ڤلادیمیر پوتین، سەرۆکی روسیا رایگەیاند، مۆسکۆ خوازیارە لە زووترین کاتدا شەڕ لە ئۆکراین بوەستێنرێت.

پوتن لە وتەیەکدا دوای گفتوگۆکانی لەگەڵ ترەمپ، رایگەیاند: "دەخوازم ئاماژە بەوە بکەم کە سەردانەکە بۆ ئەلاسکا لە کاتێکی گونجاودا بووە و زۆر بەسوود بووە."

سەرۆکی روسیا دووپاتیکردەوە کە لەگەڵ ترەمپ هۆکارەکانی قەیرانی ئۆکراینیان تاوتوێ کردووە و وتی: "فرسەتمان هەبوو، کە بەکردەوەش کردمان، قسە لەسەر رەگ و ریشەی ئەم قەیرانە و هۆکارەکانی بکەین." جەختیشی کردەوە کە "نەهێشتنی ئەم هۆکارە ریشەییانە، دەبێت بنەمای چارەسەر پێکبهێنێت."

پوتن ئاماژەی بەوەشکرد، "روسیا رێز لە هەڵوێستی ئیدارەی ئەمریکا دەگرێت، کە پێی وایە پێویستە شەڕ بەخێرایی کۆتاییان پێبێت، ئێمەش خوازیاری هەمان شتین و دەمانەوێت لە رێگەی ئاشتییانەوە هەموو کێشەکان چارەسەر بکەین."

لە کۆتاییدا پوتن وتی: "لە ئەلاسکا دەرفەتێک هەبوو بۆ خستنەڕووی هەڵوێستی روسیا بە هێمنی و بە وردی، گفتوگۆمان لەبارەی رێگاکانی چارەسەرکردنی قەیرانی ئۆکراین لەسەر بنەمایەکی دادپەروەرانە کرد."

پوتین و ترەمپ لە بنکەی سەربازیی 'ئێلمندۆرف-ڕیچاردسۆن' لە شاری ئانکۆرەیجی ویلایەتی ئەلاسکا کۆبوونەوە، کە دوو کاتژمێر و45 خولەکی خایاند.

لە کۆبوونەوەکەدا سێرگی لاڤرۆڤ، وەزیری دەرەوەی روسیا و یوری ئوشاکۆڤ، یاریدەدەری سەرۆکی روسیا ئامادەبوون. لەلایەنی ئەمریکیشەوە مارکۆ روبیۆ، وەزیری دەرەوە و ستیڤ ویتکۆف، نوێنەری تایبەتی سەرۆکی ئەمریکا بەشداربوون.

 

ئەمڕۆ شەممە، ژمارەیەک لە سەرکردەی باڵای ئەوروپا، لە راگەیەندراوێکی هاوبەشدا جەختیان لە بەردەوامیی پشتیوانییەکانیان بۆ ئۆکراین و فشارخستنە سەر روسیا کردەوە. ئەم هەڵوێستە دوای کۆبوونەوەی لوتکەی نێوان دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا و ڤلادیمیر پوتن، سەرۆکی روسیا لە ئەلاسکا دێت.

راگەیەندراوە هاوبەشەکە لەلایەن ئیمانوێل ماکرۆن، سەرۆکی فەرەنسا، جۆرجیا میلۆنی، سەرۆک وەزیرانی ئیتاڵیا، فریدریش مێرتس، راوێژکاری ئەڵمانیا، کییەر ستارمەر، سەرۆک وەزیرانی بەریتانیا و ئۆرسولا ڤۆن دێر لاین، سەرۆکی کۆمسیۆنی ئەوروپاوە دەرچووە، دوای ئەوەی ترەمپ لە ئەنجامی گفتوگۆکانی لەگەڵ پوتن ئاگاداری کردوونەتەوە.

