ئێن کلیر لیژاندەر وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی فەڕەنسا بە رۆژنامەنوسانی راگەیاند، پاریس بەتوندی نیگەرانی ئەوەیە کە تاران زۆربەی بەڵێنەکانی پێشێلکردووە، بۆیە لەگەڵ ھاوپەیمانەکانیان بەوردی بەدواداچوون بۆ ھەڵسوکەوتەکانی ئێران دەکەن.

ئاماژەی بەوەشکرد، دەبێت ئێران کۆتایی بەو چالاکییەکانە بھێنێت کە پێچەوانەی بەڵێنەکانیەتی و ھاوکاری ئاژانسی نێودەوڵەتی وزەی ئەتۆم بکات، ئەگەرنا لە کۆبوونەوەی داھاتووی ئاژانسەکە، ھەڵوێستی نوێ بەرامبەر ئێران دەگرنەبەر.

وەزارەتی بەرگری ئەمریکا "پێنتاگۆن" بڵاویکردەوە، وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا رەزامەندی دەربڕیوە لەسەر فرۆشتنی ٢٨٠ موشەک لەجۆری "ئەی ئای ئێم ١٢٠" بە سعودیە و کۆنگرێسێش لەو پرسە ئاگادار کراوەتەوە.

ئاژانسی ھەواڵی رۆیتەرزیش لەزاری وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا بڵاویکردووەتەوە، ٢٦ی مانگی رابردوو واشنتن و ریاز لەسەر ئەو بابەتە رێککەوتون و بڕیارەکەش دوای ئەوە دراوە کە لە ماوەی یەک ساڵی رابردوودا ھێرشە دەرەکییەکان بۆ سەر خاکی سعودیە زیادیانکردووە.

بەھرۆز کەمالوەندی وتەبێژی دەستەی وزەی ئەتۆمی ئێران رایگەیاند، پەرلەمانی وڵاتەکەی رێنمایی دابوو، بۆ پیتاندنی ١٢٠ کیلۆگرام یۆرانیۆم، بەڵام ئێستا ئاستی یۆرانیۆمی پیتێنراوی ئێران لە رێژەی ٢٠٪، ٢١٠ کیلۆگرامی تێپەڕاندووە و ٢٥ کیلۆگرامیشیان لە یۆرانیۆمی پیتێنراو لە رێژەی ٦٠% ھەیە. 

وتیشی، عەلی خامنەیی رابەری باڵای شۆڕشی ئیسلامی ئێران چاوی لەسەرئەوەیە، وزەی ئەتۆمی لە بواری ئاشتی بەکاربھێنرێت.

لە ماوەی رابردوودا ئەمریکا و ئیسرائیل و وڵاتانی ئەوروپا، ھۆشداریان دابوو لە بەرەوپێشچوونەکانی ئێران لە بواری پیتاندنی یۆرانیۆم و نافتالی بێنیت سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیلیش رایگەیاند، ئێران لە ھەر کاتێک زیاتر لە دروستکردنی چەکی ئەتۆمیەوە نزیکە.

نید پرایس وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا رایگەیاند، داوا لە وڵاتانی کەنداو دەکەن رێگە دیبلۆماسییەکان بۆ باشکردنەوەی پەیوەندییەکانیان لەگەڵ لوبنان بکەنەوە و پێویستە حکومەتی لوبنانیش کار لەگەڵ دۆستەکانیدا بکات، چونکە گەلی لوبنان ماوەیەکی زۆرە بەدەست خراپی بەڕێوەبردن و گەندەڵی و ھەڵاوسانی ئابوورییەوە دەناڵێنن.

