنەران و بازرگانانی شارەکانی هەرێمی کوردستان و بەرپرسانی کۆماری ئیسلامی ئێران بەڕێوە چوو.
محەمەد رەسوڵ، جێگری سەرۆکی ژووری بازرگانی و پیشەسازیی سلێمانی لە بارەی کۆنفرانسەکەوە بە کوردسات نیوزى رایگەیاند، ئامانج لەو کۆنفڕانسە هاندانی وەبەرهێنانی بیانی بوو بۆ ناوچەکانی ئێران، لە بوارەکانی پیشەسازى، کشتوکاڵ و پیشەسازیی خۆراک چونکە ورمێ ناوچەیەکی بەپیتە لە بەرهەمی کشتوکاڵیدا.
ئەوەشى خستەڕوو، بەشدارییان لەو کۆنفڕانسە پەیوەندییە ئابوورییەکانى نێوان هەرێمی کوردستان و رۆژهەڵاتى کورستان و ئێران بەهێز دەکات، بەتایبەت لە دەستڕاگەیشتنی بازرگانانی کوردستانی عێراق بە بازاڕی ئێران و بەپێچەوانەوە.
هاوکات، رەزا رەحمانی، پارێزگاری ورمێ، لە کۆنفرانسەکەدا چەند دەرفەتێکى وەبەرهێنانى راگەیاند و ئاماژەى بەوە کرد، ئامانجیانە سەرمایەی بیانی بۆ ناوچەکەیان رابکێشن، یەکێک لەو پرۆژە سەرەکییەکانى راگەیەندران بریتییە لە دروستکردنی "ناوچەی ئازادی بازرگانی" لە ورمێ، کە بەشێوەیەکی تایبەت ئامانج لە فراوانکردنی بازرگانیی سنورەوانی و هاندانی وەبەرهێنانی نێودەوڵەتییە.
پەیامنێری کوردسات نیوز لە بەغدا باسی لەوەکرد، کۆبوونەوەی ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق کۆتایی پێ هات و باس لە موچەی موچەخۆرانی هەرێم نەکراوە.
باسی لەوەشكرد، ئەنجومەنی وەزیران ناتوانێت هیچ بڕیارێک لەو بارەیەوە بدات و ئێستا بڕیاری تەواو لای دادگای فیدڕاڵییە.
بەپێی زانیارییەکانی کوردسات نیوز، چاوەڕوان دەکرێت رۆژی یەکشەممە یان دووشەممەی هەفتە داهاتوو دادگای فیدڕاڵی دانیشتن لەبارەی پرسی موچەی موچەخۆرانی هەرێمەوە ئەنجام بدات.
ئەوەش لە کاتێکدایە، ئەمڕۆ 12ی حوزەیرانە، بەڵام هێشتا موچەخۆرانی هەرێم موچەی مانگی ئایاریان وەرنەگرتووە و موچەی مانگی نیسانیان لە کۆتایی مانگی رابروودا وەرگرت.
لە ئێستاشدا بەهۆی ناکۆکییەکانی نێوان حکومەتی هەرێم و عیراق، حکومەتی عیراق داوای کردووە هەرێم هیچ وەفدێک نەنێرێت تایبەت بە پرسی موچەی موچەخۆران تائەوکاتەی بە تەواوی پابەندی بڕیارەکانی دادگای فیدڕاڵی دەبن.
وەزارەتی سامانە سروستییەکانی هەرێم رایگەیاندووە، حكومەتی فیدراڵ سوورە لەسەر چەسپاندنی کۆمەڵێک یاسای رژێمی پێشوو و دەشڵێت، بڕینی موچە دڕندانەترین پێشێلکارییە.
