هەواڵەکان
دابینکردنی کارەبای 24 سەعاتی ئەو پرۆژە و خەونەیە هاووڵاتیانی هەرێم دەمێکە چاوەڕوانی دەکەن، بەڵام ئێستا کە چووەتە بواری جێبەجێکردنەوە هاووڵاتیانی کردووە بە دوو بەشەوە و لەبری دڵخۆشی و پێشوازی، رەتی دەکەنەوە.
لە ساڵی 2024دا حکومەتی هەرێم بەردی بناغەی پرۆژەی رووناکی دانا، بەپێی دوایین ئاماری حکومەت زیاتر لە 100 هەزار هاوبەشی کارەبا لێی سودمەندن، بڕیاریشە تاوەکو کۆتایی ساڵی 2026 تەواوی هەرێم بگرێتەوە.
ئەوەی هاووڵاتیانی نیگەران کردووە لەم پرۆژەیەدا ئەوەیە، نرخی کارەبایە، کە هەر کیلۆواتێک بە 156 دینار دیاری کراوە.
ئەگەر ئەو نرخەی حکومەتی هەرێم دایناوە تەنها بۆ بۆیلەری ماڵان هەژمار بکرێت و گریمان ئەگەر ماڵێک رۆژانە بۆماوەی 5 سەعات بۆیلەرەکەیان دابگیرسێنن و بۆیلەرێکی 3000 واتی بێت، ئەوا دەکاتە 3 کیلۆوات، 3 کیلۆواتەکەش جاران بکرێتەوە لەگەڵ 5 سەعاتی رۆژەکەدا دەکاتە 15 کیلۆوات، ئەوەش جارانی نرخی هەر کیلۆواتێک بکرێتەوە کە 156 دینارە، ئەوا بۆ رۆژانە دەکاتە دوو هەزار و 340 دینار بۆ هەر رۆژێک، ئەوەش بکرێتەوە بە مانگانە، دەکاتە 70 هەزار و 200 دینار.
بەوجۆرەش تەنها بە بەکارهێنانی رۆژانە 5 سەعاتی بۆیلەر، مانگانە زیاتر لە 70 هەزار دینار بۆ هەر ماڵێک دێتەوە.
هەر بۆیە هاووڵاتیان باس لەوەدەکەن، دڵخۆشن بەوەی کارەبای 24 سەعاتیان هەبێت، بەڵام پێویستە حکومەت ئاستی داهات و بژێوی هاووڵاتیان لەبەرچاو بگرێت و نرخێکی گونجاوی بۆ دابنێت.
دادگای تێهەڵچونەوەی سلێمانی دوو بڕیاری لە بەرژوەندی رۆژنامەنووسان دەركرد .
بەپێی نووسراوێكی سەرۆكایەتی دادگای تێهەڵچوونەوەی سلێمانی، لەبەر بەرژەوەندی گشتی و باشتر راپەڕاندنی كارەكان، دادگاكە دوو بڕیاری لەبارەی رۆژنامەنووسانەوە دەركردووە.
بەپێی بڕیاری یەكەم، دادگای لێكۆڵینەوەی (سلێمانی/1 ) تایبەتمەند دەبێت بە بینینی ئەو سكاڵایانەی كە پەیوەندیدارن بە رۆژنامەنووسان لەناو شاری سلێمانی و یاسای ژمارە 35ی ساڵی 2007؛ یاسای رۆژنامەگەری لە كوردستان جێبەجێ دەكرێت.
بەپێی بریاری دوەمیش، سەرجەم داواكان لە دوای كۆتایی هاتنی قۆناغەكانی لێكۆڵینەوە، ئاراستەی دادگای كەتنی سلێمانی/6 دەكرێن بۆ یەكلا كردنەوەیان.
وتەبێژی هێزەكانی باكوری دیموكراتی سەر بە هەسەدە رایگەیاند ، 8 لیژنە پێكدەهێنریت بۆ تاوتوێكردنی چۆنیەتی تێكەڵكردنی هەسەدە لەناو دەزگا ئەمنییەكانی دەوڵەتی سوریادا .
