ئابووری
دوای ئەوەی دوێنێ کۆمپانیای گەنەڵ ئینێرجی تورکی رایگەیاند، دادگای نێوبژیوانی لەندەن ئاگاداری كردونەتەوە، دەبێت قەرەبووی دواكەوتنی كارەكانیان لە كێڵگەكانی نەوت بدەنەوە بە هەرێم؛ حکومەتی هەرێم رایگەیاند: دەبێت کۆمپانیاکە نزیکەی 27 ملیۆن دۆلارمان وەک قەرەبوو بداتەوە.
حکومەتی هەرێمی کوردستان رایگەیاند، حکومەتی هەرێم لە دۆسیەی نێوبژیوانی دژی کۆمپانیای گەنێل ئینێرجی میران بینا باوی لیمیتەد (GEMBBL) قەرەبووی بەرچاوی تێچووی یاسایی دەکرێتەوە.
دەشڵێت، لە 4ی نیسانی 2025، دادگای نێوبژیوانی لەندەن بڕیاری کۆتایی خۆی سەبارەت بە تێچوونەکان دەرکرد و بەپێی بڕیارەکە، دەبێت کۆمپانیاکە بڕی 26 ملیۆن و 868 هەزار و 905 دۆلار و 29 سەنت وەک قەرەبوو بدات بە هەرێم، لەگەڵ سوودی دوای بڕیارەکە.
ئەوەش لەکاتێکدایە، دوێنێ كۆمپانیای گەنەل ئینێرجی توركی رایگەیاند، دادگای نێوبژیوانی لەندەن بە بڕیارێك ئاگاداری كردوونەتەوە، بەرانبەر دواكەوتنی كارەكانیان لە دوو كێڵگەی نەوت و پابەندنەبوونیان بە گرێبەست، دەبێت زیاتر لە 26 ملیۆن دۆلار وەک قەرەبوو بدەن بە حكومەتی هەرێم.
نرخی نەوتی عیراق بەردەوامە لە دابەزین و خراپترین ئاستی هەفتانەی لە بازاڕی جیهانیدا تۆماركرد.
بەهۆی بڕیارەكەی ئۆپێك پڵەس و ئەو باجە نوێیانەی دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا بەسەر وڵاتاندا سەپاندی، نرخی نەوتی خاوی بەسرە بۆ خوار 67 دۆلار دابەزی، نرخی نەوتی خاوی برێنتیش بە 66 دۆلار و 11 سەنت بۆ هەر بەرمیلێك مامەڵەی پێوە كرا، نرخی نەوتی خاوی رۆژئاوای تەكساسیش بۆ هەر بەرمیلێك بە 62 دۆلار و 17 سەنت تۆمار كرا.
ئەوەش لە كاتێكدایە نرخی نەوت لە ماوەی 3 رۆژی رابردوودا بەرێژەی 11% دابەزیووە و هەشت دۆلاری بۆ هەر بەرمیلێك لەدەستداوە.
نرخی نەوت لە پرۆژە یاسای بودجەی 2025ی عیراقیشدا بە 70 دۆلار دیاریكراوە، شارەزایانیش پێیانوایە ئەگەر نرخی نەوت بەو شێوەیە بەردەوام بێت لە دابەزین و نەگەڕێتەوە بۆ سەرو 70 دۆلار، دەبێت پێداچوونەوە بە نرخ و بڕی بەرهەمهێنانی نەوت و خشتەی خەرجی و داهاتەكان بە ئاراستەی كەمكردنەوە بكرێت.
ئەندامانی ئۆپیك پڵەس پابەندی خۆیان بە پەیرەوكردنی زیادكردنی بەرهەمهێنانی نەوت لە مانگی پێنج دا دوپاتكردەوە و رایانگەیاند ئەو بڕیارە بۆ پاراستنی سەقامگیری بازاڕە.
هەشت ئەندامی ئۆپیك پڵەس بریاریاندا بۆ ماوەی سێ مانگ لەمانگی پێنجەوە دەستبكەن بە زیادكردنی بەرهەمهێنانی نەوت بە بڕی 411 هەزار بەرمیل رۆژانە و هۆكاری ئەم بریارەشیان بۆ ئەوە گەراندەوە كە پێشبینییەكان بۆ خواستی جیهانی لەسەر نەوت لە ئاستێكی باشدایە.
