دەستەی گەشتوگوزاری ھەرێم: رێژەی گەشتیاری لە ٢٠٢٢دا لە ٣٥٪ زیادیکردوە
کوردسات نیوز
٩ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣
وتیشی لەسەری ساڵدا ٦٤ ھەزار گەشتیار چوونەتە سلێمانی ٦١ ھەزار ھەولێر و ٥٥ ھەزاریش چوونەتە دھۆک.
کوردسات نیوز
٩ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣
زیاتر لە 30 پارت و لایەنی رۆژئاوای كوردستان جەخت لە خۆبەڕێوبەریی باكور و رۆژهەڵاتی سوریا دەكەنەوە و دژی تێكەڵكردنەوەی هێزەكانی هەسەدە لە ناو سوپای سوریا راگەیەنراوێكیان بڵاوكردەوە.
دەسەڵاتی سوریا لە راگەیەنراوێكدا بڵاویكردەوە كە هەوڵی تێكەڵكردنەوەی هێزەكانی سوریای دیموكرات - هەسەدە بە سوپای وڵاتەكە دەدات و كورد بە بەشێكی دانەبڕاوی سوریا ناودەهێنێت، ئەوەش ناڕەزایەتی هەسەدە و 35 پارت و لایەنی رۆژئاوای كوردستانی لێكەوتوەتەوە.
ئە پارتانەی رۆژئاوای كوردستان لە راگەیەنراوێكی هاوبەشدا ئاماژەیان بەوە كردوە كە وتەكانی تۆماس باراك نێردەی ئەمریكا بۆ سوریا سەبارەت بە تێكەڵكردنەوەی هەسەدە لە سوپای سوریا و راگەیەنراوی دەسەڵاتی دیمەشق بۆ رەتكردنەوەی سیستمی خۆسەریی باكوری و رۆژهەڵاتی سوریا رەتدەكەنەوە.
لە راگەیەنراوەكەدا هاتوە لە دوای ساڵی 2011 و دوای سەرهەڵدانی ناڕەزایەتییەكانی سوریا رۆژئاوای كوردستان بە بەردەوامی هەوڵی پاراستنی سەرجەم پێكهاتەكانی پێكەوە داوە و دوای دروستبونی هەسەدەش ئەو هێزە بە هاوبەشی و بە هاوكاریی ئەمریكا رۆڵی لە بەرەنگاربونەوەی داعش هەبوە، بۆیە پێویستە باكور و رۆژهەڵاتی سوریا و هێزەكانی سوریا لە چوارچێوەی سیستمی خۆسەریدا یەكپارچەیی خاكی سوریا بپارێزن.
ئەو پارتانە جەختیان لەوە كردوەتەوە كە پێویستە ئەمریكا بە دژایەتیی هەسەدە لە رۆڵی ئەرێنیی لە باكور و رۆژهەڵاتی سوریا كەم نەكاتەوە و پشتوانیی خۆسەریی بكات بەرانبەر دەسەڵاتی دیمەشق.
زۆرینەی لێپرسراوانی باڵای توركیا بەرەوپێشچوونی پڕۆسەی ئاشتی بە گرنگ و ئەرێنی دەبینن و جەخت دەكەنەوە پڕۆسەكە هەنگاوی باشی ناوە، سەركردەكانی پەكەكەش نەرمیان نواندوە و بۆ پیشاندانی نیازپاكی بڕیارە ژمارەیەك گەریلا چەكەكانیان دابنێن، بەڵام داواشیان كردووە حكومەتی توركیا بە بەرپرسیارێتیەكانی خۆی هەڵبستێت.
رۆژنامەی حوریەتی توركیا بڵاویكردەوە، بڕیارە لە چەند رۆژی داهاتوودا عەبدوڵڵا ئۆجەلان، سەرۆكی زیندانیكراوی پارتی كرێكارانی كوردستان-پەكەكە لەبارەی پرۆسەی ئاشتیەوە پەیامێكی نوێ بڵاوبكاتەوە، پاشان 20 بۆ 30 گەریلای پەكەكە وەك پیشاندانی “نیازپاكی” بۆ سەرخستنی پرۆسەی ئاشتی، لەرێورەسمێكدا لە هەرێمی كوردستان چەكەكانیان دابنێن. پاش دانانی چەكەكانیشیان دەگەڕێنەوە ئەو شوێنەی لێیدەژین و ناگەڕێنەوە شارەكانی خۆیان.
