ئابووری
وەزارەتی دارایی سوریا رایگەیاند، قەتەر بە رەزامەندی ئەمریكا، موچەی سێ مانگی فەرمانبەرانی شارستانی دابین دەكات.
محەمەد برنیە وەزیری دارایی سوریا رایگەیاند، وڵاتی قەتەر بۆ سێ مانگ 87 ملیۆن دۆلار تەرخان دەكات بۆ موچەی فەرمانبەرانی شارستانی، بەڵام موچەخۆرانی سەربازی ناگرێتەوە.
دەشڵێت، ئەو مینحەیەی قەتەر بە رەزامەندی ئەمریكا دابینكراوە و بەشێكە لە چاوپۆشی سزاكانی واشنتن بۆ سەر دیمەشق و دەیەوێت لە رووی ئابورییەوە وڵاتەكەی ببوژێتەوە و كار لەسەر بنیاتنانەوەی دەوڵەت بكەن.
هاوكات، چەند سەرچاوەیەك لە وەزارەتی دارایی سوریا رایانگەیاند، مینحەكەی قەتەر وەزارەتی ناوخۆ و بەرگری سوریا ناگرێتەوە بەهۆی ئەوەی ئەوروپا و ئەمریكا ترسیان لەو گروپانە هەیە كە لە دەزگا ئەمنیەكان كار دەكەن.
راشیگەیاندوە، چاوەڕوان دەكرێت مانگی داهاتوو موچەكە خەرج بكرێت و بە رێژەی 400٪ زیاد بكرێت بە چەند قۆناغێك و زیاتر لە یەك ملیۆن فەرمانبەر سودمەند دەبن.
ئەندامێکی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق نوێترین زانیاری سەبارەت بە موچەی مانگی چوار خستەڕوو و باس لەوەدەکات، گرفتی دواکەوتنی موچە بەهۆی نەبوونی پارەی کاشەوە هەیە.
د. نەرمین مەعروف ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق بە کوردسات نیوزی راگەیاند، دواکەوتنی موچەی موچەخۆرانی هەرێم پەیوەندی بە قەیرانی داراییەوە نییە و هیچ قەیرانێکی دارایی لە عیراقدا نییە.
وتیشی، دابەشکردنی موچە لە بەشێکی دامودەزگاکانی عیراقیشدا دواکەوتووە و گرفتەکەش تەنها نەبوونی پارەی نەختینەیە لەبەردەستی حکومەتی عیراقدا.
روونیشیکردەوە، هیچ گرفتێک لە لیستی موچەی موچەخۆرانی هەرێمدا نییە، حکومەتی عیراقیش هیچ نییەتێکی لەوجۆرەی نییە کە بیەوێت ئاستەنگ بۆ موچە دروست بکات بەڵکو هەنگاوی ناوە بۆ ئەوەی چی زووترە پارەی کاش دابین بکات و موچەی پێ دابەش بکات.
ئەو ئەندامەی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق ئاماژەی بەوەشکرد، ئەگەر دۆخێکی گەورەی جیهانی هەبێت کە کاریگەریی گەورە لەسەر داهات و ئابووری وڵات دروست بکات ئەوەیان جیاوازە، نەک تەنها حکومەتی عیراق بەڵکو بۆ حکومەتە گەورەکانیش گرفت دروست دەبێت، کە لە ئێستادا هیچ بابەتێکی لەو جۆرە بوونی نییە.
هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا هۆشداری لە خراپی رەوشی دارایی ئێستای عیراق دەدات و دەڵێت، بەهۆی زیادبوونی كورتهێنانی بودجەشەوە، حكومەت بیر لە هەڵوەشاندنەوەی بودجەی 2025 دەكاتەوە.
سائیر موخیف، پەرلەمانتاری هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا بە سەرۆكایەتی نوری مالیكی رایگەیاند، قەیرانی دارایی راستەقینە لە عیراق هەیە و رەوشی دارایی وڵات لە مەترسیدایە، بەجۆرێك مەترسی لەسەر موچەی موچەخۆران و شایستە داراییەكانی پرۆژەكان هەیە.