محەمەد حەبیب وتەبێژی هێزەكانی باكوری دیموكراتی سەر بە هەسەدە رایگەیاندوە ، ئەو 8 لیژنەیە دۆسیە ئەمنی و سەربازی و ئیداری و فەرمانگە حكومییەكان و سەرجەم ئەو دۆسیانە تاوتوێ دەكەن كە دەبێت لە چوارچێوەی رێككەوتنەكەی مەزڵوم كۆبانێ و ئەحمەد شەرع تاوتوێ بكرێن بۆ تێكەڵكردنی هەسەدە بە دەزگا ئەمنییەكانی دەوڵەت .
ئاماژەی بەوەشكردووە، هێزەكانی باكوری دیموكرات ، بەشێك دەبێت لە وەزارەتی بەرگری سوریا كە لە ئیستادا نزیكەی روبەرێكی بەرفراوانی خاكی سوریای لەژێر كۆنتڕۆڵدایە لە مونبج و ناوچەكانی دەوروبەری، كە زیندانییانی داعش و كەمپی خێزانەكانیانی تێدایە .
بەهۆی لێچوونی غاز لە ماڵێکدا لە رانیە، تەقینەوە روویدا و بەهۆیەوە کەسێک بریندار بوو.
تەقینەوەکە بەجۆرێک بووە غازی بۆیلەری ماڵەکە لێچوونی هەبووە و بە ماڵەکەدا بڵاوبووەتەوە، ئەوەش بووەتە هۆکاری تەقینەوەکە لە ماڵەکەدا.
بەهۆی تەقینەوەکەوە کەسێک بریندار بووە کە لە ئێستادا بەمەبەستی وەرگرتنی چارەسەر گواستراوەتەوە بۆ نەخۆشخانە، هەروەها زیانی ماددی بە تەواوی ماڵەکە گەیشتووە.
لە ئێستادا تیمەکانی بەرگری شارستانی سەرقاڵی لێکۆڵینەوەی زیاترن لە رووداوەکە.
کەشناسیی هەرێم پێشبینییەکانی کەشوهەوای ئەمڕۆ و سبەینێی بڵاوکردەوە و بەپێی پێشبینییەکان، کەش جێگیر دەبێت و پلەکانی گەرما زیاتر بەرز دەبنەوە.
کەشناسیی هەرێم رایگەیاند، ئەمڕۆ پێنجشەممە، ئاسمان ساماڵ و پەڵەهەور دەبێت و پلەکانی گەرما یەک پلە بەرزتر دەبنەوە لە دوێنێ.
ئاماژەی بەوەشکرد، سبەینێ هەینی، بەهەمان شێوە ئاسمان بە گشتى ساماڵ دەبێت و پلەکانی گەرما یەک بۆ دوو پلەی دیکە بەرز دەبنەوە.
بەرزترین پلەکانی گەرمای پێشبینیکراو بە پلەی سیلیزی:
هەولێر: 25 پلەى سیلیزى
سلێمانى: 24 پلەى سیلیزى
دهۆک: 24 پلەى سیلیزى
زاخۆ: 26 پلەى سیلیزى
هەڵەبجە: 21 پلەى سیلیزى
کەرکوک: 26 پلەى سیلیزى
سۆران: 24 پلەى سیلیزى
حاجی ئۆمەران: 14 پلەى سیلیزى
گەرمیان: 27 پلەى سیلیزى
پەیامنێری کوردسات نیوز باسی لەوە کرد، بڕیارە رۆژی چوارشەممە و پێنجشەممەی هەفتەی داهاتوو موچەی مانگی دووی مامۆستایانی گرێبەست دابەش دەکرێت.
پەیامنێری کوردسات نیوز ئەوەی خستە روو، بڕیارە رۆژی چوارشەممە و پێنجشەممەی هەفتەی داهاتوو، کە دەکاتە ١٩ و ٢٠ی ئەم مانگە، موچەی مانگی دووی مامۆستایانی گەرێبەست لە سەرجەم شارەکانی کوردستان دابەش بکرێت.