ئەم بریارە بووەهۆی دابەزاندنی نرخی نەوت بەرێژەی %5 و نرخی بەرمیلێك نەوتی خاوی برێنت بۆ خوار 70 دۆلار و نەوتی خاوی تەكساسی بۆ خوار 67 دۆلار دابەزین.
ئەم دابەزینەی نرخی نەوت هاوكاتە لەگەڵ بریارەكەی دۆناڵد ترەمپ بۆ سەپاندنی باجی گومرگی بەسەر 180 وڵاتدا , بەڵام بەپێی ئاژانسی تاقە باجەكان كەرتی نەوت و غاز ناگرێتەوە.
هاوكات بەپێی داتاكان نەوتی كۆگاكانی ئەمریكا لە هەفتەی رابردوودا بەبڕی 6.2 ملیۆن بەرمیل بەرزبوونەوەی تۆماركردبوو ئەوەش هۆكارێكی تری دابەزینی نرخی نەوتە.
كۆمپانیای دانەغازی ئیماراتی رایگەیاند، بەرهەمهێنانی رۆژانەی غازی سروشتی لە كیڵگەی كۆرمۆر بۆ زیاتر لە 500 ملیۆن پێ سێجا بەرزبووەتەوە .
كۆمپانیای داناغازی ئیماراتی لەگەڵ هاوبەشەكەی كرێسێنت پترۆلیۆم راگەیەنراوێكی هاوبەشیان بڵاوكردەوە كە تێیدا ئاماژە بۆ ئەوە كراوە، بەرهەمی رۆژانەی كێڵگەی كۆرمۆر لە سەرەتای مانگی ئازاری ئەمساڵەوە گەیشتووەتە 525 ملیۆن پێ سێجا ستانداردی غازی سروشتی، كە هاوتای 500 بەرمیل نەوتی خاوە.
باسی لەوەشکردووە، بەراورد بە ساڵی 2017 بەرێژەی 75% بەرهەمهێنانی غاز شل رۆژانە زیادیكردووە. وتیشی، رۆژانە 10 هەزار و 70 تۆن غازی شل "ئێڵ پی جی" بەرهەمدەهێن، ئەوەشیان بە دەستكەوتێكی گرنگ وەسف کردووە و جەختی لەوەکردووەتەوە، لە هەوڵەكانیان بەردەوام دەبن بۆ بەرزتركردنەوەی ئەو ئاستە .
هەر بەپێی راگەیەنراوەكەی دانە غاز، كێڵگەی غازی كۆرمۆر رۆژانە 75% پێداویستی بەرهەمهێنانی كارەبا لە هەرێمی كوردستان پڕدەكاتەوە، بەمەش زیاتر لە شەش ملیۆن عێراقی لە هەرێم و پارێزگاكانی دیكەی عێراق سوودمەند دەبن.
ئاماژەیان بەوەشكردووە، داهاتی وەبەرهێنانەكانیان لە هەرێمی كوردستان گەیشتووەتە سێ ملیار و 500 ملیۆن دۆلاری ئەمریكی، ئەوەش یارمەتیدەر بووە لە رەخساندنی 20 هەزار هەلی كار لە هەرێم بەشێوەی راستەوخۆ و ناراستەخۆ.
لەگەڵ زیادبوونی ئاڵۆزییە بازرگانییەكان، جارێكی دیكە نرخی زێڕ ئاستی پێوانەیی تۆماركرد و یەك ئۆنسە گەیشتە سەروو 3100 دۆلار.
لەگەڵ كردنەوەی مامەڵەكاندا لە بازاڕەكانی جیهان، بەیانی ئەمڕۆ یەك ئۆنسە زێڕ گەیشتە سێ هەزار و 106 دۆلار.
لە سەرەتای ئەمساڵیشەوە بەهای زێڕ بەردەوامە لە بەرزبوونەوە و تائێستا بەڕێژەی 18% بەرز بووەتەوە.
هەر ئەم مانگە، بەهای ئۆنسەیەك زێڕ بۆ یەكەمجار گەیشتە سەروو سێ هەزار دۆلار، بە وتەی شارەزایانیش رەنگدانەوەی ئەو مەترسییەیە كە بەهۆی ناجێگیری ئابوری و ئاڵۆزی جیۆسیاسی و هەڵاوسانەوە دروستبووە.
