پەیامنێری کوردستان نیوز لە بەغداد، بە پشت بەستن بە سەرچاوەیەکی باڵای نێو حکومەتی عیراق ئاشکرای کرد، کە حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی عیراق زۆر لێک نزیک بوونەتەوە لە گەیشتن بە رێککەوتن لەسەر داهاتەکانی باج و رسومات، لەگەڵ یەکلابوونەوەی داهاتی گومرگیش.

سەرچاوەکەی حکومەتی عیراق ئاماژەی بەوەداوە، "72 سەعاتی داهاتوو یەکلاییکەرەوە دەبێت لەبەردەم هەرێم و بەغدا بۆ گەیشتن بە رێککەوتن."

بەپێی زانیارییەکانی پەیامنێری کوردستان نیوز، لە کۆبوونەوەی رۆژی پێنجشەممەی رابردوودا، کە لە نێوان وەفدی هەرێم و لیژنە یاساییەکەی ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق بەڕێوەچوو، گفتوگۆی چڕ و بەرهەمدار ئەنجام درا و هەنگاوی جددی نرا لەبارەی داهاتە نانەوتییەکانەوە.

دابەشکردنی داهاتی باج و رسومات:

داهاتی باج: هەردوو لا گەیشتوونەتە رێککەوتن لەبارەی داهاتی باجەوە، بە جۆرێک داهاتی باجی حکومەتی هەرێم و داهاتی باجە فیدڕاڵییەکان لە هەرێمی کوردستان، بە نیوەیی لە نێوان هەردوو لادا دابەش بکرێت. ئەم لێک تێگەیشتنە پەسەندکراوی لیژنە یاساییەکەیە و تەنها رەزامەندی سەرۆکوەزیرانی عیراقی ماوە.

داهاتی رسومات: وەفدی باڵای حکومەتی هەرێم پێشنیاری کردووە کە تەواوی داهاتی رسوماتی هەرێمایەتی بۆ حکومەتی هەرێمی کوردستان بێت، و داهاتی رسوماتی فیدڕاڵییەکانیش لە هەرێمی کوردستان، 50% بە 50% بێت. بەپێی وتەی سەرچاوە باڵاکەی حکومەتی عیراق، ئەم پێشنیارە لەلایەن لیژنە یاساییەکەوە پەسەند کراوە و تەنها رێککەوتنی رەسمی ماوە.

چارەسەرکردنی کێشەی هەناردەکردنەوەی نەوت:

سەرچاوەکەی حکومەتی عیراق رایگەیاندووە، یەکێک لە گرفتە گەورەکانی بەردەم هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێم چارەسەر کراوە. ئەمەش بریتییە لە گۆڕینی بڕگەیەکی نێو رێککەوتنی حکومەتی هەرێمی کوردستان لەگەڵ کۆمپانیا نەوتییەکان. پێشتر کۆمپانیا نەوتییەکان بەپێی یاسایەکی تایبەت سکاڵایان لە دەرەوەی عیراق تۆمار دەکرد، بەڵام لەمەودوا کۆمپانیاکان بەپێی یاسای عیراقی سکاڵای خۆیان تۆمار دەکەن و دادگای عیراقیش کەیسەکە لە نێوان کۆمپانیاکان و لایەنی بەرامبەر یەکلایی دەکاتەوە.
ئەمە وەک خاڵێکی گرنگ بۆ دەستپێکردنەوەی پرۆسەی نەوتی هەرێمی کوردستان دەبینرێت و لێک تێگەیشتنی لەسەر دروست بووە، لەگەڵ رەزامەندی کۆمپانیا نەوتییە بیانییەکانیش.

