هەمەڕەنگ
پۆلیسی دوبەی شكستی بە هەوڵێكی دزینی ئەڵماسێكی دەگمەن هێنا كە بەهاكەی چەندین ملیۆن دۆلارە.
ئاژانسی هەواڵی ئیمارات رایگەیاند، فەرماندەیی پۆلیسی میرنشینی دوبەی وڵاتی ئیمارات باندێكی سێ كەسی بە رەگەز ئاسیایی بە تۆمەتی هەوڵدان بۆ دزینی ئەڵماسێكی پەمەیی دەگمەن دەستگیركردووە كە بەهاكەی بە 25 ملیۆن دۆلار دەخەمڵینرێت و لەلایەن رێكخراوە جیهانییەكانەوە بڕوانامەی رەسەنی هەیە و لە 10 هەزار ئەڵماس تەنها یەك دانەیان لەو جۆرەیە.
راشیگەیاند، باندەكە بەدرێژایی ساڵێك پلانێكی چڕ و وردیان داناوە و وسیتوویانە لەڕێی فریودانی خاوەنی ئەڵماسەكەوە لێی بدزن و بیگوازنەوە دەرەوەی وڵات.
کەشتیوانانی بۆشای ئاسمان دەیان رۆژ و هەنێک جاریش چەند مانگێک لە بۆشای ئاسمان دەمێننەو، وێڕای مەترسیە زۆرەکان بۆ سەر ژیانیان موچەیەکی زۆریشیان نیە، بەپێی وتەی کەشتیوانێکی بۆشای ئاسمان، کە بە رۆژنامەی دەیلی مەیلی بەریتانی راگەیاندوە.
نیکۆڵ ستۆت کەشتیوان و ئەندازیاری خانەنشینکراو بە رۆژنامەی دەیلی مەیلی بەریتانی راگەیاندوە، موچەکەی زۆر کەمەوە لە چاو ئەو خزمەتەی کە کردویەتی، لەکاتێکدا لە ژیانی پیشەییدا دووجار گەشتی بۆشای ئاسمانی کردوە و لە ساڵی 2009دا بۆ ماوەی سێ مانگ لە وێستگەی نێودەوڵەتی بۆشای ئاسمان ماوەتەوە.
کادی کۆڵمان کەشتیوانی پێشوی ئاژانسی ناسا رایگەیاندبوو، کەشتیوانان موچەی بنەڕەتی خۆیان وەردەگرن، هەروەها موچەی کاتەکانی کارکردن و بڕە پارەیەکیشیان بۆ مەترسیەکانی کاتی کارکردن بۆ دابین دەکرێت.
ئاژانسی ناسا ئاماژەی بەوەکردوە، موچەی ساڵانەی کەشتیوانی بۆشای ئاسمان، 152 هەزار و 258 دۆلارە و بەپێی شارەزایی و خوێندن دەگۆڕێت.
لەگەڵ بەرزبوونەوەی پلەکانی گەرما، زۆر کەس پەنا بۆ خۆشۆردن بە ئاوی سارد دەبات، بەپێی توێژینەوەیەک خۆشۆردن بە ئاوی سارد دەبێتە هۆی کێشەی تەندروستی و سوڕی خوێن ناچالاک دەکات.
ئادەم تایلۆر مامۆستای ئەتۆنامی لە زانکۆی لانکاستەری بەریتانیا لە وتارێکدا بڵاویکردووەتەوە، خۆشۆردن بە ئاوی سارد لە وەرزی هاویندا و لە کاتی بەرزبوونەوەی پلەکانی گەرما، پێچەوانەی بنەما تەندروستییەکانە و هیچ سودێکی نییە، هەروەها هەندێک کات کێشە بۆ تەندروستی مرۆڤ دروستدەکات.
ئاماژەی بەوەشکردووە، بەکارهێنانی ئاوی سارد بۆ خۆشۆردن یارمەتی دابەزاندنی پلەی گەرمای ناوەوەی جەستە نادات و بەڵکو خوێنبەرەکانی سەر رووی پێشت بەر تەسک دەکاتەوە و رۆشتنی خوێن بۆ رووی پێست کەمدەکاتەوە.
تایلۆر ئەوەشی خستووەتەڕوو، خۆشۆردن لە ئاوی گەرمی 15 پلەی سەدی، وادەکات خوێنبەرەکانی ناو پێست بە خێرایی تەسک ببنەوە، ئەمەش فشاری خوێن زیاد دەکات لەگەڵ پەمپکردنی خوێن لەلایەن دڵەوە.
بەپێی توێژینەوەکان، خۆشۆردن بە ئاوی سارد یارمەتی پاککردنەوەی جەستە نادات، چونکە دەرکەوتووە کەمتر کاریگەری هەیە بۆ لابردنی ئارەق و پیسی و بۆنی جەستە.