زۆرینەی دامەزراوە داراییە گەورەكانی جیهانیش پێشبینییەكانیان لەبارەی داهاتووی بەهای زێڕ خستووەتەڕوو، بەشێوەیەك بانكی ئەمریكا پێشبینی دەكات نرخی ئۆنسەیەك زێڕ تا 2026 بگاتە 3350 دۆلار و لە دوو ساڵی داهاتووشدا بگاتە 3500 دۆلار.
چین ژمارەی پێوانەیی تۆمار كرد لە باركردنی باڵێكی تۆڕباینی هەوا و گواستنەوەی بە ئاودا، كە بۆ یەكەمجارە تۆڕباینێكی 133 مەتری بخرێتە سەر پشتی كەشتییەكی بارهەڵگر.
پرۆسەكە ئاسان نەبووە، بەڵام سەركەوتنیشی جارێكی تر چینی وەك پێشەنگی بەرهەمهێنانی وزەی با بیری جیهان خستەوە.
چین وەك پێشەنگی بەرهەمهێنانی وزە لە رێگەی هەواوە، توانی ژمارەیەكی پێوانەیی لەو بوارەدا تۆمار بكات، ئەویش باركردنی درێژترین باڵی تۆڕباینی هەوا بوو لەسەر پشتی كەشتییەك و گواستنەوەی بە رووباری یانگتسیی چینەوە.
ئەو باڵە تۆڕباینەی هەوا كە خراپە سەر پشتی كەشتی گوێزەرەوە، درێژییەكەی 133 مەتر بوو، كێشەكەشی 67 تۆن بوو.
بە سەركەوتوویی خرایە سە پشتی كەشتی و ئەوەش وەك ژمارەیەكی پێوانەیی هەژمار كرا لە باركردنی درێژترین باڵی تۆڕباینی هەوا و گواستنەوەی بە ئاودا، كە لە بەندەری یانگتسیی چین باركرا.
پرۆسەكە ئاسان نەبوو، بەڵكو دوو گەورەترین كرێن بەكارهێنران بۆ بەرزكردنەوەی باڵەكان و دواتر باركردنیان، ئەوەش بە یەكەم چالاكی لەو جۆرە هەژمار دەكرێت.
بەهۆی هەستیاری پرۆسەكەوە، سەرجەم قۆناغەكانی بە گواستنەوەشییەوە، لە رێگەی هەستەوەرە و كامێراوە چاودێری بەردەوام كرا.
بەرزی ئەو تۆڕباینەی كە ئەو باڵانەی بۆ دەبەسترێت، 185 مەتر دەبێت، بە جۆرێك دروست كراوە، كە لەنێو دەریادا جێگیر بكرێت و بەرگەی زیاتری رەشەبا و زریانەكان بگرێت، لە مانگی كانونی یەكەمی 2024، ئەمجۆرە لە تۆرباین لەلایەن چینەوە راگەیەنرا، كە بە بەهێزترین تۆڕباینی هەوا دادەندرێت بۆ بەرگەگرتنی رەشەبا و زریانەكان.
تۆڕی نێودەوڵەتی تەلەفزیۆنی چین ڤیدیۆكانی بڵاوكردوونەتەوە و رایگەیاندووە، بەندەری یانگتسیی چینی بووە بە بەندەرێكی گرنگی باركردن و گواستنەوە.
ئەو تۆڕباینە لەلایەن گروپی چاینا ئیسترێن ئەلیكتریكەوە بەرهەم هاتووە و بە قۆناغێكی گرنگ دادەندرێت بۆ گەشەپێدانی زیاتری كەرتی بەرهەمهێنانی وزە لە رێگەی هەواوە كە لە جیهاندا چین بە پێشەنگی ئەو كەرتە دادەندرێت.
سەرۆك وەزیرانی روسیا ئاشكرای کردووە، گەشەی ئابوریی وڵاتەكەی شەش هێندەی ئەوروپا بووە لە 2024 دا.
میخایل میشوستین، سەرۆك وەزیرانی روسیا رایگەیاند: داهاتی گشتیی وڵاتەكەی لە ساڵی رابردودا 200 ترلیۆن روبڵ بوە كە دەكاتە دوو ترلیۆن و 370 ملیارد دۆلار، بەوەش گەشەی ئابوریی وڵاتەكە شەش هێندەی ئەوروپا بوە.