لە راگەیەندراوەکەدا، سەرکردە ئەوروپییەکان رایانگەیاندوە: "پێشوازی لە هەوڵەکانی ترەمپ دەکەین بۆ وەستاندنی خوێنڕشتن لە ئۆکراین و کۆتاییهێنان بە جەنگی روسیا و گەیشتن بە ئاشتییەکی دادپەروەرانە و بەردەوام."

هەروەها هاتووە: "هەنگاوی داهاتوو دەبێت ئێستا ئەنجامدانی گفتوگۆی زیاتر بێت بە بەشداریی زێلێنسکی، هەروەک چۆن ترەمپ پێشبینی کردووە."

سەرکردەکان ئامادەیی خۆیان نیشانداوە بۆ کارکردن لەگەڵ ترەمپ و زێلێنسکی بۆ ئەنجامدانی لوتکەیەکی سێقۆڵی بە پشتیوانیی ئەوروپا، جەختیشیان لە پێویستیی پێدانی زەمانەتی ئەمنیی بەهێز بە ئۆکراین کردەوە بۆ بەرگریکردن لە سەروەری و یەکپارچەیی خاکەکەی.

لە بەشێکی دیکەی راگەیەندراوەکەدا هاتووە: "نابێت هیچ کۆت و بەندێک لەسەر هێزە چەکدارەکانی ئۆکراین یان لەسەر هاوکارییەکانی لەگەڵ وڵاتانی سێیەمدا هەبێت،" و رایانگەیاندووە کە روسیا ناتوانێت دژایەتیی هەوڵەکانی ئۆکراین بکات بۆ چوونە ناو یەکێتیی ئەوروپا و هاوپەیمانیی باکووری ئەتڵەسی (ناتۆ).

لە کۆتاییدا سەرکردە ئەوروپییەکان دووپاتیانکردەوە: "نابێت سنوورە نێودەوڵەتییەکان بە زۆر بگۆڕدرێن و مۆسکۆ ناتوانێت مافی ڤیتۆی هەبێت لەسەر پرۆسەی چوونەپاڵی ئۆکراین بۆ یەکێتیی ئەوروپا یان ناتۆ."

 

هاوسەرۆكی گشتی دەم پارتی رایگەیاند، پشتیوانی بۆ ئاشتی لە توركیا گەیشتوەتە 75%، بەڵام بەشێک لە میدیاکان تائێستاش زمانێك بەكاردەهێنێت كە بە ئامانجی چارەسەركردنی كێشەكان نییە.

تونجەر باقرخان هاوسەرۆكی گشتی پارتی یەكسانی و دیموكراسی گەلان "دەم پارتی" لەبارەی هەنگاوەكانی پڕۆسەی ئاشتی رایگەیاند، لەدوای لەناوبردنی چەك چوونەتە قۆناغێكی تەواو جیاواز لە پڕۆسەی ئاشتی و ئێستا زیاتر لە رابردوو بەرپرسیارییەتی لە ئەستۆی دامەزراوە سیاسییەكاندایە.

وتیشی، پشتگیریكردن لە پڕۆسەی ئاشتی 75%ی تێپەڕاندووە و بەردەوام لە زیادبوونیشدایە و میدیاش كاریگەری راستەوخۆی لەسەر كۆمەڵگە هەیە، بۆیە پێویستە بە لەبەرچاوگرتنی هەموو جۆرە مەترسی و هەڕەشەیەك مامەڵە بكرێت، بەڵام هێشتا میدیا زمانێك بەكاردەهێنێت كە زمانێك نییە بۆ چارەسەركردن، بەڵكو زمانێكە بۆ تۆڵەسەندنەوە.

لەبارەی كارەكانی كۆمیسیۆنی پشتیوانی و برایەتیش دەڵێت، لە سێ‌ كۆبوونەوەی كۆمیسیۆنەكەدا كۆدەنگی دروستبووە لەسەر پرسە گرنگەكان و پێشهاتە نوێیەكان.