وتیشی، لە سنووری هەولێر و دهۆک و پەروەردەی کوردی کەرکوک، موچەی مانگی هەشتی ساڵی رابردووش دەدرێتە مامۆستایانی گرێبەست.
ژمارەی مامۆستایانی گرێبەست لە هەرێم نزیکەی ٣٨ هەزار مامۆستایە و لە مانگی ٨ی ئەمساڵدا بڕیاری بەگرێبەستبوونیان بۆ دەرچوو.
پسپۆڕێکی بواری خۆراک رایگەیاندووە، ساڵانە لە مانگی رەمەزاندا نزیکەی 1.3 ملیار تۆن خۆراک لە سەرانسەری جیهان بەفیڕۆ دەدرێت.
ریم بەنی عەودە پسپۆڕی بواری خۆراک لە لێدوانێکدا بە ماڵپەڕی سکای نیوزی عەرەبی راگەیاندووە، رێژەی ئەو خواردنانەی لە مانگی رەمەزاندا بەفیڕۆ دەدرێت توشی سەرسوڕمانت دەکەن، بەجۆرێک رێژەی 30٪ی خواردنە لێنراوەکان فڕی دەدرێن، لە کاتێکدا بە سەتان ملیۆن کەس لە سەرانسەری جیهاندا بەدەست برسێتییەوە دەناڵێنن.
ئەو پسپۆڕەی بواری خۆراک ئاماژەی بەوەکردووە، ساڵانە لە سەرانسەری جیهان، نزیکەی 1.3 ملیار تۆن خۆراک لە مانگی رەمەزاندا بەفیڕۆ دەدرێت، کە بەهاکەی بە 900 ملیار دۆلار دەخەمڵێنرێت، کە ئەگەر بەراورد بکرێت، بەو بڕە دەتوانرێت خۆراکی یەک ملیار کەسی پێ دابین بکرێت.
ئەوەشی خستە روو، بەهەدەردانی خۆراک جگە لە زیانە مادییەکانی، زیان بە ژینگەش دەگەیەنێت، چونکە بەرهەمهێنانی ئەو خۆراکانە کاتیان پێویستە، هەر لە بەکارهێنانی وزەوە تاوەکو ژینگە و خاک و توانای مرۆیی.
بەپێی وتەکانی ئەو پسپۆڕە، رێژەی بەهەدەردانی خواردن لە مانگی رەمەزاندا 50٪ی سەرجەم مانگەکانی دیکەیە لە ساڵەکەدا.
ئەو پسپۆڕە ئامۆژگاری خەڵکیش دەکات و دەڵێت، تەنها بەشی پێویست خواردن ئامادە بکەن بۆ ژەمەکان بۆئەوەی نەمێنێتەوە، داواشیان لێدەکات، ئەگەر خواردنەکە لێی مایەوە، فڕێی نەدەن و هەڵی بگرن، بۆئەوەی لەکاتێکی دیکەدا بەکاری بهێننەوە.
روونیشیکردووەتەوە، پێویستە بۆ پاراستنی ژینگە، ئەو جۆری کەرستانە بەکاربهێنرێت کە دەتوانرێت بەکاربهێنرێتەوە بۆ چەندین جار، هەروەها دووربن لە بەکارهێنانی پلاستیک.
مانگی رەمەزان بۆ پێداچوونەوەیە بە خوو و رەفتارەکانماندا
لەکۆتاییدا ریم بەنی عەودە وتوویەتی، "مانگی رەمەزان بۆ پێداچوونەوەیە بە خووی خراپ و رەفتارە نەشیاوەکانمان، هەروەها گۆڕینی هەڵسوکەوتمان بەرامبەر بە کەسوکار و هاوڕێکانمان و کۆمەڵگە و ژینگە بۆ باشتر، گۆڕانکاری لەدەستی خۆماندایە، هەموو هەنگاوێکی بچووک جیاوازی دروست دەکات".
حكومەتی عیراق لە بارەی موچەی موچەخۆرانی ئەمساڵەوە دڵنیایی دەدات و دەڵێت، پارەی پێویست مسۆگەر كراوە بۆ موچە و بودجەی بەكاربردن.