تایلۆر پێشنیاری خۆشۆردنی بە ئاوی شلەتێن یان مامناوەند کردووە لە 27 پلەی سیلیزی، چونکە ئەمە باشترین پلەی گەرمی ئاوە بۆ خۆشۆردن و هاندەری رۆیشتنی خوێنە بۆ رووی جەستە و هۆکارە بۆ دابەزاندنی پلەی گەرمی لەش.
توێژینەوەیەک: پەیوەندی مرۆڤ و سروشت لە 200 ساڵی رابردوودا ٪60 پاشەکشەی کردووە
بەپێی توێژینەوەیەک، پەیوەندی مرۆڤەکان بە سروشتەوە بە رێژەی % 60 دابەزیوە، پێشبینیش دەکرێت ئەگەر گۆرانکاریی لە سیاسیەت و کۆمەڵایەتی روونەدات زیاتر ئاستی پەیوەندی سروشت بە مرۆڤەوە بەردەوام دەبێت لە دابەزین.
بەپێی توێژینەوەیەکی مایڵز ریچاردسۆن، کە مامۆستای پەیوەندی سروشتە لە زانکۆی دێربی، بەدواداچوونی بۆ لەدەستدانی سروشتکردووە لە ژیانی خەڵکدا و ئاماژەی بەوەکردووە، لە ماوەی 220 ساڵی رابردوودا بەکارهێنانی داتای شارنشینی و لەدەستدانی گیانلەبەر کێوییەکان یەکێکن لە هۆکارەکان، هەروەها نەگواستنەوەی پەیوەندی دایک باوکان لەگەڵ سروشت هۆکارێکی سەرەکی کەمبوونەوەی پەیوەندی سروشتە لەگەڵ مرۆڤ.
لە توێژینەوەکەدا کە لە گۆڤاری 'Earth' بڵاوکراوەتەوە، لە نێوان ساڵانی 1800 بۆ 2020 پەیوەندی مرۆڤ و سروشت بەرێژەی % 60.6 دابەزیوە و گەیشتە لوتکە.
ریچاردسۆن دەڵێت: زیادکردنی رێژەی سەوزایی لەهەر شارێکدا بە رێژەی پێویستە بگاتە 30% ، پێچەوانەکردنەوەی دابەزینی پەیوەندی سروشت، بەڵام، بەپێی توێژینەوەکەی هەر شارێک رەنگە پێویستی بە 10 هێندە رێژەی سەوزایی هەبێت.
بەرەبەیانی ئەمڕۆ هەینی، هونەرمەندی ناسراوی میسر، سەید سادق، لە تەمەنی 80 ساڵیدا کۆچی دوایی کرد.
لؤی، کوڕی هونەرمەند، لە هەژماری تایبەتی خۆی لە فەیسبووک هەواڵی کۆچی دوایی باوکی پشتڕاستکردەوە و نووسیویەتی: "إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّـا إِلَيْهِ رَاجِعونَ.. باوکی خۆشەویستم (سەید سادق) کۆچی دوایی کرد".
هونەرمەند سەید سادق، کە بە رۆڵی کەسایەتی شەڕانگێز و دەرچوو لە یاسا ناسرابوو، بەشداری لە ژمارەیەکی زۆر فیلمی سینەمایی و درامای جۆراوجۆردا کردووە. لە دیارترین کارە هونەرییەکانی بریتین لە فیلمەکانی "ئیمپراتۆر" لەگەڵ ئەحمەد زەکی، "پڵنگ و مێینە" لەگەڵ عادل ئیمام، و "کیدە ڕەزا" لەگەڵ ئەحمەد حلمی.
هەروەها لە چەندین درامای بەناوبانگیشدا دەرکەوتووە، وەک "تیپی ناجی عەتەڵا" لەگەڵ عادل ئیمام، "ڕاستی و سەراب" لەگەڵ فیفی عەبدە، و "لە جل و بەرگی باوکمدا ناژیم" لەگەڵ نوور شەریف، جگە لە دەیان کاری دیکەی سەرکەوتوو و بەناوبانگ.
بەهۆی رۆڵە کاریگەرەکانیەوە لە فیلم و دراما میسرییەکاندا، سەید سادق، وەک عادلی مام و نوری شەریف و ئەکتەرە دیارەکانی تری ئەوکاتی میسر، بەشێکە لە یادەوەری 80کانی عاشقانی سینەما و لە ناو نەوەی پێشوی کوردیشدا ناسراو و دیاربوو.
وەتسئەپ لەمساڵدا نزیکەی حەوت ملیۆن ئەکاونت دادەخات و کۆمپانیاکەش ئاشکراشیکردووە، ئەو ئەکاونتانە بۆ فێڵکردن لە خەڵک بەکارهێنراوە.
