ئایا بەدوای رێگایەکی سروشتی و ئاساندا دەگەڕێیت بۆ ئەوەی خەوێکی باشترت هەبێت و خێراتر خەوت لێبکەوێت؟ وەڵامەکە لەوانەیە لەناو سەبەتەی میوەکەی بەردەمتدا بێت. خواردنی کیوی پێش خەوتن نوێترین رێگەیە کە زۆر کەس سوودیان لێ بینیوە بۆ خەوێکی قووڵ و ئارام.

توێژینەوە زانستییەکان چی دەڵێن؟

کیوی، کانگای ڤیتامین و کانزا گرنگەکانە. بەڵام ئایا بەڕاستی دەتوانێت یارمەتی باشترکردنی خەومان بدات؟

بەپێی قسەی دکتۆر راج داسگوپتا، پسپۆڕی خەو، چەند توێژینەوەیەکی سەرەتایی دەریانخستووە کە خواردنی کیوی پێش خەوتن کاریگەرییەکی ئەرێنی بەرچاوی هەیە:

  • خەوی خێراتر و کوالێتی باشتر:  توێژینەوەیەک دەریخستووە ئەو کەسانەی کە بۆ ماوەی چوار هەفتە، کاتژمێرێک پێش خەوتن دوو کیوییان خواردووە، زووتر خەویان لێکەوتووە، ماوەی خەویان درێژتر بووە، و کوالێتی خەوەکەیان باشتر بووە.

  • کاریگەری لەسەر وەرزشەوانان: توێژینەوەیەکی تر کە لەسەر وەرزشەوانان کراوە، سەلماندوویەتی خواردنی دوو کیوی پێش خەوتن بووەتە هۆی کەمبوونەوەی ژمارەی جارەکانی بەخەبەرهاتنەوە لە شەودا و بەخشینی خەوێکی قووڵتر.

بۆچی کیوی یارمەتیدەرە بۆ خەو؟ بنەما زانستییەکەی چییە؟

کیوی چەند پێکهاتەیەکی گرنگی تێدایە کە راستەوخۆ یارمەتی باشترکردنی خەو دەدەن:

  • سیرۆتۆنین (Serotonin): کیوی سەرچاوەیەکی دەوڵەمەندی سیرۆتۆنینە. ئەم ماددە کیمیاییەی مێشک رۆڵێکی سەرەکی هەیە لە رێکخستنی خەودا و یارمەتی مانەوەت دەدات لە خەوێکی قووڵدا.

  • میلاتۆنین (Melatonin): جەستە سیرۆتۆنین بەکاردەهێنێت بۆ دروستکردنی هۆرمۆنی میلاتۆنین، کە ناسراوە بە "هۆرمۆنی خەو". ئەم هۆرمۆنە کاتژمێری بایۆلۆجی لەش رێکدەخات و ئاماژە بە جەستە دەدات کە کاتی خەوتن هاتووە.

  • فۆلێت (Folate): کیوی بڕێکی باش لە فۆلێتی تێدایە، کە جۆرێکە لە ڤیتامین B. کەمبوونەوەی ئاستی فۆلێت لە لەشدا پەیوەندی هەیە بە کێشەکانی خەوەوە، بۆیە خواردنی کیوی یارمەتی پڕکردنەوەی ئەم کەمییە دەدات.

  • دژەئۆکسانەکان (Antioxidants): ئەم میوەیە پڕە لە دژەئۆکسانی بەهێز وەک ڤیتامین C و E. فشاری ئۆکسیدەتیڤی (Oxidative stress) لە لەشدا دەتوانێت خەو تێکبدات، و دژەئۆکسانەکانی ناو کیوی یارمەتی کەمکردنەوەی ئەم فشارە دەدەن.

  • ڕیشاڵ (Fiber): خواردنی یەک کیوی نزیکەی ٣ گرام ریشاڵ بە جەستە دەبەخشێت. زیادکردنی ریشاڵ لە سیستمی خۆراکیدا دەتوانێت یارمەتی کەمکردنەوەی هەوکردن بدات و بەرهەمهێنانی هۆرمۆنەکانی رێکخەری خەو زیاد بکات.

چۆن و کەی کیوی بخۆین تا باشترین سودی لێببینین؟

بۆ ئەوەی زۆرترین سوود لە کیوی وەربگریت بۆ خەو، کات و بڕی خواردنەکەی گرنگە.

پێشنیازی پسپۆڕان: پسپۆڕان رێنمایی دەکەن کە دوو کیوی، نزیکەی کاتژمێرێک پێش نووستن بخورێت. ئەم ماوەیە یارمەتی جەستە دەدات کە پێکهاتە خۆراکییەکان هەرس بکات و ئاستی سیرۆتۆنین بەرز بکاتەوە پێش ئەوەی بچیتە جێگاوە.

ئاگاداری و تێبینییە گرنگەکان:

هەرچەندە کیوی سوودێکی زۆری هەیە، بەڵام لەوانەیە بۆ هەموو کەسێک گونجاو نەبێت:

  • حەساسیەت:  ئەگەر حەساسیەتت بە لاتێکس (lastîk) یان هەندێک میوەی تر هەیە، ئاگاداربە چونکە کیوی لەوانەیە ببێتە هۆی کاردانەوەی حەساسیەت.

  • شەکر: کیوی بە شێوەیەکی سروشتی رێژەیەکی شەکری تێدایە. ئەگەر نەخۆشی شەکرەت هەیە یان چاودێری بڕی شەکری خۆراکت دەکەیت، پێویستە ئەمە لەبەرچاو بگریت.

پوختە و کۆتایی

باشترین رێگا بۆ ئەوەی بزانیت ئایا کیوی یارمەتیت دەدات، ئەوەیە کە خۆت تاقی بکەیتەوە. دەستپێکردن بە خواردنی دوو کیوی کاتژمێرێک پێش خەوتن رێگایەکی ئاسان و سروشتییە کە لەوانەیە کلیلی خەوێکی ئارام و قووڵ بێت بۆ تۆ.