کۆبوونەوە و بڕیارە یەکلاکەرەوەکان:

پەیامنێری کوردستان نیوز زانیاریی تایبەتی دەستکەوتووە کە سبەی یەکشەممە محەمەد شیاع سودانی، سەرۆکوەزیرانی عیراق، لەگەڵ عەلی فەوزی، سەرۆکی لیژنە یاساییەکەی ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق کۆدەبێتەوە و راپۆرتی لیژنە یاساییەکە دەخرێتە بەردەم سەرۆکوەزیران. هەروەها ئاماژە بەوە دراوە، ئەگەر سەرۆکوەزیرانی عیراق راپۆرتی لیژنە یاساییەکە پەسەند بکات، رۆژی سێشەممە لە کۆبوونەوەی ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق، رێککەوتنی هەرێم و بەغدا دەبردرێتە نێو کۆبوونەوەکە و دەنگی لەسەر دەدرێت.

بەشێک لە ئەندامانی ئەنجومەنی کارگێڕی دەستەی سەربەخۆی مافی مرۆڤ، لە ڕاگەیەندراوێکدا، بەیاننامەیەکی پێشووتری دەستەکەیان ڕەتدەکەنەوە کە شەوی ڕابردوو لەسەر ڕووداوەکانی لالەزار و کەیسی ئارام قادر بڵاوکرابووەوە. ئەو ئەندامانە، ناوەڕۆکی بەیاننامە فەرمییەکەی دەستە بە "هەڵوێستێکی سیاسیی دیزاینکراو" ناودەبەن و جەخت لەوە دەکەنەوە کە گوزارشت لە ڕای هەموو ئەندامانی دەستەکە ناکات.

لە ڕاگەیەندراوەکەیاندا، ئاماژەیان بەوە کردووە کە لایەنە ئەمنییەکانی سلێمانی هاوکاربوون و لە بەرامبەردا پرسیاری ئەوە دەکەن کە بۆچی دەستەکە لە ئاست چەندین پێشێلکاریی تری مافی مرۆڤ لە سنووری هەولێر و دهۆک بێدەنگ بووە.

دەقی راگەیەندراوەکە..

شەوی رابردوو (هەینی ٥ی ئەیلول) راگەیەندراوێک بەناوی دەستەی سەربەخۆی مافی مرۆڤ بڵاوکرایەوە لەسەر ڕووداوەکانی لالەزار و کەیسی ئارام قادر، هەرچەندە ئێمە وەک بەشێک لە ئەندامانی ئەنجومەنی کارگێری دەستە ناوەڕۆکەکەی رەت دەکەینەوە و بە هەڵوێستێکی سیاسی دیزاینکراوی دەزانین، چەندان جاری تر سەرنج و تێبنیمان هەبووە لەسەر ئەو جۆرە هەڵوێست و پەیامانەی دەستە؛ کە نە ئاگامان لێ ی بووە نە پرسمان پێکراوە، بەڵام لەپێناو پاراستنی ناوی دەستەکەمان هیچ هەڵوێستمان نەنواندوە و هەموو جارێک داوای چارەسەرمان کردوە.

هەر بۆیە سەبارەت بەو راگەیەندراوە، بەپێویستمان زانی ئەو ڕاستیانە بۆ خەڵکی کوردستان بخەینەڕوو:

١- سەبارەت بەسەردان کردنی ئارام قادر لەهەفتەی ڕابردوو، دوای ئەوەی کەسوکاری ناوبراو سەردانی دەستەیان کرد، داوایان کرد دەستە بەدواداچون بکات، ئێمە پەیوەندیمان بەلایەنی پەیوەندیدارەوە کرد و بەسوپاسەوە وەڵامیان داینەوە کە لەم هەفتەیەی بێتەوە ئەو دەرفەتەمان بۆ ڕێکدەخەن و بڕیارە ڕۆژی یەکشەممە بۆ کاتەکەی وەڵاممان بدەنەوە. بەڵام نازانین پەلەی بڵاو کردنەوەی ئەو پەیامە بەو پشوەو ڕۆژی هەینییە مانای چی بوو؟.