کۆمپانیای مێتا کە خاوەنی وەستئەپە، رایگەیاندووە، لەماوەی شەش مانگی رابردوودا شەش ملیۆن و 800 هەزار ئەکاونتیان داخستووە، کە لەلایەن هەندێک لایەنی تاوانکاری باشوری رۆژهەڵاتی ئاسیا بەکاردەهێنران.
ئاماژەی بەوەشکردووە، ئەو ئەکاونتانە لەلایەن هەندێک گروپەوە بۆ فێڵکردن لە هاووڵاتیان بەکارهاتووە لە سەرانسەری جیهاندا.
کۆمپانیای مێتا ئەوەشی خستوەتەڕوو، بە شێوەیەکی چالاکانە ئەو ئەکاونتانەی دۆزیوەتەوە و دایانخستووە پێش ئەوەی بتوانن فێڵ لە خەڵک بکەن، ئەکاونتەکانی رەشکردووەتەوە.
ئەگەر لە رابردوودا ئەوەت لە کەسێکەوە ببیستایە منداڵێک لە تەمەنی 30 ساڵیدا لەدایک دەبێت رەنگە بە توشبووی نەخۆشییە دەروونییەکان لێت بڕوانیانە، بەڵام ئێستا زانست ئەوەی تێپەڕاندووە و بۆ یەکەمجار لە مێژوودا منداڵێک لە تەمەنی 30 ساڵ و 9 مانگدا لەدایک بوو.
سادیوس دانیاڵ بێرس؛ ئەو منداڵە 30 ساڵ و 9 مانگەیە کە ناسناوی بەتەمەنترین منداڵی پێ بەخشراوە، بەڵام چۆن ئەوە روویدا؟
گۆڤاری MIT Technology Review راپۆرتێکی بڵاوکردووەتەوە و ئاماژەی بەوەکردووە، دانیاڵ رۆژی 26ی ئەم مانگە لەدایک و باوکێک لەدایکبووە کە لەرووی بایۆلۆجییەوە کەمتر لە پێنج ساڵیان لەنێواندایە.
سادیوس دانیاڵ پێرس، لە ساڵی 1994دا بە پیتێنراوی و لە قۆناغی کۆرپەلەییدا هەڵگیراوە، تاوەکو کۆتایی ساڵی رابردوو لە منداڵدانی لیندسی پێرسدا چێنراوە و رۆژی 26ی ئەم مانگە بە سەرکەوتوویی لەدایک بوو.
"سەخت بوو.. بەڵام ئێستا ئێمە باشین"
لیندسی دەڵێت: سەخت بوو، بەڵام ئێستا هەردووکمان باشین، زۆر خۆشحاڵم کە ئەم منداڵە بەنرخەمان هەیە.
تیم پێرس، باوکی ئێستای دانیاڵ دەڵێت: ئەم کۆرپەلەیەیان لە ژنێک بە ناوی لیندا ئارچێرد لە خۆگرت.
ئێستا لیندا کە دایکی بایۆلۆجی دانیاڵە تەمەنی 62 ساڵە و باس لەوە دەکات، ئەوە وەک خەون وابووە.
چیرۆکەکە چۆن دەستی پێ کرد؟
چیرۆکی ئەم لەدایکبوونە مێژووییە دەگەڕێتەوە بۆ ساڵانی 90کان، کاتێک لیندا ئارچێرد بۆ شەش ساڵی لەسەریەک شکست دەهێنێت لە هەوڵەکانی دووگیانبوون، لەگەڵ هاوسەرەکەیدا ئەوکاتە بڕیاردەدەن کە منداڵ بە تەکنەلۆجیای IFV دروست بکەن.
تەکنەلۆجیای IFV، تەکنەلۆجیایەکە؛ کە لە تاقیگەدا "تۆ و هێلکە"ی دایک و باوک دەپیتێنرێت و دواتر لە منداڵدانی دایکدا دەچێنرێتەوە، ئەمەش هاوکارێکی باشی ئەو خێزانانەیە بەدەست گرفتی نەزۆکییەوە دەناڵێنن.
ئەو زانستە بۆ ئەو کاتە زۆر نوێ بوو، خەڵکانێکی کەم بڕوایان پێی هەبوو، لیندا دەڵێت: خەڵک بە سەرسامییەوە پێیان دەوتین ئەوە ئێوە چی دەکەن؟!
"خاوەنی کچێکی 30 ساڵان و کچەزایەکی 10 ساڵانن"
لە ساڵی 1994دا لیندا و هاوسەرەکەی بڕیار دەدەن بەوەی چوار هێلکە لە تاقیگەدا بپیتێنن و چوار کۆرپەلە دروست بکەن، کە یەکێکیان لە منداڵدانی لیندادا چێنرایەوە و ئێستا ئەوان خاوەنی کچێکی 30 ساڵان و کچەزایەکی 10 ساڵانن. سێ کۆرپەلەکەی دیکەش بە بەستوویی کۆگا کران و لە تاقیگەدا پارێزران.