چەند رۆژی رابردوو لێدوانێکی جۆرج قەرداحی وەزیری راگەیاندنی لوبنان، لەبارەی پێشێلکارییەکانی سعودیە و چەند وڵاتێکی عەرەبی لە جەنگی یەمەن، نیگەرانی لێکەوتەوە، لە بەرامبەریشدا ژمارەیەک وڵاتی کەنداو لەوانە سعودیە و کوەیت و بەحرەین و ئیمارات کونسوڵخانە و باڵیۆزخانەکانیان لە بەیروت کشاندەوە و دەنگێکی زۆریش بۆ دەستلەکارکێشانەوەی جۆرج قەرداحی لە ناوەوە و دەرەوەی لوبنان بەرزبوونەتەوە.

رێکخراوی کەشناسی ئێران لە راگەیەنراوێکدا بڵاویکردەوە، شەپۆلێکی بەفر و بارانبارینی بەخوڕ لەگەڵ ھەورە بروسکە، پارێزگاکانی گیلان و گوڵستان و تاران و قوم و قەزوین و ئەسفەھان و یەزد و فارس و سمنانی گرتووەتەوە و تا ئێوارەی رۆژی شەممە بەردەوام دەبێت.

ئاماژەی بەوەشکردووە، بەھۆی ئەو شەپۆلی بەفر و بارانەوە پلەکانی گەرما نزمدەبنەوە و ئەگەری دروستبوونی لافاویش لە ھەندێک ناوچە ھەیە.

رێکخراوی کەشناسی ئێران داواشی لە دانیشتوانی ئەو ناوچانە کردووە، خۆیان لە نزیکبونەوە لە  روبار و کەناراوەکان بپارێزن.

چەند رۆژێک پێش ئێستاش لە شاری مھاباد سەر بە پارێزگای ورمێ لافاو دروستبوو و زیانی ماددی زۆری لێکەوتەوە.

بێھنام تاجەدینی سەرۆکی کۆمیسیۆنی کشتوکاڵیی ژووری بازرگانی ورمێ، پارێزگاکەی بە جەمسەری بەرھەمھێنانی سێو لە ئێران لەقەڵەمدا و رایگەیاند، ھەموو ساڵێک بۆ ھەناردەکردنی ئەو بەرھەمە کۆمەڵێک بەربەستیان بۆ دروست دەبێت، بەڵام ئەمساڵ دوای زنجیرەیەک راوێژ و گفتوگۆ توانیویانە بەشێک لەو بەربەستانە چارەسەر بکەن. 

وتیشی، لە رۆژی شەممەوە باجی گومرگی لەسەر ھەناردەکردنی سێو بۆ ھەرێمی کوردستان ھەڵدەگیرێت.

ئاماژەی بەوەشکرد، عێراق و ھەرێمی کوردستان بەشێکن لە بازاڕە سەرەکییەکان بۆ ساخکردنەوەی بەرھەمی سێوی ورمێ و بە ھەڵگرتنی باج، ئاسانکاری تەواو بۆ ھەناردەکردنی ئەو بەرھەمە دەکرێت.

رێکخراوەکە لە تویتەر بڵاویکردوەتەوە ، ڤاکسینی کۆڤاکسینی ھندی کە بەرھەمی کۆمپانیای بەھارات بیوتیکە ، پێوەرەکانی رێکخراوی تەندروستی جیھانیی تێدایە و رێگە دەدەن بە بەکارھێنانی بۆ خۆپاراستن لە ڤایرۆسی کۆرۆنا و سودەکانی ڤاکسینەکە زۆر زیاترە لە زیانەکانی.

بریاربوو ھەفتەی رابردوو ڤاکسینی کۆڤاکسینی ھندی لەلایەن تەندروستی جیھانییەوە پەسەند بکرێت، بەڵام رێکخراوەکە داوای رونکردنەوە و زانیاری زیاتری لە کۆمپانیای بەرھەمھێنەر کرد بۆ ئەوەی پێش پەسەندکردنی لێکۆڵینەوەی زیاتری لەسەر بکات.