وەزارەتی سامانە سروشتییەکانی هەرێم لە لاپەڕەی رەسمی خۆی لە تۆڕی کۆمەڵایەتی فەیسبووک بە حکومەتی عیراق دەڵێت: بە ئاشکرا و بەردەوام دەستور پێشێل دەکەن، چەندین ساڵ رێگربوون لە پەسەندکردنی یاسای فیدڕاڵی نەوت و گاز، کە بنەمای چارەسەری هەموو کێشەکانی نەوتە.
ئاماژەی بەوەشکردووە، حكومەتی فیدراڵ سوورە لەسەر چەسپاندنی کۆمەڵێک یاسای رژێمی پێشوو کە یاسای بەعسی و ناوەندییەتیی بەسەرچووە، بەتایبەتی یاسای ساڵی 1976، کە بەشێوەیەکی ئاشكرا دژی بنەماکانی سیستمی فیدراڵی و ماددەکانی دەستوری بەركارە.
سامانە سروشتییەکانی هەرێم ئەوەشی خستووەتە روو، سەرباری ئەوە حکومەتی عیراق موچە و بژێویی هاوڵاتییانی هەرێمی كوردستانی بڕیوە، کە پێشێلکارییەکی ئاشکرای مافە سەرەتاییەکانی مرۆڤە و سیاسەتی برسیکردنی بەرنامە بۆداڕێژراوە بۆ جێبەجێکردنی جیاکارییەکان کە دژی دەستورن، ئەوەش لە دڕندانەترین پێشێلکارییەکانە.
ئەوەش لە کاتێکدایە، ئەمڕۆ 12ی حوزەیرانە، بەڵام هێشتا موچەخۆرانی هەرێم موچەی مانگی ئایاریان وەرنەگرتووە و لە کۆتایی مانگی رابردووشدا موچەی مانگی نیسانیان وەرگرت.
لە ئێستاشدا بەهۆی ناکۆکییەکانی نێوان حکومەتی هەرێم و عیراق، حکومەتی عیراق داوای کردووە هەرێم هیچ وەفدێک نەنێرێت تایبەت بە پرسی موچەی موچەخۆران تائەوکاتەی بە تەواوی پابەندی بڕیارەکانی دادگای فیدڕاڵی دەبن.
بەهۆی گرژیەیەکانی رۆژهەڵاتگی ناوەڕاست و لێدوانەکانی ئەمریکا و ئێران، ئێوارەی دوێنێ چوارشەممە، نرخی نەوت گەیشتە بەرزترین ئاستی دوو مانگی رابردووی و نرخی یەک بەرمیل نەوتی خاوی برێنت لە 70 دۆلار نزیک بووەوە.
دوێنێ ئێران هەڕەشەی ئەوەی کرد کە لە ئەگەری هەر هێرشێکدا بۆسەریان وەڵامی توندیان دەبێت و ئاماژەی بەوەشکرد، لە دۆخی پێویستدا هێزەکانی ئەمریکا ناچار بە کشانەوە دەکەن لە عیراقدا.
لەلایەکی دیکەوە ئەمریکا چەند دیبلۆماتکارێک و ئەفسەرێکی سەربازی خۆی لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست کشاندەوە و دەنگۆی ئەوەش هەبوو باڵیۆزخانەکانی خۆی لە ناوچەکە چۆڵ بکات.
هەموو ئەوانە بوونە هۆی ناجێگیری لە نرخی نەوت و بەهۆیەوە نرخی یەک بەرمیل نەوتی خاوی برێنت گەیشتە سەروو 70 دۆلار، بەڵام بەیانی ئەمڕۆ جارێکی دیکە نرخەکەی دابەزیەوە و لە ئێستادا بە 69 دۆلار و 34 سەنت مامەڵەی پێوە دەکرێت، هەروەها نرخی یەک بەرمیل نەوتی خاوی تەکساس بەرانبەرە بە 67 دۆلار و 79 سەنت.
