هەواڵەکان
توركیا قەیومی لە جێگەی هاوسەرۆكی شارەوانی وان دانا، بە بڕیاری وەزارەتی ناوخۆی ئەو وڵاتەش هاوسەرۆكی شارەوانییەكە لە كارەكەی دوورخرایەوە.
ئەمڕۆ بە بڕیاری وەزارەتی ناوخۆی توركیا، عەبدوڵا زەیدان، هاوسەرۆكی گەورە شارەوانیی وان لە كارەكەی دوورخرایەوە، ئۆزجان باڵچی وەك قەیوم لە جێگەكەی دانرا.
ئەوەش لە كاتێكدایە رۆژی 11ی شوبات، دادگای باڵای تاوانەكانی ئامەد، بە تۆمەتی هاوكاریكردنی رێكخراوی قەدەغەكراو و بەشداریكردن لە خۆپیشاندان، سزای 3 ساڵ و 9 مانگ زیندانیكردنی بەسەردا سەپاند، دواتر بۆ ماوەی پێنج رۆژ لەبەردەم شارەوانی وان خۆپیشاندان و ناڕەزایەتی دژ بە سزاكەی عەبدوڵا زەیدان بەڕێوەچوو.
دژی رێگریی لە نیشتنەوەی فڕۆكەیەكی ئێران، لایەنگرانی حزبوڵا لە پایتەختی لوبنان خۆپیشاندانیان كرد و هێرشیشیانكردە سەر هێزەكانی ئاشتیپارێز.
شەوی هەینی لایەنگرانی حزبوڵای لوبنان لە نزیك فڕۆكەخانەی بەیروت دژی رێگریی لە نیشتنەوەی فڕۆكەیەكی ئێران خۆپیشاندانیان كرد و خۆپیشاندانەكەش توندوتیژیی لێكەوتەوە.
میدیاكانی لوبنان بڵاویانكردوە لایەنگرانی حزبوڵا وەك پشتیوانیی لە ئێران رێگای سەرەكیی فڕۆكەخانەی بەیروتی پایتەختیان داخستوە و هێرشیانكردوەتە سەر ئۆتۆمبێلی هێزەكانی ئاشتی پارێز و سوتاندویانە و ئەندامێكی هێزەكە برینداربووە.
سەرۆك وەزیرانی لوبنان: ئیدانەی هێرشەكانی سەر هێزەكانی ئاشتی پارێز لە بەیروت كرد و سوپاسی رۆڵی ئەو هێزانەی كرد لە وڵاتەكەی.
لوبنان لەم هەفتەیەدا گەشتێكی ئاسمانی ئێرانی ڕاگرت دوای ئەوەی سوپای ئیسڕائیل تارانی تۆمەتبار كرد بە بەكارهێنانی فڕۆكەی مەدەنی بۆ گواستنەوەی پارە بە قاچاخ بۆ بەیروت تاوەكو حزبوڵا پڕچەك بكات.
ئێرانیش وەك كاردانەوەیەك بەو كارە ڕێگەی نەدا فڕۆكە لوبنانییەكان لە تاران بنیشنەوە كە بۆ گواستنەوەی ژمارەیەك هاوڵاتی لوبنانی گەشتیكردبوو.
هێزەکانی دژەتیرۆر هەڵمەتێکی چڕی کێوماڵکردن لە زینانە ئەنجامدا و چەندین شوێنی گومانلێکراو پشکنراون.
لە چوارچێوەی هەوڵەکانی بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر و پاراستنی ئاسایشی ناوچەکە، هێزەکانی بەڕێوبەرایەتی گشتیی دژەتیرۆر-CTG, بە هاوبەشی لەگەڵ دژەتیرۆری عێراق ICTS بە هاوبەشی لەگەڵ هێزەکانی هاوپەیمانان، هەڵمەتێکی بەرفراوانی کێوماڵکردنیان لە سنووری زینانە ئەنجامدا.
ئامانج لەم هەڵمەتە پاککردنەوەی ناوچەکەیە لە پاشماوەی گرووپە تیرۆریستییەکان و رێگرتنە لە هەر هەوڵێکی دووبارە رێکخستنەوە و سەرهەڵدانەوەیان و چەندین شوێنی گومانلێکراو پشکنراون.