وتیشی ساڵی 2024 داهاتی تاك لە روسیا 8.5٪ زیادیكردوە و بڕی سەرمایەی وڵاتەكەش 7.5٪ زیادیكردوە و گەشەی ئابورییش 4.1٪ بووە.
بە وتەی میشوستین ئاستی گەشەی ئابوریی روسیا لە دوو ساڵی رابردودا دوو هێندەی نێوندی گەشەی ئابوریی لە ئاستی جیهاندا بووە، بەوەش لە روی توانای كڕینەوە دەكەوێتە ریزبەندی چوارەم وڵاتی بەهێزی ئابوریی لەسەر ئاستی جیهان.
ئەمە لە كاتێكدایە روسیا زیاتر لە 300 ملیار دۆلاری بۆ جەنگ لە دژی ئۆكراین خەرجكردوە و 300 ملیارد دۆلاریشی لە بانكەكانی ئەوروپا و ئەمریكا دەستی بەسەردا گیراوە.
دوای ئەوەی دوێنێ بەغدا پارەی موچەی مانگی سێی موچەخۆرانی خستە سەر هەژماری بانکیی هەرێم، ئەمڕۆ دەست بە دابەشکردنی موچە دەکرێت.
دوێنێ لە راگەیەندراوێکدا وەزارەتی دارایی حکومەتی هەرێمی کوردستان بڵاویکردەوە، بڕی 954 ملیار و 880 ملیۆن و 467 هەزار و 779 دینار وەک پارەی موچەی مانگی ئازاری موچەخۆران و فەرمانبەران و خانەنشینانی هەرێمی کوردستان، لەلایەن وەزارەتی دارایی حکومەتی فیدراڵەوە خرایە سەر هەژماری بانکی وەزارەتی دارایی و ئابوری هەرێم.
لەدوای گەیشتنی پارەکەش وەزارەتی دارایی لیستی موچەی بڵاوکردەوە و بەپێی لیستەکە، لەمڕۆوە دەست بە دابەشکردنی موچە دەکرێت و لەماوەی سێ رۆژدا موچەی سەرجەم موچەخۆران دەدرێت.
لە رۆژی 13ی ئەم مانگەدا دەستکرا بە دابەشکردنی موچەی مانگی دووی موچەخۆران، دوابەدوای راگەیاندنی لیستی موچەی مانگی دوو، حکومەتی هەرێم ئەوەی خستە روو، هەوڵ دەدەن بەر لە جەژن موچەی مانگی ئازاریش دابەش بکەن.
لە ماوەی 11 مانگی رابردوودا عیراق دووەم گەورەترین هاوبەشی بازرگانی ئێران بووە و بە بەهای 11 ملیار و 180 ملیۆن دۆلار كاڵای لەو وڵاتەوە هاوردە كردووە.
لە ماوەی 11 مانگی رابردوودا عیراق دووەم گەورەترین هاوبەشی بازرگانی ئێران بووە و بە بەهای 11 ملیار و 180 ملیۆن دۆلار كاڵای لەو وڵاتەوە هاوردە كردووە. لەلایەکی دیکەوە بە گوێرەی داتاكان و بەپێی لێدوانەكانی هەندێك لە بەرپرسانی ئێرانی، بەرهەمە توركییەكان لە بازاڕەكانی عیراق تەنگیان بە بەرهەمە ئێرانییەكان هەڵچنیوە.
ئەو بەرپرسانە باس لەوە دەکەن، تەنانەت هەندێك بەرهەمیان بە تەواوەتی لە رەفەی ماركێتەكان كردووەتە دەرەوە.
سیاسەتە ناوخۆییەكانی عیراقیش هۆكارێكی دیكەیە بۆ دابەزینی پشكی ئێران لە بازاڕەكان.
دوای ئەوەی دوێنێ وەزارەتی دارایی هەرێم رایگەیاند رەزامەندی دراوە بە خەرجکردنی پارەی موچەی مانگی سێ و ئەمڕۆ چوارشەممە پارەکە دەخرێتە سەر هەژماری بانکییان، چاوەڕوان دەکرێت ئەمڕۆ لیستی موچە رابگەیەنرێت.
دوێنێ سێشەممە، وەزارەتی دارایی و ئابوری هەرێمی کوردستان رایگەیاند، رێکارەکانی ناردنی موچەی مانگی ئازار تەواو کراوە و سبەینێ چوارشەممە، 26ی مانگ، پارەکە رەوانەی هەرێم دەکرێت.