جۆن کێربی وتەبێژی پنتاگۆن رایگەیاند، سوپای پاسداران رایگەیاندبوو کە شکستیان بە ھەوڵێکی ئەمریکا ھێناوە بۆ دەستبەسەرداگرتنی کەشتییەکی نەوتھەڵگری ئێران لە کەنداوی عومانەوە، بەڵام ئەو دەنگۆیانە دوورن لە راستییەوە و تەنھا ئێران ئۆپراسیۆنێکی کردووە بۆ دەستبەسەرداگرتنی کەشتییەک.

لێپرسراوانی تری ئەمریکاش وتویانە، ھێزەکانی ئێران کەشتییەکی نەوتھەڵگریان دەستبەسەر کردووە کە ئاڵای ڤێتنامی ھەڵگرتووە و ھێزە ئەمریکییەکانیش چاودێری رەوشەکەیان کردووە.

دوێنێ ئاژانسی فارسی ئێرانی رایگەیاند، سوپای پاسداران لە ئۆپراسیۆنێکدا کەشتییەکی نەوتھەڵگری ئەمریکایان لە دەریای عومان دەستگیرکردووە، ئەوەش دوای ئەوەی کەشتییەکی ئەمریکی کەشتییەکی ئێرانی لە دەریای عومان دەستبەسەردا گرت و بە نیاز بووە نەوتەکەی خاڵی بکاتەوە بۆ کەشتییەکی تر.

دەستەکە لە راگەیەنراوێکدا ئاماژەی بۆ ئەوەکردوە، لە کوردستانی عێراق سەدان پەرلەمانتار و رۆژنامەنووس و ڕۆشنبیر و چالاکوانانی مافی مرۆڤ و ڕێکخراوە مەدەنییەکان ھۆشداری دەدەن، تورکیا لە کاتی ئۆپراسیۆنە سەربازییەکانیدا لەسەر خاکی عێراق چەکی کیمیایی بەکار دەھێنێت.

ھاوکات ئەندامانی پەرلەمانی ئەوروپاش داوا دەکەن، سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان و ڕێکخراوی قەدەغەکردنی چەکی کیمیایی و نوسینگەی کاروباری نەتەوەیەکگرتووەکان لێکۆڵینەوە لەسەر بەکارھێنانی چەکی کیمیایی بکەن، بۆئەومەبەستەش کۆمسیۆنێکی سەربەخۆ دابمەزرێنن.

سەڵاحەدین دەمیرتاش، ھاوسەرۆکی پێشووی پارتی دیموکراتی گەلان "ھەدەپە" لە گفتوگۆیەکیدا لەگەڵ ئاژانسی "دی پی ئەی" ئەڵمانی ڕایگەیاند، دوور و نزیک ھیچ  پەیوەندییەک لە نێوان پارتی دیموکراتی گەلان "ھەدەپە" و پارتی کرێکارانی کوردستان "پەکەکە"دا نییە. وتیشی، ھەدەپە پارتێکی سیاسیی و دیموکراسییە کە بەرگری لە ئاشتی دەکات.

ئەم لێدوانەی دەمیرتاش دوای ئەوە ھات، ناوەڕاستی ئەم ھەفتەیە مەڕاڵ ئاکشەنەر، سەرۆکی پارتی باش وتی، پەکەکە و ھەدەپە لە یەک پێگەدا دەبینن و ئەمەش کارادانەوەی بەرپرسانی ھەدەپەی لێکەوتەوە.

(ئیبراھیم ڕەئیسی) سەرۆک کۆماری ئێران ڕایگەیاند، ئەوەی ھەوڵی بۆ دەدەن، دانوستانێکە کە ئەنجامی ھەبێت و بە ھیچ شێوەیەک چاوپۆشی لە داواکاری گەلی ئێران و ھەڵگرتنی گەمارۆکان، ناکەن.

ئاماژەی بەوەشکرد، مێزی دانوستان جێناھێڵن، بەڵام ڕووبەڕووی ھەموو ئەو زیادەڕۆییانە دەبنەوە کە دەبنە ھۆی لاوازبوونی بەرژەوەندییەکانی گەلی ئێران.

