سەرۆکی میسر، عەبدولفەتاح سیسی، لە وتارێکیدا لە لوتکەی عەرەبی-ئیسلامی لە دەوحە رایگەیاند کە لوتکەکە "لە سۆنگەی ئاڵنگاریی گەورەوە" دەبەسترێت و ئیسرائیل هەوڵدەدات ناوچەکە "بکاتە گۆڕەپانێکی کراوە بۆ دەستدرێژی."

سیسی هێرشەکەی ئیسرائیلی بۆ سەر قەتەر بە "دەستدرێژییەکی تاوانکارانە، پێشێلکارییەکی گەورەی یاسای نێودەوڵەتی و پێشهاتێکی مەترسیدار" ناوبرد و وتی: "بە توندترین شێوە ئیدانەی ئەو دوژمنکارییەی ئیسرائیل دەکەین کە وڵاتێکی نێوەندگیری کردۆتە ئامانج."

سەرۆکی میسر هۆشداریدا و وتی: "رەفتاری لەکۆنتڕۆڵدەرچووی ئیسرائیل دەبێتە هۆی فراوانکردنی بازنەی ململانێکان و ناسەقامگیرکردنی ناوچەکە." جەختیشی کردەوە کە "لووتبەرزیی لە زیادبوونی ئیسرائیل، وا لە ئێمە دەخوازێت کە کار لەسەر بنەمایەک بکەین کە گوزارشت لە دیدگای هاوبەشمان بکات."

وتیشی: "پێویستە ئیسرائیل تێبگات کە ئاسایش و سەروەرییەکەی بە هێز بەدی نایەت، بەڵکو بە رێزگرتن لە یاسا و سەروەریی وڵاتان دێتەدی."

"کاتی مامەڵەکردنی یەکلاکەرەوەیە لەگەڵ دۆزی فەڵەستین"

سیسی هەڵوێستی وڵاتەکەی دووپاتکردەوە و رایگەیاند: "میسر بە تەواوەتی رەتی دەکاتەوە هاووڵاتیانی مەدەنی بکرێنە ئامانج و گەلێک بە تەواوەتی برسی بکرێت،" و "هەر پێشنیازێکیش رەتدەکەینەوە کە ئامانج لێی کۆچپێکردنی فەڵەستینییەکان بێت لە خاکەکەیان."

سەرۆکی میسر جەختی کردەوە کە "چارەسەری سەربازی و هەوڵی سەپاندنی ئەمری واقیع بەهێزی زۆرداری، ئاسایش بۆ هیچ لایەنێک بەدی ناهێنێت."

ناوبراو وتی: "کاتی ئەوە هاتووە بە شێوەیەکی جدی و یەکلاکەرەوە مامەڵە لەگەڵ دۆزی فەڵەستیندا بکرێت،" و دووبارە داوای "دانپێدانانی دەستبەجێی بە دەوڵەتی فەڵەستیندا کرد، وەک تاکە ڕێگە بۆ بەدیهێنانی چارەسەری دوو دەوڵەتی."

پەیام و پێشنیاز

لە کۆتایی وتارەکەیدا، سەرۆکی میسر پەیامێکی رونی ئاراستەکرد و وتی: "پەیامی ئەمڕۆی ئێمە رونە، ئەویش ئەوەیە کە ئێمە دەستدرێژی بۆ سەر سەروەریی وڵاتانمان قبوڵ ناکەین."

هەروەها پێشنیازی کرد کە "لەبەر ئەم بارودۆخە هەستیارە، پێویستە لەسەرمان میکانیزمێکی عەرەبی-ئیسلامی دابمەزرێنین بۆ ڕاوێژکردن سەبارەت بە ڕووبەڕووبوونەوەی ئاڵنگارییەکان."

 

بەڕێوەبەرایەتی گشتیی حەج و عومرەی هەرێمی کوردستان، ئەمڕۆ دووشەممە لە راگەیەندراوێکدا رەتیکردەوە ئەو کەسانەی بە تۆمەتی گواستنەوەی ماددەی هۆشبەر لە وڵاتی سعودیە دەستگیرکراون، هاووڵاتی و عومرەکاری هەرێمی کوردستان بن.

