دوای بڵاوكردنەوەی وتاری (لەگەڵ مام جەلال، خەون و خەمێك) هەندێ كەس و هەڤاڵ بە تەلەفۆن و وەتس ئاپ (WhatsApp)، بە دەنگ، یان نووسین، پەیوەندییان پێوەكردم، هەندێكیان دەیانوت: خوایە قسەكەی كاك دلێری سەید مەجید بێتەدی و هەندێكیش داوای دەكرد باسی چۆنێتی چارەسەركردنی كێشەكان بكەین، كە لە خەونەكەدا بەڵێنم بە رەوانشاد مام جەلال دابوو كە هەوڵی جددی دەدەین بۆ چارەسەركردنی بارودۆخی ناهەمواری هەرێمی كوردستان.

بەكورتی و بەكوردی، دەیانویست باسی پرۆسەی چارەسەركردنەكەیان بۆ بنووسم و روونی بكەمەوە چۆن چاكی دەكەین؟.

منیش لێرەدا هەوڵدەدەم رای خۆم راشكاوانە دەرببڕم، ئەگەر پێكام؛ دوو خێرم پێدەگات و ئەگەر نەمپێكا؛ هەر خێرێكم پێدەگات، وەك تێڕوانینی مەزهەبی جەعفەری لە ئیسلامدا.
بۆ ئەم مەبەستە چوومە ژووری كتێبخانەكەم و لەبەرامبەری پەیكەرە نیوەییەكەی مام جەلال، كە لەتەنیشت پەنجەرەكە دانرابوو، دانیشتم و ئەم دێڕانە هاتن بە خەیاڵمدا، بە هەردوو پەنجەی ئەسپێكوژەی دەستی راست و چەپم، لە نۆتی (Notes) مۆبایلەكەمدا دەستم بە نووسین كرد، وەك ئەوەی بۆ خودی مام جەلال-ی باس دەكەم؛ وابوو.

یەكڕیزیی و یەكهەڵوێستی
سەرەتا دەبێت بە رەخنە و رەخنەلەخۆگرتن دەستپێبكەین.
لە وڵاتێكی پڕ لە كێشەی بێ مووچە و بێ كارەبا و ئاو و وشكەساڵی و ناسەقامگیردا دەژین و لەقەیرانداین.
لەلایەكەوە یەكڕیزیی و یەكهەڵوێستی نێوان لایەنە سیاسییەكانی سەر گۆڕەپانی هەرێمی كوردستان دەگمەنە، پەیوەندیی نێوان دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆن لەوپەڕی خراپیدایە، متمانەی خەڵك بە دەسەڵات نەماوە، لەلایەكی دیكەشەوە دەستتێوەردانی دەوروبەر زیاتر بووە، راگەیاندن بەگشتی رۆڵی نەرێنی دەبینێت لە رووماڵكردنی رووداوەكاندا.

ئێمە لە هەرێمێكدا دەژین دانیشتووانەكەی نزیكەی شەش ملیۆن و چوارسەد هەزار كەسە، بەهۆی بێ مووچەییەوە بەشی زۆریان لەئاستی هەژاریدان، ئەمە دیوێكی مەسەلەكەیە، دیوەكەی تریشی بە هەزاران كارمەند و كارگوزاری بیانی لە بەشێك لە ماڵان و لە سێكتەری خزمەتگوزاریی شارەكان كاردەكەن، خۆشمان بە دەیان هەزار بێكارمان هەیە، هەروەها سەرەڕای هەژاریی، ساڵانە هەزاران كەس دەچنە دەرەوەی كوردستان بۆ گەشت و بەجێگەیاندنی مەراسیمی ئایینی، ئەمە واقعی حاڵی هەرێمەكەمانە.

بە قسە باوەكەی ناو یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان، ئەی تەكبیر؟ ئەی چارە؟.