ئەوەشی خستەڕوو، بەهۆی قوڵبوونەوەی قەیرانی دارایی، حكومەتی عیراق پەنای بردووە بۆ بژاردەی راكێشانەوە پارەی یەدەگ لە بانكەكان.
بەهۆی قوڵبوونەوەی قەیرانی دارایی عیراق، كۆتاییەكانی مانگی رابردوو حكومەتی فیدراڵ زیاتر لە سێ ترلیۆن دیناری لە هەژماری سیادی وەزارەتی دارایی راكێشا و چەند سەرچاوەیەكی باڵا لە حكومەتەكەش ئاشكرایانكردووە، بەهۆی قوڵبوونەوەی قەیرانە داراییەكانی وڵاتەوە، رەنگە حكومەتی عیراق بوودجەی گشتی 2025 هەڵبوەشێنێتەوە.
ئەوەش لەكاتێكدا بەشێكی زۆر لە لێپرسراوە باڵاكانی عیراق رەتیدەكەنەوە قەیرانی دارایی لە وڵات هەبێت و بە پڕوپاگەندەی بەر لە هەڵبژاردن ستایشی دەكەن.
وەزارەتی دارایی عیراق كێشەی كورتهێنانی دارایی هەیە و بۆ دابینكردنی پارەی موچەی مانگی چوار و مانگەكانی دواتر، پارەی لە سندوقی بارمتەی باج رادەكێشێت.
بەپێی بەڵگەنامەیەك كە وێنەیەكی دەست كوردسات نیوز كەوتووە، دەركەوتووە بۆ دابینكردنی پارە بۆ دابەشكردنی موچە، ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق رەزامەندی نیشانداوە لەسەر راكێشانی سێ تریلیۆن و 45 ملیار و 7 ملیۆن و 500 هەزار دینار لە سندوقی بارمتەی باجی وەزارەتی دارایی.
وەزارەتی دارایی عیراق بەهۆی كەمی نەختینەوە پەنای بۆ ئەو سندوقە بردووە، كە پارەی باجی تێدایە و پێنج ساڵی بەسەردا تێپەڕ نەبووە.
ئەوەش لەكاتێكدایە، لە ماوەی رابردوودا لیژنەی دارایی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق ئاماژەیان بۆ بوونی كێشەی نەختینە كردووە، بەڵام وەزارەتی دارایی ئەو هەواڵانەی رەتدەكردەوە.
وەزارەتی دارایی عیراق بیانوی ئەوەی هێناوەتەوە، كە لە یەدەگی فیدراڵی ئەمریكاوە پارەی فرۆشی نەوتی بۆ حەواڵە نەكراوە و هەركات پارە بگات بە دەستی، پارەی راكێشراوی ئەو سندوقە دەگەڕێنێتەوە.
وەزارەتی پلاندانانی عیراق رایگەیاند، بەپێی ئەو پلانە چوار ساڵییەی دانراوە، لەگەڵ دابەزینی بەهای نەوتیشدا دەتوانرێت 79 ترلیۆن دینار داهاتی نانەوتی كۆبكرێتەوە.
عەبدولزەهرە هنداوی، وتەبێژی وەزارەتی پلاندانانی عیراق رایگەیاند، بەپێی پلانی گەشەپێدانی نیشتمانی بۆ ساڵانی 2024 بۆ 2028 پێشبینی كراوە كە داهاتی نەوتی بۆ لە 89% دادەبەزێت لە ساڵی 2024 و پلانی جێگرەوە بۆ ئەم بابەتە دانراوە.
وتیشی، بەپێی ئەو پلانەی دانراوە داهاتی نانەوتی تا ساڵی 2028 بگاتە 79 ترلیۆن دینار بە پشت بەستن بە داهاتی خاڵە سنووری و فڕۆكەخانەكان و باج و سەرجەم داهاتی ناوخۆییەكان، بەو پێیەش كێشە بۆ بودجە و موچە دروست نابێت.
پەیامنێری کوردسات نیوز باسی لەوەکرد، چاوەڕوان دەکرێت سبەینێ سەرۆکوەزیرانی عیراق رەزامەندی لەسەر خەرجکردنی موچەی مانگی چواری موچەخۆرانی هەرێمەوە بدات و تاوەکو کۆتایی ئەم هەفتەیە پارەی موچە بۆ هەرێم بنێردرێت.
