د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، ئەمڕۆ دووشەممە، 11ـی 8ـی 2025، لە کۆشکی بەغداد، پێشوازی لە د. عەلی لاریجانی ئەمینداری ئەنجومەنی باڵای ئاسایشی نەتەوەیی کۆماری ئیسلامیی ئێران و وەفدی هاوڕێی کرد.

لە دیدارێکدا، کە قاسم ئەعرەجی راوێژکاری ئاسایشی نیشتیمانیی عیراق و بریکاری وەزارەتی دەرەوە محەمەد حوسێن بەحرلعلوم ئامادەی بوون. لاریجانی سڵاوی سەرۆکی ئێرانی بە سەرۆک کۆمار گەیاند. هەروەها سەرۆک کۆماری عیراق سڵاوی خۆی بۆ سەرۆک پزیشکیان و گەلی ئێران نارد و هیوای پێشکەوتن و گەشەسەندنی بەردەوامی بۆ خواستن ،جەختیشی لە قووڵایی پەیوەندییە مێژووییەکان و بەرژەوەندییە هاوبەشەکانی نێوان عیراق و کۆماری ئیسلامیی ئێران کردەوە، هەروەها پەرۆشیی عیراقی بۆ پەرەپێدانی چوارچێوەی هاریکاریی دووقۆڵی دووپاتکردەوە، بەشێوەیەک کە خزمەت بە هەردوو گەلی دراوسێ بکات و ئاسایش و سەقامگیریی ناوچەکە بچەسپێنێت.

سەرۆک کۆمار ئەوەشی خستەڕوو کە عیراق بەردەوامە لەسەر پتەوکردنی سیاسەتی کرانەوەی ئەرێنی لەگەڵ هەموو وڵاتانی دراوسێ و بنیاتنانی هاوبەشیی لەسەر بنەمای بەرژەوەندیی هاوبەش و ڕێزی یەکتری، بەجۆرێک کە هاریکاریی ئابووری و ئەمنی بەهێز بکات و بەشداری بکات لە بەرقەرارکردنی ئاشتی و خۆشگوزەرانی بۆ گەلانی ناوچەکە.

لەکۆبوونەوەکەدا، گفتوگۆ لەبارەی دوایین پێشهاتە هەرێمی و نێودەوڵەتییەکانەوە کرا و جەخت لەسەر گرنگیی بەردەوامیی دیالۆگی بنیاتنەرانە لەنێوان وڵاتانی ناوچەکە بۆ چارەسەرکردنی قەیرانەکان و کارکردن بۆ چەسپاندنی بنەماکانی رێزگرتنی یەکتری و دەستوەرنەدان لە کاروباری ناوخۆیی یەکتر کرایەوە.

لای خۆیەوە، لاریجانی سڵاوی سەرکردایەتیی ئێرانی بە سەرۆک کۆمار گەیاند و پێزانینی وڵاتەکەی بۆ هەڵوێستەکانی عیراق دەربڕی کە پشتگیری لە بەهێزکردنی ئاسایشی هەرێمی دەکەن، هەروەها ستایشی رۆڵی گرنگی عیراقی کرد لە لێک نزیککردنەوەی بۆچوونی لایەنە جیاوازەکاندا.
هەروەها سوپاس و پێزانینی خۆی ئاراستەی گەلی عیراق کرد بۆ پێشوازی و میوانداریکردنی زیارەتکارانی ئێرانی لەکاتی بەجێهێنانی رێوڕەسمی زیارەتی چلەی شەهیداندا.

ئیمانوێل ماکرۆن، سەرۆکی فەرەنسا، رۆژی دووشەممە رەخنەی توندی لە پلانی ئیسرائیل بۆ فراوانکردنی ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکانی لە کەرتی غەززە گرت و بە "کارەساتێکی بێوێنە" و "هەنگاوێک بەرەو جەنگێکی بێکۆتا" وەسفی کرد.

هاوکات پێشنیازی پێکهێنانی هاوپەیمانێتییەکی نێودەوڵەتیی کرد بە راسپاردەی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ سەقامگیرکردنی کەرتی غەززە.