باسم عەوادی وتەبێژی حكومەتی عیراق رایگەیاند، ساڵی رابردوو بودجەی گشتی 212 ترلیۆن دینار بووە، لەو بڕە 156 ترلیۆن دیناری خەرجكراوە، 90 ترلیۆن دینار لە بودجە بۆ موچە و 40 ترلیۆن بۆ بودجەی بەكاربردنی وەزارەتەكان و 27 ترلیۆن دیناریش بۆ پڕۆژەكانی وەبەرهێنان بووە.
دەشڵێت، ساڵی رابردوو تەنیا 12 ترلیۆن دینار لە بودجە گشتی ماوەتەوە، كە بودجەی وەبەرهێنانە.
بۆ موچەی ئەمساڵیش عەوادی وتی، پارەی پێویست بۆ موچەی موچەخۆران و بودجەی بەكاربردن مسۆگەر كراوە.
ئاژانسی رۆیتەرز رایگەیاند، روسیا لیستی داواكارییەكانی پێشكەش بە ئەمریكا كردووە بۆ كۆتایی هێنان بە شەڕی ئۆكراین و رێكخستنەوەی پەیوەندییەكانی لەگەڵ واشنتندا.
دوو سەرچاوەی باڵا بە ئاژانسی رۆیتەرزیان رایگەیاند، تاوتوێی پلانی ئەمریكا دەكەن بۆ ئاگربەست لە ئۆكراین و پەلە ناكەن لە وەڵامدانەوەی ئەمریكا.
ئاماژەیان بەوەشكردووە، وەرنەگرتنی ئۆكراین لە ناتۆ و جێگیرنەكردنی هێزی بیانی لە ئۆكراین و دانپێدانانی نێودەوڵەتی بە دەسەڵاتی روسیا لە كریمیا و چوار پارێزگای دیكەی ئۆكراین دەبنە مەرجی سەرەكی مۆسكۆ بۆ گفتوگۆ و راگەیاندنی ئاگربەست.
هاوكات، دیمیتری پێسكۆڤ وتەبێژی كرملن ڕایگەیاند، مۆسكۆ چاوەڕوانی زانیاری ورد لە ئەمریكا دەكات لەبارەی پێشنیازەكەی بۆ راگەیاندنی ئاگربەست و پێویستە پێش ئەوەی هەڵوێست رابگەیەنن، ئەو زانیارییانەیان بەدەست بگات.
ئەوەش لەكاتێكدایە، دوای كۆبوونەوەی وەفدی ئۆكراین و ئەمریكا لە سعودیە، ڤلۆدیمیر زیلینسكی سەرۆكی ئۆكراین پلانی ئەمریكای بۆ ئاگربەست پەسەند كرد و دۆناڵد ترەمپیش هەڕەشەی سەپاندنی سزای نوێی بەسەر مۆسكۆدا كرد ئەگەر بێت و پلانەكە قبوڵ نەكەن.
کۆبونەوەی ئەنجوومەنی ئاسایش بۆ تاوتوێکردنی پرسی چەکی ئەتۆمی ئێران دەستیپێکرد و وەزیری دەرەوەی ئێرانیش دەڵێت: ئەگەر بڕیاری هەڵوەشاندنەوەی رێککەوتنی ئەتۆمی لەگەڵ ئێران بدرێت، هەڵوێستمان دەبێت.
کۆبونەوەکە داخراوە و پێشتر بەهۆکاری زیادبوونی بەرهەمهێنانی یۆرانیۆمی پیتێنراو لەلایەن ئێرانەوە، فەرەنسا، یۆنان، پەنەما، ، بەریتانیا و ئەمریکا داوای رێکخستنیان کردبو بۆ گرتنەبەری رێوشوێنی پێویست دژ بە ئێران.
ئەم کۆبوونەوەیە لەپاش راپۆرتی ئاژانسی نێودەوڵەتی وزەی ئەتۆم دێت کە تیایدا هاتبو، ئێران بەشێوەیەكی بەرچاو، خێرا بووە لە پیتاندنی یۆرانیۆم و نزیكبووەتەوە لە بڕی پێویستی یۆرانیۆمی پیتێنراو بۆ بەرهەمهێنانی چەكی ئەتۆمی.