"سێ خۆزگەکەی من"
لیندا لە درێژەی گێڕانەوەی چیرۆکەکەیدا باسی لەوەکرد: من هەمیشە منداڵێکی دیکەشم دەویست، دەمویست هەموو کۆرپەلەکانم خۆم بیانهێنمە دنیاوە، بەوانم دەوت سێ خۆزگەکەی من. بەڵام شتەکان گۆڕان و من لە هاوسەرەکەم جیابوومەوە، هەمیشەش هیوام دەخواست بتوانم ئەو کۆرپەلانەم بە هاوبەشی لەگەڵ هاوسەرێکی دیکە بهێنمە دنیاوە. ئەوەی جێگای خۆشحاڵیم بوو لە دادگا مافی سەرپەرشتیکردنی ئەوانم بەدەست هێنا، ئەگەر چی تێچووی هەڵگرتنیان لە تاقیگە زۆر بوو و ساڵ بە ساڵیش زیاد دەبوو، بەڵام خۆشحاڵ بووم، پێم وابوو ئەوە کارە راستەکەیە کە دەیکەم.
"چیتر نەمدەتوانی بیانهێنمە دنیاوە.. بەڵام نەشم دەویست لەدەستیان بدەم"
بەردەوام بوو و وتی: پێویستم بە ئامادەبوون بوو بۆ هێنانە دنیای ئەوان، بەڵام کەوتمە قۆناغی وەستانی سوڕی مانگانەم، چیتر نەمدەتوانی کۆرپەکانم بهێنمە دنیا، بەڵام نەشم دەویست لەدەستیان بدەم. ئەوان لە بۆماوەیی منن، خوشک و برای ئەو کچەمن کە هێناومەتە دنیا". بۆیە بڕیارمدا بەدوای دایک و باوکێکدا بگەڕێم ئەوانم بۆ بهێننە دونیاوە.
لیندا رێگاکەی درێژ بوو، ئەو کۆرپەلانەی ئەو لە تاقیگەدا پاراستبوونی بە سیستمی کۆن کۆگا کرابوون کە بە تەواوی کۆک نەبوو لەگەڵ سیستمی نوێدا، بۆیە دۆزینەوەی دوو هاوسەر بۆ ئەو ئاسان نەبوو، تا لە کۆتاییدا توانی لەرێگای پڕۆگرامێکەوە دوو هاوسەر بدۆزێتەوە کە ناویان نووسیبوو بۆ لەخۆگرتنی منداڵ، ئەوانیش لیندسی و تیم بوون.
"دانیاڵ هیوای بۆ دوو خێزان گەڕاندەوە"
لیندسی 34 ساڵ و تیمی 35 ساڵ، بۆ ماوەی حەوت ساڵی لەسەر یەک شکستیان هێنابوو لە بوون بە دایک و باوک، بەڵام دانیاڵ جگە لە گێڕانەوەی هیوا بۆ لیندا، هیوای بۆ دایک و باوکە نوێیەکەشی گێڕایەوە.
لە رووی بایۆلۆجییەوە تەمەنی دانیاڵ لەگەڵ دایک و باوکە نوێیەکەیدا جیاوازییەکەی تەنها 4 بۆ 5 ساڵە، بەڵام زانست ئەو خەونەشی بەدی هێناوە.
چی بەسەر دوو خۆزگەکەی دیکەی لیندا ئاڕچێڵدا هات؟
لیندا ئاڕچێرد بە کۆرپەلەکانی دەوت سێ خۆزگەکەم، ئەگەرچی بڕیاربوو هەرسێ کۆرپەلەکە لە هێلکەدانی لیندسیدا بچێنرێن، بەڵام دوای پرۆسەی خاوکردنەوەیان یەکێکیان لە گەشە وەستا، لە 14ی تشرینی دووەمی ساڵی رابردوودا دوو کۆرپەلەکەی دیکە لە هێلکەدانی لیندسیدا چێنران، تا لە کۆتاییدا یەکێکیان بە سەرکەوتوویی گەشەی کرد و ئێستاش ماوەی سێ رۆژە هاتووەتە دنیاوە و منداڵیکی تەندروستە.
وێنەی دایک و باوکە نوێیەکەی دانیاڵ لە رۆژی چاندنەوەی کۆرپەلەکە لە هێلکەدانی لیندسی پێرسدا
"کە بۆ یەکەمجار وێنەکەیم بینی سەرنجی یەک شتم دا"
لیندا دەڵێت: کاتێک بۆ یەکەمجار وێنەکەیم بینی سەرنجی یەک شتم دا، دانیاڵ زۆر لە خوشکەکەی دەچێت، ئەویش کە لەدایکبوو هەمان شێوەی هەبوو.