بەگوێرەی راگەیەندراوێک کە نووسینگەی ماکرۆن بڵاویکردووەتەوە، سەرۆکی فەرەنسا رایگەیاندووە: "ئەو راگەیاندنەی ئەنجومەنی وەزیرانی ئیسرائیل بۆ فراوانکردنی ئۆپەراسیۆنەکان لە شاری غەززە و ناوچەکانی دیکە، هۆشدارییە لە کارەساتێکی راستەقینەی بێوێنە و هەنگاوێکە بەرەو جەنگێکی بێکۆتا." ماکرۆن جەختی لەوەش کردەوە کە پێویستە حکومەتی ئیسرائیل دەستبەجێ کۆتایی بەم جەنگە بهێنێت و ئاگربەستێکی هەمیشەیی رابگەیەنێت.

سەرۆکی فەرەنسا هۆشداریشیدا کە بارمتە ئیسرائیلییەکان و دانیشتووانی غەززە یەکەم قوربانییەکانی ئەم ستراتیژییەتە دەبن.

ئەم لێدوانانەی ماکرۆن لە کاتێکدایە کە ئەنجومەنی ئاسایشی ئیسرائیل هەفتەی رابردوو پلانی کۆنترۆڵکردنی شاری غەززەی پەسەند کرد، کە ئەمەش کاردانەوەی تووندی ناوخۆیی و دەرەکی لێکەوتەوە.

لەلایەن خۆیەوە، بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل، سوورە لەسەر جێبەجێکردنی پلانەکەیان و رۆژی یەکشەممە رایگەیاند: "پلانی کۆنترۆڵکردنی شاری غەززە باشترین رێگایە بۆ کۆتاییهێنان بە جەنگ." نەتانیاهۆ ئاماژەی بەوەشکرد کە ئامانجی پلانە نوێیەکانی هێرشکردنە سەر غەززە، لەناوبردنی حەماسە و وتیشی: "لە کاتێکدا حەماس ڕەتیدەکاتەوە چەک دابنێت، ئیسرائیل هیچ بژاردەیەکی تری نییە جگە لە تەواوکردنی ئەرکەکە و بەزاندنی."

سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل دووپاتیشیکردەوە کە پلانەکەیان گواستنەوەی هاووڵاتیانی مەدەنی و دروستکردنی رێڕەوی ئارام بۆ گەیاندنی هاوکارییە مرۆییەکان لەخۆدەگرێت. هەروەها پێنج بنەمای بۆ کۆتاییهێنان بە جەنگ لە غەززە خستەڕوو کە بریتین لە: چەککردنی حەماس، گەڕانەوەی بارمتەکان، داماڵینی غەززە لە چەک، کۆنترۆڵی ئەمنی تەواوی ئیسرائیل لە غەززە، و بوونی ئیدارەیەکی مەدەنی کە سەر بە حەماس و دەسەڵاتی فەڵەستینی نەبێت. 

بەشی دابەشکردنی کارەبای کەرکوک، ئەمڕۆ دووشەممە، کوژانەوەی گشتیی سیستەمی کارەبای لە سەرتاسەری عیراق راگەیاند و بەرپرسێکیش دەڵێت: بەهۆی کێشەیەکی تەکنیکییەوە بووە"

بەشی دابەشکردنی کارەبای کەرکوک لە راگەیەندراوێکدا رایگەیاندووە: "کاتژمێر 3:00ی پاشنیوەڕۆ، سیستەمی کارەبا لەسەرتاسەری وڵاتدا بەتەواوی کوژاوەتەوە."

لە راگەیەندراوەکەی کارەبای کەرکوک دا هاتووە کە "وێستگەکان بە قۆناغ دەخرێنەوە کار."

لە یەکەم لێدوانیشدا لەسەر کوژانەوەی کارەبا، محەمەد نوری عەبدولڕەب، سەرۆکی لیژنەی وزەی پەرلەمان، لە پۆستێکدا لە پەیجی خۆی لە فەیسبووک رایگەیاند، "کوژانەوەی تەواوەتی سیستەمی کارەبا لە عیراق بەهۆی کێشەیەکەوە بووە لە هێڵەکانی گواستنەوەدا."

 ئەمە لە کاتێکدایە کە هێشتا وەزارەتی کارەبا بە رەسمی هیچ لێدوانێکی نەداوە.