بەوتەی ئەو ئاژانسە، ئێران بەرێژەی 90% نزیكە لە بەرهەمهێنانی چەكی ئەتۆمی، بەو پێیەی پێشتر مانگانە نزیكەی حەوت كیلۆگرام یۆرانیۆمی دەپیتاند، بەڵام ئێستا زیادیكردووە بۆ 30 كیلۆگرام.
هەڵسەنگاندنێکی تەکنیکی راپۆرتەکانی مانگی شوباتی ئاژانسی نێودەوڵەتی وزەی ئەتۆمی مەزەندەی کردووە، کە ئێستا ئێران ئەوەندە یۆرانیۆمی پیتێنراوی هەیە کە ئەگەر زیاتری بکات، دەتوانێت حەوت چەکی ئەتۆمی پێ بەرهەم بهێنێت.
باڵیۆزی بەریتانیا لە ئەنجوومەنی ئاسایش دەڵێت، "ئەگەر پێویست بکات رێککەوتنی ئەتۆمی لەگەڵ ئێران هەڵدەوەشێنینەوە."
ئیسماعیل بەقایی، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران لەبارەی کۆبوونەوەکە رایگەیاند: کۆبوونەوەی ئەنجوومەنی ئاسایش هیچ بنەمایەکی یاسایی نییە و ئەگەر رێککەوتنەکە هەڵبووەشێتەوە بەتەنیا لە زیانی ئێران نابێت.
وەزیرانی دەرەوەی وڵاتانی عەرەبی و نوێنەری ئەمریكا رێككەوتن لەسەر ئاگربەست لە غەززە ترەمپیش دەڵێت هیچ كەسێك لە غەززە دەرناكرێت.
لە دەوحەی پایتەختی قەتەر وەزیرانی دەرەوەی سعودیە و قەتەر و ئیمارات و ئوردن و میسر و ستیڤ ویتكۆف نوێنەری ئەمریكا لە بارەی ئاوەدانكردنەوەی غەززە كۆبوونەوە و باس لە دەرەنجامەكانی لوتكەی عەرەبی كرا كە لە قاهیرە بەڕێوەچوو لەگەڵ كۆبوونەوەی رێكخراوی هاریكاری ئیسلامی لە سعودیە بۆ پاڵپشتیكردنی گەلی فەلەستین.
لە كۆبوونەوەكەی دەوحە وەزیرانی دەرەوەی وڵاتانی عەرەبی و نوێنەری ئەمریكا رێككەوتن لەسەر ئاگربەست لە غەززە و گەیاندنی هاوكاری بۆ غەززەیەكان و پاڵپشتی خۆیان بۆ پلانی ئاوەدانكردنەوەی غەززە و كۆمەككردنی كەرتەكە دەربڕی.
دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكاش لە كۆبوونەوەیەكیدا لەگەڵ میكاڵ مارتن سەرۆك وەزیرانی ئێرلەندا رایگەیاند، هیچ كەسێك لە غەززە دەرناكرێت و كەس حەز بە راگواستنیان ناكات.
لە رێورەسمێکدا لە شاری سلێمانی، ئەمڕۆ چوارشەممە، باڵیۆز د. محەمەد سابیر، سەرۆکی دامەزراوەی سەرۆک جەلال تاڵەبانی، یاداشتنامەی لێکتێگەیشتنی لەگەڵ رەفیق ساڵح، سەرۆکی بنکەی ژین ئیمزاکرد.
بەپێی راگەیەندراوێکی هاوبەشی هەردوولا، ئەم رێککەوتننامەیە چەندین بواری گرنگی هاوکاری نێوان هەردوو لا لەخۆ دەگرێت، بەتایبەت لە بواری ئەرشیفکردن، کۆکردنەوەی بەڵگەنامە، و پڕۆژەی هاوبەشی کەلتووری.
