لێکۆڵینەوەیەکی نوێ ئاماژە بەوە دەکات کە ژیان لەسەر رێگەیەکی قەرەباڵغ بە شێوەیەکی بەرچاو مەترسیی تووشبوون بە جەڵتەی مێشک زیاد دەکات، تەنانەت ئەگەر ئاستی پیسبوونیش تیایدا نزم بێت.

ئەم دۆزینەوەیە جەخت لەسەر کاریگەریی ژاوەژاوی هاتووچۆ دەکاتەوە وەک هۆکارێکی سەرەکی بۆ ئەم مەترسییە تەندروستییە.

توێژەران ئامۆژگاری دانیشتووان دەکەن کە پەنجەرەکان دابخەن یان بچنە ژوورێکی هێمنترەوە بۆ خەو، بۆ ئەوەی لە ژاوەژاوی هاتووچۆ دوور بکەونەوە، چونکە ئەم ژاوەژاوە دەتوانێت فشار دروست بکات و خەو تێک بدات.

لێکۆڵینەوەکە شیکاریی بۆ داتاکانی ژاوەژاوی هاتووچۆ و پیسبوونی دەوروبەری ماڵی 26,723 هاووڵاتی دانیمارکی کردووە کە تەمەنیان لە نێوان 65 بۆ 74 ساڵدایە، و ماوەی چوار دەیە درێژەی کێشاوە. ئەنجامەکان دەریانخستووە کە زیادبوونی ژاوەژاوی هاتووچۆ بە بڕی14.9 دیسیبڵ – کە جیاوازی نێوان کۆڵانێکی هێمن و شەقامێکی سەرەکییە – مەترسیی تووشبوون بە جەڵتەی مێشک بە ڕێژەی 12.4% زیاد دەکات.

بە گشتی، ئەو ماڵانەی نزیکن لە رێگە سەرەکییەکان یان هێڵی شەمەندەفەر یان رێڕەوی فڕین زیاتر ژاوەژاویان هەیە. بەڵام، پەیوەندییەکی بەرچاو لەنێوان مەترسیی جەڵتەی مێشک و بەرکەوتنی درێژخایەن بە ماددە پیسکەرەکان وەک تەنۆلکە بچووکەکان، دوانەئۆکسیدی نایترۆجین، یان دوانەئۆکسیدی گۆگرد، نەدۆزراوەتەوە.

دکتۆر ستێفان ماینتز، نووسەری سەرەکی لێکۆڵینەوەکە لە نەخۆشخانەی زانکۆی ئۆدنسێ لە دانیمارک، رایگەیاند: "ژاوەژاوی هاتووچۆ هۆکارێکی مەترسیداری ژینگەییە بۆ تووشبوون بە جەڵتەی مێشک، و بە شێوەیەکی سەربەخۆ پەیوەندی بە زیادبوونی مەترسییەوە هەیە تەنانەت لە ئاستە نزمەکانی پیسبوونی هەوادا."

ئاماژەی بەوەشدا: "ئەم ئەنجامانە وەک بەشێک لە رێنمایی تەندروستیی گشتیی، بۆ کەمکردنەوەی باری جەڵتەی مێشک جەخت لەسەر پێویستیی چارەسەرکردنی ژاوەژاوی هاتووچۆ دەکەنەوە. ئەم توێژینەوەیە پەیوەندی بە ژاوەژاوە کورتخایەنەکانەوە نییە – بەڵکو ژاوەژاوی درێژخایەنی شەو و رۆژە کە خەو تێک دەدات و رێڕەوەکانی فشاری دەروونی چالاک دەکات."

دکتۆر ماینتز، لە کاتی وتارەکەیدا لە کۆنفرانسی کۆمەڵەی ئەوروپی بۆ نەخۆشییەکانی دڵ لە مەدرید، ئامۆژگاری ئەو کەسانەی کرد کە لەسەر شەقامە قەرەباڵغەکان دەژین، هەوڵ بدەن کە ژووری خەوەکەیان هێمنتر بێت و دووربێت لە ژاوەژاو و دەڵێت؛ پەنجەرە و دەرگاکان دابخەن، و پەنجەرەی ژوورەکەتان وا لێبکەن زیاتر رێگری لە دەنگە دەنگ بکات.

هەروەها پێشنیاری کرد کە دەسەڵاتداران خێرایی شەوانە و هاتوچۆی ناپێویست کەم بکەنەوە و بارهەڵگرەکان بەگشتی لە شەقامەکان دووربخەنەوە. 

یەکێتیی نێودەوڵەتیی تۆپی پێ (فیفا) یەکەمین هەنگاوەکانی پڕۆسەی فرۆشتنی بلیتەکانی جامی جیهانی 2026ی ئاشکرا کرد، کە پشت بە سیستەمێکی نرخدانانی داینامیکی دەبەستێت و بە پێی خواستی کڕیار  گۆڕانکاری بەسەردا دێت.