پەیامنێری کوردسات نیوز ئاماژەی بەوەکرد، وربینی لە لیستی موچەی مانگی چواری موچەخۆرانی هەرێم تەواو بووە و هیچ گرفتێک لە لیستەکەدا نەبووە و پرۆسەی وردبینییەکە بەبێ گرفت بەڕێوەچووە.
ئەوەشی خستە روو، لەئێستادا تەیف سامی وەزیری دارایی عیراق رەزامەندی لەسەر خەرجکردنی پارەکە داوە، سبەینێش لە کۆبوونەوەی ئەنجومەنی وەزیراندا محەمەد شیاع سودانی بڕیار لەسەر خەرجکردنی پارەکە دەدات.
وتیشی، ئەگەر سبەینێ رەزامەندی لەسەر خەرجکردنی پارەکە بدرێت، ئەوا چاوەڕێ دەکرێت تاوەکو کۆتایی ئەم هەفتەیە پارەی موچەی مانگی چوار بۆ هەرێم بنێردرێت.
ئەگەر پرۆسەکەش بەو شێوەیە بەبێ گرفت بەڕێوەبچێت، ئەوا هەفتەی داهاتوو دەست بە دابەشکردنی موچەی مانگی چوار دەکرێت.
ئەپیكۆر راگەیەنراوێکی لەبارەی کۆبوونەوەکەی هەفتەی رابردووەوە بڵاوکردەوە و دەڵێت، نەیەگشتنن بە رێککەوتن، هەروەها داوای خێراكردنی هەوڵەكان دەكات بۆ دەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوتی هەرێم.
كۆمەڵەی پیشەسازیی نەوتی كوردستان "ئەپیكۆر" لەسەر كۆبوونەوە سێ قۆڵیەكەی نێوان حكومەتی فیدراڵ و هەرێم و كۆمپانیاكانی نەوت راگەیەنراوێكی بڵاوكردەوە و ئاشكرایكرد، لە كۆبوونەوەكەی 20 مانگدا نەگیشتونەتە هیچ رێككەوتنێك.
هەر بەپێی راگەیەنراوەكە ئەپیكۆر داواكارە، هەوڵەكان چڕتر و خێراتر بكرێن بۆ دۆزینەوەی چارەسەرێكی هاوبەش، تا گەیشتن بە رێككەوتنێك بۆ دەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوتی هەرێم.
ئەپیكور راشیگەیاندووە، بۆ دەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوت مەرجی ئەوەیان هەیە هەركاتێك رێككەوتنێك بكرێت دڵنیایی بدرێتە كۆمپانیانیاكانی نەوت كە پارە لە كاتی خۆیاندا وەردەگرن، هەروەها ئەو قەرزەشی كە ماوە بدرێتەوە بە كۆمپانیاكان.
ئەپیكور ئاماژەی بەوەشكردووە، بۆ چارەسەكردنی ئەو كێشانە چەندین پێشنیازیان داوەتە هەردوو حكومەتی هەرێم و عیراق، بەڵام تا ئێستا پەسەندیان نەكردووە.
ئەمە سەرەڕای ئەوەی كە حكومەتی عیراق چەندین جار دووپاتی كردۆتەوە كە سورە لەسەر دەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوتی هەرێم بەڵام تا ئێستا هیچ هەنگاوێكی كرداری نەنراوە.
داهاتی نانەوتی ئەم هەفتەیەی سنوری پارێزگای سلێمانی زیاتر لە 10 ملیار دینارە و بەراورد بە هەفتەی رابردووش یەك ملیار دینار كەمیكردووە.
ماڵپەری شەفافیەت كە چاودێری داهاتی نانەوتی پارێزگاكانی سلێمانی و هەڵەبجە و ئیدارە سەربەخۆكانی راپەڕین و گەرمیان دەكات، بڵاویكردەوە، داهاتی نانەوتی ئەم هەفتەیە لە 19ی ئەم مانگە تا ئەمڕۆ، 10 ملیار و 607 ملیۆن و 221 هەزار و 685 دینار بووە، لەو بڕەش 86%ی نەختینە و 14%ی بە چەك بووە.
