چواری شووباتی ھەموو ساڵێک رۆژی جیھانیی شێرپەنجەیە
ئایار
٤ی شوباتی ٢٠٢٣
ئایار
٤ی شوباتی ٢٠٢٣
ئێوارەی ئەمڕۆ پێنجشەممە، لە قەزای دووبزی سەر بە پارێزگای کەرکوک، بەهۆی شەڕێکی خوێناوییەوە لەنێوان دوو خێزانی عەرەبی هاوردەدا، دوو کەس کوژران و کەسێکی دیکەش بە سەختی بریندار بوو.
سەرچاوەیەک لە پۆلیسی دووبز بە کوردسات نیوزی راگەیاند، کە هەردوو لایەنی شەڕەکە ئامۆزای یەکترن و دانیشتووی گوندی پەڵکانەن لە سنووری ناحیەی سەرگەڕان.
سەبارەت بە هۆکاری روداوەکە، سەرچاوەکە رونیکردەوە کە تا ئێستا بە تەواوی نازانرێت، بەڵام کێشەکە لەنێو خۆیاندایە و پێدەچێت کێشەیەکی کۆمەڵایەتی بێت.
هەروەها دووپاتیکردەوە کە بکوژەکە هەڵاتووە و تا ئێستا دەستگیر نەکراوە، پۆلیس چاوەڕێی بڕیاری دادوەر دەکات بۆ دەستپێکردنی رێکارەکانی بەدواداچوون و دەستگیرکردنی. قوربانیی سێیەمیش کە بریندارە، بەهۆی سەختیی برینەکەیەوە لەژێر چاودێریی پزیشکیدایە.
بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل، لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، ئیمزای لەسەر پلانی فراوانخوازیی نیشتەجێبوونی "E1" کرد لە کەرتی رۆژئاوا. هاوکات جەختیشی کردەوە کە هیچ کاتێک رێگە بە دروستبوونی دەوڵەتی فەڵەستینی نادات و بەرەی رۆژهەڵاتی وڵاتەکەی بە دۆڵی ئوردن دادەنێت.
بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل، بە فەرمی پلانی "E1"ی ئیمزا کرد کە ئامانج لێی فراوانکردنی نیشتەجێبوونەکانە لە کەرتی رۆژئاوای لە نزیک قودس.
ناتانیاهۆ لە وتارێکدا بە رایگەیاند: "پێشتر بەڵێنمان دابوو کە دەوڵەتی فەڵەستینی نابێت، و بە دڵنیاییەوە هیچ دەوڵەتێکی فەڵەستینی دانامەزرێت."
ناوبراو ئاماژەی بەوەش کرد کە پلانیان هەیە بۆ دروستکردنی شارۆچکەی دیکەی نیشتەجێبوون و وتی: "چەندین شاری هاوشێوەی مەعالیە ئەدومیم لەسەر خاکەکەمان دروست دەبن."
سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل جەختی کردەوە: "بەرەی رۆژهەڵاتی ئیسرائیل مەعالیە ئەدومیم نییە، بەڵکو دۆڵی ئوردنە."
نەتەنیاهۆ ئاشکرای کرد و وتی: "ئێمە بە سووربوونەوە لە هەموو بەرەکاندا کاردەکەین بۆ بەدەستهێنانی یەک شت، ئەویش ئەبەدییەتی ئیسرائیلە."
سەبارەت بە شەڕی غەززە، نەتەنیاهۆ بەڵێنی سەرکەوتنی دا و وتی: "ئەوەی لە غەززە دەستیپێکرد، لە غەززە کۆتایی دێت و ئێمە حەماس دەشکێنین."
لە کۆتاییدا، ئاماژەی بە هێرشەکەی رابردووی ئیسرائیل بۆ سەر ئێران کرد و رایگەیاند: "کاتێک لە ئێرانمان دا، توانیمان هەڕەشەیەکی وجودی لەسەر خۆمان لابەرین."
تیرۆرکردنی چارلی کێرک، چالاکوانی دیاری کۆماری و هاوپەیمانی نزیکی دۆناڵد ترەمپ، لە24ەمین ساڵیادی هێرشەکانی 11ـی سێپتەمبەردا، نەک هەر ئەمریکای هەژاند، بەڵکو سێبەرێکی قورسی خستە سەر یادکردنەوەی ئەو رۆژە مێژووییە. روداوەکە، لە رۆژێکدابوو، کە بۆ ئەمریکییەکان رۆژێکبوو دەبوو ببێتە سیمبولی یەکڕیزیی نیشتمانی لە دژی دوژمنی دەرەکی، کردی بە رۆژێک بۆ بیرکردنەوە لە دابەشبوونی سیاسیی قووڵ و توندوتیژیی ناوخۆیی.