ئەم هەڵمەتە بەشێکە لە ستراتیژی درێژخایەنی هێزە ئەمنییەکان بۆ پاراستنی سەقامگیری و ئاسایشی ناوچەکە و بەرگرتن لە هەر هەوڵێکی تێکدەرانەی تیرۆرستان.
لەم لینکەوە ڤیدیۆی ئۆپەراسیۆنەکە ببینن:
https://t.me/Kurdsat_telegram/1867
پەرلەمانی ئەوروپا بەهۆی دورخستنەوەی سەرۆك شارەوانییەكان لە باكوری كوردستان و توركیا هۆشداریی دەداتە ئەنكەرە و داوا دەكات سەرجەمیان بگەڕێندرێنەوە سەر ئەركەكانی خۆیان.
پەرلەمانی یەكێتی ئەوروپا دوای دانیشتنی ئێوارەی رۆژی پێنجشەممە راگەیەنراوێكی سەبارەت بە دانانی قەیوم لە توركیا بڵاوكردەوە و هۆشداریی توندی بە ئەنكەرە دا.
لە راگەیەنراوەكەدا هاتوە: پەرلەمانی یەكێتی ئەوروپا بە قوڵی نیگەرانە لە بڕیارە توندەكانی حكومەتی توركیا بەرانبەر ژمارەیەك سەرۆك شارەوانیی ئەو وڵاتە، بۆیە پێویستە سەرجەم ئەو سەرۆك شارەوانیانەی بە بیانوی جیاوازەوە دوورخراونەتەوە و قەیوم لەشوێنیان دانراوە، بگەڕێنەوە سەر كارەكانیان.
پەرلەمانی ئەوروپا رایگەیاندوە، هەوڵەكانی دەسەڵاتی توركیا بۆ دانانی قەیوم پێچەوانەی دەستور و بنەماكانی دیموكراسییە، بۆیە پێویستە پێداچوونەوە بۆ دەزگای دادی توركیا بكرێت، چونكە سەرەڕۆیانە بڕیاری لابردن و زیندانیكردنی بەسەر ژمارەیەك سەرۆك شارەوانیدا سەپاندوە.
حكومەتی توركیا لە ماوەی 11 مانگی رابردودا 10 سەرۆك و هاوسەرۆكی شارەوانییەكانی باكوری كوردستان و چەند شارێكی دیكەی توركیا دروخستوەتەوە و سزای زیندانیكردنیان بەسەردا سەپاندون كە زۆرینەیان كوردن.
بافڵ جەلال تاڵەبانی سەرۆکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان لە ئەڵمانیا لەگەڵ ناتالیا پوزیرێف، ئەندامی ئەنجوومەنی نیشتمانیی فەرەنسا لە لیژنەی بەرگری پەرلەمان کۆبووەوە.
لە کۆبوونەوەکەدا سەرۆک بافڵ جەلال تاڵەبانی دووپاتی لە بەردەوامی هەماهەنگی و کاری هاوبەش لەنێوان هەردوولا کردەوە لەپێناو یەکخستنی هەوڵەکان و بەرقەرارکردنی ئاشتی و سەقامگیری لە ناوچەکەدا بەجۆرێک ببێتە مایەی بەدیهێنانی خۆشگوزەرانی زیاتر بۆ وڵاتەکەمان.
سەرۆک بافڵ دووپاتی لە خواستی یەکێتی و گەلی کورد کردەوە لە بەرەو پێشبردنی پەیوەندییە لە مێژینەکان و بەھێزکردنی ھاریکاری ھاوبەش لەگەڵ فەرەنسا لە بوارە جیاجیاکاندا بەتایبەت لە بواری ئابووری و دیپلۆماسیدا و رایگەیاند، یەکێتی هەمیشە بەچاوی رێزەوە لەگەڵ و دەوڵەتی فەرەنسا، بە تایبەت هەڵوێستیی دڵسۆزانه‌ی خاتوو دانیاڵ میتران دەڕوانێت كه له سه‌رجه‌م قۆناغەکانی سەختی خەباتی کوردایەتیدا پاڵپشت و داکۆکیکار بوو لە مافەکانمان و رایگەیاند، ئێمە قەت دۆستەکانمان کە لەگەڵمان بوون و پشتیان لێنەکردین لە یادناکەین و بەپێزانینەوە لەو پەیوەندییانە دەڕوانین و دەمانەوێت گەشەی چۆنایەتی پێبدەین.