ئاماژەی بەوەشكردووە، داهاتی ئەم هەفتەیە بەراورد بە هەفتەی رابردوو، یەك ملیار دینار كەمیكردووە كە هەفتەی رابردوو داهاتی نانەوتی زیاتر لە 12ملیار دینار بووە.
رێباز حەملان بریكاری پێشووی وەزارەتی دارایی عیراق رایگەیاند، لە سێ مانگی رابردوودا هەرێم سەرجەم داواكارییەكانی عیراقی سەبارەت بە موچە جێبەجێ كردووە.
رێباز حەملان بریكاری پێشووی وەزارەتی دارایی عیراق لە كۆنفرانسێكی رۆژنامەنووسیدا رایگەیاند، چاوەڕوان دەکەن بەغداد موچەی مانگی چواری موچەخۆران بۆ هەرێم بنێرێت.
وتیشی، لیستی موچەی مانگی چواری هەرێم بەجۆرێک ئامادە كراوە، کە تەنها ژمارەی خانەنشینانی تێدا زیاد كراوە و هیچ كێشەیەكی تێدا نییە.
سەبارەت بە هەناردەی نەوتی هەرێمیش وتی، كۆمپانیاكانی بەرهەمهێنانی نەوتی هەرێم بۆ هەناردەكردنەوەی نەوت داوای دڵنیاییان لە كۆمپانیای سۆمۆی عیراق كردووە بۆ وەرگرتنی شایستە داراییەكانیان كە بۆ دەرهێنانی هەر بەرمیلێك نەوت داوای 16 دۆلار دەكەن .
دوای پاشەکشەی دۆناڵد تڕەمپ لە هەڕەشەی لەسەر کار لابردنی سەرۆکی بانکی ناوەندیی ئەمریکا و باسی رێککەوتنی بازرگانی لەگەڵ چین، نرخی زێڕ بەشێوەیەکی بەرچاو رووی لە دابەزین کرد.
دوای لێدوانەکانی دۆناڵد تڕەمپی ەرۆکی ئەمریکا لەماوەی دوو هەفتەی رابردوودا لەبارەی سزاکانی سەر چین و لەسەر کار لابردنی جیرۆم پاوڵی سەرۆکی بانکی ناوەندیی ئەمریکا، نرخی زێڕ بەشێوەیەکی بەرچاو رووی لە بەرزبوونەوە کرد، بە جۆرێک بەربەستی سێ هەزار و 400 دۆلاری بۆ هەر ئۆنسەیەک تێپەڕاند و تەنانەت نزیک بووەوە لە سێ هەزار و 500 دۆلار.
لەماوەی 12 سەعاتی رابردووشدا، دوای پاشەکشەی دۆناڵد تڕەمپ لەبارەی لەسەر کار لابردنی جیرۆم پاوڵ. هەروەها لێدوانەکانی لەبارەی چین کە باسی لەوەکرد، نزیکن لەوەی لەگەڵ چیندا بگەنە رێککەوتنێکی بازرگانی. لەلایەکی دیکەشەوە باسی رەوینەوەی جەنگی نێوان روسیا و ئۆکراین، هۆکارێک بوون بۆ دابەزینی نرخی زێڕ.
لە ئێستادا نرخی یەک ئۆنسە زێڕ لە بازاڕەکانی جیهاندا بە سێ هەزار و 302 دۆلار مامەڵەی پێوە دەکرێت.
هاوکات، نرخی یەک کیلۆگرام زێڕ بەرانبەرە بە 106 هەزار و 756 دۆلار و یەک گرامیش بە 106 هەزار و 7 دۆلارە.
لەماوەی نزیکەی پێنج ساڵی رابردوودا، دوای بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆنا و دەستپێکی جەنگی روسیا و ئۆکراین لە ساڵی 2022، دواتریش جەنگی نێوان ئیسرائیل و حەماس، هەروەها گۆڕانکارییە سیاسییەکانی جیهان، رۆژ بە رۆژ و ساڵ بە ساڵ نرخی زێڕ رووی لە بەرزبوونەوە کردووە و ئێستا نرخی زێڕ دوو هێندەی ئەو چەند ساڵەی رابردووە.
