حوسییەكانی یەمەن رایدەگەیەنن لە ئەگەری هێرشكردنە سەر ئێران، دژی ئیسرائیل و ئەمریكا شەڕ دەكەن.

گۆڤاری نیوز ویكی ئەمریكی لە زاری سەرچاوەیەكی ناو بزوتنەوەی ئەنسار ئیسلامی سەر بە حوسییەكان بڵاویكردوەتەوە، لە ئەگەری هێرشكردنە سەر ئێران ئەوان جەنگ  دژی ئەمریكا و ئیسرائیل رادەگەیەنن.

ئەو سەرچاوەیەی حوسییەكان جەختی لەوە كردوەتەوە كە ئامادەكاریی تەواویان كردوە كە بەهێزتر لە رابردوو هێرشەكانیان دژی ئیسرائیل دەستپێبكەنەوە، كاردانەوەشیان دژی هێزەكانی ئەمریكا لە ناوچەكە دەبێت.

لە لایەكی دیكەوە یەحیا سەریع، وتەبێژی حوسییەكان لە تۆڕی كۆمەڵایەتیی ئێكس بە زمانی عیبری نوسیویەتی، چاوەڕوان بن، ئەوەش وەك هەڕەشەیەك بۆسەر ئیسرائیل.

هەڕەشەی حوسییەكانی یەمەن لە كاتێكدایە هۆشدارییەكانی ئیسرائیل دژی ئێران توندتر بوەتەوە و هاوكات پەیوەندییەكانی  تاران و واشنتۆن  گرژیی زیاتری بەخۆوە بینیوە.

سەرۆکی ئەمەریکا دۆناڵد ترەمپ ئەمڕۆ چوارشەممە لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ رۆژنامەی نیویۆرک پۆست رایگەیاند کە دڵخۆشە بەوەی ئیلۆن مەسک پەشیمانیی خۆی لە بۆچون و رەخنەکانی بەرانبەر ئەو دەربڕیوە.

ترەمپ وتی: “دڵخۆشم بەوەی ئیلۆن مەسک لە قسەکانی لەبارەی منەوە پەشیمانە و پێم وایە کارێکی باشی کردووە.”

ئەم لێدوانە دوای ئەوە هات کە ئیلۆن مەسک، بەڕێوەبەری جێبەجێکاری کۆمپانیای تێسلا و سپەیس ئێکس، لە هەژماری خۆی لە تۆڕی ئێکس نووسیبووی: “پەشیمانم لە هەندێک لەو قسانەی کە هەفتەی رابردوو لەبارەی سەرۆکی ئەمەریکاوە کردبووم.”

مەسک باسی لەوەش کردبوو کە “قسەکانم لەبارەی ترەمپ زیادەڕۆیی زۆری تێدا بوو، هەروەها ترەمپ پەیوەندیی بەو بابەتانەوە نەبوو کە من باسم کردبوو.”

تێکچونی دۆستایەتیان: 

پێشتر دۆناڵد ترامپ و ئیلۆن مەسک هاوپەیمانێکی نزیکی یەکدی بوون، بەڵام بەم دواییە مەسک رەخنەی توندی ئاراستەی پرۆژە یاساییەک کردبوو کە لە لایەن سەرۆکی ئەمەریکاوە پێشنیاز کرابوو، بەمەش دۆستایەتی نێوانیان بە تەواوی تێکچوو.

مەسک کە سەرۆکی پێشووی ئاژانسی کارامەیی حکوومەت بووە، بەرەو دوورکەوتنەوە لە ترامپ چووبوو تا ئەو کاتەی کە پەشیمانییەکەی راگەیاند.

د. لەتیف رەشید، سەرۆک کۆماری عیراق، دوای کۆتایی هاتنی سەردانەکەی بۆ فەرەنسا و بەشداریکردن لە سێهەمین کۆنفرانسی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ ئۆقیانوسەکان کە لە نیس بەڕێوەچوو، گەڕایەوە عیراق.

لە پەراوێزی کۆنفرانسەکەدا سەرۆک کۆمار لەگەڵ شا عەبدوڵڵای دووەمی شانشینی هاشمیی ئوردن کۆبووەوە، لە دیدارەکەدا باس لە پتەوکردنی پەیوەندییەکانی نێوان هەردوو وڵاتی برا و چۆنیەتی پەرەپێدانیان لە هەموو بوارەکاندا کرا، هەروەها فراوانکردنی هاریکاری و ئاڵوگۆڕی بازرگانی بۆ خزمەتکردنی بەرژەوەندی هاوبەشی گەلانی عیراق و ئوردن تەوەرێکی تری دیدارەکە بوو .

هاوکات سەرۆک کۆمار لەگەڵ ئەنتۆنیۆ گۆتێرێس سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان و ژمارەیەک لە سەرکردە و سەرۆکی دەوڵەتان بەشدارییان لە مەراسیمی کردنەوەی سێهەمین کۆنفرانسی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ ئۆقیانوسەکان کرد.

 د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق و شاناز ئیبراهیم ئەحمەد خانمی یەکەمی عیراق بەشدارییان کرد لە رێورەسمی پێشوازییکردن، کە لەلایەن ئیمانوێل ماکرۆن سەرۆکی فەرەنسا رێکخرابوو بۆ رێزلێنان لە سەرۆکانی وڵاتان و وەفدەکانی بەشداربووی سێهەمین کۆنفرانسی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ ئۆقیانوسەکان.