پێش هەموو شتێك، ئەمەی تێیدا دەژین، بە پلەی یەكەم دەرەنجامی هەڵسوكەوت و سیاسەتی خۆمانە، بەڵام ئایا ئەم بارودۆخە باش دەبێت یان چارەسەری مەحاڵە و ناكرێت؟ ئەمە بووەتە بەشی هەتاهەتاییمان و یان هێشتا هەر ئومێد هەیە بۆ رزگاربوون؟.
لەڕاستیدا نابێت بێ ئومێد بین، چونكە لەگەڵ دروستبوونی هەر كێشەیەك، چارەسەركردنیشی لە هەناوی خودی كێشەكەدا دروستدەبێت.
ئاشكرایە زۆرجار كێشەیەكی بچووك دەبێتە مایەی قەیرانێكی گەورە، بەپێچەوانەشەوە رەنگە زۆرجار چارەسەركردنی قەیرانێكی گەورە بە هەنگاوی ورد و بچووك دەستپێبكات و چارەسەر بكرێت.

ئێمە لێرەدا بۆ چارەسەركردنی كێشەكانی ئەمڕۆی هەرێم، پێویستمان بە ئیرادەیەكی پۆڵایین و كاری دەستەجەمعی و نەخشەڕێگای دوور و نزیك هەیە، بێگومان بەسوودوەرگرتن لە راوێژكارانی دەرەوە و شارەزا و توانا ئەكادیمییەكانی ناوخۆی خۆشمان.

سەرەتا دەبێت لەخۆمانەوە دەستپێبكەین (أبدأ من نفسك) و خەریكی پەروەردە و پرۆگرامی خوێندنی خوێندنگە و پەیمانگە و كۆلێج و زانكۆكان بین، بەرنامەی چارەسەركردنی گشت بوارەكانی ژیانمان هەبێت لەڕووی كۆمەڵایەتی و ئابووری و سیاسی و فەرهەنگییەوە، وەك چۆن لە سەنگافورە لە باشووری خۆرهەڵاتی ئاسیا و رواندا لە ئەفریقا، بەبێ سەرچاوەی نەوت و گاز دەستیانپێكرد و بینیمان چۆن ئەوان لە وڵاتێكی پڕ كێشە و هەژارەوە، ئێستا بوونەتە وڵاتێكی پێشكەوتوو، سەقامگیر، پڕ لە خۆشگوزەرانی و ئاشتی. ئەمەش بە تەمەڵخانە و خۆبەزلزانیی ناكرێت، بە لاسایی زەڕنەقووتە و بە تەنها پشتبەستنیش بە داهاتی نەوت و گاز ناكرێت و پێویستی بە وەگەڕخستن و هەمەچەشنكردنی دەرامەتی نیشتمانیی هەیە، بەتایبەت گەشەپێدان و وەبەرهێنان لە بوارەكانی كشتوكاڵ و بازرگانی و پیشەسازی و گەشتوگوزار. لەڕووی سیاسیشەوە بە چاككردنی پەیوەندییەكانی نێوان هەرێم و بەغدا، بەپێی دەستوور و بە كەمكردنەوەی خەرجیی لابەلا و زیادكردن و هەمەچەشنكردنی سەرچاوەكانی داهات دەكرێت.

میللەتێكی قارەمان و فیداكار
ئێمە گرنگە وەك بەشێكی شیعە نەبین، كە بڕوایان وایە چەند گەندەڵی و نادادپەروەریی لە كۆمەڵگەدا بڵاوببێتەوە، ئەوەندە زووتر ئیمامی مەهدی مونتەزەر دەردەكەوێت، ئینجا ئاشتی و یەكسانی و خۆشگوزەرانی بەرقەرار دەبێت. بێگومان كورد میللەتێكی قارەمان و فیداكارە، زۆر هەڵبەز و دابەزی بینیوە، ئەمجارەش دەتوانێت هەڵبستێتەوە، بەڵام بەمەرجێك سەركردایەتییەكی ژیر و باوەڕپێكراو و شایستەی خۆی هەبێت، راستە زۆربەی لێپرسراوێتیی ئەم بارودۆخەی هەرێم لەئەستۆی سەركردایەتیی باڵادەستی كوردستانە، بەڵام خەڵكیش بێبەش نییە لە بەرپرسیارێتی، چونكە هەر ئەوانن لە هەڵبژاردنەكانی پەرلەماندا دەنگ بە هەندێ لایەن دەدەن، كە دۆخی كوردستانیان گەیاندووەتە ئەمڕۆ.

