لە دەربەندیخان دوو کەس بە تۆمەتی دزینی سەری مەنھۆڵ دەستگیرکران
١٠ی تشرینی دووەمی ٢٠٢١
١٠ی تشرینی دووەمی ٢٠٢١
ئەمڕۆ شەممە، ژمارەیەک لە سەرکردەی باڵای ئەوروپا، لە راگەیەندراوێکی هاوبەشدا جەختیان لە بەردەوامیی پشتیوانییەکانیان بۆ ئۆکراین و فشارخستنە سەر روسیا کردەوە. ئەم هەڵوێستە دوای کۆبوونەوەی لوتکەی نێوان دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا و ڤلادیمیر پوتن، سەرۆکی روسیا لە ئەلاسکا دێت.
راگەیەندراوە هاوبەشەکە لەلایەن ئیمانوێل ماکرۆن، سەرۆکی فەرەنسا، جۆرجیا میلۆنی، سەرۆک وەزیرانی ئیتاڵیا، فریدریش مێرتس، راوێژکاری ئەڵمانیا، کییەر ستارمەر، سەرۆک وەزیرانی بەریتانیا و ئۆرسولا ڤۆن دێر لاین، سەرۆکی کۆمسیۆنی ئەوروپاوە دەرچووە، دوای ئەوەی ترەمپ لە ئەنجامی گفتوگۆکانی لەگەڵ پوتن ئاگاداری کردوونەتەوە.
لە راگەیەندراوەکەدا، سەرکردە ئەوروپییەکان رایانگەیاندوە: "پێشوازی لە هەوڵەکانی ترەمپ دەکەین بۆ وەستاندنی خوێنڕشتن لە ئۆکراین و کۆتاییهێنان بە جەنگی روسیا و گەیشتن بە ئاشتییەکی دادپەروەرانە و بەردەوام."
هەروەها هاتووە: "هەنگاوی داهاتوو دەبێت ئێستا ئەنجامدانی گفتوگۆی زیاتر بێت بە بەشداریی زێلێنسکی، هەروەک چۆن ترەمپ پێشبینی کردووە."
سەرکردەکان ئامادەیی خۆیان نیشانداوە بۆ کارکردن لەگەڵ ترەمپ و زێلێنسکی بۆ ئەنجامدانی لوتکەیەکی سێقۆڵی بە پشتیوانیی ئەوروپا، جەختیشیان لە پێویستیی پێدانی زەمانەتی ئەمنیی بەهێز بە ئۆکراین کردەوە بۆ بەرگریکردن لە سەروەری و یەکپارچەیی خاکەکەی.
لە بەشێکی دیکەی راگەیەندراوەکەدا هاتووە: "نابێت هیچ کۆت و بەندێک لەسەر هێزە چەکدارەکانی ئۆکراین یان لەسەر هاوکارییەکانی لەگەڵ وڵاتانی سێیەمدا هەبێت،" و رایانگەیاندووە کە روسیا ناتوانێت دژایەتیی هەوڵەکانی ئۆکراین بکات بۆ چوونە ناو یەکێتیی ئەوروپا و هاوپەیمانیی باکووری ئەتڵەسی (ناتۆ).
لە کۆتاییدا سەرکردە ئەوروپییەکان دووپاتیانکردەوە: "نابێت سنوورە نێودەوڵەتییەکان بە زۆر بگۆڕدرێن و مۆسکۆ ناتوانێت مافی ڤیتۆی هەبێت لەسەر پرۆسەی چوونەپاڵی ئۆکراین بۆ یەکێتیی ئەوروپا یان ناتۆ."
هاوسەرۆكی گشتی دەم پارتی رایگەیاند، پشتیوانی بۆ ئاشتی لە توركیا گەیشتوەتە 75%، بەڵام بەشێک لە میدیاکان تائێستاش زمانێك بەكاردەهێنێت كە بە ئامانجی چارەسەركردنی كێشەكان نییە.
تونجەر باقرخان هاوسەرۆكی گشتی پارتی یەكسانی و دیموكراسی گەلان "دەم پارتی" لەبارەی هەنگاوەكانی پڕۆسەی ئاشتی رایگەیاند، لەدوای لەناوبردنی چەك چوونەتە قۆناغێكی تەواو جیاواز لە پڕۆسەی ئاشتی و ئێستا زیاتر لە رابردوو بەرپرسیارییەتی لە ئەستۆی دامەزراوە سیاسییەكاندایە.
وتیشی، پشتگیریكردن لە پڕۆسەی ئاشتی 75%ی تێپەڕاندووە و بەردەوام لە زیادبوونیشدایە و میدیاش كاریگەری راستەوخۆی لەسەر كۆمەڵگە هەیە، بۆیە پێویستە بە لەبەرچاوگرتنی هەموو جۆرە مەترسی و هەڕەشەیەك مامەڵە بكرێت، بەڵام هێشتا میدیا زمانێك بەكاردەهێنێت كە زمانێك نییە بۆ چارەسەركردن، بەڵكو زمانێكە بۆ تۆڵەسەندنەوە.
لەبارەی كارەكانی كۆمیسیۆنی پشتیوانی و برایەتیش دەڵێت، لە سێ كۆبوونەوەی كۆمیسیۆنەكەدا كۆدەنگی دروستبووە لەسەر پرسە گرنگەكان و پێشهاتە نوێیەكان.
ئێران دەڵێت دەستبەرداری دانوستان لەگەڵ ئەوروپا نەبووە و جێگری وەزیری دەرەوەی ئەو وڵاتەش دەڵێت تاران پێویستی بە دڵنیاییە.
سەعید خەتیب زادە، جێگیری وەزیری دەرەوەی ئێران لە چاوپێكەوتنێكی تەلەفیزیۆنی لە توركیا رایگەیاند، وڵاتەكەی بڕیاریداوە بەردەوام بێت لە دانوستان لەگەڵ بەریتانیا و فەرەنسا و ئەڵمانیا، بەڵام نایانەوێت هیچ لایەنێك بە خراپی سود لەو دانوستانانە وەبگرێت و دژی ئێران بەكاری بهێنێت.
بە وتەی خەتیب زادە هەندێك وڵات وەك چەكێك دانوستانی ئێران لەگەڵ ئەوروپا بەكاردەهێنن، بەڵام تاران دڵنیایی دەوێت كە ئامانجی ئەوروپا دانوستان بێت نەك زیانگەیاندن بە ئێران.
بەریتانیا و فەرەنسا و ئەڵمانیا كە هاوبەشی رێككەوتنی ئەتۆمیی ئێران كە (5+1) ناسراوە، هۆشدارییان داوەتە تاران ئەگەر بەردەوام بێت لە پیتاندنی یۆرانیۆم، سەرجەم سزاكانی پێش رێككەوتنەكە بەسەر ئێراندا دەسەپێننەوە كە بە سیاسەتی پەنجە لەسەر پەلەپیتكە ناودەبرێت.