٢-سەبارەت بەدەستگیرکراوانی شەڕەکەی لالەزار هەموولایەک ئاگادارن، ئێمە یەکەم تیم بوین وەک دەستە سەردانی لاهور شێخ جنگی و دەستگیرکراوەکانمان کرد و، هەر لەڕێگەی ئێمەشەوە، ئاسایشی گشتی سلێمانی ئاسانکاری کرد بۆ سەردانی کردنی کەسوکاری دەستگیرکراوەکان و بەردەوامیش لەسەر خەت بوین بۆ سۆراغ کردن و کۆکردنەوەی زانیاری لەسەر هەموویان، هیچ ڕێگریەک نەبوە بۆ کارەکانمان. بڕیار بوو رۆژی یەک شەممە هەموو ئاسانکارییەک بکرێت، بەڵام دیسان نەیانهیشت بگاتە یەکشەممە وەک ئەوەی پێیان گوترابێت؛ دەبێت هەر ئەم شەو ئەو بەیاننامەیەی کە ئامادە کراوە دەبێت بڵاوبکرێتەوە، سەرباری ئەوەی گفتۆگۆی زۆر کرا بۆ دواخستنی بڵاوکردنەوەی بەیاننامەکە تا رۆژی یەکشەممە کە دەوامی فەرمییە بەڵام دیارە بڕیاری پێش وەختە بووە.

هاوڵاتیانی کوردستان؛

دەمانەوێ ئەوە بۆ هەموو لایەک ئاشکرا بکەین؛ ئێمە وەک بەشیک لە ئەنجومەنی کارگێڕی دەستە، ئەو پەیامەی بەناوی دەستەی مافی مرۆڤ بڵاوکراوەتەوە، ڕەت دەکەینەوە و دەڵێین: بەهیچ شێوەیەک گوزارشت لەڕای هەموو دەستە ناکات و تەنها ڕای لایەنێکی سیاسیە کە ناوی دەستە بۆ ئامانچی سیاسی خۆیان بەکاردەهێنن و بەئاشکراش بە پەیامەکەی دەستە و ئەو پەلەپەل کردنەوە دیارە.

ئێمە دەڵێین: لایەنە ئەمنییەکانی سلێمانی لەرۆژی یەکەمی رووداوەکەی لالەزار و بابەتەکانی تریش هاوکار بوون وە دەبوو دەستە ڕەچاوی ئەوەی بکردبایە ئەو کەیسە هێشتا لەژێر لێکۆڵینەوەیەو نابێت پەلەی تێدا بکرێت.

ئینجا پرسیاری جددی ئەوەیە: ئەی ئەو بەشەی ئەنجومەنی کارگێری دەستە لەکوێ بوون کاتێک لەشەرەکەی خوڕشید هەرکی و هێزە ئەمنیەکان، دوو کەس لە هێزەکان شەهید کران و کەسی داواکراویش لەمیوانخانە دانرابوو، بەڵام ئەو تیمەی ناو دەستە شتێکیان نەوت؟

ئەی کە چەند ڕۆژێک بەر لە ئێستا چەند کەسێک هەوڵی تیرۆر کردنی ڕۆژنامەنوس هێمن مامەندیان داو دواتر هەڵهاتن بۆ شاری هەولێر و ئاسایشی گشتی سلێمانی پەیامی بڵاوکردەوە، بۆچی ئەرک پێ سپێردراوانی ئەو لایەنە سیاسیەی ناو دەستە داوایان لەدەزگا ئەمنیەکانی هەولێر نەکرد ئەو کەسانە دەستگیر بکەن و بیدەنە دادگا؟.

ئەی کاتێک سەرۆکی دەستە ئامادەی دادگایی کردنی شێروان شێروانی بوو، بەبەرچاوی بەڕێزیان دادگا بڕیارێکی دا بەسەر ناوبراودا و لە بەردەمی دادگاش چالاکوانان و ئەندامی پەرلەمان سوکایەتیان پێ کرا، بۆچی دەستەی مافی مرۆڤ هیچ شتێکیان بڵاو نەکردەوە؟ لەکاتێکدا نوێنەری یۆنامی نیگەرانی دەربڕی.