باڵیۆز د. محەمەد سابیر، لە دیدارەکەدا رایگەیاند: "دامەزراندنی ئەم دامەزراوەیە بەناوی سەرۆک مام جەلال یەکێکە لەو کەلەپوورە پاک و جوانانەی بۆمان دەمێنێتەوە و خزمەتێکی باش بە ئەرشیفی کوردی دەکات."
سەرۆکی دامەزراوەکە جەختی کردەوە کە کارکردنیان لە دیدگەی سەرۆک مام جەلالەوە سەرچاوەی گرتووە و دەیانەوێت رۆڵێکی بوونیادنەرانە لە ئاستی کۆمەڵگە بگێڕن بەتایبەت لە بوارەکانی ئەرشیفکردن، کۆکردنەوەی بەڵگە، رۆشنبیری، کولتووری، زانستی و گەشەی مرۆیی.
لێکتێگەیشتنەکە ئەم خاڵانەی خوارەوە لەخۆ دەگرێت:
- هاوبەشی و هاوکاری نێوان هەردوو لا لە کاری ئەرشیفیدا و بەدەستهێنانی بابەتی ئەرشیفی لەڕێگەی پێوەندییە ناوخۆیی و دەرەکییەکانەوە.
- هاوئاهەنگی بۆ بەشداریکردن لە چالاکی و کۆنفرانسی نێودەوڵەتی تایبەت بە کاری ئەرشیفی لە ناوەوە و دەرەوەی هەرێمی کوردستان.
- سوود وەرگرتنی بەشی ئەرشیفی دامەزراوەی سەرۆک جەلال تاڵەبانی لە شارەزایی و ئەزموونی تیۆری و کرداریی کاری ئەرشیفیی بنکەی ژین و بە پێچەوانەوە.
- هاوئاهەنگی بۆ دابینکردنی سەرچاوەی ئەرشیفی بۆ توێژەرانی زانکۆکان و ناوەندە ئەکادیمییەکان بەبێ جیاوازی.
- ئەنجامدانی پڕۆژەی هاوبەشی کەلتووری و بەڵگەنامەیی بۆ خزمەتکردنی بواری ئەرشیف و بەڵگەنامەی کوردستان.
شایانی باسە، بنكەى بەڵگاندن و لێکۆڵینەوەی ژین، ناوەندێكى ئەرشیفیى ناحكوومییە كە ساڵى2004 لە شارى سلێمانى دامەزراوە. ئەم ناوەندە تەرخانی كۆكردنەوە، پاراستن، ڕێكخستن و زیندووكردنەوەى سامانى بەڵگەنامە، دەستنووس، رۆژنامەگەری و كتێبی تایبەت بە كورد و كوردستان و تۆماركردنى مێژووى زارەكیى كوردەوارییە.
سەرۆك كۆماری عیراق لەچاوپێكەوتنێكیدا لەگەڵ رۆژنامونووسێكی ئەمریكی باس لە دواین پێشهات و گۆڕانكارییە سیاسی و ئەمنییەكانی عیراق و ناوچەكە دەكات و دەڵێت دەتوانن رۆڵێكی گرنگییان هەبێت بۆ نێوەندگیری لە نێوان تاران و واشنتۆن.
تیم كۆنستنتین رۆژنامەنووس لە رۆژنامەی واشنتۆن تایمزی ئەمریكی گفتوگۆیەكی لەگەڵ لەگەڵ د.لەتیف رەشید سەرۆك كۆماری عیراق بڵاوكردووەتەوە كە لە گەشتێكیدا بۆ بەغداد ئەنجامی داوە.
سەرۆك كۆمار لەسەرەتادا مێژووی پڕ لە كێشەی عیراقی باسكردوە لە سەردەمی دیكتاتۆریەتەوە تا سەرهەڵدان و كۆتاییهێنان بە گروپی تیرۆریستی داعش، دەشڵێت، لە ئێستادا كاری لەپێشینەیان پاراستنی بەرژەوەندی و ئاسایش و سەقامگیری عیراقە.
وتیشی، رێز لە هەموو دراوسێكانیان دەگرن و پەیوەندییەكی باشیان لەگەڵیان هەیە بە وڵاتانی ناوچەكەشەوە.