بیل گەیتس دامەزرێنەری کۆمپانیای مایکرۆسۆفت دەڵێت، زۆربەی سامانەکەی بۆ باشترکردنی خزمەتگوزارییەکانی تەندروستی و پەروەردەیی لە ئەفریقا لە ماوەی 20 ساڵی داهاتوودا خەرج دەکات.
بیل گەیتسی تەمەن 69 ساڵ ئاماژەی بەوەشکردووە، بە ئازادکردنی توانا مرۆییەکان لەڕێگەی تەندروستی و پەروەردەوە، پێویستە هەموو وڵاتێکی ئەفریقا بێتە لەسەر رێگەی خۆشگوزەرانی.
هەروەها لە قسەکانیدا لە ئەدیس ئەبابای پایتەختی ئەسیوپیا، داوای لە گەنجانی داهێنەرانی ئەفریقا کرد بیر لە چۆنیەتی بنیاتنانی زیرەکی دەستکرد (AI) بکەنەوە بۆ باشترکردنی چاودێری تەندروستی لە کیشوەرەکەدا.
گەیتس مانگی رابردوو ئاشکرایکرد، 99%ی سامانە بەرفراوانەکەی دەبەخشێت، کە پێشبینی دەکات بگاتە 200 ملیار دۆلار، هەروەها لە ماوەی 20 ساڵی داهاتوودا و تا ساڵی 2045 تەواوی سامانەکەی بۆ کاری خێرخوازی دابیندەکات.
حکومەتی هەرێمی کوردستان راگەیەنراوێکی لەبارەی لێبڕینی خانەنشینی بەپێی یاسای خانەنشینی یەکگرتوو بڵاوکردەوە و یاساکە دەخاتە بواری جێبەجێکردنەوە.
حکومەتی هەرێمی کوردستان راگەیەنراوێکی لەبارەی لێبڕێنی خانەنشینی بڵاوکردەوە کە بەپێی یاسای خانەنشینی عێراق دەبێت بەسەر خانەنشینانی هەرێمیشدا جێبەجێ بکرێت و رایگەیاندووە، لە موچەی مانگی شەشەوە لێبڕینەکە دەست پێ دەکات.
دەقی خاڵەکانی راگەیەنراوەکەی وەزارەتی دارایی:
یەکەم: 3٪ی موچە لە سەرجەم فەرمانبەران دەبڕدرێت لە 1ی 1ی ساڵی 2014 بۆ 30ی 6ی 2024.
دووەم: 3٪ی موچەی فەرمانبەرێتی خانەنشینان دەبڕدرێت، کە ئەو کەسانەی لە ئێستادا خانەنشینن و یاساکە دەیانگرێتەوە، لە 1ی 1ی 2014ـەوە تا رۆژی خانەنشینبوونیان.
سێیەم: بڕی پارەی کەڵەکەبووی سەر فەرمانبەران و خانەنشینان وەک قەرز تۆمار دەکرێت لە ئەستۆیان.
چوارەم: قەرزی ئاماژەپێکراو لە خاڵی 'سێیەم'، دەبێت فەرمانبەران لەماوەی سێ ساڵ و خانەنشینانیش لەماوەی پێنج ساڵدا بیدەنەوە.
پێنجەم: لێبڕینەکە لە موچەی مانگی شەشی ئەمساڵەوە دەست پێ دەکات تاوەکو قەرزەکە تەواو دەبێت.
وەزارەتی دارایی لە روونکردنەوەیەکدا ئەوەشی خستووەتە روو، ئەگەر موچەخۆرێک لە ساڵی 2014دا موچە بنەڕەتییەکەی 509 هەزار دینار بووبێت، ئەوا دەبێت موچە بنەڕەتییەکەی لێکدانی 3٪ بکات، کە دەکاتە 15 هەزار و 270 دینار بۆ هەر مانگێک، ئەگەر لە ساڵی 2015دا موچە بنەڕەتییەکەی بووبێتە 519 هەزار دینار، ئەوا دەبێت ئەو بڕە لێکدانی رێژەی 3٪ بکات.
