وەزارەتی دارایی و ئابووریی حکوومەتی هەرێمی کوردستان رایگەیاند، بەشی گەنجینەی فیدراڵی لە داهاتی نانەوتیی هەرێم خرایە سەر هەژماری وەزارەتی دارایی فیدراڵ .

وەزارەتی دارایی و ئابووری هەرێم لە راگەیەندراوێکیدا دەڵێت، ئەمڕۆ بەشی گەنجینەی فیدراڵی لە داهاتی نانەوتی هەرێمی کوردستان بۆ مانگی نیسانی ساڵی کە بڕەکەی 50 ملیار و 522 ملیۆن و 750 هەزار دینارە، بەشێوەی کاش خرایە سەر هەژماری بانکی وەزارەتی دارایی حکومەتی فیدراڵ لەلقی هەولێری بانکی ناوەندی عیراق.  

                                                                                 

 

دوو گرێبەستی وزەی حكومەتی هەرێم لەگەڵ دوو كۆمپانیای ئەمریكی، پێدەچێت گرژییەكانی هەولێر و بەغداد لەسەر دۆسییەی نەوت و غاز توندتر بكات.

لەكاتێكدا حكومەتی هەرێم بە دەستكەوتێكی گەورەو گرنگی دەبینێت بۆ عیراق و هەرێمی كوردستان، بەڵام بەغداد بە "نایاسایی و سەرپێچی" ناوی دەبات.

رۆژی دووشەممە، وەزارەتی سامانە سروشتییەكانی هەرێمی كوردستان، ئیمزاكردنی دوو گرێبەستی وزەی لە بواری پیشەسازیی نەوت و غاز لە ئەمریكا بە ئامادەبوونی سەرۆكوەزیرانی هەرێم لەگەڵ هەردوو كۆمپانیای (HKN Energy) و (WESTRN ZAGROS) راگەیاند.
مەسرور بارزانی لەبارەی گرێبەستەكانەوە وتی، "قۆناغێكی نوێی پەیوەندییەكانی نێوان كوردستان و ئەمریكا دەستپێدەكات".

بەوتەی كەمال موسلیم، وەزیری سامانە سروشتییەكانی هەرێم، بەهای گرێبەستەكانی هەردوو ڕێككەوتنەكە دەگاتە 110 ملیار دۆلار كە یەكێكیان بەرهەمهێنانی غازە لە كێڵگەی میران لە سنوری چەمچەماڵ "كە یەدەگەكەی بە 8 تریلیۆن پێ سێجا دەخەمڵێندرێت" و ئەوی دیكەشیان پەرەپێدان و بەڕێوەبردنی كیڵگەی نەوتی تۆپخانە و كوردەمیرە لە سنووری گەرمیان.

سەرەڕای خستنەڕووی گرنگیی گرێبەستەكان بۆ عیراق و هەرێمی كوردستان، بەڵام هەرزوو وەزارەتی نەوتی فیدراڵ دژی گرێبەستەكان هاتە دەنگ و جەختی لەوە كردەوە، بە پشتبەستن بە دەستووری عیراق و بڕیارەكانی دادگای فیدراڵی، "ئەو گرێبەستانە پوچەڵن".
هەروەها وەزارەتی نەوت ئاماژەی بەوەش كردووە، "گرێبەستەكان نایاسایین و سەرپێچییەكی روونی یاسان، سەرەڕای پێویستیی عیراق بۆ ئەنجامدانی گرێبەستی وەبەرهێنان لەبواری غاز و پڕكردنەوەی پێداویستیی ناوخۆ بۆ كارپێكردنی وێستگەكانی بەرهەمهێنانی كارەبا".

ئەوەشی خستووەتەڕوو، "سامانە سروشتییەكان موڵكی سەرجەم عیراقییەكانە و هەر وەبەرهێنانێك لەو سامانەدا بكرێت، پێویستە لەرێگای حكومەتی عیراقەوە بێت".
لای خۆیەوە تۆفیق شاهین، سەرۆكی كۆمپانیای وێستێرن زاگرۆس رایگەیاندووە،  گەشەپێدانی كیڵگەی نەوتی تۆپخانە و كوردەمیر، رۆڵێكی سەرەكی دەگێڕێت لە دەستەبەركردنی و گەیاندن و دابینكردنی كارەبای 24 سەعاتی بۆ ملیۆنان كەس لە هەرێمی كوردستان و ناوچەكە.

ماوەی زیاتر لە 10 ساڵە بەغداد و هەرێم لەسەر كەرتی وزەو نەوت كێشەی قوڵ كەوتووەتە نێوانیان، وەزارەتی نەوتی عیراق پێشتر لە دادگای پێداچوونەوەی كەرخ سكاڵای لەسەر ئەو كۆمپانیایانە تۆمار كرد كە لە كەرتی نەوتی هەرێم كاردەكەن و گرێبەستیان لەگەڵ وەزارەتی سامانە سروشتییەكان هەیە.

لە ساڵی 2022دا دادگای فیدراڵیی عیراق یاسای نەوت و گازی هەرێمی كوردستان و فرۆشتنی نەوتی لەلایەن حكومەتی هەرێمەوە بە نادەستوری ناوبرد كە لە ساڵی (2007) لە پەرلەمانی كوردستان دەرچووە.

لەگەڵ ئەوەشدا حكومەتی هەرێمی كوردستانی پابەند كرد بە رادەستكردنی سەرجەم بەرهەمە نەوتییەكان و پوچەڵكردنەوەی ئەو گرێبەستە نەوتیانەی كە حكومەتی هەرێم‌ لەگەڵ كۆمپانیاكان سەبارەت بە دۆزینەوەی نەوت‌ و دەرهێنانی‌ و هەناردەكردن‌ و فرۆشتنی ئیمزای كردووە.

سەرۆكی ئەمریكا ئاشكرای دەكات قەتەر بە بەهای زیاتر لە 40 ملیار دۆلار گرێبەستی كڕینی چەكی ئیمزا كردوە و 10 ملیار دۆلاریشی بۆ بونیادتنانی سەربازیی تەرخان دەكرێت.

دۆناڵد ترەمپ، سەرۆكی ئەمریكا لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانی لە بنكەی سەربازیی عەدید لە قەتەر رایگەیاند، بڕیارە  ئەمریكا بە بەهای 42 ملیارد دۆلار چەك بە قەتەر بفرۆشێت.

ترەمپ ئاشكرای كردوە كە ئەمریكا قەڵغانی موشەكی بالیستی جۆری تاد و فڕۆكەی جەنگی و تایبەت بە گواستنەوەی سوتەمەنی و هەروەها درۆنی پێشكەوتو بە قەتەر دەفرۆشێت.

سەرۆكی ئەمریكا وتیشی وڵاتەكەی 10 ملیار دۆلار تەرخان دەكات بە ئامانجی بەهێزكردنی بنكە سەربازییەكانی و بەهێزكردنی بناغەی سەربازیی وڵاتی قەتەر.