ڕاپۆرت
بە پێی ئاماری بەڕێوەبەرایەتی گشتی بەرگری شارستانی دھۆک، لە سەرەتای ئەمساڵەوە تا ئێستا ٥٤ ڕووداوی ئاگرکەوتنەوە لەو سنورە تۆمارکرا.
بەشێک لەو ھاوڵاتیە عەرەبانەی لە دوای ساڵی ٢٠٠٥ەوە لە سلێمانی دەژین نایانەوێت بگەڕێنەوە بۆ شارەکانی خۆیان، بەشێکی تریشیان خانوویان کڕیوە و نیازی گەڕانەوەیان نیە.
وەک خۆیان دەڵێن، بەھۆی ناسەقامگیری و نەبوونی ئاسایش لە ناوچەکانیاندا بڕیاریانداوە ھەرگیز نەگەڕێنەوە بۆ زێدی خۆیان.
ھاوکات بە پێی ئامارەکانیش تێکڕای بارانبارین لە ناوچەکە نەگەیشتووە بە ١٠٠ ملم.
جوتیارانی گوندی دوستەک و بەڕێوەبەرایەتی دابەشکردنی کارەباش لە بەردەڕەش سکاڵایان تۆمارکردووە و داوای دۆزینەوەی ئەنجامدەرانی ئەو کارە دەکەن.
"حەسەن نەسروڵا" لە چاوپێکەوتنێکی تەلەفزیۆنیدا ڕایگەیاندووە، حزبوڵا دەتوانێت ڕۆڵی ھەبێت لە نزیک کردنەوەی بیروڕاکان لە یەکتر و چارەسەرکردنی قەیرانەکان لە عێراق، چونکە "حزبوڵا" پەیوەندییەکی کۆن و ھاوڕێیانەی لەگەڵ زۆرینەی ھێزە سیاسییەکان و کەسایەتییەکان و مەرجەعەکانی عێراق ھەیە.
نەسروڵا دەشلێت، وەک چۆن چەندین جار داوایان لێکراوە ھاوکار بن بۆ لێک نزیککردنەوەی بیر و بۆچوونەکان و یەک گوتاری لە چارەسەرکردنی قەیرانەکانی عێراق، بۆ ئێستاش دەتوانن ئەو ڕۆڵە بگێڕن و ڕۆڵیشیان تەنھا لەو چوارچێوەیەدا دەبێت.
"نەسروڵا" جگە لەوەی ئەمینداری ھێزێکی کاریگەرە لە لوبنان، لە عێراقیش قسەکانی بە ھەند وەردەگرێت و خزمایەتی لەگەڵ "موقتەدا سەدر" ھەیە و بێجگە لەوە ھاوڕێیەتیشی لەگەڵی ھەیە.
لەلایەکی ترەوە حەسەن نەسروڵا پەیوەندییەکی باشی لە گەڵ چوارچێوەی ھەماھەنگی شیعە ھەیە بە تایبەتی سەرکردە دیارەکانی حشدی شەعبی کە وەلائیان بۆ ئێران ھەیە، وەک ھادی عامری و قەیس خەزعەلی.
مانگی ڕابردوو نەسروڵا و سەدر باسیان لە حکومەت و پڕۆسەی سیاسیی عێراق کردووە و لە ماوەی ساڵانی ڕابردووشدا نەسڕوڵا ڕۆڵی ھەبووە لە پڕۆسەی سیاسی عێراق و لە ئیستاشدا دەوترێت، ڕەنگە نەسروڵا تاکە کەس بێت بتوانێت سەدر و مالیکی لەسەر مێزێک کۆبکاتەوە و عێراق لە و چەقبەستوویەی تێی کەوتووە ڕزگار بکات.
دانیشتوانی بازیانیش خۆشحاڵن بە بڕیاری بە قەزابوونی ناحیەکەیان و بە ھەنگاوێکی دەزانن بۆ خزمەتکردنی ئەو ناوچەیە لەلایەن حکومەتی ھەرێمی کوردستانەوە.
ئەو بریارەش فشاری لەسەر دانیشتوانی ئەو خانووانە دروستکردووە و توانای دابینکردنی ئەو بڕە پارەیەیان نیە کە بۆ تاپۆکردنی خانووەکانیان دیاریکراوە.
سەرکردەکانی چوارچێوەی ھەماھەنگی شیعەکان نامەیەکیان بۆ خامنەیی نوسیوە و تێیدا پرسیاریان کردووە کە ئایا دەتوانن بە بێ ھەندێک لەلایەنەکانی نێو چوارچێوەکە لەگەڵ سەدر ڕێکبکەون و ھاوپەیمانی دروست بکەن، بەڵام بەر لە ناردنی نامەکە پاشگەزبوونەتەوە، چونکە زانیوویانە کە داواکارییەکەیان ڕەتدەکرێتەوە و خامنەیی ڕێگە نادات چوارچێوەی ھەماھەنگی شیعەکان دەستبەرداری مالیکی ببێت.