دەشڵێت، بۆ فەرمانبەران لێبڕینەکان کۆدەکرێنەوە و دابەشی 36 مانگ دەکرێن، ئەو بڕەی دەردەچێت مانگانە لە موچەکەی دەربڕدرێت تاوەکو قەرزەکە کۆتایی پێدێت. بۆ خانەنشینانیش دابەشی 60 مانگ دەکرێت.
دەقی راگەیەنراوەکە:
لەماوەی مانگی رابردوودا رێژەی مایەپوچبوونی کۆمپانیاکان لە سوید رووی لە زیادبوون کردووە، بەتایبەتیش لەدوای سەپاندنی باجە گومرگییەکان کە نادڵنیایی لای بازرگانان دروست کردووە و کاریگەریشی کردووەتە سەر خەرجی بەکاربەران.
ئاژانسی هەواڵیی بلومبێرگ بە پشتبەستن بە داتاکانی کۆمپانیای کریدیت سەیف ئای سێڤردیچی سویدی بۆ پێدانی قەرز، رایگەیاندووە، ئەو کۆمپانیایانەی لە ماوەی مانگی رابردوودا لە سوید مایەپوچبوونی خۆیان راگەیاندووە گەیشتووەتە نزیکەی 906 کۆمپانیا، لەکاتێکدا لە هەمان مانگی ساڵی رابردوودا ژمارەی کۆمپانیاکان بەرێژەی 3٪ زیادی کردبوو.
بەوەش ژمارەی ئەو کۆمپانیایانەی لە پێنج مانگی سەرەتای ئەمساڵدا لەو وڵاتە مایەپوچ بوون گەیشتووەتە چوار هەزار و 616 کۆمپانیا.
ئەگەرچی رێژەی مایەپوچبوونی کۆمپانیاکان تاوەکو ئەم ساتە بەراورد بە هەمان ماوەی ساڵی رابردوو نزیکە لەیەکەوە، بەڵام ئەوەی ئەو جیاوازییەی دروست کردووە زۆری ژمارەی مایەپوچبوونەکانە تەنها لەماوەی مانگی ئایاردا.
لەوبارەیەوە هێنریک ڤاکۆپسن سەرۆکی جێبەجێکاری کۆمپانیای کریفیت سەیف باسی لەوەکردووە، هێشتا نەگەیشتوونەتە ئەو ئاستەی لەرووی ئابوورییەوە خۆشگوزەرانی بەدەست بهێنن، ئەوەش بەتایبەتی لە بازرگانییە بچوک و تاکە کەسییەکاندا دەردەکەوێت.
دادگای باڵای فیدڕاڵی عیراق روونکردنەوەیەکی بڵاوکردەوە و چاوەڕوان دەکرێت ئەمڕۆ بڕیار لەبارەی موچەی موچەخۆرانی هەرێمەوە بدات.
دادگای باڵای فیدڕاڵی عیراق راگەیەنراوێکی لەبارەی موچەی موچەخۆرانی هەرێم بڵاوکردەوە و ئاماژەی بەوەکردووە، لەسەر راگرتنی موچەی هەرێم سکاڵا لە دادگاکە تۆمار کراوە.
ئاماژەی بەوەشکردووە، بە زووترین کات وەڵامی سکاڵاکە دەدەنەوە، کە لەلایەن ژمارەیەک فەرمانبەری هەرێمەوە تۆمار کراوە.
بەپێی زانیارییەکانی کوردسات نیوز، پێدەچێت دادگا بە بڕیارێک، بڕیارەکەی دادگای عیراق رابگرێت و دوای ئەوەش دەست بە ناردنی پارەی موچەی مانگی پێنج بکرێت.
عیراق هاوشێوەی هەموو مانگێک، ئەمڕۆ 1ی حوزەیران دەستی بە دابەشکردنی موچەی خانەنشینان کرد.