هاوکات؛ هەر ئەمڕۆ وەزارەتی دارایی، لە راگەیەندراوێکی تریاندا ئاماژەی بە ناردنی بەشێک لە داهاتی نانەوتی بەغداد کرد.
نرخی زێڕ بەراورد بە رۆژانی رابردوو زیاتر بەرزبوویەوە و رێكۆردێكی نوێی تۆمار كرد.
بەیانی ئەمڕۆ نرخی یەك ئۆنسە زێڕ گەیشتە سێ هەزار و 490 دۆلار، بەوپێیەش بەراورد بە دوێنێ 66 دۆلار بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینی.
هاوكات نرخی مسقاڵێك زێڕی عەیارە 24 گەیشتە 822 هەزار دینار و عەیارە 21ش گەیشتە 720 هەزار و عەیارە 18ش 617 هەزار دینار.
دوێنێ دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا داوای دابەزاندنی دەستبەجێی ڕێژەی سوودی كرد و هۆشداریدا لەوەی ئابووری ئەمریكا ڕووبەڕووی خاوبوونەوە دەبێتەوە، دەستبەجێ نرخی زێڕ بەرزبوونەوەی تۆمار كرد.
یەدەگی زێڕ وەك یەدەگێكی سەلامەت لە بەرامبەر نادڵنیایی ئابووریدا سەیر دەكرێت لەلایەن جیهانەوە، كۆتایی ئەم هەفتەیەش پێدەچێت گۆڕانكاری زیاتر لە نرخەكاندا رووبدات.
نرخی زێڕ بەرزترین ئاستی لە مێژوودا تۆماركرد و نرخی مسقاڵێك زێڕی عەیارە 21 بۆ گەیشتە 708 هەزار دینار، هەروەها نرخی بەرمیلێك نەوتیش بۆ نزیكەی 66 دۆلار دابەزی.
بۆ یەكەم جار لە مێژوودا نرخی ئۆنسەیەك زێڕ گەیشتە سێ هەزار و 421 دۆلار و لە بازاڕەكانی هەرێمی كوردستانیش مسقاڵێك زێڕی عەیارە 21 بە 708 هەزار دینار مامەڵەی پێوەكرا. شارەزایانی ئابووری هۆكاری بەرزبوونەوەكەشی دەگەڕێننەوە بۆ ناجێگیری بازاڕەكانی جیهان.
لە بەرانبەردا، بە هۆكاری مەترسی پێناسە گومرگیەكان بۆ سەر وەبەرهێنانی بواری نەوت، نرخی نەوت بە رێژەی زیاتر لە 1.5% دابەزی و نرخی یەك بەرمیل نەوتی برێنت بۆ 66 دۆلار و 15 سەنت دابەزی. نرخی بەرمیلێك نەوتی تەكساسیش 1.7% دابەزی و گەیشتە 63 دۆلار.
نرخی زێڕ گەیشتووەتە بەرزترین نرخ لە مێژووی خۆیدا و شارەزایانی بواری ئابووریش باس لەوە دەکەن، نرخی ئۆنسەیەک زێڕ لە دەرگای سێ هەزار و 400 دۆلاری داوە و هێندەی نەماوە بچێتە ژوورەوە.
لە ئێستادا نرخی یەک ئۆنسە زێڕ لە بازاڕەکانی جیهاندا بە سێ هەزار و 389 دۆلار مامەڵەی پێوەدەکرێت.
هاوکات، نرخی یەک کیلۆگرام زێڕ بەرانبەرە بە 108 هەزار و 98 دۆلار و یەک گرامیش بە 108 دۆلار و 98 سەنتە.
نرخی یەک ئۆنسە زێڕ زۆر نزیکە لەوەی بگاتە سێ هەزار و 400 دۆلار، شارەزایانی بواری ئابووریش باس لەوەدەکەن، نرخی زێڕ لە دەرگای نرخە نوێیەکەی داوە، هەر ئەوەندەی ماوە دەرگاکەی لێ بکرێتەوە و بچێتە ژوورەوە.