لە راگەیەندراوەکەدا، کە ئاراستەی رای گشتی کراوە، هاتووە: "ئەو چەند کەسەی لە سعودیە دەستگیر کراون بە تۆمەتی بردنی ماددەی هۆشبەر، هاووڵاتی و عومڕەکاری هەرێمی کوردستان نین و خەڵکی پارێزگاکانی دیکەی عیراقن."

بەڕێوەبەرایەتییەکە رونی کردۆتەوە کە سەرجەم کۆمپانیاکانی حەج و عومرە لە هەرێمی کوردستان پابەندی رێنماییەکانی وەزارەتی ئەوقاف و کاروباری ئایینی و بەڕێوەبەرایەتی گشتی حەج و عومرەن و "هەرێمی کوردستان نە لە نزیک و نە لە دوور، پەیوەندی بەو پرسەوە نییە."

هەروەها ئاماژەی بەوەشکردووە کە "ئەگەر بەهەر جۆرێک ناوی پارێزگایەکی هەرێمی کوردستانیش بهێنرێت، هیچ بنەمایەکی نییە و دوورە لە راستییەوە،" و وێنەی ئەو کەسانەی لە شاری مەدینە دەستگیرکراون و لە میدیاکانی سعودیە و جیهاندا بڵاوکراونەتەوە، "ئاماژەیەکی رونە کە ئەمانە دانیشتووی کام شوێن و کام ناوچەن."

لە کۆتایی راگەیەندراوەکەدا، بەڕێوەبەرایەتی گشتی حەج و عومرەی هەرێم جەختی لە "پەیوەندی و هەماهەنگیی توندوتۆڵ و پتەو" لەگەڵ دەستەی باڵای حەج و عومڕەی عیراق و دەزگاکانی حکومەتی فیدراڵ کردۆتەوە. هەروەها ئاشکرای کردووە کە بەهۆی پابەندبوون بە رێنماییەکانەوە، ماوەی سێ ساڵە وەفدی حاجیانی عیراق، کە هەرێمی کوردستانیش بەشێکە لێی، خەڵاتی باشترین وەفدی حاجیانی لەسەر ئاستی جیهان پێدەبەخشرێت.

 

ئەمڕۆ دووشەممە، لە بەغدادی پایتەخت، جەلال شێخ ناجی، سەرۆکی ئاژانسی پاراستن و زانیاری/زانیاری، لەگەڵ قاسم ئەعرەجی، راوێژکاری ئاسایشی نیشتمانیی عیراق کۆبووەوە.

لە کۆبوونەوەکەدا، کە هەریەک لە گوهدار ئامێدی، بەڕێوەبەری نووسینگەی سەرۆک کۆمار و هیوا ئەحمەد، سەرۆکی دەزگای ئاسایشی هەرێم ئامادەی بوون، گفتوگۆیەکی هەمەلایەنە لەبارەی دۆخی ئەمنی عیراق ئەنجامدرا. هەردوولا جەختیان لەسەر بەردەوامی و فراوانکردنی هەماهەنگی و هاوکاریی نێوان دەزگا هەواڵگری و ئەمنییەکانی هەرێم و عیراق کردەوە، بەتایبەتی لە بوارەکانی کۆنترۆڵکردنی سنوورەکان، رێگریکردن لە قاچاخچێتی و روبەروبوونەوەی تیرۆر.

هەر لە میانی کۆبوونەوەکەدا، تاوتوێی میکانیزمی جێبەجێکردنی بڕگەکانی رێککەوتنی ئەمنی نێوان عیراق و کۆماری ئیسلامی ئێران کرا، کە تایبەتە بە کۆنترۆڵکردنی سنوورەکان. هەروەها، چەند پرسێکی دیکەی پەیوەست بە ئارامی و سەقامگیری خرانەبەر باس و بڕیاری پێویستیان لەبارەوە درا.