بۆیە وەک ئەوەی حکومەتی هەرێم لە 12ی ئەم مانگەدا رایگەیاند، چاوەڕوان دەکرێت ئەمڕۆ لیستی موچە بڵاوبکرێتەوە و یان لە پاشنیوەڕۆی ئەمڕۆوە یان سبەینێ راستەوخۆ دەست بە دابەشکردنی موچە بکرێت، هەروەها لەماوەی سێ رۆژیشدا موچەی سەرجەم موچەخۆران دابەش دەکرێت.
ئەو پارەیەی ئەمڕۆ بۆ موچەی مانگی سێ دەخرێتە سەر هەژماری بانکی وەزارەتی دارایی هەرێم، بڕی 945 ملیار و 880 ملیۆن و 467 هەزار و 779 دینارە.
رۆژی 13ی ئەم مانگە، دەستکرا بە دابەشکردنی موچەی مانگی دووی موچەخۆران و حکومەتی هەرێم رایگەیاند، لیستی موچەی مانگی سێ'ش بۆ بەغدا دەنێرن و هەوڵدەدەن بەر لە جەژن موچەی مانگی سێ دابەش بکەن.
دەستگیركردنی ئیمامئۆغلۆ كاریگەری لەسەر ئابوری توركیا دروستكردووە، بەهۆیەوە وەزیری دارایی و بانكی ناوەندیی لەگەڵ بانكەكانی توركیا كۆبوونەتەوە و وەزیری دارایی توركیا بە دامەزراوە دارایەكانی وتووە، تەواوی رێكار و میكانیزمەكان بگرنەبەر بۆ كەمكردنەوەی كاریگەری رووداوەكانی چەند رۆژی رابردوو كە بازاڕی توركیایان شڵەژاندووە.
بەرپرسانی بانكی ناوەندیی توركیا رۆژی یەكشەممە لەگەڵ بانكە بازرگانییەكان كۆبوونەوە، ئەمەش لە كاتێكدایە كە بازاڕەكان لە دوای دەستگیركردنی ئەکرەم ئیمامئۆغڵۆ شڵەژانی دیار و بەرچاویان بەخۆوە بینیوە، بە وتەی ئەو كەسانەی كە زانیاری راستەوخۆیان لەسەر كۆبوونەوەكە هەیە، بەرپرسان تاوتوێی ئەگەری هەماهەنگی لەگەڵ بانكەكان دەكەن و هەڵسەنگاندن بۆ رووداوەكانی ئەم دواییە لە بازاڕەكانی توركیادا دەكەن، بەهۆی ئەوەی كۆبوونەوەكە تایبەتە، بانكی ناوەندی توركیا ئامادەنەبووە هیچ لێدوانێك لەسەر ئەو بابەتە بدات.
كۆبوونەوەكە پاشنیوەڕۆی یەكشەممە بە كاتی ناوخۆی توركیا بەڕێوەچووە، یەكێكە لە یەكەمین كۆبوونەوەی ئاستی باڵای نێوان بانكەكانی وڵات و دەسەڵاتی نەختینەیی و دراو لە دوای دەستگیركردنی ئەكرەم ئیمامئۆغڵو سەرۆكی گەورە شارەوانی ئەستەنبوڵ لە هەفتەی رابردوودا، كە بازاڕەكانی هەژاند. لیرەی توركی و پشكەكانی بۆرسەی ئیستەنبوڵ و ئامرازەكانی قەرزی حكومی، گەورەترین دابەزینیان لە 17 ساڵی رابردوودا تۆماركرد، ئەمە لەكاتێكدایە وەبەرهێنەران مەترسییەكانی گۆڕانكارییەكان لە سیاسەتی ئابووری توركیادا هەڵدەسەنگێنن و نیگەرانن.
كۆبوونەوەی بانكی ناوەندی لە كاتێكدایە وەزیری گەنجینە و دارایی مەهمەت شیمشەك رۆژی هەینی لەگەڵ بانكەكان كۆبووەوە و پێی راگەیاندن كە داڕێژەرانی سیاسەت هەموو ئامرازە بەردەستەكان بەكاردەهێنن بۆ كەمكردنەوەی كاریگەرییەكانی رووداوەكانی ئەم چەند رۆژەی ئیستەنبوڵ و ئەو ناوی لێنا ناجێگیری "كاتیی" بازاڕ.