ئیمانوێل ماکرۆن و بریجیت ماکرۆن ستایشی بەشداریکردنی سەرۆک کۆماری عیراق و خانمی یەکەمیان کرد لە کۆنفرانسەکەدا، کە رەنگدانەوەی پابەندبوونی عیراقە بۆ دروستکردنی پردی هاریکاری بۆ روبەڕوبونەوەی ئاستەنگەکانی گۆڕانی کەشوهەوا و ژینگە و پاراستنی سامانی دەریایی.

سەرۆک کۆمار بەشداری لە دانیشتنی دەستپێکی سێهەمین کۆنفرانسی زەریای نەتەوە یەکگرتووەکان کرد، کە لە شاری نیسی فەرەنسا بەڕێوەچوو، بە ئامادەبوونی ژمارەیەک لە سەرۆکی دەوڵەتان و شاندی بەشداربوو.

لەو کۆنفرانسەدا سەرۆک کۆماری عیراق وتارێکی پێشکەش کرد کە تیایدا جەختی لەوە کردەوە کە بەشداری عیراق لەم کۆنفرانسەدا لە باوەڕێکی قووڵەوە سەرچاوە دەگرێت، بە پراکتیکی کە فرەلایەنە و پابەندبوونیەتی بە بەهێزکردنی هاوبەشییە نێودەوڵەتییەکان بۆ چارەسەرکردنی کاردانەوەکانی گۆڕانی کەشوهەوا، وشکەساڵی، نایەکسانی ئابوری، قەیرانەکانی ئاسایشی خۆراک.

لە میانەی وتارەکەیدا بەناوی گروپی 77 و چین کە دانیشتنی ئێستای عیراق سەرۆکایەتی دەکات، سەرۆک کۆمار نیگەرانی گروپی 77 و چینی نیشاندا لە خراپبوونی ئیکۆسیستەمی دەریایی، بەردەوامی خراپتربوونی پیسبوونی دەریایی، لەوانەش پیسبوونی بە پلاستیک و پاشماوەی کیمیایی، و زیادەڕۆیی لە خراپ بەکارهێنانی سەرچاوە دەریاییەکان، هاوکای سەرۆک کۆمار داوایکرد کە هەنگاوی کاریگەر و بەپەلەی بنرێت لەگەڵ دابینکردنی بودجەی گونجاو و لە کاتی خۆیدا.

سەرۆک کۆمار و فام مینە چینە سەرۆک وەزیرانی ڤێتنام، هاوسەرۆکایەتی لوتکەی جیهانی دێڵتایان کرد، کە لە پەراوێزی سێهەمین کۆنفرانسی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ ئۆقیانوسەکان بەڕێوەچوو، د. لەتیف رەشید، ئاماژەی بەوەدا کە زۆنگاوەکانی عیراق کە لە لیستی کەلپوری جیهانی یونسکۆدا هاتووە، گۆڕانکارییەکی کارەساتبار بەخۆیەوە دەبینن بۆ زەوییە بێ بەرهەم و خوێییەکان.

روونیشیکردەوە، عیراق لە چەند دەیەی رابردوودا دابەزینێکی کارەساتباری بە ڕێژەی نزیکەی لە 40% لە هەڵڕژانی ئاوی دیجلە و فورات بەخۆوە بینیوە.

هاوکات د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، پێشوازیکرد لە وەهاگن خاتشاتوریان سەرۆک کۆماری ئەرمینیا.

لە دیدارەکەدا باس لە کارەکانی سێهەمین کۆنفرانسی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ ئۆقیانوسەکان و ئامانجەکانی کرا بە مەبەستی زیاتر پاراستنی ژینگە و زەریاکان و کەمکردنەوەی پیسبوون و هەروەها گرنگیدان بە سەرچاوە ئاوییەکان و پاراستنی بەردەوامییان، دەستەبەرکردنی ئایندەی نەوەکانی داهاتوو.

د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق لە شاری نیسی فەرەنسا لەگەڵ ئیمانوێل ماکرۆن سەرۆکی فەرەنسا کۆبووەوە و پابەندبوونی خۆی بە پێشخستنی پەیوەندییە دووقۆڵییەکانی نێوان هەردوو وڵات بۆ ئاستێکی پێشکەوتووتر و پەرەپێدانی هاریکارییەکان بۆ خزمەتکردنی بەرژەوەندییە هاوبەشەکانی هەردوو گەلی دۆست دووپاتکردەوە، هەروەها تیشکی خستەسەر گرنگی هەماهەنگی و کاری هاوبەش بۆ چەسپاندنی ئاشتی و سەقامگیری لە ناوچەکەدا.

هاوکات سەرۆک کۆماری عیراق و سەرۆکی فەرەنسا بیروڕایان لەسەر بابەتەکانی کارنامەی کۆنفرانسی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ ئۆقیانوسەکان ئاڵوگۆڕ کرد، لەوانە پاراستنی سامانە دەریاییەکان لە پیسبوون و جێبەجێکردنی بەڵێننامە نێودەوڵەتییەکان بۆ بەرەنگاربوونەوەی کەشوهەوا و گۆڕانی ژینگە.