ھیومان رایتس وۆچ رەخنە لە شێوازی دادگایکردنی دەستگیرکراوانی بادینان دەگرێت
کوردسات نیوز
٢٢ی نیسانی ٢٠٢١
ڕێکخراوی ھیومان رایتس وۆچ
کوردسات نیوز
٢٢ی نیسانی ٢٠٢١
ڕێکخراوی ھیومان رایتس وۆچ
بافڵ جەلال تاڵەبانی، سەرۆکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان لە سلێمانی لەگەڵ ڤیکتۆریا تایلۆر، جێگری یاریدەدەری وەزیری دەرەوەی ئەمریکا کۆبووەوە و ئاماژەی بەوەکرد، گفتوگۆکانیان ئەرێنین و هیوادارم لە زووترین کاتدا یەکێتی و پارتی بگەنە رێککەوتن بۆ حکومەتێکی کاریگەر و خزمەتگوزار.
لە کۆبوونەوەکەدا کە دەرباز کۆسرەت رەسوڵ، لێپرسراوی مەکتەبی پەیوەندییەکان ئامادەیبوو، دۆخی سیاسیی عیراق، گۆڕانکارییەکانی ناوچەکە و پەیوەندییەکانی نێوان هەرێمی کوردستان و ئەمریکا تاوتوێکرا.
هەردوولا جەختیان لە چارەسەرکردنی ئاشتییانەی کێشەکان لە رێگەی گفتوگۆوە کردەوە و سەرۆک بافڵ وتی، یەکێتی بەردەوام رۆڵێکی کاریگەریی بۆ پاراستنی سەقامگیریی گێڕاوە و لە هەوڵی بەردەوامداین بۆ نزیککردنەوەی تەواوی لایەنەکان و داوامان بۆ گشت لایەک ئەوەبووە لە ئاڵۆزییەکان دووربن.
سەرۆکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان باسی لە پێکهێنانی کابینەی نوێی حکومەتی هەرێمی کوردستان کرد و وتی، گفتوگۆکانمان ئەرێنین و هیوادارم لە زووترین کاتدا یەکێتی و پارتی بگەنە رێککەوتن بۆ حکومەتێکی کاریگەر و خزمەتگوزار.
وەزیری ناوخۆی حكومەتی هەرێمی كوردستان رایگەیاند، بەڕێوەبەرایەتییەكانی هاتوچۆ تاوتوێی دۆسیەی ئۆتۆمبێلی بێسەرەتا دەكەن و كێشەی ئەو ئۆتۆمبێلانە لە رێگەی یاساوە چارەسەر دەكەن.
رێبەر ئەحمەد وەزیری ناوخۆی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە كۆنفڕانسێكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، تا ئێستا هیچ چارەسەرێك بۆ ئۆتۆمبێلە بێسەرەتاییەكان نییە، بەڵام لە ئێستادا رێگە نادەن ئۆتۆمبیلی بێسەرەتا بێتە ناو خاكی هەرێم و بەڕێوەبەرایەتییەكانی هاتوچۆش تاوتوێی چارەسەركردنی كێشەی ئەو ئەو ئۆتۆمبێلانە دەكەن دواتر لە رێگەی یاساوە چارەسەری دەكەن.
وتیشی، كێشەكە لەوەدایە نابێت هەر جارێك باسی ئەو بابەتە دەكرێت دەبێت بگەڕێنەوە سەرەتای ئەو بابەتە و یەكەم هەنگاو ئەوەیە نابێت چیتر ڕێگە بدرێت ئۆتۆمبیلی بێسەرەتا بێتە ناو خاكی هەرێم و دواتر بەپێی یاسا و رێنمایی چارەسەری كێشەی ئۆتۆمبێلە بێسەرەتاكان دەكرێت.
ئاژانسی هەواڵی دەوڵەتی ئێران رایگەیاند، بەرپرسانی وڵاتەکەی دووپاتیان کردووەتەوە کە گەڕی دووەمی دانوستانەکان لەگەڵ ئەمەریکا لە عومان نابێت، بەڵکوو لە رۆمای پایتەختی ئیتالیا بەڕێوە دەچێت.