جێگری وەزیری دەرەوەی ئێرانیش ڕایگەیاند، ٢٩ی ئەم مانگە دەگەڕێنەوە ڤیەننا و دەست بە دانوستان لەگەڵ ئەمریکا و ئەوروپا دەکەنەوە بۆ زیندووکردنەوەی ڕێککەوتنی ئەتۆمی.

بەرپرسێکی وەزارەتی بەرگری ئەمریکا (پنتاگۆن) ڕایگەیاند، ئەو دەنگۆیانەیان بیستووە کە باس لە ئەگەری ھێرشی تورکیا و گروپە چەکدارەکان دەکەن بۆ سەر باکور و ڕۆژھەڵاتی سوریا، بۆیە ھۆشداریی بە ھەموو لایەک دەدەن کە ئیدارەی (بایدن) ڕێگە نادات ھیچ لایەنێک ببێتە ھەڕەشە بۆ سەر ھاوپەیمانە کوردەکانیان.

ماوەی چەند ھەفتەیەکە بەرپرسانی تورکیا باس لەوە دەکەن لە ئامادەکاریدان تا ھێرش بکەنە سەر ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی ھێزەکانی سوریای دیموکرات.

ئاژانسی رەسمی حكومەتی سوریا بڵاویكردەوە، سوپای ئیسرائیل بە ژمارەیەك مووشەك هێرشی كردۆتە سەر ناوچەی زاكیە لە دەوروبەری دیمەشقی پایتەخت، راشیگەیاند، هێرشە مووشەكییەكەی ئیسرائیل زیانی گیانی نەبووە، بەڵام زیانی ماددی بە ناوچەكە گەیاندووە.
هێرشەكەی شەوی رابردووی ئیسرائیل لە كاتێكدایە، ئەو وڵاتە ناو بەناو پێگە سەربازییەكانی حكومەتی سوریا و گرووپە چەكدارەكانی ئێران لە سوریا دەكاتەئامانج و 30ی مانگی رابردووش بەهۆی بۆردومانێكی ئیسرائیل لە دەوروبەری دیمەشق دوو سەربازی حكومەتی سوریا برینداربوون.

 زەبیحوڵا موجاهید وتەبێژی بزوتنەوەی تاڵیبان ئاشكرایكرد ، بەهۆی ئەو رەوشە ئابورییەی ئەفغانستان پێیدا تێپەر دەبێت ، پێویستە بە تەنها دراوی ئەفغانی بەكاربهێنرێت بۆ سەرجەم مامەڵەكان ، وتیشی، بڕیاردراوە بە قەدەغەكردنی بەكارهێنانی دراوی بیانی و هەر كەس و بازرگانێكیش لە مامەڵەكانیدا دراوی بیانی بەكاربهێنێت ، سزا دەدرێت و رێكاری یاسایی بەرامبەری دەگیرێتەبەر ، چونكە دراوە بیانییەكان كاریگەری خراپیان لەسەر ئابوری و دراوی ئەفغانی دروستكردووە .

 ئەو ڤیدیۆیەی "ئەردۆغان" بۆ جەژنی کۆماری تورکیا لە رۆژی ٢٩ی مانگی رابردوو دەگەڕێتەوە و دەردەکەوێت کە بە ئەستەم بەپێوە وەستاوە و بە زەحمەتیش دەڕوات بە رێگادا، کە ئەوەش جارێکی تر گومانی لەسەر تەندروستی ئەو ئەردۆغان دروست کردووە. بەشێک لە میدیاکانی تورکیاش باسیان لەوە کردووە "ئەردۆغان" جۆرە پێڵاوێکی تایبەت لەپێ دەکات کە بۆ ئەو کەسانە بەکاردێت کە ھاوسەنگییان لەدەستداوە و ترسی کەوتنیان ھەیە. "رەجەب تەسی ئەردۆغان" تەمەنی ٦٧ ساڵە و لە ساڵی ٢٠١٤ەوە ١٢یەمین سەرۆکی تورکیایە.