بەرزبوونەوەی بەرچاوی نرخی زێڕ چەندین هۆکاری لە پشتە. لەماوەی پێنج ساڵی رابردوودا نرخەکەی بە نزیکەی دوو هێندە زیادی کردووە، پێشبینی ئابووریناسانیش زیاتر بەرزبوونەوەی نرخەیەکەتی.
ئەگەرچی زێڕ وەک پارێزبەندییەک لە زیادبوونی هەڵئاوسان دەبینرێت، بەڵام لە سەرەتای ئەمساڵەوە 27٪ نرخەکەی بەرزبووەتەوە.
دوای سەپاندنی باجی گومرگی ترەمپ بەسەر کەلوپەلی چیندا، کە ئەو دوو وڵاتە وڵاتی زلهێزی جیهانن لەرووی بازرگانییەوە، هەروەها دوای ئەوەی نرخی دۆلار بۆ نزمترین ئاستی سێ ساڵی رابردووی دابەزی و ترسی پاشەکشەی ئابووری لە شەڕی بازرگانی نێوان ویلایەتە یەکگرتووەکان و هاوبەشە سەرەکییەکانیدا، وای لە وەبەرهێنەران کردووە هەوڵی بەدەستهێنانی پەناگەیەکی پارێزراوتر بدەن بۆ پاراستی بازرگانییەکەیان.
هەموو ئەوانەش بەشێکن لە هۆکارەکانی بەرزبوونەوەی نرخی زێڕ.
بڕیارە سبەینێ وەفدێكی تەكنیكی وەزارەتی دارایی هەرێم سەردانی بەغداد بكات و لیستی موچەی مانگی چواریش لەگەڵ خۆیدا ببات.
سەرچاوەیەك لە وەزارەتی دارایی هەرێم بە كوردسات نیوزی راگەیاند، بڕیارە سبەینێ وەفدێكی تەكنیكی وەزارەتی دارایی سەردانی بەغداد بكات و لیستی موچەی مانگی چواریش رادەستی وەزارەتی دارایی عیراق بكات.
ئەو سەرچاوەیە وتیشی، لیستی موچەی مانگی چوار لەسەر بنەمای مانگی رابردوو بەبێ كێشە ئامادەكراوە، ئەگەر هیچ گرفتێكی نوێ نەیەتە پێش، لە زوورترین كاتدا موچە رەوانەی هەرێم دەكرێت.
چاوەڕواندەکرێت دوای گەیشتنی لیستی موچە، وردبینی لە لیستەکەدا بکرێت و ئەگەر هاوشێوەی مانگەکانی دیکە گرفتی تێدا نەبێت، بەر لە کۆتاییهاتنی مانگی چوار موچەی موچەخۆرانی هەرێم خەرج دەکرێت.
دوای دواکەوتنی موچەی مانگی دوو، موچەخۆرانی هەرێم بەر لە جەژنی رەمەزان موچەی مانگەکانی دوو و سێی ئەمساڵیان لەماوەی هەفتەیەکدا وەرگرت.
دوای ئەوەی بڕیار بوو ئەمڕۆ وەفدی سامانە سروشتییەكانی هەرێم و وەزارەتی نەوتی عیراق لەبارەی دەستپێكردنەوەی هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی كوردستان كۆببنەوە، بەڵام کۆبوونەوەکە دواخرا.
پەیامنێری كوردسات نیوز باسی لەوەکرد، بڕیار بوو ئەمڕۆ وەفدی هەردوو وەزارەتی سامانە سروشتییەكانی هەرێم و نەوتی عیراق لەسەر پرسی دەستپێكردنەوەی هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی كوردستان لە بەغداد كۆببنەوە، بەڵام کۆبوونەوەکە بۆ کاتێکی دیکە دواخراوە و ئەمڕۆ ناکرێت.
لە 25ی ئازاری 2023، هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی كوردستان بەهۆی بڕیارێكی دادگای نێودەوڵەتی لە پاریس راگیرا.
لەماوەكانی رابردووشدا، چەندین كۆبوونەوە بۆ دەستپێكردنەوەی هەناردەكردنی نەوتی هەرێم بەڕێوەچووە، بەڵام تائێستا نەگەیشتوونەتە رێككەوتنی كۆتایی.