لە بەشێکی تری کۆبوونەوەکە دۆخی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، بە تایبەت سووریا و پرسی کورد لە رۆژئاوا بیروبۆچوونیان لەبارەوە ئاڵوگۆڕکرا و سەرۆک بافڵ جەلال تاڵەبانی جەختی لە پاراستنی مافی هەموو نەتەوە و پێکهاتەکان کردەوە لە چوارچێوەی سووریای نوێدا، و ووتی دەبێت رێز لە قوربانیدان و خەباتی گەلی کورد لە رۆژئاوا بگیرێت و بەشدارێکی راستەقینە بێت لە بنیادنانەوەی وڵاتەکەیان هەر هەوڵێکیش بۆ پەراوێزخستن و لە دەرەوەی ئەم ئامانجە نیشتمانییە بە زیان بۆ ئاسایشی ناوچەکە دەشکێتەوە.
ڤۆلۆدیمێر زێلێنسكی سەرۆكی ئۆكراین رایگەیاند، لە ڕۆژانی داهاتوودا سەردانی توركیا دەكات و لەگەڵ ڕەجەب تەیب ئەردۆغان كۆدەبێتەوە.
لە پەراوێزی 61 هەمین كۆنفرانسی ئاسایشی میونشندا كە لە شاری میونشنی ئەڵمانیا بەڕێوەدەچێت، ڤۆلۆدیمێر زێلێنسكی سەرۆكی ئۆكرانیا لە كۆنگرەیەكی ڕۆژنامەوانییدا لە پەراوێزی كۆنفرانسەكەدا باسی لە بەرنامەی سەردانەكەی بۆ دەرەوەی وڵات كرد كە بڕیارە لە ڕۆژانی داهاتوودا ئەنجامی بدات.
زێلێنسكی ئاماژەی بەوە كرد، لە ڕۆژانی داهاتوودا سەردانی ئیمارات دەكات و چەند كۆبوونەوەیەك ئەنجام دەدات، سەبارەت بە پرسی ئاڵوگۆڕی دیلەكان لە چوارچێوەی جەنگی ڕوسیا-ئۆكراین دا.
سەرۆكی ئۆكراین دەشڵێت، دوای ئیمارات سەردانی سعودیە دەكات و دواتریش لەسەر چەند پرسێك دیدار و كۆبوونەوە لەگەڵ ئەردۆغان و بەرپرسانی باڵای ئەنقەرە كۆدەبێتەوە.
ئەمریكا فشار لە روسیا و ئەوروپا دەكات دەسپێشخەری بكەن بۆ كۆتاییهێنان بە شەڕی ئۆكراین.
جەی دی ڤانس جێگری سەرۆكی ئەمریكا لە میانی بەشداریكردن لە كۆنفرانسی ئاسایشی میونشن رایگەیاند، زەمینەیەكی لەبار هەیە بۆ یەكلاكردنەوەی گرژییەكانی نێوان روسیا و ئۆكراین.
وتیشی، دەزانن كە سەركردەكانی ئەوروپا لەبارەی شەڕی ئۆكراینەوە نیگەرانن و هەوڵ دەدەن خەرجییە سەربازییەكانیان بۆ پاراستنی ئاساییشی ئەوروپا زیاتر بكەن.
جەی دی ڤانس ئاماژەی بەوەشكرد، هۆشدارییان بە مۆسكۆ داوە هەنگاو بەرەو ئاشتی لەگەڵ كیێڤ بنێت، ئەگەرنا ئەمریكا دەتوانێت رێكاری سەربازی بەرانبەر روسیا بگرێتەبەر و سزای ئابووری بەسەر مۆسكۆدا بسەپینێت.
مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان رایگەیاند، هەسەدە نوێنەرایەتی هەموو كورد لە سوریا ناكات، هەروەها پێویستە دیمەشق لەگەڵ تەواوی پارتە كوردییەكان بكەوێتە گفتوگۆ.