بە وتەی چەند سەرچاوەیەکی ئاگادار، ئێستا خامنەیی خۆی ھاتووەتە سەر خەت و لە ڕێی ئیسماعیل قائانی فەرماندەی فەیلەقی قودس لە سوپای پاسدارانی ئێران، چەند نامەیەکی ئاڕاستەی سەرکردەکانی شیعە کردووە و داوای کردووە کۆتایی بە ئالۆزییەکانی نێوانیان بھێنن و پێکەوە ھاوپەیمانی دروست بکەن، کۆتا نامەشی بۆ موقتەدا سەدری ڕابەری ڕەوتی سەدر بوو شەوی سێشەممە لە حەنانە قائانی داویەتی بە سەدر.
لەو نامەیەدا خامنەیی نوسیویەتی کە دەبێت ھەموو ھێزە سیاسییەکانی نێو ماڵی شیعە یەک بگرن و یەک ڕیز بن و ڕێگە نەدەن لە ھیچ ڕەوشێکدا نێو ماڵی شیعە تێک بچێت، بەڵام دوای ئەو نامەیەش سەدر لە تویتەرەوە دووپاتیکردووەتەوە کە سورە لەسەر پێکھێنانی حکومەتی زۆرینەی نیشتمانی و نوسیوویەتی، نە "خۆرھەڵاتی و نە خۆرئاوایی .. بەڵکو حکومەتێکی زۆرینەی نیشتمانی ".. بە وتەی چاودێران ئەو نوسینەی سەدر، ئاماژەیە بۆ شکستھێنانی قائانی لە دەستوەردان لە کاروبارەکانی پێکھێنانی حکومەتی نوێی عێراق.
سەرچاوەکان دەڵێن، سەدریش نامەیەکی بە قائانییدا بۆ خامنەیی ناردووە و تێیدا نوسیوویەتی کە بەردەوام دەبێت لە ھەوڵەکانی بۆ پێکھێنانی حکومەتێکی زۆرینەی نیشتمانی کە بەشێک لە ھێزەکانی نێو چوارچێوەی ھەماھەنگی شیعەکانیش تێیدا بەشدار بن، نەک ھەمو چوارچێوەکە، ئەوەش وەک ئاماژەیەک بۆ ئەوەی کە تا ئێستا بە ھەموو شێوەیەک دروستکردنی ھاوپەیمانی لەگەڵ نوری مالیکی سەرۆکی ھاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا کە لە نێو چوارچێوەکەدایە ڕەتدەکاتەوە.
سەرکردەکانی چوارچێوەی ھەماھەنگی شیعەکان نامەیەکیان بۆ خامنەیی نوسیوە و تێیدا پرسیاریان کردووە کە ئایا دەتوانن بەبێ ھەندێک لەلایەنەکانی نێو چوارچێوەکە لەگەڵ سەدر رێک بکەون و ھاوپەیمانی دروست بکەن ، بەڵام بەر لە ناردنی نامەکە پاشگەزبونەتەوە، چونکە زانیویانە کە داواکارییەکەیان رەتدەکرێتەوە و خامنەیی رێگە نادات چوارچێوەی ھەماھەنگی شیعەکان دەستبەرداری مالیکی ببێت.
بە وتەی چەند سەرچاوەیەکی ئاگادار ، ئێستا خامنەیی خۆی ھاتۆتە سەر خەت و لەرێی ئیسماعیل قائانی فەرماندەی فەیلەقی قودس لە سوپای پاسدارانی ئێران ، چەند نامەیەکی ئاراستەی سەرکردەکانی شیعە کردووە و داوای کردووە کۆتایی بە ئالۆزییەکانی نێوانیان بھێنن و پێکەوە ھاوپەیمانی دروست بکەن ، کۆتا نامەشی بۆ موقتەدا سەدری رابەری رەوتی سەدر بوو شەوی سێشەممە لە حەنانە قائانی داویەتی بە سەدر .
