لەناوبردنی چەك لەلایەن ژمارەیەك گەریلای پارتی كرێكارانی كوردستان " پەكەكە"، لە ئەشكەوتی جاسەنەی سنووری پارێزگای سلێمانی، كاردانەوەی لەسەر ئاستی ناوخۆیی و هەرێمی و نێودەوڵەتی لێكەوتەوە و تێكڕا بە جۆش و خرۆشێكی زۆرەوە پێشوازییان لێكرد و بە هەنگاوێكی مێژوویی وەسفیان كرد.

لەنێو كاردانەوە ناوخۆییەكان، بافڵ جەلال تاڵەبانی سەرۆكی یەكێتی نیشتمانی كوردستان رایگەیاند، لەناوبردنی چەك لەلایەن ژمارەیەك گەریلای پەكەكەوە هەنگاوێكی مێژووییە، بۆ دەستپێكی قۆناغێكی نوێ لە باكووری كوردستان و توركیا لە رێگەی دیالۆگ  و ئاشتییەوە، ئاماژەی بەوەشدا، جێگەی شانازییانە بناغەی پرۆسەی ئاشتی یەكەمجار سەرۆك مام جەلال دایڕشتووە.

هەروەها، نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان رایگەیاند، ئەو هەنگاوەی پەكەكە  پرۆسەی ئاشتی دەباتە قۆناغێكی نوێ و ئامادەییشی نیشاندا، بۆ پێشكەشكردنی هەموو هاوكاری و ئاسانكارییەكی پێویست و جێبەجێكردنی هەر ئەركێك كە بكەوێتە سەر شانی هەرێم.

هەر لەسەر ئاستی ناوخۆ، قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆك وەزیرانی هەرێم رایگەیاند، پەكەكـە لە پێگەیەكی بەهێزەوە وەك بەشێك لە دەستپێشخەرییەكی گەورە بۆ ئاشتی چەكەكانیان لەناوبرد، سلێمانیش وەك شارێك كە بە دروستكردنی پرد و چارەسەركردنی ناكۆكی لەرێگەی دیالۆگەوە ناسراوە، جارێكی تر ئەو رۆڵەی زیاتر بەرجەستە كرد.

لەسەر ئاستی توركیاش، رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆك كۆماری توركیا و سەرۆكی پارتی داد و گەشەپێدان " ئاكەپە" رایگەیاند، هیوادارن لەناوبردنی چەك لەلایەن پەكەكەوە سوودی بۆ پرۆسەی ئاشتی هەبێت، راشیگەیاند، لە هەوڵدان بۆ بەرقەراركردنی ئاشتی و سەقامگیری هەمیشەیی لەناوچەكەدا.

هاوكات، دەوڵەت باخچەلی سەرۆكی گشتی بزووتنەوەی نەتەوەپەرستی توركیا "مەهەپە"، كە لەسەر دەستپێشخەریی ناوبراو، رۆژی 22ـی تشرینی یەكەمی 2024، جارێكی تر پرۆسەی ئاشتی لە توركیا دەستیپێكردەوە، رایگەیاند، ئامانجی توركیای دوور لە تیرۆر بە هەنگاوی راستەقینە و دروست دەچێتە پێشەوە، ئاماژەی بەوەشدا، وەرچەرخانێكی مێژوویی و كۆتاییهاتنی سەردەمێكی تاریك هاتووەتە ئاراوە.

نوعمان كورتوڵموش، سەرۆكی پەرلەمانی توركیاش رایگەیاند، پرۆسەی ئاشتی تایبەت بە هیچ پارتێك نییە بە تەنها، بەڵكو پرۆسەكە هی تەواوی توركیایە، سەركەوتنی پرۆسەكەش سەركەوتنی هەموو توركیا دەبێت.

هەریەك لە سەڵاحەدین دەمیرتاش هاوسەرۆكی پێشووی پارتی دیموكراتی گەلان " هەدەپە" و  ئۆزگور ئوزەل سەرۆكی پارتی گەلی كۆماری "جەهەپە"ش پێشوازییان لە لەناوبردنی چەك كرد.

لەسەر ئاستی نێودەوڵەتیش باڵیۆزی زۆرێك لە وڵاتانی رۆژئاوا و جیهان پێشوازییان لە لەناوبردنی چەك لەلایەن پەكەكەوە كرد و بە بەرەوپێشچوونێكی گرنگ  و كاریگەر لە پرۆسەی ئاشتی وێنایان كرد.

گروپی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتی- ئەو گەریلایانەی ئەمڕۆ لە ئەشکەوتی جاسەنە چەکەکانیان لەناوبرد، لەدوای لەناوبردنی چەکەکانیان پەیامی خۆیان خوێندەوە و ئاماژەیان بەوەکرد، "مایەی شانازی و سەربەرزییەکی گەورەیە کە هەڵدەستین بە جێبەجێکردنی بنەماکانی ئەم پرەنسیپە مێژووییە".

