عەباس عراقچی وەزیری دەرەوەی ئێران رایگەیاند کە تائێستا هیچ پلانێکیان بۆ دەستپێکردنەوەی گفتوگۆی ئەتۆمی لەگەڵ ئەمەریکا نییە، هەروەها پێشوازیش لە بەڕێوەبەری ئاژانسی نێودەوڵەتی وزەی ئەتۆم رافائیل گرۆسی ناکەن.

ئەم لێدوانەی وەزیری دەرەوەی ئێران لە کاتێکدا دێت کە دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمەریکا هەفتەی رابردوو رایگەیاند گفتوگۆکان لەگەڵ ئێران دەستپێدەکەنەوە، لەگەڵ ئەوەی جەنگی 12 رۆژەی نێوان ئێران و ئیسرائیل کۆتایی پێهات.

عراقچی سەبارەت بە داوای رافائیل گرۆسی بۆ سەردانی ئێران وتی: “ئێران هیچ پلانێکی نییە بۆ پێشوازی لێی، لە بوون و هاتنی پشکنەرانیش دەکۆڵینەوە بە وردی و دەبێت لەگەڵ یاساکانی ئێران بگونجێت.”

خامنەیی ترەمپ تۆمەتبار دەکات:

عەلی خامنەیی رابەری شۆڕشی ئیسلامی ئێران لە یەکەم دەرکەوتنیدا پاش جەنگی 12 رۆژە، ترەمپی بەوە تۆمەتبار کرد کە “زیادەڕەویکردووە لە هەڵسەنگاندن بۆ زیانەکانی هێرش بۆسەر وێستگە ئەتۆمییەکانی ئێران.”

خامنەیی“ستایشی سەرکەوتنی وڵاتەکەی بەسەر ئیسرائیل” کرد و بەڵێنیدا “ئێران خۆی رادەستی ئەمەریکا ناکات.”

پێشنیازی 30 ملیار دۆلاری ئەمەریکا

بەپێی راپۆرتی تۆڕی CNN ی ئەمەریکی، ئیدارەی ترەمپ پێشنیازێکی پێشکەش بە ئێران کردووە تا بە پشتیوانی داراییی وڵاتانی کەنداو وێستگەی ئەتۆمیی ئاشتییانە دابنێت، کە 30 ملیار دۆلار تێچووی دەبێت.

دوای هێرشی ئەمەریکا لە 22ی حوزەیران بۆسەر شوێنە ئەتۆمییەکان، ترەمپ ئاگربەستی نێوان هەردوو وڵاتی راگەیاند کە لە رۆژی سێشەممەوە جێبەجێ کراوە.

عەبدولقادر ئورالئۆغڵو وەزیری گەیاندنی تورکیا ئەمڕۆ هەینی رایگەیاندووە کە گەشتە ئاسمانییەکانی نێوان ئیستەنبوڵ و مەشهەدی ئێران دووبارە دەستیان پێکردەوە، لە کاتێکدا حەوت فڕۆکەی تورکی هێشتا لە ئێراندا گیریانخواردووە.

ئورالئۆغڵو لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا لە ئیستەنبووڵ باسی لە 11 فڕۆکە گیرخواردووەکانی کۆمپانیاکانی ئاسمانی تورکیا لە عیراق و ئێران کرد، هەروەها ئاماژەی بەوە کرد کە شەوی رابردوو چوار فڕۆکە لە عیراقەوە بە سەلامەتی گەڕێندراونەتەوە.

بەپێی قسەکانی وەزیری گەیاندنی تورکیا، حەوت فڕۆکەی دیکە لە فڕۆکەخانەکانی تەورێز و تارانی ئێران ماونەتەوە و بڕیارە لە 2ی تەممووز ئاسمانی ئێران بە تەواوی بکرێتەوە و ئەو فڕۆکانە بگەڕێنرێنەوە.

ئورالئۆغڵو هەروەها ئاشکرای کردووە کە لە 26ی حوزەیرانەوە گەشتە ئاسمانییەکانی تورکیا بۆ عیراق، سووریا، ئوردن، لوبنان، سعودیە، قەتەر، بەحرێن، کوێت و ئیمارات دووبارە دەستیان پێکردوەتەوە.

د. لەتیف رەشید، سەرۆک کۆماری عیراق لەگەڵ شێخ محەمەد بن زاید ئال نهیان سەرۆکی ئیماراتی یەکگرتووی عەرەبی لە پەیوەندییەکی تەلەفۆنیدا هەردوولا پەرەسەندنەکانی گۆڕەپانی ناوچەکە و چۆنیەتی پەرەپێدانی پەیوەندییە دووقۆڵییەکانیان تاوتوێکرد کە مەبەست لێی پاراستنی بەرژەوەندییەکانی هەر دوو گەلی برا و چەسپاندنی ئاسایش و سەقامگیرییە لە ناوچەکەدا.

لەمیانی پەیوەندییە تەلەفونیەکەدا، جەختکرایەوە لەسەر گرنگی هێورکردنەوە و کەمکردنەوەی گرژییەکان، هەروەها بەکارهێنانی دیالۆگ و رێگەی ئاشتیانە وەک ئامرازێک بۆ چارەسەرکردنی قەیرانەکان، کە دەبێتە مایەی چەسپاندنی ئاسایش و سەقامگیری، هاوکات گرنگ دەبێت بۆ درێژەدان بە هەماهەنگی و چڕکردنی هەوڵەکان بە ئامانجی پتەوکردنی ئاشتیی ئیقلیمی و نێودەوڵەتی.

هەر لەو پەیوەندییە تەلەفونیەدا تیشک خرایە سەر پێشهاتەکان و دۆخی کارەساتباری مرۆیی لە کەرتی غەززە، لەوبارەیەوە هەردوولا هاوڕابوون لەسەر پێویستی چڕکردنەوەی هەوڵە نێودەوڵەتی و ئیقلیمیەکان بۆ راگرتنی دەستدرێژیی ئیسرائیل و گەیاندنی یارمەتیی مرۆیی بەپەلە و کۆتاییهێنان بە گەمارۆ و کەمکردنەوەی ئازارەکانی خەڵکی مەدەنی.