د.لە تیف رەشید دەڵێت، بەپێی دوایین سەرژمێری دانیشتووان، ژمارەی دانیشتووانی عیراق گەیشتووەتە (46) ملیۆن كەس، كە 60٪یان لە دوای ساڵی 2003 لەدایكبوون، ژمارەیەكی زۆر دەرچووش هەن، بەشێوەیەك رەنگە لە هەموو وڵاتێكی تر زیاتر بێت، ئەمەش بەهۆی ژمارەی زانكۆكان و ئەو كەشە ئەكادیمیەی لە عیراق رەخساوە.
لەبارەی رەوشی ناوچەكە سەرۆك كۆمار دەڵێت، دەتوانن رۆڵێكی گرنگ لە ناوچەكەدا ببینن و هەوڵیانداوە بۆچوونەكانی ئێران و سعودیە لەیەكتر نزیك بكەنەوە كە سوودی بۆ هەمووان هەیە، جگە لەوەش عێراق دەتوانێت رۆڵێكی گرنگی نێوەندگیری لە نێوان واشنتۆن و تاراندا هەبێت.
لەبارەی دواین پێشهات و گۆڕانكارییەكانی سوریاش، د.لەتیف رەشید رایگەیاندووە، ئێستا سوریا ئیدارەیەكی نوێی هەیە، هیوادارن حكومەتی داهاتوو رەنگدانەوەی ئیرادەی گەلەكەی بێت، جا لە رێگەی هەڵبژاردنەوە بێت یان لە رێگەی ئەو هەنگاوە دیموكراسیانەی كە پێویستە بنرێن و هەموو لایەنەكان بەشداربن لە حكومەتدا.
سەرۆك كۆمار دەشڵێت، عیراق مێژوویەكی دەوڵەمەندی هەیە و دەگەڕێتەوە بۆ 6 یان 7 هەزار ساڵ لەمەوبەر، كە یەكەم یاسا و سیستمی ئاودێری، كشتوكاڵ، دروستكردنی كۆشك لە عێراق هەبووە، جگە لە زانست و بیركاری و نامە نووسراوەكان كە هەموویان لە عیراقەوە دەستیان پێكردووە، لەگەڵ ئەوەشدا عێراق شوێنی هەموو ئایینەكان بووە.
لەبارەی پەیوەندییەكانی واشنتۆن و بەغدادیش سەرۆك كۆمار دەڵێت، پێویستە پەیوەندییەكان باشتر بن لە رێگەی گفتگۆی نێوان وەفدی باڵای هەردوولاوە كە لە بەغداد بێت یان واشنتۆن، وتیشی، هانی سەرۆكی ئەمریكا دەدەن بەڵێنەكەی بۆ پاراستنی ئارامی لە جیهان و رۆژهەڵاتی ناوەڕاست جێبەجێ بكات كە ئەوەش بەبێ كۆتاییهێنان بە شەڕ و ململانێكان لە ناوچەكەدا كارێكی ئاسان نابێت، بە تایبەتیش ئاڵۆزییەكانی ئێستای سوریا، فەلەستین، لوبنان، یەمەن، سودان و سۆماڵیش.
ئەو رۆژنامەنووسە ئەمریكییە دەڵێت، لە بەشێكی گفتوگۆكەیدا لەگەڵ سەرۆك كۆمار لە بارەی دەسەڵاتی دادوەری لە عیراق گفتوگۆیان كردووە و د.لەتیف رەشید وتویەتی، ئەگەر بە وردی تەماشای دەسەڵاتی داوەری بكرێت، گۆڕانكارییەكان بەدی دەكرێن كە بە شێوەیەكە بەراورد ناكرێت لەگەڵ ساڵانی رابردوودا، بەڵام هێشتا كێشەیان هەیە، لەگەڵ ئەوەشدا ئازادی، قسەكردن، مافی مرۆڤ، نەتەوەیی، رەوشی ئایینەكان لەعیراق لە زۆر وڵات باشترە.