لە ئێستادا، نرخی بلیتەکانی یارییە تاکەکەسییەکان لە 60 دۆلاری ئەمریکییەوە بۆ یارییەکانی قۆناغی کۆمەڵەکان دەستپێدەکات و دەگاتە 6710 دۆلاری ئەمریکی بۆ دابینکردنی شوێنێک لە یاریی کۆتاییدا. پێشبینی دەکرێت ئەم نرخە لە مانگەکانی داهاتوودا گۆڕانکاری بەسەردا بێت.

هاندەران کە خاوەنی کارتی ڤیزا بن و ناویان تۆمار کردبێت بۆ بەدەستهێنانی کارتی ناساندنی فیفا (FIFA ID)، کە بە ئاسانی لە رێگەی وێبسایتی فیفاوە بەدەست دەهێنرێت، دەتوانن لە نێوان 10 بۆ 19ی ئەیلولدا بەشداری لە تیروپشکی فرۆشتنی پێشوەختەدا بکەن. ئەو کەسانەی لە رێگەی ئەم تیروپشکەوە هەڵدەبژێردرێن، لە 29ی ئەیلولدا ئاگادارییان پێدەگات و لە 1ی تشرینی یەکەمەوە دەتوانن بلیت بکڕن.

هەروەها بڕیاردراوە کە زۆرترین رێژەی فرۆشتن بریتی بێت لە چوار بلیت بۆ هەر کەسێک بۆ هەر یارییەک، لەگەڵ رێگریکردن لە کڕینی زیاتر لە 40بلیت بۆ هەر کەسێک لە ماوەی تەواوی پاڵەوانێتییەکەدا.

جامی جیهانی 2026 لە نێوان 11ی حوزەیران و 19ی تەممووزی 2026 بە بەشداریی 48 هەڵبژاردە بەڕێوەدەچێت. تا ئێستا 13 هەڵبژاردە مافی بەشداریکردنیان لەم پاڵەوانێتییەدا بەدەست هێناوە، کە لە ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا و کەنەدا و مەکسیک بەڕێوەدەچێت. لە دیارترین ئەو هەڵبژاردانەی سەرکەوتوون، ئەرجەنتین کە هەڵگری نازناوە و هەڵبژاردەی بەڕازیلن. هەروەها بڕیارە وڵاتانی میواندار هەموو سێ یارییەکەی قۆناغی کۆمەڵەکانیان لەسەر خاکی خۆیان ئەنجام بدەن.

پێشبینی دەکرێت قۆناغی دووەمی فرۆشتنی بلیت لە نێوان 27 بۆ 31ی تشرینی یەکەمدا دەستپێبکات، و بلیتەکان لە ناوەڕاستی تشرینی دووەمەوە تا سەرەتای کانوونی یەکەم بەردەست دەبن بۆ کڕین. قۆناغی سێیەمیش دوای ئەنجامدانی تیروپشکی پاڵەوانێتییەکە و دیاریکردنی خشتەی یارییەکانی قۆناغی یەکەم لە 5ی کانوونی یەکەمی داهاتوودا دەستپێدەکات. ئەو کاتە هاندەران دەرفەتێکی دیکەیان دەبێت بۆ کڕینی بلیتە ماوەکان بەپێی پێشینەی حجزکردن، بە نزیکبوونەوەی کاتی دەستپێکردنی پاڵەوانێتییەکە.

سەرۆکایەتیی شارەوانیی سلێمانی رایگەیاند، بەمەبەستی نۆژەنکردنەوە، شەقامی مەلیک مەحمود لەبەردەم مزگەوتی نائیلە خانەوە بەرەو گوندی ئەڵمانی، تاوەکو ژێر پردی دەباشان و نزیک نەخۆشخانەی شار، بۆ ماوەی دوو ڕۆژ دادەخرێت.

بەپێی راگەیەندراوی شارەوانیی سلێمانی، ئەم شەقامە لە رۆژی پێنجشەممە، رێکەوتی 4ـی ئەیلولی 2025، کاتژمێر حەوتـی ئێوارە، بەربەست دەکرێت و پرۆسەی نۆژەنکردنەوەکەی بۆ ماوەی دوو رۆژ بەردەوام دەبێت.

شارەوانیی سلێمانی داوا لە شۆفێران دەکات، شەقامی تەنیشتی وەک جێگرەوەی هاتووچۆ بەکاربهێنن و پابەندی رێنماییەکانی بەڕێوەبەرایەتیی هاتووچۆی سلێمانی بن و هاوکاریی تیمەکانیان بن بۆ سەرکەوتنی پڕۆژەکە و کەمکردنەوەی قەرەباڵغی.