مەسرور بارزانی لەمیانی چاوپێكکەوتنێكی لەگەڵ كەناڵی ئەل عەرەبییە لەبەر ڕۆشنایی پێشهاتە نوێیەكانی سوریا باسی لەوەكردووە، هێزەكانی سوریای دیموكرات نوێنەرایەتی هەموو كورد لە سوریا ناكەن.
وتیشی، هەسەدە نوێنەرایەتی بەشێك لە كورد دەكات و ئاگاداری گفتوگۆی نێوان ئەوان و دیمەشق نییە، دەشڵێت؛ پێویستە دیمەشق لەگەڵ تەواوی پارتە كوردییەكان بكەوێتە گفتوگۆ، نەوەك تەنیا هێزەكانی سوریای دیموكرات.
ئەوەش لەكاتێكدایە، سەرۆكایەتی سوریا ئەو هەواڵەی رەتكردەوە كە گوایە دانوستانەكان لەگەڵ هێزەكانی سوریای دیموكرات كۆتایی هاتووە.
بەمەبەستی کارکردن شەقامی تونێلی پێشڕەو بەرەو هەواری شار دادەخرێت.
سەرۆكایەتی شارەوانی سلێمانی ئاگاداری شۆفێران و هاووڵاتیان دەكات كە یەکشەممە 16_2_2025، بەمەبەرستی کارکردن لە شەقامی تونێلی پێشڕەو بەرەو هەواری شار هەردوو سایدەکە بەربەستدەکرێت (لە فلکەی بەردەم بەرزاییەکانی سلێمانی) بە ئاڕاستەی (تونێلی پێشڕەو) و بە ئاڕاستەی ڕۆشتن و هاتن بەربەستدەکرێت بەمەبەستی کارکردن لەو شەقامە.
راشیدەگەیەنێت؛ داواکارین لە هاووڵاتییان شەقامی سەرەکی دەباشان بەکاربهێنن تا کردنەوەی شەقامەکە.
بانكی ناوەندی سوریا گەیشتنی بڕی 300 ملیار لیرەی سوری لە روسیاوە پشتڕاست دەكاتەوە.
بانكی ناوەندی سوریا بڵاویكردەوە، رۆژی هەینی لە رێگەی فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی دیمەشقەوە بڕی 300 ملیار لیرەی سورییان لە چاپی نوێ لە روسیاوە وەرگرتووە.
دەشڵێت، ئەو بڕەی بەدەستیان گەیشتووە بەشێكە لەو رێكکەوتنەی پێشووتر لەنێوان رژێمی سوریا و روسیادا ئیمزا كراوە.
بانكەكە ئاماژەی بەوەشكردووە، بڕیار وابوو پارەكە پێش كۆتایی ساڵی رابردوو بگاتە دەستیان و بەپێی رێككەوتنەكە گوژمەی زیاتر لەو بڕەی ئێستا وەریانگرتووە ماوە بۆیان بنێردرێت كە بڕیارە لە داهاتوودا مۆسكۆ ئەوەش رەوانە بكات.
ئەمە لەكاتێكدایە كە پێشتر و بەپێی رێکكەوتنی نێوان بەشار ئەسەد و روسیا، لیرەی سوری لەو وڵاتە چاپدەكرێت و رەوانەكردنی ئەو پارانەش لەو چوارچێوەیەدایە.
بافڵ جەلال تاڵەبانی، سەرۆکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان لە ئەڵمانیا لەگەڵ جەنەڕاڵ دەیڤد پەترایۆس، لێپرسراوی پێشووی دەزگای هەواڵگری ئەمریکا (CIA) و فەرماندەی ناوەندی هێزەکانی ئەمریکا کۆبووەوە.
لەکۆبوونەوەکەدا گفتوگۆی هەمەلایەنە لەسەر دۆخی ئەمنی هەرێمی کوردستان، عیراق، ناوچەکە و گرنگی سەقامگیریی ئەمنی و پەرەپێدانی ئاشتی لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست کرا و پێویستی بەردەوامی دیالۆگی بونیادنەرانە لەنێوان هەموو لایەنەکان جەختی لەسەرکرایەوە لەپێناو زاڵبوون بەسەر ئاڵنگارییە ئەمنییەکاندا.