باسی لەوەشکردووە، بینینی دانیاڵ وەک ئەوە وایە خەونێکی بەدی هاتبێت.
لیندسی دایکە نویەکەی دانیاڵیش ئاماژەی بەوەکردووە: ئێمە نەماندەویست هیچ ریکۆردێکی جیهانی بشکێنین، تەنها دەمانویست ببین بە خاوەنی منداڵێک.
وێنەی لیندا ئاڕچێرد؛ دایکی بایۆلۆجی دانیاڵ
لە شاری یارییەکی سعودیە بەهۆی شکانی یەکێک لە یارییەکانەوە 32 کەس بریندار بوون، کە برینی بەشێکیان سەختە و لەژێر چاودێری چڕی پزیشکیدان.
روداوەکە لە شاری یارییەکی سعودیە رویداوە و لەو ساتەی یارییەکە لە کاردا بووە و 32 کەسی لەسەر بووە، لەناکاو شکاوە و بەشێکی یارییەکە لە بەرزییەوە بەر بۆڕی راگرەکان دەکەوێت و دەکەێتە سەر زەوی.
لە روداوەکەدا سەرجەم 32 کەسەکە بریندار بوون، کە بەشێکیان دۆخی تەندروستیان ناجێگیرە و لەژێر چاودێری چڕی پزیشکیدان.
لە ئێستادا تیمەکان سەرقاڵی لێکۆڵینەوەن لە هۆکاری روداوەکە و شکانی یارییەکە، چەند بەڕێوەبەر و کارمەندێکی شاری یارییەکەش بە مەبەستی لێپرسینەوە دەستگیر کراون.
ياساتر يارب انهم بخير وسلامة
— عبدالىىىلام الحارثي (@alharthi_26) July 31, 2025
هذي العاب في منتزه الجبل الاخضر في الطائف طاحت اليوم عليهم وفيها ناس يلعبون
شوفوا اللي طار يارب مافيه شيء وبخير وسليم 😨😨 pic.twitter.com/D8dN8WHgRO
شارەزایەکی کەشناسیی پێشبینی خۆی لەبارەی کەشوهەوای مانگەکانی داهاتوو بڵاوکردووەتەوە و دەڵێت: مانگی داهاتوو شەپۆلی گەرمای بەهێزتری تێدایە و زستانی ئەمساڵیش لە سێ ساڵی رابردوو ساردتر و بەفراویتر دەبێت.
شاڵاو هیدایەت شارەزای کەشناسیی لە لاپەڕەی رەسمی خۆی لە تۆڕی کۆمەڵایەتی فەیسبووک نووسیویەتی، بەپێی پێشبینییەکان، مانگی هەشتی ئەمساڵ زۆر گەرم دەردەکەوێت و ئەگەر هەیە ریکۆردی نوێ لە بەرزی پلەکانی گەرما تۆمار بکرێت.
باسی لەوەشکردووە، مانگی داهاتوو شەپۆلی گەرمای بەهێزتری بەراورد بە ماوەی رابردوو تێدا دەبێت.
لەبارەی وەرزی زستانەوە:
شاڵاو هیدایەت رایگەیاندووە، بەپێی ئاماژە سەرەتاییەکان وەرزی زستانی داهاتوو لە دوای زستانی 2021-2022ـەوە زۆرترین سەرما و بەفری تێدا دەبێت، بە شێوەیەک سەرما و بەفر زیاتر دەبێت لە هەر سێ زستانی ساڵانی "2022-2023 و 2023-2024 و 2024-2025".
ئاماژەی بەوەشکردووە، لە لەدوای هاوینی 2021ـەوە ئەوە دووەمجارە 'گڕەبا' لەناو وەرزی هاوین و مانگی تەممووزدا هەبێت، بەتایبەت لە بەشێکی ناوچە شاخاوی و سەرجەم ناوچە نیمچە شاخاوی و دەشتاییەکان.
دەشڵێت: تۆمارکردنی ریکۆردی نوێی پلەی گەرما لە چەندین شوێنی شاخاوی و نزیک شاخاوی، ئاماژەیەکی تری زیادبوونی سەرما و بەفرە بۆ ناو وەرزی زستان.
ئەوەشی خستووەتە روو، دوای تێپەڕبوونی مانگەکانی 8 و 9 بە تەواوی روون دەبێتەوە کە بەفر و سەرما لە ساڵی 2022 و ساڵانی پێشتریش زیاتر دەبێت یان نا.
لەبارەی بارانبارینیشەوە نووسیویەتی، سەرەتای وەرزی داهاتوو لەرووی بارانبارینەوە زۆر باش نابێت، بەڵام دواتر لە ناوەڕاستی پاییز بە دواوە بارانبارین زیاتر دەبێت، کە لەسەروو ئەوانەشەوە بەراورد بە پاییزی رابردوو باشتر دەبێت.