دەستەی خانەنشینی عیراق رایگەیاندووە، رێکارەکانیدابەشکردنی موچەی خانەنشینانیان تەواو کردووە و ئەمڕۆ خانەنشیان دەتوانن موچەکانیان وەربگرن.
لە عیراق دابەشکردنی موچەی خانەنشینان لەرێگای کارتی بانکییەوەیە و داوا لە خانەنشینان دەکەن، ئاگایان لە مۆبایلەکانیان بێت، چونکە ئەمڕۆ لە رێگای کورتەنامەیەکەوە پێیان رادەگەنرێت موچەکانیان خراوەتە سەر هەژمارەکانیان.
عیراق مانگانە لە 1ی مانگدا دەست بە دابەشکردنی موچەی سەرجەم خانەنشینانی دەکات و لە 25ی هەموو مانگێکیش موچەی موچەخۆرانی دیکەی دابەش دەکات.
هێشتا خانەنشینان و موچەخۆرانی هەرێم موچەی مانگی رابردوویان وەرنەگرتووە، لەکاتێکدا تەنها پێنج رۆژی دیکە جەژنی قوربانە و هاووڵاتیانی هەرێمیش لە چاوەڕوانی دابەشکردنی موچەدان بۆ ئەوەی بتوانن پێداویستییەکانی جەژنی پێ بکڕن.
لە ئێستادا بەهۆی هەبوونی گرفت لەنێوان حکومەتی هەرێم و عیراقدا گرفت بۆ موچەی مانگی ئایار دروست بووە و عیراق ئامادە نییە پارەی موچە بنێریت، بیانووەکەشی ئەوەیە کە حکومەتی هەرێم پابەند نییە بە ناردنی داهاتی نەوتی و نیوەی داهاتی نانەوتی؛ وەک ئەوەی لەسەری رێککەوتوون.
دوایین زانیارییەکانیش کە لەبارەی موچەوە هەیە ئەوەیە، پێدەچێت هەرێم بە قەرز موچەی مانگی ئایار لە بەغدا وەربگرێت تاوەکو پێش جەژن موچەی سەرجەم موچەخۆرانی پێ دابەش بکەن.
سكرتێری ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم ئاشكرایكرد، بەپێی بڕیاری دادگای فیدراڵی دەبێت مامەڵەی هەموو فەرمانبەران و خانەنشینان و سوودمەندانی تۆڕی كۆمەڵایەتی، لە هەرێم بە هەمان شێوەی دامەزراوەكانی حكومەتی فیدراڵ مامەڵەیان لەگەڵ بكرێت.
ئامانج رەحیم سكرتێری ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم دەقی بڕگەی دووەمی لە بڕیارەكانی دادگای فیدراڵی سەبارەت بە موچەی موچەخۆرانی هەرێم بڵاوكردووەتەوە، كە بڕیارەكەی دادگای فیدراڵی دەبێت لەلایەن هەموو دەسەڵاتەكانەوە جێبەجێ بكرێت و نابێت هیچ یاسا و بڕیار و نووسراوێك پێچەوانەی ئەوە دەربچێت.
لە بڕیارەكەی دادگادا هاتووە، پتەوكردنی دادپەروەریی وا دەخوازێت یەكسانی بەرپا بكرێت لە نێوان ئەندامانی كۆمەڵگە لە سەرجەم ماف و ئەركەكاندا، ماددەی 14 لە دەستوری كۆماری عیراق ساڵی 2005 حوكمی داوە بە بەرجەستەكردنی یەكسانی لە نێوان عیراقییەكان بەبێ جیاوازی.