ئەمڕۆ چوارشەممە، ئاژانسی هەواڵی دەوڵەتی ئێران لەسەر زاری بەرپرسانی وڵاتەکەیەوە رایگەیاندووە، گەڕی داهاتووی دانوستانەکانی ئێران و ئەمریکا لە بارەی بەرنامەی ئەتۆمیی تاران، شەممەی داهاتوو لە رۆما دەکرێت.
پێشتر، بەرپرسانی ئەوروپا رایانگەیاندبوو، دانوستانەکە لە رۆما بەڕێوە دەچێت، بەڵام بەرپرسانی ئێران رەتیان دەکردەوە و دووپاتیان دەکردەوە کە لە عومان دەبێت.
هەروەها وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئیتالیا لەگەڵ ئاژانسی هەواڵی فەرەنسی دوپاتی کردووەتەوە کە کۆبوونەوەکە لە رۆما دەبێت.
ئیسماعیل بەقائی، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران لە تۆڕی کۆمەڵایەتی ئێکس نووسیویەتی "لە دیبلۆماسیدا، هەنگاوێکی لەم شێوەیە وەکوو هەڕەشە وایە، دەکرێت ئەمە وەکوو نیشانەی نیەتێکی خراپ و نەبوونی ویستێکی جدی سەیر بکرێت."
ڕۆژی شەممە 12ـی نیسانی 2025، وەفدی ئەمریکا بە سەرۆکایەتیی ستیڤ ویتکۆف، نێردەی تایبەتی دۆناڵد ترەمپ بۆ کاروباری رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لەگەڵ وەفدی ئێران بە سەرۆکایەتیی عەباس عراقچی بە نێوەندگیریی عوممان، لە مەسقەت کۆ بوونەوە.
چەند زانیارییەک لەسەر دانوستانەکانی ئێران و ئەمریکا - گەڕانەوە بۆ سەر مێزی گفتوگۆ:
دوای گەڕانەوەی دۆناڵد ترەمپ بۆ کۆشکی سپی لە 20ـی کانوونی دووەمی 2025، پەیوەندییەکانی نێوان ئێران و ئەمریکا کەوتە قۆناغێکی نوێوە. دانوستانەکانی ناوەکی ئێران و ئەمریکا کە لە سەردەمی سەرۆکایەتی پێشووی ترەمپدا هەڵوەشێنرابوونەوە، ئێستا لە ژێر کاریگەری قەیرانی هەرێمی و گوشارە نێودەوڵەتییەکان دەستیان پێکردووەتەوە.
لە دوو مانگی سەرەتای 2025دا، نێوانگیریی وڵاتانی ناوچەکە بەتایبەت عومان و عیراق، دەروازەیان بۆ دەستپێکردنەوەی گفتوگۆکان کردووەتەوە. لە مانگی شوباتدا، نێردەی تایبەتی ئەمەریکا بۆ کاروباری ئێران سەردانی عومان و قەتەری کرد و لە دوای ئەوەش چەند وڵاتێکی دیکە هەوڵیان دا بۆ نزیککردنەوەی هەڵوێستەکانی هەردوولا.
گەڕی یەکەمی دانوستانەکان لە مەسقەت، پایتەختی عومان، هەنگاوێکی گرنگ بوو، بەڵام بەرهەمی بەرچاوی نەبوو. هەر دوو لایەن نیشانیان دا کە هێشتا کێشەکانیان زۆرە و دەبێت لەسەر چەندین خاڵی جەوهەری رێکبکەون.
پرسیاری سەرەکی ئەوەیە کە ئایا ئەم گۆڕانکارییە لە شوێنی دانوستانەکان، ئاماژەیە بە جددیەتی ئیتالیا و ئەوڕوپا لە پرۆسەکەدا، یان وەک بەقائیی دەڵێت "نیشانەی نیەتێکی خراپ"ە. هەروەها گرنگە بزانرێت کە گۆڕینی شوێنی دانوستانەکان چ کاریگەرییەکی لەسەر ئاکامی گفتوگۆکان دەبێت.