لەو نامەیەدا خامنەیی نوسیویەتی کە دەبێت ھەموو ھێزە سیاسییەکانی نێو ماڵی شیعە یەک بگرن و یەک ریز بن و رێگە نەدەن لە ھیچ رەوشێکدا نێو ماڵی شیعە تێک بچێت ، بەڵام دوای ئەو نامەیەش سەدر لە تویتەرەوە دوپاتیکردۆتەوە کە سورە لەسەر پێکھێنانی حکومەتی زۆرینەی نیشتمانی و نوسیویەتی، نە "خۆرھەڵاتی و نە خۆرئاوایی .. بەڵکو حکومەتێکی زۆرینەی نیشتمانی ". بە وتەی چاودێران ئەو نوسینەی سەدر ، ئاماژەیە بۆ شکستھێنانی قائانی لە دەستوەردان لە کاروبارەکانی پێکھێنانی حکومەتی نوێی عێراق .
سەرچاوەکان دەڵێن ، سەدریش نامەیەکی بە قائانییدا بۆ خامنەیی ناردووە و تێیدا نوسیویەتی کە بەردەوام دەبێت لە ھەوڵەکانی بۆ پێکھێنانی حکومەتێکی زۆرینەی نیشتمانی کە بەشێک لە ھێزەکانی نێو چوارچێوەی ھەماھەنگی شیعەکانیش تێیدا بەشدار بن ، نەک ھەمو چوارچێوەکە ، ئەوەش وەک ئاماژەیەک بۆ ئەوەی کە تا ئێستا بە ھەموو شێوەیەک دروستکردنی ھاوپەیمانی لەگەڵ نوری مالیکی سەرۆکی ھاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا کە لە نێو چوارچێوەکەدایە رەتدەکاتەوە .
عەبدولکەریم قاسم لە ٢١ ی تشرینی دووەمی ساڵی ١٩١٤ لە بەغداد لە ناو خێزانێکی ھەژار لە دایک بووە.
لە ساڵی ١٩٣٢ لە کۆلێژی سەربازیی وەرگیراوە و لە ساڵی ١٩٣٤ بە پلەی ملازمی دوو تەواویکردووە، بە پلەکانی سەربازیدا سەرکەوتووە تا گەیشتە عەمید ڕوکن و چەندین پۆستی گرنگی سەربازیی وەرگرتووە.
ھەر لە سەردەمی پادشایەتییەوە فەرماندەیەکی سەربازیی لێھاتوو بووە و بەشداری جەنگی فەڵەستین و ناوچەکانی فوڕاتی ناوەڕاستی کردووە لە دژی ئەو جوڵانەوانەی دژی حکومەتەکانی پادشایەتی ڕوویانداوە.
لە ساڵی ١٩٥٤ بزوتنەوەی ئەفسەرانی ئازادیخواز دروستکراوە و قاسم یەکێک بووە لەو ئەفسەرانەی داوای لێکراوە ببێتە ئەندام تێیدا، لە ساڵی ١٩٥٧ بووە بە سەرۆکی جوڵانەوەی ئەفسەرانی ئازادیخواز، ڕێکخراوەکە ویستوویەتی بۆ کاتی کودەتا سود لە ناوبانگ و لێپرسراویەتی سەربازییەکانی وەربگرێت.
ھەرچەندە پێشتر قاسم لەگەڵ جوڵانەوەکەدا لەسەر پلانی کودەتاکە ڕێککەوتبوون، بەڵام بە چاوساغی عەبدولسەلام عارف بە شێوازێکی خوێناوی و بێ ڕەزامەندی ئەفسەرانی ئازادیخواز کودەتایان کرد و، ھەردووکیان دەستیان گرت بەسەر پۆستە گرنگەکانی دەوڵەتدا.
پسپۆڕانی مێژووی سیاسی عێراق پێیان وایە، سەرباری چەند دەستکەوت و چاکسازی گرنگ، بەڵام قاسم پڕۆژەیەکی سیاسی ڕوونی نەبووە، وەک پێویست ئاگاداری بەڕێوەبردنی سیاسەتی دەرەوە و ناوەوە نەبووە، ئەوەش وایکردووە پەیوەندییەکانی لەگەڵ وڵاتانی عەرەبی و ئەوروپا و ئەمریکا بەرەو لاوازی بچێت.
ھەموو ئەو پێشھاتانە وایانکرد، کودەتا بەسەر قاسمدا ئەگەرێکی نزیک بێت، تەنھا لە ساڵی ١٩٦١دا شەش جار ھەوڵی کودەتا دراوە، بەڵام ھیچیان سەرکەوتوو نەبوون، تا دوا کودەتایان لە ٨ی شوباتی ١٩٦٣ حزبی بەعس پلانێکی تۆکمەی داڕشت و کۆتایی بەدەسەڵاتی قاسم ھێنا، بەعسییەکان لە ھۆڵی شەعب لە بەغداد دادگایەکیان پێکھێنا و سزای گولـلەبارانکردنیان جێبەجێکرد بەسەر قاسم و ژمارەیەک لە یاریدەدەرەکانی.