هەر لە کۆبوونەوەکەدا فراوانکردنی پەیوەندییە ئابووری و بازرگانییەکانی نێوان هەرێم و ئەمریکا تاوتوێکرا و سەرۆک بافڵ هەموو ئامادەییەکی لەورووەوە دەربڕی لەچوارچێوەی پاراستنی بەرژەوەندییەباڵاکان و زیاتر خزمەتکردن بەخەڵک و بەهێزترکردنی ژێرخانی ئابووری لە وڵاتدا.
حەماس رایگەیاند، چاوەڕێن رۆژی شەممە ئیسرائیل زیاتر لە 360 زیندانیكراوی فەلەستین لەبەرانبەر سێ بارمتە ئازاد بكات.
فەرمانگەی راگەیاندنی زیندانییەكانی فەلەستین بڵاویكردەوە، بەپێی رێكکەوتنی ئاگربەستی غەززە، چاوەڕێن ئیسرائیل رۆژی شەممە 36 زیندانیكراوی فەلەستینی كە بە زیندانی هەتاهەتایی سزادراون ئازاد دەكات، لەگەڵ 333 زیندانی كەرتی غەززە كە لەدوای 7 ی ئۆكتۆبەرەوە دەستبەسەر كراون ئازاد دەكرێن.
ئەمەش دوای ئەوە هات كە حەماس ناوی ئەو بارمتە ئیسرائیلیانەی ئاشكراكرد كە رۆژی شەممە لە چوارچێوەی رێككەوتنی ئاگربەستەكەدا ئازادیان دەكات.
ئەبو عوبێدە وتەبێژ بەناوی بزوتنەوەی حەماس رایگەیاند، رۆژی شەممە هەریەكە لە ساگی دەكڵ چێن و یایر هۆرن هاووڵاتی ئیسرائیلی و ئەلێكساندەر توربانۆڤی روسی-ئیسڕائیلی ئازاد دەكەن.
پێشتر بەرپرسێكی ئیسرائیل رایانگەیاندبوو، ئەگەر حەماس رۆژی شەممە ئەو سێ بارمتە ئازاد بكات وەك ئەوەی لە رێككەوتنەكەدا بەڵێنی داوە، ئەوا تەلئەبیبیش ناگەڕێتەوە بۆ شەڕ و بەردەوامیش دەبێت لەسەر جێبەجێكردنی رێككەوتنەكە.
ئەمریكا ئامادەیی دەردەبڕێت بۆ وەرگرتنی هەر پێشنیازێكی عەرەبی سەبارەت بە داهاتووی غەززە و ئاوەدانكردنەوەی.
ماركۆ رۆبیۆ وەزیری دەرەوەی ئەمریكا رایگەیاند، بەو پێیەی زۆرێك لە وڵاتانی جیهان لە نێویاندا وڵاتانی عەرەبی پێشنیازەكەی دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكایان سەبارەت بە ئاوەداكردنەوەی كەرتی غەززە رەتكردەوە، لە ئێستادا واشنتنن ئامادەیە بۆ وەرگرتنی پێشنیازی نوێ و باشتر سەبارەت بە داهاتووی ئەو كەرتە.
وتیشی، هیوادارن ئەوان بیرۆكەی باشیان هەبێت و جێگای سەرنجی تڕەمپ بێت.
رۆبیۆ راشیگەیاند، هەموو ئەو وڵاتانە باس لەوە دەكەن كە چەندە گرنگی بە فەڵەستینییەكان دەدەن، بەڵام هیچ كامیان ئامادەنین وەریانبگرن، هیچیشیان بۆ غەززە نەكردووە.
پیشتر، دۆناڵد تڕەمپ سەرۆكی ئەمریكا رایگەیاندبوو دانیشتوانی غەززە دەگوازیتەوە بۆ وڵاتانی دراوسێ بە تایبەتیش بۆ ئوردن و میسر، وتیشی، ئەگەر پابەند نەبن ئەوە هاوكاریەكانی وڵاتەكەی بۆ ئەو دوو وڵاتە رادەگرێت.