سێبەرێک بەسەر یادکردنەوەیەکدا:
لە کاتێکدا کە بڕیار بوو ئەمریکییەکان یادی قوربانیانی هێرشە تیرۆریستییەکانی 11ی سێپتەمبەری2001 بکەنەوە، هەواڵی کوشتنی چارلی کێرک لە زانکۆی "یوتا ڤالی" هەموو میدیا و رای گشتیی داگیر کرد. ئەم روداوە دەستبەجێ کاریگەریی خۆی نیشان دا؛ جەی دی ڤانس، جێگری سەرۆکی ئەمریکا، کە بڕیار بوو لە نیویۆرک بەشداریی رێوڕەسمی سەرەکیی یادکردنەوەکە بکات، سەردانەکەی هەڵوەشاندەوە و بەرەو یوتا بەڕێکەوت بۆ سەرەخۆشیکردن لە خێزانی کێرک. ئەم هەنگاوە بووە ئاماژەیەکی رون بۆ ئەوەی کە چۆن قەیرانێکی ناوخۆیی توانیی گرنگترین یادی نیشتمانیی وڵات بخاتە پەراوێزەوە.
گۆڕینی گوتاری سیاسی: لە "ساتی تاریک"ەوە بۆ دابەشبوون:
دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا، لە پەیامێکدا روداوەکەی بە "ساتێکی تاریک بۆ ئەمریکا" وەسف کرد و وتی پڕە لە "خەم و تووڕەیی". ترەمپ، کە خۆی دوو جار روبەڕوی هەوڵی تیرۆرکردن بووەتەوە، پەنجەی تۆمەتی بۆ "گوتاری سیاسیی توند" درێژ کرد و بەڵێنی دۆزینەوەی بکوژانی دا.
بەڵام لە بنەڕەتدا، ئەم روداوە گوتاری رۆژەکەی بە تەواوی گۆڕی. لەبری قسەکردن لەسەر یەکگرتوویی لە دژی تیرۆری دەرەکی، وەک ئەوەی لە دوای 11ی سێپتەمبەرەوە باو بوو، ئێستا مشتومڕەکان چڕبوونەتەوە لەسەر توندوتیژیی سیاسیی ناوخۆیی، دابەشبوونی حزبی و مەترسییەکانی توندڕەوی لەناو کۆمەڵگەی ئەمریکیدا. مێلانیا ترەمپ، خانمی یەکەم، بە وتەیەکی کاریگەر وتی: "دوو منداڵەکەی چارلی کێرک لەبری یادەوەرییەکانی باوکیان بە چیرۆک، و لەبری زەردەخەنە راستەقینەکەی بە وێنە گەورە دەبن،" کە ئاماژە بوو بۆ قەبارەی تراژیدیاکە.
دوای کوشتنەکە چی رویدا؟ لێکۆڵینەوەکان بەردەوامن:
دەستبەجێ دوای روداوەکە، لێکۆڵینەوەیەکی بەرفراوان لەلایەن نووسینگەی لێکۆڵینەوەی فیدراڵی (FBI) و پۆلیسی ناوخۆییەوە دەستیپێکرد. دواین پێشهاتەکان ئەمانەن:
دۆزینەوەی چەکی تاوانەکە: بەرپرسان ئەمڕۆ پێنجشەممە رایانگەیاند کە ئەو چەکەیان دۆزیوەتەوە کە لە تاوانەکەدا بەکارهاتووە. چەکەکە "تفەنگێکی بەهێز" بووە و لە ناوچەیەکی دارستانیدا دۆزراوەتەوە کە بکوژەکە بۆی هەڵاتووە.
بەڵگەی ڤیدیۆیی و فۆرێنسیک: لێکۆڵەران رایانگەیاندووە کە "گرتەی ڤیدیۆیی باش"یان لە گومانلێکراوەکە هەیە و شوێنپێی جوڵەیان پێش و دوای روداوەکە هەڵگرتووە. هەروەها شوێنپێی پێڵاو، لەپی دەست و قۆڵی بکوژەکەشیان بۆ شیکاریی DNA کۆکردووەتەوە.
داواکاری بۆ یارمەتیی گشتی: FBI وێنەیەکی ناڕونی گومانلێکراوەکەی بڵاوکردووەتەوە و داوای لە هاوڵاتیان کردووە هەر زانیارییەک کە هەیانە بیگەیەنن. تا ئێستا زیاتر لە 130 سەرەداو لەلایەن خەڵکەوە پێشکەش کراوە.
هیچ دەستگیرکراوێک نییە: هەرچەندە سەرەتا کەسێک دەستگیر کرا، بەڵام دوای لێپرسینەوە ئازاد کرا و تا ئێستا هیچ کەسێک بە فەرمی بە تۆمەتی کوشتنی کێرک دەستگیر نەکراوە.
لە کۆتاییدا، تیرۆرکردنی چارلی کێرک بووە هۆی ئەوەی ساڵیادی 11ی سێپتەمبەری 2025، لەبری ئەوەی ببێتە رۆژێک بۆ بیرهێنانەوەی یەکگرتوویی رابردوو، ببێتە ئاوێنەیەک بۆ نیشاندانی دابەشبوون و مەترسییە ناوخۆییەکانی ئێستای ئەمریکا.