بڕیارە ئەمڕۆ چوارچێوەی هەماهەنگی كۆببێتەوە و باس لە پرسی هەناردەكردنەوەی نەوتی هەرێم لەڕێی بەندەری جەیهانی توركیا و چەند بابەتێكی تر دەكرێت.

سەرچاوەیەك لەبارەی ناوەڕۆكی ئەو كۆبوونەوەیە ئاشكرای كردووە، لە كۆبوونەوەی چوارچێوەی هەماهەنگیدا پێنج بابەتی سەرەكی گفتوگۆی لەسەر دەكرێت، لەوانە پرسی هەناردەكردنەوەی نەوتی هەرێم لەڕێی بەندەری جەیهانی توركیا، كە لە مانگی ئاداری ساڵی 2023ـەوە راگیراوە، هەروەها باس لە كشانەوەی هێزەكانی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی دەكرێت لە 26ـی ئەیلولدا،

هاوكات سەردانەكەی عەلی لاریجانی ئەمینداری ئەنجومەنی باڵای ئاسایشی نیشتمانیی ئێران بۆ بەغداد و ئیمزاكردنی لێكتێگەیشتنێكی ئەمنی سەبارەت بە ئەمنییەتی سنورە هاوبەشەكانی هەردوو وڵات گفتوگۆی لەسەر دەكرێت.

هەر بەپێی ئەو سەرچاوەیە، چوارچێوەی هەماهەنگی دوایین ئامادەكارییەكان بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەران و دورخستنەوەی ژمارەیەك كاندید لەلایەن كۆمسیۆنەوە تاوتوێ دەكات، گفتوگۆش دەكرێت لەبارەی ئەگەری تێپەڕاندنی پرۆژەیاسای حەشدی شەعبی و كاریگەرییەكانی لەسەر داهاتووی وڵات.

هاوکات لەگەڵ گەیشتنی سەرۆکی ئۆکراین ڤلادیمێر زیلینسکی بە واشنتۆن بۆ کۆبوونەوە لەگەڵ دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا مەرجەکانی خۆی بۆ "کۆتاییهێنانی دەستبەجێ" بە جەنگ راگەیاند، کە وازهێنان لە ئەندامێتی ناتۆ لەخۆدەگرێت.

ڤلادیمێر زیلینسکی، سەرۆکی ئۆکراین، ئێوارەی یەکشەممە گەیشتە واشنتۆن و رایگەیاند، هەموو لایەنەکان خوازیاری کۆتاییهێنانێکی خێران بە جەنگ و ئامانجیان گەیشتنە بە ئاشتییەکی بەردەوام.

زیلینسکی لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان نووسیویەتی: "هەموومان ئارەزوویەکی بەهێزمان هەیە بۆ کۆتاییهێنان بەم جەنگە بە شێوەیەکی خێرا و متمانەپێکراو".

سەرۆکی ئۆکراین وتیشی: "هیوادارم هێزی هاوبەشمان لەگەڵ ئەمریکا و دۆستە ئەوروپییەکانمان، روسیا ناچار بە ئاشتییەکی راستەقینە بکات".

لەلایەن خۆیەوە، دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا، جەختی کردەوە کە هاوتا ئۆکراینیەکەی دەتوانێت "دەستبەجێ" کۆتایی بە جەنگ لەگەڵ روسیا بهێنێت، بەڵام گەڕانەوەی نیمچەدوورگەی کرمی بۆ ئۆکراین و چوونە پاڵی بۆ هاوپەیمانیی باکووری ئەتڵەسی (ناتۆ)ی رەتکردەوە.

ترەمپ لەسەر پلاتفۆرمی "تروس سۆشیاڵ" لە پێش کۆبوونەوەکەی لەگەڵ زیلینسکی و سەرکردە ئەوروپییەکان لە کۆشکی سپی نووسیویەتی: "سەرۆکی ئۆکراین زیلینسکی دەتوانێت نزیکەی دەستبەجێ کۆتایی بە جەنگ لەگەڵ روسیا بهێنێت، ئەگەر بیەوێت، یان دەتوانێت بەردەوام بێت لە شەڕکردن". ناوبراو زیادی کرد: "نە گەڕاندنەوەی کرم هەیە... و نە چوونە پاڵی ئۆکراین هەیە بۆ ناتۆ".

بڕیارە رۆژی دووشەممە، زیلینسکی لە کۆشکی سپی لەگەڵ ترەمپ و ژمارەیەک لە سەرکردەکانی ئەوروپا کۆببێتەوە بۆ تاوتوێکردنی رێگاکانی کۆتاییهێنان بەو جەنگەی کە لە شوباتی 2022ەوە بەردەوامە.

لە کۆبوونەوەکەدا ژمارەیەک لە سەرکردەکانی ئەوروپا ئامادە دەبن، وەک ئیمانوێل ماکرۆن سەرۆکی فەرەنسا، فریدریش مێرتس راوێژکاری ئەڵمانیا، کییەر ستارمەر سەرۆک وەزیرانی بەریتانیا، ئۆرسۆلا ڤۆن دێر لاین سەرۆکی کۆمیسیۆنی ئەوروپا، و سکرتێری گشتیی ناتۆ، لەگەڵ چەندین کەسایەتیی دیکە.

رۆژنامەیەکی بەریتانی رایگەیاند، سوپای سوریا بە پشتیوانی هۆزەكان پلانی هەیە مانگی تشرینی یەكەمی داهاتوو هێرش بكاتە سەر دێرەزور و رەقە كە هێزەكانی هەسەدە تێیدا جێگیرن.

رۆژنامەی زە ناشناڵی بەریتانی لە زاری چەند لێپرسراوێكی باڵای حكومەتی سوریاوە بڵاویكردووەتەوە، لە ئەگەری نەگەیەشتنە رێككەوتن لەگەڵ هەسەدە، حكومەتی دیمەشق پلانی هەیە مانگی تشرینی یەكەمی داهاتوو هێرش بكاتە سەر دێرەزور و رەقە، كە هێزەكانی هەسەدە تێیدا جێگیرن.

راشیگەیاندووە، سوپای سوریا هێزێكی بە نزیكەی 50 هەزار سەرباز لە نزیك شاری تەدمور كۆكردووەتەوە و پلانەكەشی بە پشتیوانی هۆزەكانی ناوچەكە ئەنجام دەدات، لە ئەگەری بڕیاردان لەسەر ئەنجامدانی هێرشەكەش، چاوەڕوانی گەرەنتی ئەمریكا و ئیسرائیل دەكات كە دەستوەردان لە شەڕەكەدا نەكەن.

ئەو رۆژنامەیە ئاشكراشیكردووە، گفتوگۆ و دانووستانەكانی نێوان حكومەتی سوریا و هەسەدە بە نێوەندگیری ئەمریكا بەرەوپێشچوونی بەرچاوی بەخۆیەوە نەبینیووە بۆ جێبەجێكردنی رێككەوتنەكەی 10ی ئاداری ئەمساڵ كە لە نێوان مەزڵوم كۆبانێ‌ فەرماندەی گشتی هەسەدە و ئەحمەد شەرع سەرۆكی سوریا ئیمزا كراوە.

پێشتریش ئیدارەی خۆبەڕێوەبەریی و هەسەدە داوای ناناوەندییان لە سوریا كردووە و ئەحمەد شەرعیش وتویەتی، پێویست ناكات یەكپارچەیی و یەكگرتووی سوریا بە خوێنڕشتن و  ئۆپراسیۆنی سەربازیی بەدیبهێندرێت.