عیراق گرێبەستەكانی حكومەتی هەرێم لە ئەمریكا بە نایاسایی و پوچەڵ ناودەبات
یەحیا
٢٠ی ئایاری ٢٠٢٥
دوو گرێبەستی وزەی حكومەتی هەرێم لەگەڵ دوو كۆمپانیای ئەمریكی، پێدەچێت گرژییەكانی هەولێر و بەغداد لەسەر دۆسییەی نەوت و غاز توندتر بكات.
لەكاتێكدا حكومەتی هەرێم بە دەستكەوتێكی گەورەو گرنگی دەبینێت بۆ عیراق و هەرێمی كوردستان، بەڵام بەغداد بە "نایاسایی و سەرپێچی" ناوی دەبات.
رۆژی دووشەممە، وەزارەتی سامانە سروشتییەكانی هەرێمی كوردستان، ئیمزاكردنی دوو گرێبەستی وزەی لە بواری پیشەسازیی نەوت و غاز لە ئەمریكا بە ئامادەبوونی سەرۆكوەزیرانی هەرێم لەگەڵ هەردوو كۆمپانیای (HKN Energy) و (WESTRN ZAGROS) راگەیاند.
مەسرور بارزانی لەبارەی گرێبەستەكانەوە وتی، "قۆناغێكی نوێی پەیوەندییەكانی نێوان كوردستان و ئەمریكا دەستپێدەكات".
بەوتەی كەمال موسلیم، وەزیری سامانە سروشتییەكانی هەرێم، بەهای گرێبەستەكانی هەردوو ڕێككەوتنەكە دەگاتە 110 ملیار دۆلار كە یەكێكیان بەرهەمهێنانی غازە لە كێڵگەی میران لە سنوری چەمچەماڵ "كە یەدەگەكەی بە 8 تریلیۆن پێ سێجا دەخەمڵێندرێت" و ئەوی دیكەشیان پەرەپێدان و بەڕێوەبردنی كیڵگەی نەوتی تۆپخانە و كوردەمیرە لە سنووری گەرمیان.
سەرەڕای خستنەڕووی گرنگیی گرێبەستەكان بۆ عیراق و هەرێمی كوردستان، بەڵام هەرزوو وەزارەتی نەوتی فیدراڵ دژی گرێبەستەكان هاتە دەنگ و جەختی لەوە كردەوە، بە پشتبەستن بە دەستووری عیراق و بڕیارەكانی دادگای فیدراڵی، "ئەو گرێبەستانە پوچەڵن".
هەروەها وەزارەتی نەوت ئاماژەی بەوەش كردووە، "گرێبەستەكان نایاسایین و سەرپێچییەكی روونی یاسان، سەرەڕای پێویستیی عیراق بۆ ئەنجامدانی گرێبەستی وەبەرهێنان لەبواری غاز و پڕكردنەوەی پێداویستیی ناوخۆ بۆ كارپێكردنی وێستگەكانی بەرهەمهێنانی كارەبا".
ئەوەشی خستووەتەڕوو، "سامانە سروشتییەكان موڵكی سەرجەم عیراقییەكانە و هەر وەبەرهێنانێك لەو سامانەدا بكرێت، پێویستە لەرێگای حكومەتی عیراقەوە بێت".
لای خۆیەوە تۆفیق شاهین، سەرۆكی كۆمپانیای وێستێرن زاگرۆس رایگەیاندووە، گەشەپێدانی كیڵگەی نەوتی تۆپخانە و كوردەمیر، رۆڵێكی سەرەكی دەگێڕێت لە دەستەبەركردنی و گەیاندن و دابینكردنی كارەبای 24 سەعاتی بۆ ملیۆنان كەس لە هەرێمی كوردستان و ناوچەكە.
ماوەی زیاتر لە 10 ساڵە بەغداد و هەرێم لەسەر كەرتی وزەو نەوت كێشەی قوڵ كەوتووەتە نێوانیان، وەزارەتی نەوتی عیراق پێشتر لە دادگای پێداچوونەوەی كەرخ سكاڵای لەسەر ئەو كۆمپانیایانە تۆمار كرد كە لە كەرتی نەوتی هەرێم كاردەكەن و گرێبەستیان لەگەڵ وەزارەتی سامانە سروشتییەكان هەیە.
لە ساڵی 2022دا دادگای فیدراڵیی عیراق یاسای نەوت و گازی هەرێمی كوردستان و فرۆشتنی نەوتی لەلایەن حكومەتی هەرێمەوە بە نادەستوری ناوبرد كە لە ساڵی (2007) لە پەرلەمانی كوردستان دەرچووە.
لەگەڵ ئەوەشدا حكومەتی هەرێمی كوردستانی پابەند كرد بە رادەستكردنی سەرجەم بەرهەمە نەوتییەكان و پوچەڵكردنەوەی ئەو گرێبەستە نەوتیانەی كە حكومەتی هەرێم لەگەڵ كۆمپانیاكان سەبارەت بە دۆزینەوەی نەوت و دەرهێنانی و هەناردەكردن و فرۆشتنی ئیمزای كردووە.