لە وادەی ئەم نووسینەی سەرەوەدا، بەرامبەر دادگای ویژدانی خۆم، بە تەنیا لە ژوورەكەمدا دانیشتبووم، بیرم لە رابردوو، داهاتووی كوردستان دەكردەوە، ئەو دۆخە بەتەواویی بێتاقەتی كردبووم و مەڵاقم وشك بووەوە، هەستم دەكرد زۆر تینوومە، لەپڕێکدا دەرگای ژوورەكەم كرایەوە و (شا)ی هەشت ساڵەی كوڕەزام، پەرداخێك ئاوی بەدەستەوە بوو، وتی: باوكە ئەم پەرداخە ئاوە ساردەم بۆ هێناوی، منیش ماچ و سوپاسم كرد و ئاوەكەم خواردەوە و ئاهێكم هەڵكێشا، سەرنجم لەسەر پەیكەرەكەی مام جەلال وەستایەوە، ئەم جارەیان وتم: گەشبینم كە ئەزموونی تۆمان هەیە، بۆیە پشت بەخوا ناسرەوین هەتا ئەم دۆخە چارە دەكەین.

لەوادەی ئەم نووسینەی سەرەوەدا، بەرامبەر دادگای ویژدانی خۆم بە تەنیا لە ژوورەکەمدا دانیشتبووم، بیرم لە رابردوو، داهاتووی کوردستان دەکردەوە، ئەو دۆخە بە تەواوی بێتاقەتی کردبووم و مەڵاقم وشک بووەوە، هەستم دەکرد زۆر تینوومە، لەپڕدا دەرگای ژوورەکەم کرایەوە و (شا)ی هەشت ساڵەی کوڕەزام، پەرداخێک ئاوی بە دەستەوە بوو، وتی: باوکە ئەم پەرداخە ئاوە ساردەم بۆ هێناوی، منیش ماچ و سوپاسم کرد و ئاوەکەم خواردەوە و ئاهێکم هەڵکێشا، سەرنجم لەسەر پەیکەرەکەی مام جەلال وەستایەوە، ئەمجارەیان وتم: گەشبینم کە ئەزموونی تۆمان هەیە، بۆیە پشت بەخوا ناسرەوین هەتا ئەم دۆخە چارە دەکەین و سەرنەکەوین.