د.لەتیف رەشید لە كۆتایی گفتوگۆكەیدا ئەو رۆژنامەنووسە ئەمریكییە، لەبارەی پەیوەندییەكانی عیراق و وڵاتانی رۆژئاوا، رایگەیاندووە، پەیوەندییان لەگەڵ رۆژئاوا بۆ ماوەیەكی زۆر لەسەر ئاسایش بووە، بەڵام لە ئێستادا گۆڕاوە بۆ بواری وەبەرهێنان و ئابوری، چەندین كۆمپانیای گەورە لە كەرتی وزە لە عیراق لە بواری پترۆكیمیایی و نەوتدا چالاكن و لە عیراق وەبەرهێنان.
كاروانێكی تری خێزانە عیراقییەكانی كەمپی هۆل كە پێكهاتوون لە 161 خێزان گەڕێنرانەوە و لە كەمپی جەدعە لە پارێزگای نەینەوا جێگیر دەكرێن.
لە چوارچێوەی هەماهەنگی نێوان ئیدارەی خۆبەڕێوەبەریی باكور و رۆژهەڵاتی سوریا و لیژنەی كۆچ و كۆچبەرانی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق، 161 خێزانی عیراقی كە پێكهاتوون لە 607 كەس، لە كەمپی هۆل لە پارێزگای حەسەكەوە گەڕێندرانەوە بۆ عیراق و لە كەمپی جەدعە لە پارێزگای نەینەوا جێگیر دەكرێن.
ئەوەش شەشەمین كاروانی گەڕانەوەی خێزانە عیراقییەكانە لە سەرەتای ئەمساڵەوە، 23هەمین كاروانیشە كە لەساڵی 2022ەوە تائێستا گەڕێنراونەتەوە.
ئیسماعیل بەقایی وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران رایگەیاند، بەمزوانە لەلایەن وڵاتێکی عەرەبیەوە پەیامی ترەمپ دەگەیەنرێتە دەستمان.
هەریەک لە بەرپرسانی ئێران، عەباس عیراقچی وەزیری دەرەوەی ئێران و ئیسماعیل باقایی وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران، پەیوەست بەو نامەیەی دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمریکاوە، کە ئاراستەی ئێرانکراوە بۆ دانوستان، رایانگەیاند: ئامادەی دانوستانین ئەگەر تیایدا رێز لە ئێران بگیرێت.
ئیسماعیل بەقایی وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران رایگەیاندوە: بەمزوانە نامەکەی ترەمپ لەلایەن راوێژکاری دبلۆماسی سعودییەوە دەگاتە دەستمان.
هاوکات عەباس عیراقچی وەزیری دەرەوەی ئێرانیش رایگەیاندبو: تاران هەمیشە ئامادەیە بۆ دانوستان لەسەر بەرنامە ئەتۆمییەکەی، بەڵام دەبێت، "نامەکە پێگە و کەرامەتی ئێران لەبەرچاوبگرێت".
بەپێی زانیارییە میدیاییەکان، ئەنوەر قەرقاش راوێژکاری دیبلۆماسی سعودیە هەڵگری نامەکەی ترەمپە، و تا ئێستاش هیچ وردەکارییەکی نامەکە لە میدیاکاندا بڵاونەکراوەتەوە.
پێشتر ترەمپ رایگەیاندبو، ئەگەر تاران رازینەبێت بە دانوستان روبەروی هێرشی سەربازی دەبێتەوە، ئەمەش ئاماژەیە بۆ ئەوەی کە دەیەوێت لەگەڵ ئێران بگەنە رێککەوتنێکی نوێ بۆ رێگری لە پەرەپێدانی زیاتری بەرنامە ئەتۆمییەکەی. دۆناڵد ترەمپ لە لێدوانێکیدا بۆ فۆکس بزنس، وتی: “پەیامێکم بۆ ناردن و هیوای خۆمم دەربڕی کە دانوستانمان لەگەڵبکەن، چونکە دەستێوەردانی سەربازی کارەساتبار دەبێت بۆیان”. لای خۆیەوە، خامنەیی رێبەری کۆماری ئیسلامی ئێران لە وەڵامی قسەکانی ترەمپدا رایگەیاند: پێشنیاری ترەمپ بۆ دانوستان تەنیا بۆ فریودانی رای گشتییە.