ئیمامئۆغڵو ركابەری دیاری ڕەجەب تەیب ئەردۆغان بوو لە هەڵبژاردنی سەرۆك كۆماری توركیا، رۆژی یەكشەممەی رابردووش بە تۆمەتی گەندەڵی زیندانی كرا.
بانكی ناوەندیی میكانیزم و هەنگاوەكانی بۆ پاڵپشتیكردنی لیرە لە ماوەی هەفتەی رابردوودا بەهێزتر كردووە بۆ ئەوەی بەردەوام بێت لە توندكردنەوەی بارودۆخی دارایی. هەروەها رێژەی قەرزدانی شەوانە بە رێژەی ٢٠٠ خاڵ بەرزكردەوە بۆ 46%، ئەمەش هەنگاوێكە كە تێكڕای تێچووی پارەدان بۆ بانكە بازرگانییەكان بەرزدەكاتەوە. هەروەها قەرزدانی بە رێژەی سوودی بنەڕەتی 42.5% بۆ ماوەیەكی نادیار راگرت.
هەروەها بانكەكە رایگەیاندووە، زیادكردنی بۆندەكان بۆ ماوەی 91 رۆژ ئەنجامدەدات بۆ بەرزكردنەوەی نەختینەیی، كە یەكەمجارە لە مێژووی خۆیدا لە ماوەی نزیكەی دوو دەیەدا، بە ئامانجی كۆكردنەوەی لیرەی زیادە لە بازاڕدا هەنگاوی لەو شێوەیە بنێت.
جەنگی گومرگی ئابورییە گەورەكانی جیهان و پەرەسەندنی ناسەقامگیری بازرگانی زیانێكی زۆری بە كەسایەتییە دەوڵەمەندەكانی جیهان گەیاندووە.
لە نێوان 10 دەوڵەمەندترین كەسایەتییەكانی جیهاندا، تەنها یەك كەسیان توانیویەتی لە مانگی دووەوە سامانەكەی زیاد بكات و نۆ كەسەكەی دیكە رووبەڕووی زیانی گەورە بوونەتەوە.
لە 1ی مانگی دووی ئەمساڵەوە تاوەکو كۆتا رۆژی هەفتەی رابردوو، نۆ ملیاردێری جیهان بە گشتی 294 ملیار دۆلار زیانیان كردووە.
باجە گومرگییەكانی ترەمپ كاریگەری جیاوازی لەسەر كەسایەتی و كار و پیشەكان دروستكردووە. زۆرترین زیان بەر ئەو كۆمپانیایانە كەوتووە كە لە كەرتی تەكنەلۆژیا و پیشەسازی ئۆتۆمبێل و بازرگانی نێودەوڵەتی كار دەكەن هۆكارەكەشی ئەوەیە كە زنجیرەی دابینكردن بەهۆی سزاكانی ترەمپەوە ئاستەنگی تێكەوتووە .
هەندێك كۆمپانیاش سودمەند بوون بە تایبەتی ئەوانەی كە بەهۆی باجە گومرگییەكانی ترەمپەوە چیتر نیگەرانی كێبەركێكارانی دەرەوە نین كە زۆرتر ئەو كۆمپانیایانە دەگرێتەوە كە لە كەرتی بەرهەمهێنان و وزە كار دەكەن.
وەزارەتی دارایی هەرێم رایگەیاند، رێکارەکانی خەرجکردنی پارەی موچەی مانگی سێ لە قۆناغی کۆتاییدایە.
وەزارەتی دارایی هەرێم رایگەیاند، رێکارەکانی وەرگرتنی تەمویلی موچەی مانگی ئازاری فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان لە قۆناغی کۆتایدایە، دەشڵێت، تیمی تەکنیکی وەزارەتی دارایی هەرێم لەگەڵ فەرمانگەی بودجە و ژمێریاری وەزارەتی دارایی حکومەتی فیدراڵ لە قۆناغی تەواوکردنی رێکارەکانی وەرگرتنی تەمویلی موچەی مانگی ئازاری فەرمانبەران و موچەخۆرانی هەرێمی کوردستاندان.
ئەوەش هاتووە، چاوەڕێ دەکرێت لە زووترین کاتدا پارەی موچەی مانگی ئازار لەلایەن وەزارەتی دارایی حکومەتی فیدراڵەوە بخرێتە سەر هەژماری بانکی دارایی هەرێم.