ئاماژەی بەوەشكردووە، بۆ جێبەجێكردنی دادپەروەریی لە نێوان هەموو هاووڵاتییان بە تایبەتیش ئەوەی پەیوەندیدارە بە مووچەی هەرێم بە جۆرێك دەبێت حكومەتی فیدراڵی و حكومەتی هەرێم توانای خۆیان بخەنەگەڕ بۆ جێبەجێكردن و لابردنی بەربەست و بیانووەكان كە ببێتە هۆی ڕێگریی لە خەرجكردنی موچە یان دواكەوتنی.
دادگای تێهەڵچوونەوەی ئەمریكا، بڕیاری دا بە هێشتنەوەی باجی گومرگی كە لەلایەن سەرۆكی ئەمریكاوە بڕیاری لەسەر درابوو.
دادگای تێهەڵچوونەوەی فیدراڵی ئەمریكا بڕیاریدا، لەسەر بەردەوامی باجی گومرگ بەڕێژەی 10٪ لەسەر كاڵای هاوردە، كە لەلایەن دۆناڵد ترەمپەوە بڕیاری لەسەر درابوو .
ئەوەش لە دوای ئەوە دێت، ئیدارەی ترەمپ تانەی لە بڕیارەكەی دادگای بازرگانی نێودەوڵەتی ئەمریكا داوە، داوەشی لە دادگای تێهەڵچوونەوە كرد ئەو بڕیارە رابگرێت و رێگە بەبەردەوامی باجی گومرگی لەسەر كالای هاوردە بەرێژەی 10٪ بدات كە لەلایەن ترەمپەوە بڕیاری لەسەر درابوو.
دوو رۆژ لەمەوبەر،دادگای تایبەت بە بازرگانی نێودەوڵەتی سەر بە دادگای فیدراڵی ئەمریكا، بریاری ئیدارەی ترەمپی بۆ دانانی باجی گومرگی بەرێژەی ٪10 لەسەر كاڵای هاوردە بۆ ئەمریكا هەڵوەشاندەوە.
دادگاكە لە بڕیارەكەیدا جەختی لەوە كردبووەوە، كە تەنها كۆنگرێس دەسەڵاتی سەپاندنی ئەو جۆرە باجە گومرگییانەی هەیە.
ئەندامێكی لیژنەی دارایی لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق رایگەیاند، نووسراوەكەی وەزیری دارایی عیراق بۆ نەناردنی موچەی هەرێم، هیچ بنەمایەكی یاسایی نییە.
د. نەرمین مەعروف لە فەیسبوك نوسیویەتی، "رۆژی چوارشەممە بۆ بەدواداچوونی چەند پرسێك سەردانی وەزارەتی دارایی عیراقی كردوە و تەیف سامی وەزیری دارایی عیراقیی بینیوە و لەسەر پرسی نەناردنی موچەی هەرێم مشتومڕێكی زۆری لەگەڵ وەزیری دارایی كردووە، لەبەرئەوەی هەڵوێستەكەی وەزارەتی دارایی پێچەوانەی بڕیاری ژمارە 224ی دادگای فیدڕاڵییە.
دەشڵێت ئەو شێوازەی پشكی هەرێمی پێ ئەژمار كراوە لە نووسراوەكەی وەزارەتی دارایی هیچ بنەمایەكی یاسایی و ژمێریاری نییە، حكومەتی فیدڕاڵیش هێشتا خشتەی داهات و خەرجی ساڵی 2025ی نەناردووە بۆ ئەنجومەنی نوێنەران كە پێچەوانەی مادەی 77ـە لە یاسای بودجە سێ ساڵییەكە.
رۆژی چوارشەممە تەیف سامی وەزیری دارایی عێراق نووسراوێكی ئاڕاستەی حكومەتی هەرێمی كوردستان كردووە كە تیایدا هاتووە، بەگوێرەی یاسای بودجەی ساڵەكانی 2023، 2024، 2025، هەرێمی كوردستان رێژەی 12.67٪ی پشكی خۆی لە بودجە وەرگرتووە و هیچ تەرخانێكی دارایی بۆ مووچە نەماوە.