شازادە وەلید بن خالید بن تەڵاڵ دوای مانەوەی 20 ساڵ بەبێ هۆشی کۆچی دوایی کرد.
دیوانی شاهانەی سعودیە بڵاویکردەوە، شازادە وەلید بن خالید بن تەڵاڵ دوای مانەوەی نزیکەی 20 ساڵ بەبێ هۆشی کۆچی دوایکرد.
شازادە خالید بن تەلال بن عەبدولعەزیز لە رێگەی پلاتفۆرمی "ئێکس" ەوە ماتەمینی بۆ کوڕەکەی گێڕا و رایگەیاند: بە پەژارەیەکی زۆرەوە، ماتەمینی کوڕە ئازیزەکەمان، شازادە ئەلوەلید بن خالید بن تەڵاڵ بن عەبدولعەزیز ئال سعود، رادەگەیەنین، کە ئەمڕۆ کۆچی دوایی کرد.
جێگەی ئاماژەیە، ئەو شازادەیە لە ساڵی 2005ەوە بەهۆی روداوێکی هاتوچۆوە، توشی حاڵەتی کۆما ببوو.
شازادە وەلید لە مانگی نیسانی ساڵی 1990 لەدایک بووە و خوێندکاری باڵای کۆلێژی سەربازی بووە.
چاوەڕوان دەکرێت هاوینی ئەمساڵ کورتترین رۆژەکان بەخۆیەوە ببینێت، ئەویش بەهۆی خێرابوونی چاوەڕواننەکراوی سوڕانەوەی زەوی بە دەوری خۆیدا. زاناکانیش پێیان وایە، ئەگەر خێرایی هەسارەی زەوی زیاتر بێت، چەندین کارەساتی گەورەی لێدەکەوێتەوە.
رۆژنامەی واشنتۆن پۆست بڵاوی کردووەتەوە، بە پشتبەستن بە زانیاریی ناوەندی نێودەوڵەتیی سیستمی خولانەوەی زەوی، رۆژی 22ـی تەمووز زەوی نزیکەی 1.38 میلی چرکە بەراورد بە رۆژانی دیکەی ساڵەکە خێراتر دەسوڕێتەوە و لە رۆژی 5ـی ئابیشدا خێراییەکەی نزیکەی1.51 میلی چرکە زیاد دەکات، بەڵام مرۆڤ هەست بەو گۆڕانکارییە ناکات، چونکە ماوەی چاوتروکاندنێک 100 میلی چرکەیە.
ئاماژە بەوە کراوە، ئەم خێراییە کاریگەریی ئەوتۆی لەسەر ژیان و هەسارەکەمان نییە، بەڵام بەهۆی ئەوەی مانگە دەستکردەکان خولگەی دیاریکراوی خۆیان هەیە و لە بۆشاییدا پشت بە سوڕانەوەی زەوی دەبەستن، لە ئەگەری بەردەوامبوونی ئەم دیاردەیە، پێشبینی دەکرێت سیستمی پەیوەندی و "جی پی ئێس" و تەواوی گەشتە ئاسمانییەکان لە جیهاندا پەکیان بکەوێت.
دوای رۆشتنی كلیان مباپێ لە یانەی پاریس سان جێرمان گومان ئەوە دەكرا گرفت بۆ هێڵی هێرشبەری یانەكەی پایتەخت دروست بێت، بەڵام لەو كاتەدا لویس ئینریكی بەڵێنی ئەوەیدا ئەو كێشە چارەسەر بكات و رێگە نەدات ببێتە گرفت بۆ تیپەكەی.
لەوكاتەدا ئینریكی ئەوەی راگەیاند، هەمیشەی ئەوەی پێباشترە بە چوار یاریزان 12 گۆڵ تۆمار بكەن وەك لەوەی یەك یاریزان بەتەنها چل گۆڵ بكات كە مەبەستی لە مباپێ بوو لەو كاتەدا كاتێك پەیوەندی بە ریاڵ مەدریدەوە كرد.
بە تێپەربوونی وەرزەكە لویس ئینریكی بەڵێنەكەی بردە سەرو هەمیشە لەیارییەكانی یانەكەیدا پشتی بەتەنها یاریزانێك نەدەبەست بۆ تۆمار كردنی گۆڵ و بەڵكو كۆمەڵێك یاریزان بەو كارە هەڵساون ، وەك بینیمان بە كۆتایی هاتنی وەرزەكەو چنینەوەی نازناوەكانی خولی فەڕەنساو چامپیۆنس لیگ هەمیشە ژمارەیەك یاریزان رۆڵیان هەبوە لە گۆڵەكانی یانەكەدا ، كە دیمبلیی رۆڵی لە تۆمار كردنی 35 گۆڵدا هەبوە و باركۆلا 21 گۆڵ و گۆنچالۆ رامۆس 19 گۆڵ و دوی 16 گۆڵ و كڤاراتسخیلیاش 13 گۆڵ بەوەش لویس ئینریكی بەئاسانی شوێنی مباپێی بە زیادەوە پڕ كردەوە.