لە یەكەم سەفەرمدا بۆ پاریس ساڵی 2007 كەسێكم نەدەبینی، كتێبێك، گۆڤارێك، رۆژنامەیەكی بەدەستەوە نەبێت. لە میترۆكاندا هەموو سەرقاڵی خوێندنەوە بوون، هاوڕێیەكی سەفەرم دەیوت ئەم میللەتە لەم هەموو سەعیكردنە بێزار نابن!؟، دەڵێی هەموویان تاقیكردنەوەی بەكالۆریایان هەیە!!
مێژووی ئێمەی مرۆڤ و كاغەز، وەك دوانەیەكی یەكانگیر، قەرزارباری یەكترین، بیرو هۆش و شۆڕش و پێشكەوتن و ژیریمان بە كاغەز بوو، كاغەز لە قۆناغی كۆمۆنەی سەرەتاییەوە كردینی بە مرۆڤ، كردینی بە ژیرترین بونەوەرەكانی سەرزەوی و ئێمەش بەهۆی كاغەزەوە زەویمان بۆ خۆمانی مرۆڤ قۆرغ كرد، ئێستاش خەریكین دەیشێوێنین.
سەفەری دووەمم بۆ پاریس ساڵی 2011 بوو، جیاواز لە سەفەری پێشووم، تاك و تەرا خەڵكم دەبینی، كتێب، گۆڤار، رۆژنامەی كاغەز بخوێننەوە!! ئەمجارەیان هەر مرۆڤێك (گوێگرە- هێتفۆن)ێكی لە گوێدا بوو خۆی سەرقاڵ كردبوو، یان سەری بەسەر مۆبایلەكەیدا شۆڕكردبوەوە و ئاگای لە دەوروبەر نەمابوو!!
چوار ساڵ هێندەی چوارسەد ساڵ گۆڕانكاریی خوڵقاند!!
هەر لەو سەفەرەی دووەممدا، یەك زنجیرەی ریزكراوی زۆر دوورودرێژی گەنجانی كوڕو كچم بینی بێ نۆرەبڕی بە ئاقڵانە یەك لەدوای یەكتر، درێژییان چەند سەد مەترێك دەبوو، بەهێمنی راوەستابوون، لەو ساتەدا د.لوئەی جافم لەگەڵ بوو، من حەپەسابووم لەو حەشاماتە و لێیان ئەبڵەق بووبووم، لوئەی وتی: ئەمڕۆ یەكەم رۆژە مۆدێلێكی تازەی مۆبایلی ئایفۆن دەخەنە بازاڕەوە و خەڵكەكە هەڵپە دەكەن دەیانەوێت بیكڕن. ئەوسا زانیم ئەمە خولیای تەكنۆلۆجیا و مۆبایلە مێشكی خەڵكی سەرزەمینی تەنیوە، خەڵكی لە خوێندنەوەی كاغەز تۆراندووە.
 لەبەرامبەر ئەو بازاڕەی ئایفۆنەكەی تێدا دەفرۆشرا و جەنجاڵییەكەی دروستكردبوو، كۆشكێكی بچوكی گۆڤار و رۆژنامە و كتێب هەبوو، یەك خوێنەری لا نەوەستابوو، ئێمە دووربەدوور سەیری گۆڤار و رۆژنامەكانمان دەكرد، شتێك زۆر سەرنجی راكێشام: لەناو زەرفێكی نایلۆنی ئاویدا بەشێوەیەكی جوان گۆڤارێكی فەرەنسی و جووتێك پاپوچ (نەعل)ی ژنانەی سەر فەرشم بینی، بە هاوڕێكەم وت:
 سەرم لەمە دەرناچێت، نەعل و گۆڤار!؟
وتی: لە سەفەری پێشووی تۆ لەساڵی 2007 دا، ئەم گۆڤارە نزیكەی 100 هەزار دانەی چاپدەكرد و هەمووی دەفرۆشرا، ئێستا خەریكی مایەپوچ بوونە و ئەم پاپوچانەی خراونەتە ناو كیسەكەوە تەنها بۆ ئەوەیە لەبەر خاتری پاپوچەكە گۆڤارێك بكڕیت و بیخوێنیتەوە!
وێنایەكی سەیرە، عەرشی كاغەز لە ماوەی چوار ساڵدا چۆن شێوا؟!
منیش بەبێ ئەوەی فەرەنسی بزانم، بە بەهای (1) ئیۆرۆ گۆڤارێك و جووتێ نەعلی ژنانەم كڕی و بە د.لوئەی-م وت:
 ئەمە وەك دوو سەدەی جیاواز، یان دوو چینی ئاسمانی جیاواز وایە، عەرشی كتێب و كاغەز شێواو تێكچوو، شوێنگرەوە زۆر بوو، بۆیە لۆجیك وەك ئەم زەرفەی دەستی منی لێهات.
 هەر لە ئۆتێلەكە گۆڤارەكەم بەجێهێشت و جووتە پاپوچەكەم هێنایەوە بۆ كوردستان، بە دیاری پێشكەشی ژنەكەمم كرد.
وتی: ئەمە چیە؟ وتم ئەمە روخانی شارستانیەتە.
 ئەمەش لە سێگۆشەی خڕ دەچێت.