لە ئەمریکا 350 حاخام رایانگەیاند، دژی پلانەکەی دۆناڵد ترەمپن لەبارەی راگواستنی فەڵەستینییەکان لە غەززە و دەست بەسەرداگرتنی بەسەر غەززە.
ئەو 350 حاخامە بە ئیمزاکردنی بەیاننامەیەک کە لە رۆژنامەی "نیویۆرک تایمز" بڵاوکراوەتەوە رایانگەیاندووە، دژی پلانەکەی سەرۆکی ئەمریکا، دۆناڵد ترەمپن لەبارەی راگواستنی فەڵەستینییەکان لە غەززە و دەست بەسەرداگرتنی غەززدا.
راگەیەنراوەکەیان لەژێر ناوی "ترەمپ داوای دەرکردنی ھەموو فەڵەستینییەکان لە غەززە دەکات. جولەکەکان دەڵێن نەخێر بۆ پاکتاوی نەژادی"، لە رۆژنامەی "نیویۆرک تایمز" بڵاوکردووەتەوە.
رۆژی 4ی ئەم مانگە سەرۆکی ئەمریکا، دۆناڵد ترەمپ رایگەیاندبوو، پلانی ھەیە، لەوەی دوای راگواستنی فەڵەستینییەکان لە کەرتی غەززە، دەست بەسەر غەززەدا بگرن.
دۆناڵد تڕەمپ رایگەیاند، ھەفتەی داھاتوو، بەرپرسانی ئەمریکا و روسیا و ئۆکراین لە سعودیە، کۆدەبنەوە.
دۆناڵد تڕەمپ سەرۆکی ئەمریکا لە میانی دیداری لەگەڵ ناریندرا مۆدی سەرۆکوەزیرانی ھیندستان لە کۆشکی سپی بۆ رۆژنامەنووسان ئاشکرای کرد، ھەفتەی داھاتوو، بەرپرسانی ئەمریکا، روسیا و ئۆکراین لە سعودیە کۆدەبنەوە، بێ ئەوەی وردەکاری لەبارەی ناوەڕۆکی کۆبوونەوەکە بخاتە روو.
جەختی لەوەش کردەوە، پێویستە لە زووترین کاتدا، کۆتایی بە جەنگی نێوان روسیا و ئۆکراین بھێنرێت.
رۆژی چوارشەممەی رابردوو، تڕەمپ رایگەیاندبوو، بە جیا پەیوەندی تەلەفۆنی لەگەڵ سەرۆکی روسیا و سەرۆکی ئۆکراین ئەنجام داوە و تیایدا باسیان لە کۆتاییھێنان بە جەنگ کردووە.
وتیشی، "ئەوان ئاشتیی دەخوازن، منیش ئاشتیی دەخوازم، دەمەوێت کوشتنی مرۆڤەکان رابگرم".
لە شوباتی ساڵی 2022ـەوە جەنگی نێوان روسیا و ئۆکراین دەستی پێکردووە، سەرەڕای ئەوەی چەندین جار کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی داوای کۆتاییهێنان بە جەنگی کردووە و چەندین سزا بەسەر روسیادا سەپێنراوە بۆ راگرتنی هێرشەکانی بۆسەر ئۆکراین، بەڵام هێستا جەنگ بەردەوامە و لەدوای بوونەوە بە سەرۆکی ئەمریکاش، دۆناڵد تڕەمپ هەوڵەکانی بۆ راگرتنی جەنگ چڕ کردووەتەوە.
لە ڤیدیۆیەکدا دەردەکەوێت، وەرزشەوانێک بە ئاستەم لە هێرشی نەهەنگێک رزگاری دەبێت.
روداوەکە لە چیللی رویداوە و وەک لە ڤیدیۆکەدا دەردەکەوێت، هێندەی نەماوە نەهەنگەکە قوتی بدات، بەڵام بەهۆی شەپۆلی ئاوەکەوە بەلەمەکەی دەجوڵێت و ناکەوێتە ناو دەمی نەهەنگەکەوە.
ئەدریان سیمانکاس ئەو وەرزشوانەیە کە روداوەکەی بەسەردا هاتووە و باس لەوەدەکات، "وا هەستم کرد دەمرم، پێم وابوو نەهەنگەکە قوتم دەدات".