 

لە گرنگترین دەقی ناو پەیامی گروپی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتی:

-بە ئامانجی بەردەوامیدان بە تێکۆشانی ئازادی و دیموکراسی و سۆسیالیزمی بە رێبازی سیاسەتی دیموکراتی و یاسایی؛ بە ئیرادەی خۆمان چەکەکانمان لەناو دەبەین.

-پڕ بەدڵ هاوڕاین لەگەڵ پەیامەکەی عەبدوڵا ئۆجەلان کە دەڵێت بڕوامان بە هێزی سیاسەت و ئاشتی کۆمەڵایەتی هەیە نەک چەک.

-مایەی شانازی و سەربەرزییەکی گەورەیە کە هەڵدەستین بە جێبەجێکردنی بنەماکانی ئەم پرەنسیپە مێژووییە.

-هیچ شتێک بە ئاسانی و بێ قوربانی و تێکۆشان بەدی نەهاتووە، لە ئێستا بەدواشەوە هەر بە تێکۆشانی سەخت و دژوار بەردەوام دەبێت.

-لە ژینگەیەکی وادا کە گوشار و تاڵانکاری فاشیستی برەوی سەندووە و رۆژهەڵاتی ناوەراست بووە بە گۆمی خوێن، گەلەکەمان لە هەموو کات زیاتر پێویستی بە ئاشتەوایی، ئازادی، یەکسانی و دیموکراسی هەیە، گرنگی و راست و هەنووکەیی ئەم هەنگاوە مێژوییەمان دەبینین و هەستی پێدەکەین.

-بانگ لە سەرجەم هێزە ناوچەیی و جیهانییەکان دەکەین کە بەرپرسن لە ئێس و ئازارەکانی گەلەکەمان، رێز لە مافە رەوا و نەتەوەیی و دیموکراتییەکانی گەلەکەمان برگن و پشتیوانی پرۆسەی ئاستی بکەن.

-بە ئامانجی بەردەوامیدان بە تێکۆشانی ئازادی و دیموکراسی و سۆسیالیزمی بە رێبازی سیاسەتی دیموکراتی و یاسایی؛ بە ئیرادەی خۆمان چەکەکانمان لەناو دەبەین.

-داوای ئازادی جەستەیی رێبەر عەبدوڵا ئۆج ئالان دەکەین.

 

لە کۆتایی پەیامەکەشدا هاتووە:

زوڵم و داگیرکاری کۆتایی دێت و ئازادی و هاوخەباتی سەردەکەوێت

پرۆسەی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتی مسۆگەر سەردەکەوێت

 

ئەمڕۆ پرۆسەی لەناوبردنی چەکی بەشێک لە گەریلاکانی پەکەکە لە ئەشکەوتی جاسەنە بەڕێوەدەچێت و لە قەزای دوکان و قەندیلیشەوە نوێنەری لایەنەکان ئامادەن و چاودێری پرۆسەکە دەکەن.

ئەشکەوتی جاسەنە بەشێکی دانەبڕاوە لە مێژووی شۆڕشی کورد، کە بە دووری 50 کیلۆمەتر دەکەوێتە رۆژئاوای شاری سلێمانی لە ناحیەی سورداش، بە دیاریکراوی دەکەوێتە پشت گوندی کانی خان لە دامێنی بەرزایی نەبی ئاغا لە شاخی سارا.

ئەشکەوتەکە دەروازەیەکی سێگۆشەیی هەیە، درێژییەکەی 40 مەتر و پانییەکەی نۆ مەترە، هەروەها حەوت مەتر بەرزە و لە بەشی ناوەوەی لە دوو ژوور پێکدێت.

 

یەکەم رۆژنامەی شاخ و ئەشکەوتی جاسەنە

جاسەنە پێشتر بەکارهێنانێکی ئاسایی هەبووە، بەڵام بەگوێرەی کات و سەردەمەکان بەکارهێنانەکەی گۆڕاوە، بە جۆرێک لە ساڵی 1923 یەکەم رۆژنامەی شاخ لە مێژووی رۆژنامەگەری کوردیدا لەو ئەشکەوتەوە دەرکراوە بە ناوی "بانگی حەق".

لە سەردەمی شۆڕشی شێخ مەحموددا ئەشکەوتەکەی وەک پەناگە بەکارهێنا و سێ ژمارەی لە بانگی حەق بڵاوکردەوە.

لە شۆڕشی نوێشدا پێشمەرگە ئەشکەوتەکەی وەک پەناگەیەکی گرنگ دژ بە حزبی بەعسی دیکتاتۆر بەکارهێناوە.

ئێستاش ئەشکەوتەکە وەک شوێنەوارێکی مێژوویی لێی دەڕوانرێت و بەردەوام رێکخراوەکان سەردانی دەکەن و ساڵانەش خوێندنگەکان گەشتی زانستیی بۆ خوێندکاران رێکدەخەن بەمەبەستی پێناساندنی ئەشکەوتەکە بە نەوەکانی داهاتووی کوردستان.