رۆژی دووشەممە، مارۆس سێفكۆڤیچ، سەرۆكی دەستەی بازرگانی یەكێتی ئەوروپا دەگاتە واشنتۆن بۆ دەستپێكردنی دانوستانی بەپەلە سەبارەت بەو باجانەی كە ترەمپ لە 2ـی نیساندا رایگەیاندبوو، بەڵام پێدەچێت بەدەستی بەتاڵ بگەڕێتەوە، چونكە ئەو دانوستانكارەی بڕیارە گفتوگۆی لەگەڵدا بكات، لە ئەرجەنتینە.

یەكێتی ئەوروپا وەك گەورەترین هاوبەشی بازرگانی ئەمریكا دەیەوێت بەخێرایی رێككەوتنێك لەگەڵ ئیدارەی ترەمپ ئیمزا بكات، بەر لە تەواوبوونی وادەی 90 رۆژییەكە بۆ سەپاندنی باجەكان.

ساڵی رابردوو بڕی بازرگانی ئەمریكا و یەكێتی ئەوروپا نزیكەی یەك ترلیۆن دۆلار بووە، لەكاتێكدا لەگەڵ ئەرجەنتین تەنها 16 ملیار دۆلار بووە، ئەوەش گومان دەكاتە سەر پەرۆشی ئەمریكا بۆ رێككەوتن لەگەڵ ئەو بلۆكە ئابووریە گەورەیە.

تیمی بازرگانی ترەمپ لە ماوەی ئەو 90 رۆژ مۆڵەتەدا، بەدوای 90 گرێبەست و رێككەوتنی بازرگانیدا دەگەڕێت، شارەزایانی ئابوری پێیانوایە، رەنگە هەلێكی باشی تێدا نەبێت، بەوپێیەی ئاستەنگەكانی چارەسەركردنی خێرای شەڕی بازرگانی لە ئێستاوە سەریانهەڵداوە.

سێفكۆڤیچ یەكەم لێپرسراوی باڵای بازرگانی دەرەكی دەبێت كە دەچێتە واشنتۆن بۆ ئەوەی لەگەڵ سكۆت بێسنت دانوستانكاری باڵای گومرگی ترەمپ سەبارەت بە باجەكان گفتوگۆ بكات، بەڵام لەوكاتەدا بێسنت لەگەڵ وەزیری گەنجینەی ئەرجەنتین لە بوینس ئایرێس لە كۆبوونەوەدا دەبێت بۆ ئەوەی پشتگیری لە چاكسازییە ئابوورییەكانی ئەو وڵاتە نیشان بدات.

ئامادەنەبوونی بێسنت لە رۆژی دووشەممەدا تیشك دەخاتە سەر گومانەكانی شارەزایانی بازرگانی سەبارەت بەوەی كە ئیدارەی ئەمریكا بتوانێت بەشێوەیەكی خێرا و كاریگەر ئەو هەموو دانوستانانە لە یەك كاتدا بەڕێوەببات بۆ گەیشتن بە 90 گرێبەست لە ماوەی 90 رۆژدا.

وێندی كاتلەر، سەرۆكی پێشووی وەفدی دانوستانكاری بازرگانی ئەمریكا بە رۆیتەرزی وتووە، كۆكردنەوەی ئەم بڕیارانە هەندێك دانوستانی جددی دەوێت و هیچ ڕێگەیەك نییە لەم ماوەیەدا رێككەوتنێكی گشتگیر لەگەڵ هیچ كام لەم وڵاتانە ئەنجام بدرێت.

هەروەها دەڵێت، پێدەچێت تیمی ترەمپ ناچاربێت وڵاتانی سەرەكی لە پێشینە دابنێن و مۆڵەتی 90 رۆژە بۆ ئەوانی دیكە درێژبكەنەوە.

لە ئێستادا تیمە دانوستانكارەكەی ترەمپ لە 200 لێپرسراو لە كەرتە جیاوازەكان پێكهاتوون، بەدرێژایی رۆژ كاردەكەن لەگەڵ بەرەوپێشچوونەكان، لەنێویشیاندا جێگری وەزیری گەنجینەی ئەمریكا مایكل فۆلكەندەر كە رۆڵێكی دیاری دەبێت لە دانوستانەكاندا.

