کۆشکی سپی: ترەمپ ناساندنی دەوڵەتی فەلەستین بە "پاداشتێک بۆ حەماس" دەزانێت و دەڵێت "هیچ شتێک لەبارەی کۆتاییهێنانی ململانێکەوە بەدی ناهێنێت"

کارۆلین لیڤیت، وتەبێژی کۆشکی سپی، ئەمڕۆ دووشەممە رایگەیاند، دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا، پێی وایە ناساندنی دەوڵەتی فەلەستین هیچ بەشدارییەک لە ئازادکردنی بارمتەکان لە غەززەدا ناکات، کە ئەمە بە سەرەکیترین ئامانج دادەنرێت لە ئێستادا. هەروەها دەڵێت، ئەمە "هیچ شتێک لەبارەی کۆتاییهێنانی ململانێکەوە بەدی ناهێنێت."

لیڤیت ئاماژەی بەوەدا کە ترامپ "دژی ددان نانە بە دەوڵەتی فەلەستیندا،" و وتی کە ترەمپ ئەم هەڵوێستەی لە کاتی سەردانەکەی دوایی بۆ شانشینی یەکگرتوو، لە کاتی وەستان لەپاڵ کیر ستارمر، سەرۆک وەزیرانی بەریتانیا، دەربڕیوە.

بەپێی وتەکانی لیڤیت، ترەمپ پێی وایە ئەم ناساندنە "پاداشتێکن بۆ حەماس،" جەختی لەوەش کردەوە کە ئەمانە "تەنها قسەن زیاتر لەوەی کردار بن، لەلایەن هەندێک لە دۆست و هاوپەیمانەکانی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکاوە."

وتەبێژەکە ئاماژەی بەوەشدا کە سەرۆکی ئەمریکا سبەی سێشەممە لەبەردەم کۆمەڵەی گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکاندا لەبارەی ئەم بڕیارەوە دەدوێت کە چەندین وڵات، لەوانەش فەڕەنسا، گرتوویانەتەبەر، و دەڵێت ئەمە تەنها "وشەیە نەک کرداری بەرجەستە."

رۆژی یەکشەممە، هەریەک لە بەریتانیا و کەنەدا و ئوسترالیا و پورتوگال دانیان بە دەوڵەتێکی فەلەستینیدا نا، ئەمەش هەنگاوێک بوو کە ئامانجی بەهێزکردنی چارەسەری دوو دەوڵەت بوو، و کاردانەوە و توڕەیی ئیسرائیلی لێکەوتەوە.

بەپێی ئامارەکانی ئاژانسی "فرانس پرێس"، بەمەش ژمارەی ئەو وڵاتانەی کە دانیان بە دەوڵەتی فەلەستیندا ناوە، گەیشتە 145 وڵات لە کۆی193 وڵاتی ئەندام لە نەتەوە یەکگرتووەکان.

ڤلادیمێر پوتن، سەرۆکی روسیا، ئەمڕۆ دووشەممە رایگەیاند، مۆسکۆ بۆ ماوەی ساڵێکی دیکە پابەند دەبێت بە پەیماننامەی کەمکردنەوەی چەکی ئەتۆمی کە لەگەڵ ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا ئیمزای کردووە، ئەمەش دوای کۆتاییهاتنی وادەکەی لە شوباتی داهاتوودا. بەڵام ئەم پابەندبوونە بە مەرجێک دەبێت کە دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا، هەمان هەنگاو بنێت

پەیماننامەی "نیو ستارت" دواین رێککەوتنی ماوەییە لەبارەی چەکەوە لە نێوان روسیا و ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکادا.

پوتن رایگەیاند: "روسیا، دوای 5\2\2026 ئامادەیە بەردەوام بێت لە پابەندبوون بە سنووردارکردنە چەندێتییە سەرەکییەکانی کە لە پەیماننامەی ستارتدا هاتوون."

ناوبراو لە کۆبوونەوەیەکی ئەنجومەنی ئاسایشی روسیادا وتیشی کە ئامادەیە پەیماننامەکە بۆ ماوەی ساڵێک درێژ بکاتەوە "بۆ پشتگیریکردنی هەوڵەکانی پەرەپێنەدانی چەکی ئەتۆمی لەسەر ئاستی جیهان و بۆ بەشداریکردن لە هاندانی گفتوگۆ لەگەڵ واشنتۆن سەبارەت بە رێککەوتنێکی جێگرەوە کە شوێنی پەیماننامەی ئێستا بگرێتەوە،" بەڵام تەنها "ئەگەر ترەمپ ئامادە بێت هەمان کار بکات."

پوتین لە درێژەی قسەکانیدا گوتی: "دوای ئەوە، و لەسەر بنەمای شیکردنەوەی دۆخەکە، بڕیار لەبارەی پاراستنی بەردەوامی ئەم سنووردارکردنە خۆبەخشییانە دەدەین."

پەیماننامەکە، کە دواین  رێککەوتنی دوو لایەنەیە لە نێوان مۆسکۆ و واشنتۆندا، رێگە بە هەر لایەنێک دەدات کە 1550 کڵاوە ئەتۆمیی هێرشکاری ستراتیژی بڵاوبکاتەوە، و میکانیزمێکی بۆ پشتڕاستکردنەوە دیاری کردووە، هەرچەندە ماوەی دوو ساڵە مۆسکۆ بەشداریی خۆی لەم میکانیزمەدا هەڵپەساردووە.

شایەنی باسە، ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا لە ساڵی 2019دا لە پەیماننامەی چەکی ئەتۆمیی مەودا مامناوەند کشایەوە، کە لە ساڵی 1987 لەگەڵ روسیا واژۆ کرابوو.