لۆكا مۆدریچی كرواتی دوای نزیكەی 13 ساڵ ریزی یانەی ریاڵ مەدریدی جێهێشت و ستایشی فلۆرینتینۆ پێرێز دەكات.
ئەستێرە كرواتیەكە رایگەیاند، لەو ماوەی ئەو چەند ساڵەدا هەمیشە پێرێز بەشێوەیەكی جیاواز مامەڵەی لەگەڵ كردووم بەڵگەش بۆ ئەوە ساتی ماڵئاواییم بوو كە بینیمان چۆن خەمبار و دڵتەنگ بوو، ئەستێرە كرواتیەكە لە لێدوانێكیدا بۆ كەناڵی یانەی ریاڵ مەدرید ئاماژەی بەوەدا، پێرێز كەسێكی تایبەتە بۆ من و كاریگەری زۆری هەبووە لەسەرم.
مۆدریچ سەبارەت بە كاروانە دورو درێژەكەی لەگەڵ یانەی شاهانە ووتی هەستێكی تایبەتم هەبووەو ناتوانم ساتەكانی لە بیر بكەم و دڵخۆشیەكی زۆری پێداوم، سەبارەت بەوەی خۆشترین ساتی یاریكردنی كەی بووە لەگەڵ یانەكەدا مۆدریچ ووتی ناتوانم بڵێم كام كات بووە چونكە دەستكەوتی زۆرمان بەدەستهێنا لەو ماوەیەدا بەلام بەدەستهێنانی نازناوی چامپیۆنس لیگی دەیەم كاتێكی تایبەت بوو دواتر نازناوی تری گەورەی بەدوادا هات.
دورگەیەک لە ژاپۆن چۆڵکرا، ئەمەش دوای ئەوەی لەماوەی دوو هەفتەدا زیاتر لە هەزار بومەلەرزە لە دورگەکە رویداوە.
بەپێی ئاژانسی کەشناسی ژاپۆن، دوێنێ بومەلەرزەیەک بە گوڕی 5.5 پلەی رێختەر دورگەی ئاکوسێکی لە پارێزگای کاگۆشیما هەژاند، ئەمەش دوای ئەوەی زیاتر لە هەزار بومەلەرزە لەو ناوچەیە رویداوە.
ئاماژەیان بەوەشکردووە، دەسەڵاتداران فەرمانی چۆڵکردنی دورگەکەیان داوە، چونکە مەترسی لەسەر ژیانی دانیشتوانی ناوچەکە دروستکردووە.
لێپرسراوانی ناوچەکە دەڵێن، بومەلەرزەکان هیچ زیانێکی گیانی لێنەکەوتوەتەوە، بەڵام زیانی ژێرخانی ئابوری نەزانراوە.
جێگەی ئاماژەیە دەسەڵاتدارانی دورگەکە ژمارەیەک لە دانیشتوانی دورگەکە کە 89 کەسن، گواستوەتە بۆ باشوری ژاپۆن و ناوچەکەیان چۆڵکردووە.
ئەمڕۆ 1ی تەممووز؛ یادی لەدایکبوونی بەشێکی زۆری عیراقییەکانە، کە چیرۆکەکەی بۆ 68 ساڵ بەر لە ئێستا دەگەڕێتەوە.
لە ساڵی 1957دا، بە دیاریکراوی 68 ساڵ بەر لە ئێستا، بەڕێوەبەرایەتی رەگەزنامەی عیراق بڕیاریدا بە سەرژمێرییکردنی دانیشتووان بەتایبەت بۆ ئەو کەسانەی کە ناویان لە بەڕێوەبەرایەتییەکەدا تۆمارنەکراوە.
بەهۆی بارودۆخی عیراق لەو ساڵانەدا، بەشێکی زۆری خێزانەکان لە ماڵەوە منداڵیان ببوو و ناوی منداڵەکانیان چەند ساڵێک بوو تۆمار نەکردبوو، تەنانەت بەشێکی زۆریان بەڵگەنامەی لەدایکبوونیان نەبوو.
بەشێکی خێزانەکان بەهۆی تۆمارنەکردنی ناوی منداڵەکانیان گرفتیان لە مامەڵەکانیاندا بۆ دروست دەبوو کاتێک دەگەیشتنە تەمەنی قوتابخانە، بەشێکی دیکەیان لە مامەڵەکانی دیکەی رۆژانەدا رووبەڕووی کێشە دەبوونەوە.