ترەمپ لەم هەفتەیەدا پاشەكشەی لە بڕیارێكی پێشووی خۆی كرد و مۆڵەتێكی 90 رۆژی بە تەواوی وڵاتان بەخشی جگە لە چین بۆ لێخۆشبوون لە باجەكان ئەگەر لەو ماوەیەدا بگەنە رێككەوتن لەگەڵ ئەمریكا، هەرچەندە دواتر بڕیارێكی دەركرد بۆ لێخۆشبوون لە باجی سەر مۆبایل و كۆمپیوتەر.

نرخی نەوتی عیراق بەردەوامە لە دابەزین و خراپترین ئاستی هەفتانەی لە بازاڕی جیهانیدا تۆماركرد.

بەهۆی بڕیارەكەی ئۆپێك پڵەس و ئەو باجە نوێیانەی دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا بەسەر وڵاتاندا سەپاندی، نرخی نەوتی خاوی بەسرە بۆ خوار 67 دۆلار دابەزی، نرخی نەوتی خاوی برێنتیش بە 66 دۆلار و 11 سەنت بۆ هەر بەرمیلێك مامەڵەی پێوە كرا، نرخی نەوتی خاوی رۆژئاوای تەكساسیش بۆ هەر بەرمیلێك بە 62 دۆلار و 17 سەنت تۆمار كرا.

ئەوەش لە كاتێكدایە نرخی نەوت لە ماوەی 3 رۆژی رابردوودا بەرێژەی 11% دابەزیووە و هەشت دۆلاری بۆ هەر بەرمیلێك لەدەستداوە.

نرخی نەوت لە پرۆژە یاسای بودجەی 2025ی عیراقیشدا بە 70 دۆلار دیاریكراوە، شارەزایانیش پێیانوایە ئەگەر نرخی نەوت بەو شێوەیە بەردەوام بێت لە دابەزین و نەگەڕێتەوە بۆ سەرو 70 دۆلار، دەبێت پێداچوونەوە بە نرخ و بڕی بەرهەمهێنانی نەوت و خشتەی خەرجی و داهاتەكان بە ئاراستەی كەمكردنەوە بكرێت.

كۆمپانیای دانەغازی ئیماراتی رایگەیاند، بەرهەمهێنانی رۆژانەی غازی سروشتی لە كیڵگەی كۆرمۆر بۆ زیاتر لە 500 ملیۆن پێ سێجا بەرزبووەتەوە .

كۆمپانیای داناغازی ئیماراتی لەگەڵ هاوبەشەكەی كرێسێنت پترۆلیۆم راگەیەنراوێكی هاوبەشیان بڵاوكردەوە كە تێیدا ئاماژە بۆ ئەوە كراوە، بەرهەمی رۆژانەی كێڵگەی كۆرمۆر لە سەرەتای مانگی ئازاری ئەمساڵەوە گەیشتووەتە 525 ملیۆن پێ سێجا ستانداردی غازی سروشتی، كە هاوتای 500 بەرمیل نەوتی خاوە.

باسی لەوەشکردووە، بەراورد بە ساڵی 2017 بەرێژەی 75% بەرهەمهێنانی غاز شل رۆژانە زیادیكردووە. وتیشی، رۆژانە 10 هەزار و 70 تۆن غازی شل "ئێڵ پی جی" بەرهەمدەهێن، ئەوەشیان بە دەستكەوتێكی گرنگ وەسف کردووە و جەختی لەوەکردووەتەوە، لە هەوڵەكانیان بەردەوام دەبن بۆ بەرزتركردنەوەی ئەو ئاستە .

هەر بەپێی راگەیەنراوەكەی دانە غاز، كێڵگەی غازی كۆرمۆر رۆژانە 75% پێداویستی بەرهەمهێنانی كارەبا لە هەرێمی كوردستان پڕدەكاتەوە، بەمەش زیاتر لە شەش ملیۆن عێراقی لە هەرێم و پارێزگاكانی دیكەی عێراق سوودمەند دەبن.

ئاماژەیان بەوەشكردووە، داهاتی وەبەرهێنانەكانیان لە هەرێمی كوردستان گەیشتووەتە سێ ملیار و 500 ملیۆن دۆلاری ئەمریكی، ئەوەش یارمەتیدەر بووە لە رەخساندنی 20 هەزار هەلی كار لە هەرێم بەشێوەی راستەوخۆ و ناراستەخۆ.