لەوبارەیەوە رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆك كۆماری توركیا ئاشكرای كرد، بەشێك لە چەكەكانی پەكەكە كۆكراونەتەوە و ئامادەكراون بۆ ئەوەی بە ئامێری كارەبایی بسوتێنرێن و لەناوبرێن، بەم نزیكانەش دیمەنەكانی بۆ رای گشتی بڵاودەكرێتەوە.
رۆژنامەی "یەنی شەفەق"ی توركیش لە راپۆرتێكدا وردەكاری كۆبوونەوەیەكی ئەردۆغانی لەگەڵ پەرلەمانتارانی پارتەكەی بڵاوكردەوە و تیایدا ئاماژەی بەوە كردووە، بەم نزیكانە لیژنەیەكی 30 بۆ 40 كەسی لە پەرلەمان، تایبەت بە بەڕێوەچوونی پڕۆسەكە پێكدەهێنرێت.
ئاماژەی بەوەش كردووە، پرۆسەكە بەو شێوەیەیە كە ئەوان دەیانەوێت و هیچ كێشەیەك نییە، لەو چوارچێوەیەشدا هەفتەی داهاتوو لەگەڵ وەفدی دەم پارتی كۆدەبنەوە و باس لە هەنگاو و دەستكەوتەكان و میكانیزمی جێبەجێكردنی پڕۆسەكە دەكەن.
لەلایەكی ترەوە، مستەفا قەرەسو، ئەندامی كۆنسەی بەڕێوەبەری كۆما جڤاكێن كوردستان (كەجەكە) رایگەیاند، هێرشەكانی توركیا بۆ سەر پێگەكانیان لە هەرێمی كوردستان بەردەوامە، ئەوەش واتە، هێشتا لە توركیا لایەنێك هەیە، دەیەوێت بەربەست بۆ پرۆسەی ئاشتی دروست بكات.
قەرەسو جەختیشی كردەوە، ئەوان ئەوەی پێویست بووە كردویانە، كۆنگرەیان بەستووە و بڕیاری و كۆتایهێنانیان بە خەباتی چەكداری داوە، ئێستاش كاتی ئەوەیە حكومەتی توركیا هەنگاوەكانی دواتر بێت، چونكە ئەگەر بەڕاستی بیەوێت پرۆسەكە سەربكەوێت، دەبێت ئایدیۆلۆژی و سیاسەت و هەڵوێستەكانی بگۆڕێت و تێگەیشتنی نوێی هەبێت.
بەریتانیا و فەڕەنسا رایانگەیاند ئامادەن هەماهەنگی بكەن لەسەر بەكارهێنانی چەكی ئەتۆمی.
ئیمانوێل ماكرۆن سەرۆكی فەڕەنسا و كیێر ستارمەر سەرۆك وەزیرانی بەریتانیا ڕاگەیەندراوێكیان ئیمزا كرد كە ئامادەیی هەردوو وڵاتەكە دەردەخەن بۆ هەماهەنگی كردن لە بەكارهێنانی چەكی ئەتۆمی لە كاتی پێویستدا بۆ بەرگریكردن لە وڵاتانی ئەوروپا.
لە راگەیەندراوێكی هاوبەشدا فەڕەنسا و بەریتانیا ڕایانگەیاند كە هەڕەشەی زۆر گەورە بۆ سەر وڵاتانی ئەوروپا ڕاستەوخۆ وەڵامدانەوەی دەبێت لە لایەن هەردوو وڵاتەكەوە، و دوپاتیشیان كردەوە كە بڕیاری بەكارهێنانی چەكی ئەتۆمی سەربەخۆ دەبێت و هەر وڵاتێك خۆی بڕیاری لێدەدات.
رێككەوتنەكەی نێوان فەڕەنسا و بەریتانیا هەماهەنگی بۆ پەرەپێدانی موشەكی دوور مەوداش لەخۆ دەگرێت و هەروەها پێكەوە كار دەكەن لە بوارەكانی ژیری دەستكرد و تەكنەلۆژیای بەرگری پێشكەوتوو.
ئەم ڕێككەوتنانە لە میانەی سەردانە سێ ڕۆژییەكەی سەرۆكی فەڕەنسا بوو بۆ بەریتانیا.