ئەوەش لەکاتێکدایە، بەیانی ئەمڕۆ پەیامنێری کوردسات نیوز باسی لەوەکرد، وردبینی لیستی موچەی مانگی سێ تەواو بووە و هەر ئەمڕۆ دەخرێتە بەر دەستی تەیف سامی وەزیری دارایی عیراق، بۆئەوەی بڕیار لەسەر خەرکردنی پارەی موچە بدات.
رۆژی 12ی ئەم مانگە بەغدا پارەی موچەی مانگی دووی موچەخۆرانی هەرێمی نارد و رۆژی 13ی مانگیش دەست بە دابەشکردنی موچە کرا.
حکومەتی هەرێمیش رایگەیاند، هەوڵدەدەن بەر لە جەژنی رەمەزان موچەی مانگی سێی موچەخۆرانیش دابەش بکەن.
سەرچاوەیەک لە وەزارەتی دارایی عیراق بە کوردسات نیوزی راگەیاند، ئەمڕۆ لیستی موچە دەخرێتە بەردەم وەزیری دارایی عیراق، بۆ ئەوەی بڕیار لەسەر ناردنی پارەی موچە بۆ هەرێم بدات.
سەرچاوەیەک لە وەزارەتی دارایی عیراق بە کوردسات نیوزی راگەیاند، وردبینیکردن لە لیستی موچەی موچەخۆرانی هەرێم تەواو بووە و کەمێکی دیکە لیستەکە دەخرێتە بەردەم تەیف سامی وەزیری دارایی عیراق، بۆ ئەوەی بڕیار لەسەر پارەدارکردن "تمویل" بدات.
ئاماژەی بەوەشکرد، ئەگەر بڕیاری پارەدارکردنەکە بدرێت، ئەوا لەم دوو رۆژەدا پارەی موچەی مانگی سێ رەوانەی هەرێم دەکرێت.
رۆژی 12ی ئەم مانگە بەغدا پارەی موچەی مانگی دووی موچەخۆرانی هەرێمی نارد و رۆژی 13ی مانگیش دەست بە دابەشکردنی موچە کرا.
حکومەتی هەرێمیش رایگەیاند، هەوڵدەدەن بەر لە جەژنی رەمەزان موچەی مانگی سێی موچەخۆرانیش دابەش بکەن.
سەرەڕای پشووی هەفتە، ئەمڕۆ فەرمانبەرانی وەزارەتی دارایی عیراق وردبینی لە لیستی موچەی موچەخۆرانی هەرێم دەكەن، ئەگەر لیستەكە كێشەی تێدا نەبێت لە رۆژانی داهاتوو بەغداد پارە دەنێرێت.
پەیامنێری كوردسات نیوز رایگەیاند، ئەمڕۆ هەینی فەرمانبەرانی وەزارەتی دارایی عیراق دەوام دەكەن بۆ وردبینی كردنی لیستی موچەی مانگی سێی موچەخۆرانی هەرێمی كوردستان.
وتیشی، تا رۆژی دووشەممەی داهاتوو وەزارەتی دارایی عیراق سەرقاڵی تەمویلكردنی وەزارەت و فەرمانگەكانی عیراق دەبێت، چاوەڕوان دەكرێت دوای ئەوەش لە ناوەڕاستی هەفتەی داهاتوو تەمویلی موچەی موچەخۆرانی هەرێم رەوانە بكرێت.
سەرچاوەیەک لە وەزارەتی دارایی عیراقەوە بە کوردسات نیوزی راگەیاند، وردبینیکردن لە لیستی موچەی مانگی سێی موچەخۆرانی هەرێم دەستی پێ کرد.
ئەو سەرچاوەیە ئاماژەی بەوەشکرد، هەموو هەوڵێک دەدرێت تاوەکو سەرەتای هەفتەی داهاتوو وردبینیکردنەکە تەواو بکرێت.
باسی لەوەشکرد، ئەگەر هیچ كێشەیەك لە لیستەكەدا نەبێت ئەوا هەفتەی داهاتوو پارەی موچەی هەرێم رەوانە دەكرێت.
ئەوەش لە کاتێکدایە، هەفتەی رابردوو بەغدا پارەی موچەی مانگی دووی خستە سەر هەژماریی بانکی وەزارەتی دارایی هەرێم و رۆژی پێنجشەممەی رابردوو، 13ی ئازار دەست بە دابەشکردنی موچە کرا.