ئەوەی گرفت بوو لێرەدا ئەوە بوو، بەشێ زۆری ئەو خێزانانە بەهۆی تێپەڕینی کات بەسەر لەدایکبوونی منداڵەکانیاندا بە دیاریکراوی رۆژەکەیان بیرنەبوو، تەنانەت هەندێکیان ساڵەکەشیان بە تەواوی بیر نەمابوو.
زۆر جار لە گەورەکانی خێزان ئەوە بیستراوە کە وتوویەتی، "کچەکەم لە بەهاردا لەدایک بوو؛ کوڕەکەم رۆژێک لە دایکبوو کە بەفرێکی زۆر دەباری؛ کچەکەم ناوناوە رێزان چونکە لە پاییزدا لەدایکبوو" و دەیان چێرۆکی دیکەی هاوشێوە.
یەکێکی دیکە لە هۆکارەکانی تۆمارنەکردنی ناوی منداڵەکان لەو سەردەمەدا دەگەڕێتەوە بۆ ئەو هۆکارەی کە، هەندێک لە خێزانەکان بە مەبەست ناوی کوڕەکانیان تۆمار نەدەکرد بۆئەوەی لە تەمەنگی 18 ساڵیدا نەینێرن بۆ سەربازی.
باشترین بڕیار بۆ بەڕێوەبەرایەتی رەگەزنامە لەو ساڵەدا ئەوە بوو، کە 1ی تەممووز بە رۆژی لەدایکبوونی ئەو کەسانە دیاریکرد کە بەرواری لەدایکبوونیان روون نەبوو.
بۆچی 1ی تەمموز؟
بەهۆی ئەوەی 1ی تەمموز بە تەواوەی نیوەی ساڵە و لەو رۆژەدا نیوەی یەکەمی ساڵەکە رۆیشتووە و دەست بە نیوەی دووەمی دەکرێت، ئەمەش بۆ ئەوەی منداڵەکان رێگەیان بدرێت بچنە خوێندنگە و مافی خوێندنی ئەو ساڵەیان لەدەست نەچێت.
روداوێکی سەرنجڕاکێش
1ی تەمموز بەدەر لەوەی یادی لەدایکبوونی بەشێکی زۆری عێراقییەکانە چیرۆکی سەرنجڕاکێشیشی بەدوای خۆیدا هێناوە، کە بەشێکیان راستن و بەشێکیشیان وەک گێڕانەوەیەکی گاڵتەوگەپ بۆ ئەو بەروارە رێکخراون، تەنانەت بووە بە وێردێکی سەر زمان و هەندێک جار دەوترێت: 1ی تەممووز یادی لەدایکبوونی ملیۆنان عیراقییە.
لە گێڕانەوە عیراقییەکاندا باس لەوەدەکەن، لە ساڵانی 90کاندا وەفدێکی عیراقی سەردانی شوێنێکیان کردووە، بەڵام بەهۆی ئەوەی سەرجەم ئەندامانی وەفدەکە لەسەر پاسپۆرتەکانیان نووسراوە لەدایکبووی 1ی تەمووزن، پاسپۆرتەکانیان بە ساختە دانراوە و رێگەیان نەدراوە لە فڕۆکەخانەوە بچنە ئەو شارەی سەردانیان کردووە، تاوەکو باڵیۆزخانەی عیراق لەو وڵاتەدا گرفتەکەی چارەسەر کردووە.
دۆناڵد ترەمپ رایگەیاندووە، وادەی کارابوونی تیکتۆکی لە ئەمریکا بۆماوەی 90 رۆژی دیکە درێژ کردووەتەوە.
دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمریکا لە هەژماری تایبەتی خۆی لە تۆڕی کۆمەڵایەتی ئێکس رایگەیاند، 90 رۆژی دیکە وادەی کارابوونی تیکتۆکی لە ئەمریکا درێژ کردووەتەوە.
بەوپێیەش تاوەکو 17ی ئەیلوولی ئەمساڵ لەبەردەم ئەو تۆڕە کۆمەڵایەتییەدایە کە بەڕێوەبەرەکەی بگۆڕێت بە کەسێک کە چینی نەبێت، بەپێچەوانەوە تیکتۆک لە ئەمریکا 'بان' دەکرێت و چیتر کارا نابێت.
ترەمپ لە سەرەتای ئەمساڵەوە کە بۆ جاری دووەم بووەوە بە سەرۆکی ئەمریکا، هەڕەشەی زیادکردنی باجی لە چین کرد ئەگەر گرێبەستێک لەبارەی تیکتۆکەوە ئیمزا نەکات لەگەڵیدا.
لەو ناوەندەدا، ترەمپ خواستی خۆی بۆ کڕینەوەی تیکتۆک راگەیاند و پێشنیازی ئەوەی بۆ چین کرد، کە ئەگەر تیک تۆکی پێ بفرۆشێتەوە ئەوا باجی سەر ئەو وڵاتە کەم دەکاتەوە، بەڵام چین پێشنیازەکەی رەتکردەوە.