ئەی بۆ تا ئێستا تۆمەتبارانی کەیسی شوان صابر دەستگیر و ئاشکرا نەکراون و هیچ پەلە پەلێکیش ناکرێت؟

ئەی کاتێک شێخ ئەدهەم بارزانی ڕێگەی پێنەدرا بەشداری پرسەی دایکی بکات لەماڵ و زێدی خۆی و دەست بەسەر ماڵ و موڵکیدا گیراو پاسەوان و شوفێرەکەی دەستگیرکرا و جارێکی تریش بەم دوایە کۆمەڵێک پاسەوانی گیرا بۆچی ئەو لایەنەی ناو دەستە شتێکی بۆ ڕای گشتی نەوت و بڵاو نەکردەوە؟.

سەبارەت بە کەیسی هونەری رەشید ئاغا کە تا ئیستاش دادگایی نەکراوە و کەس نازانیت قۆناغی لێکولینەوەی بەکوێ گەیشتوە، بۆ هیچ نالێن؟ خۆ هەموو ئەوانە لەپێش روداوەکانی سلێمانی روویانداوە!.

ئێمە نامانەوێ ئەو لاپەڕانە هەموو هەڵدەینەوە کە هەموویمان وەک بەڵگە لایە و قسەی لەسەر نەکراوە لە پێشێلکاری زەق بەرامبەر مافی مرۆڤ لەسنوری هەولێرو دهۆک.

باش دەزانین ئامانجی ئەو لایەنە سیاسیە چیە لە گەورەکردن و بڵاوکردنەوەی پەیامەکان لەسەر سنوری سلێمانی و دەزگا ئەمنیەکان لە رێگەی دەستەکەمانەوە، جگە لەهەوڵدان بۆ ناشرین کردنی دەزگا فەرمیەکانی ئەو سنورە هیچ مانایەکی تری نیەو ئامانجەکەش دەستێکی ئاشکرای لایەنێکی سیاسیە کە دەیانەوێت ئەجێندای خۆیان فەرز بکەن و ئێمەش وەک بەشێک لە ئەنجومەنی کارگێری دەستە ئەو جۆرە هەڵسوکەوتانە ڕەت دەکەینەوەو بەهیچ شێوەیەکیش گوزارشت لەڕای گشتی دەستە ناکات . ئەگەر نا هەموولایەک لەدەستە باش دەزانن ئێمە ئەو بەشەین لە دەستەی مافی مرۆڤ زۆر پیشەیی و بەرپرسیارانە بەرامبەر بە مافەکانی مرۆڤ و بێ گوێ دانە لایەنی سیاسی کارمان کردوە لە هەموو رووداوەکان…

بەردەوامی ئەو جۆرە هەڵوێستانە بۆ بەرژەوەندی لایەنێکی سیاسی دەکەوێتە سەر ئەستۆی بەڕێز سەرۆکی دەستەکە و بەپێی یاسای دەستە بەرپرسە لە پاراستنی سیاسەتی دەستە وەک دەزگایەکی سەربەخۆو بێ لایەن و ئاکامەکانیش هەرچی بێ لەزەرەری ناوبانگی دەستە دەبێت.

بەشێک لەئەندامانی ئەنجومەنی کارگێڕی دەستەی سەربەخۆی مافی مرۆڤ

 

كۆمەڵەی رۆشنبیری ئاڤێستا داوا لە حكومەتی توركیا دەكات، زمانی كوردی بكرێتە زمانی رەسمی و فشار و ئاستەنگەكانیش لەسەر كلتوور و زمانی كوردی لاببرێن.

كوردیە ئیرگات، هاوسەرۆكی كۆمەڵەی رۆشنبیری ئاڤێستا لە ئیزمیر لە راگەیەنراوێكدا داوایكردووە زمانی كوردی بكرێتە زمانی رەسمی و فشارەكانی سەر كلتوور و زمانی كوردی ڕابگرن. 

وتیشی، بۆئەوەی پرۆسەی ئاشتی سەربكەوێت و بە ئامانجەكەی بگات، پێویستە لە كاتی خۆیدا خواست و داواكارییەكانی گەلی كورد بەدی بهێنرێت و زمانی كوردی رەسمی بێت و هەموو فشار و ئاستەنگەكانیش لەسەر كلتوور و زمانی كوردی لاببرێن و خوێندن لە قۆناغی سەرەتایی تا زانكۆ بە زمانی كوردی رێگەی پێبدرێت.